Thái Kế Toại

Con mèo nhà anh Quán

Quãng năm 1984 tôi chuyển sang căn phòng 12 mét vuông trong khu 12 phố Ngõ Trạm. Người bạn vong niên Bùi Bình Thi ở bên khu Nhà thờ Tin Lành số 2 Ngõ Trạm thường hay sang chơi. Một hôm anh gợi ý đang có đàn mèo con gọi là tam thể đồi mồi giống Thái Lan và cho tôi một con. Không hiểu sao một hôm nó bỏ đi rồi thỉnh thoảng về đứng trên mái nà chính trước cửa nhà nhìn xuống. Có hôm nó xuống về nhà một lát rồi lại ra đi và không về nữa. Chắc là nó có một mối tình nào đó quyến rũ hơn gia cảnh nhà tôi. Thế rồi một hôm Phùng Quán bảo tôi: Nhà mình lại có một đàn mèo đang lớn, khi nào bắt được để cho Nguyên một con đực. Thế nhưng khoảng một tháng sau, lúc đó anh đã ốm nặng, anh bảo con đực người ta bắt mất rồi, chỉ còn con cái. Nuôi mèo cái cũng tốt Nguyên ạ, mèo đẻ là có lộc. Thế là nhà tôi lại có mèo. Mèo của Phùng Quán quen ăn cá nên không ăn thịt, phải mua cá con riêng cho nó. Nó sống được trong nhà tôi khá lâu với nhiều thế hệ khoảng 20 năm. Nó lại mắn đẻ nên tôi phải thuyết phục người thân và anh em trong đơn vị nhận nuôi. Mỗi khi con mẹ mất đi thì lại có con con, con cháu. Mãi đến gần 20 năm sau khi tôi làm được nhà mới ở Ngõ 40 Khuất Duy Tiến sợ cháu nội đích tôn bị dị ứng, vợ tôi cùng con dâu mới mang hậu duệ cuối cùng của nó đi cho một người quen.

 Nguyễn Hoàng Văn

Henry Kissinger đã giã từ trần thế và, liệu, ơn trên có sắp xếp cho nghỉ một thiên đường thích hợp? [1]

Nguyễn Duy

 

 

Trong cuộc toạ đàm về hai cuốn sách của Việt Phương “Thơ Việt Phương” và “Suy nghĩ về ngày mai”, tổ chức tại Đường Sách Sài Gòn sáng 10.12.2023, Nguyễn Duy đã phát biểu và đọc bài thơ sau đây.

                    mỉm cười

với bụi cỏ chi

 

 

Cuối cùng thì

đám mây lạc đường của tôi

cũng được em dắt về.

 

Một tiếng reo tròng trành, rất khẽ

đủ giữ lại trong ngực

 

nỗi cuống cuồng  

dưới nắng ấm hoa niên

 

thứ nắng

có từ những chiều thế kỷ trước.

 

Ơi cô nàng Cỏ Chi!

   Cỏ Chi!

 

Em nở cho tôi một chùm răng sữa

bên góc vườn không còn trẻ    

sau những cuộc cờ giảo hoạt

sau những chia ly

nhiều khói độc

CKC, AR15… vô số băng cờ

cài cắm đau thương

trên nấm mồ người mù chữ.

 

Một nỗi gì của tủi hờn trong trẻo

một nỗi gì

của bếp củi cuối năm nơi quê nhà

tôi gọi là tổ quốc

bay phần phật từ Em

từ luống cày, lưỡi đã mòn

nếp nhăn của đất

từ con chim khách

 

Một nỗi gì kỳ vĩ cuả tình yêu

 

Vầng trán phải nghiêng về phía nào đây

hỡi chim! tôi mới nghe được

cái tiếng gọi rạng ngời

đã tắt lịm từ lâu dưới mây đen

   

&đá sỏi.         

 

Các thứ cộng sinh pha tạp khác, em ơi

chỉ là

trò giả hiệu

Chẳng còn ai cần đến

Chẳng còn giúp được gì cho khát vọng

Em ơi!

 

cung thương

 

trong tận cùng cô đơn, em tôi nói  

leo lên đến đây rồi, thì chỉ có

trong mơ cho cánh bướm (trái màu) mới

không bị phản thùng cái đẹp nguyên khai.

 

nghĩa là không có vùng cấm

 

dư ba kia chẳng nằm trong lối đồng dao

kiểu tổ 3 - 3, cũng chẳng nằm trong

cháy khát từng từ mà tôi lần dò nhai kỹ

cho cuộc phiêu du nhiều khói độc

 

đêm gối đầu lên khổ thơ Long Thành mà

lòng quặn thương cây cơm nguội vuốt mặt

gió mùa.

 

cựu khúc tân thanh ám lệ thuỳ (*).

 

Thăng Long! hề

Thăng Long! chén nước ba xu khăn mỏ

quạ của tôi rùng cóng hoàng thành nơi

con rồng đất chui lên nói thầm vào

nỗi hoài nghi, rằng anh đừng lai dắt

ai như thị Lộ vào cung đấy nhé!

 

ô hô!

 

con xin lỗi U!

vài ve quốc lủi chẳng là gì

không thanh lịch cũng là người… có bí

kíp gợi tình loi thoi vài chiếc lá ăn

theo trò mưa thu – rựa mận.

 

hồ Gươm ơi! hồ Gươm mi làm mất trật

tự kỷ cương Thới Xuân Nga chống người

thi hành công vụ còn tè xuống đêm nước

xanh, lè nhè.

 

“gởi người em gái miền nam” (**)

 

có trời mới biết những bài ca đàn hồi

nhịp chầu văn mùi kinh kỳ mượt da bồ

đào mỹ tửu cho liễu rủ ven hồ được thể

lên giọng hào hoa cho cuộc cờ giảo hoạt.

 

lạc nhịp đêm se lạnh

lạc nhịp - lạc nhịp quá

bóng âm mà ta ngấm đòn sức bật long

trời hồn phách ăn theo mái rêu Lý Trần

nghiêng môi huỷ diệt nhau cả đời dài.

 

    (*) Long Thành cầm giả ca của Nguyễn Du

    (**) tên môt ca khúc của Đoàn Chuẩn.

 

 

sáng cuối                                                                      

                                    dành nhớ anh ĐT

 

Trong cơn mê, anh nói với Thôi Hộ

hệt cái giọng hoa cau lặng lẽ gieo mình

xuống lòng giếng trong.

 

Rằng,  mình về là về ngồi bên góc chợ

Cẩm Lệ nghe mấy bà già trầu tám chuyện

chim ngày mùa.

 

Ngát trời vui.

 

Quầng sáng đó âm thầm

lay lắt 

đến cuối bãi đã thành tro.

 

Anh không gieo nước mắt

anh chỉ gặt từng hạt mẩy ngôn từ

ứa mật dưới trời xanh.

 

Ơi nhúm tro ròng co thắt

cứ lần khân hẹn về… dai nhách.

 

chép thử

 

này “con ngựa già của chúa Trịnh” (*)

mi thương vay 

khóc mướn - mà làm chi !

 

bầu trời đầy sao

không có ngôi nào, là của mi

cỏ trên đồi xưa sặc mùi dã chiến

cũng tự biết, niệm tình khô máu

dọc hàng rào, đầm nước mắt hoa mua

 

trật tự bầy đàn là bản chất hướng tới

các học thuyết toàn trị.

 

còn nguyên lý tối thượng, của thơ

 

      là tự nguyện 

      là tự huỷ

 

là câu xẩm vụt qua

trên chiếc ghế ai đó bỏ trống

tấm khăn trải bàn ăn,

vừa dọn đi

cái bàn lên cơn

chếnh choáng.

 

thế giới này hoài thai

trong mộng tưởng.

sinh thành - trong cô đơn.

tên thổ dân là ta

bị thời giá cờ quạt rượt đuổi

vào cái hang lơ lửng

 

trên các sạp báo nực mùi vọng cổ

 

Sài Gòn

Sài Gòn là của ai!

 

là của ai!!!

 

bước chân xuân bạo liệt đó, theo toàn

tập bìa cứng tràn xuống đại lộ Lê Lợi

dạy chiêu trói người theo phép biện

chứng chọc giận

 

             trong câm lặng.

 

chồng chết trận

con chết đói

người đàn bà trong mưa

trong mưa

người đàn bà - nhìn tôi

 

như không có.

                                                                       

ôi! cơn lốc lật từng trang phi lý

 

Sài Gòn

Sài Gòn là của ai!

 

ý nghĩ ta ngược chiều gió thổi

trái tim là hồi chuông lặn

xuống biển sâu.

 

con ngựa già!

mi vào phương nam gõ móng kiểu chi.

 

em đau khổ

em vô cùng đau khổ

trong nỗi dày vò âm ỉ

tận trời sao.

 

(*) tên một truyện ngắn của Phùng Cung

    đăng trên báo Nhân Văn.

 

 

                                                                        Đ. H. G

 Thái Kế Toại

Phùng Quán sinh tháng 1 năm 1932, quê tại xã Thủy Dương, huyện Hương Thủy nay là phường Thủy Dương, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cha ông là Phùng Văn Nguyện (còn có tên là Phùng Quý Đông) là con trai cả của nhà nho Phùng Kiểm (mất 1957) và bà Lê Thị Me. Ông còn có hai người chú ruột là Phùng Lưu (tức Nguyễn Vạn, Tư Bốn, sinh 1916, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế) và Phùng Thị, Chánh văn phòng Bộ Văn hóa.

T.Vấn & Bạn Hữu thực hiện (2023)

Thả Hoa – Loi Ka Thom – Dân ca Thái Lan

Phạm Duy sưu tầm và viết lời Việt

Jon Fosse, https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2023/fosse/lecture/

Bản dịch của Văn Việt

Jon Fosse trình bày diễn từ Nobel của mình ngày 7 tháng 12 năm 2023 tại Viện Hàn lâm Thụy Điển ở Stockholm. © Nobel Prize Outreach. Ảnh: Anna Svanberg.

 

Khi tôi học cấp hai, chuyện đó xảy ra không hề báo trước. Giáo viên yêu cầu tôi đọc to lên. Và không biết từ đâu, một nỗi sợ bất ngờ xâm chiếm đánh gục tôi. Giống như tôi đã biến tan vào trong nỗi sợ và tôi chỉ là nỗi sợ. Tôi đứng dậy chạy ra khỏi lớp.

 Hà Nhật

Tết đến, hai tiếng luôn luôn gợi những cảm xúc ấm lòng. Thế nhưng, có những cái Tết rất đặc biệt, dù hơn nửa thế kỷ đi qua, tôi vẫn không quên được.

Có mấy năm liền, Tết là gì ? Là sắp tham gia chiến dịch. Chẳng phải đánh đấm gì đâu, bởi đây là chiến dịch vận tải. Mà nói cụ thể là chuyển gạo vào chiến trường.

Khế Iêm

THE FATHER SAYS

 

“Yes, I’ve nothing, so I have nothing to give.

I’m so consumed by envy, greed and guilt,

I have to send my kids into the woods.

I can’t endure to see them zestily live.

I’m Hate which I have married in The Witch.

Theo tin của nhà thơ Thanh Thảo viết từ Quảng Ngãi, sáng nay, 7.12.2023, ngôi mộ mới của nhà cách mạng Tạ Thu Thâu đã được khánh thành tại xã Xuân Phổ, cách thành phố Quảng Ngãi 7 km.

Như Diễn Đàn đã công bố (ngày 16.11.2019), nhà thơ Thanh Thảo, trong bài Sè sè nấm đất bên đàng, đã xác nhận nấm mồ không tên thuộc mảnh đất của chị Chi, đúng là ngôi mộ của nhà cách mạng Tạ Thu Thâu, bị chính quyền Quảng Ngãi hành quyết tháng 9.1945. Chị Chi (năm nay 74 tuổi) là con dâu cụ Nguyễn Thiên. Chính cụ Thiên đã gìn giữ ngôi mộ này từ năm 1945, và chị Chi được bố chồng căn dặn phải trông nom chăm sóc ngôi mộ:

Tạ Duy Anh

 

Không gian mạng xã hội cho mỗi chúng ta những cơ hội về thông tin to lớn, để hiểu thế giới và quan trọng nhất, ý thức về quyền của mình.

Nhưng mọi thứ đều có giới hạn.

Kalynh Ngô

 

Nửa đêm về sáng Thứ Tư, 29 Tháng Mười Một, tin nhắn từ chị Nguyễn Đình Phượng Uyển, con gái của nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn, cho hay: “Ông đã đi rất thanh thản.”

Vậy là, sau 87 năm “bước lạc sa xuống trần,” “người tình không chân dung” (theo cách gọi của cố thi sĩ Du Tử Lê) của hàng triệu thính giả miền Nam Việt Nam trước 1975 đã trở về với “Quê Hương Thu Nhỏ” của ông.

 Mai An Nguyễn Anh Tuấn

Trước hết, tôi cần cám ơn họa sĩ Phạm Xuân Trường, bởi nhờ có triển lãm của ông vừa qua, những người quản lý văn hóa của một Thủ đô thế giới xã hội chủ nghĩa tươi đẹp mới có dịp bộc lộ hết bản lĩnh chính trị, trình độ thẩm mỹ, tầm vóc văn hóa của họ khiến hàng triệu người dân các giới các ngành phải ngán ngẩm, thất vọng, Bởi sự thực thi mẫn cán, hành động công khai đòi dỡ bỏ khỏi triển lãm 34 nhân vật được khắc đồng vốn “không được lòng chính thể” vừa qua đã “thanh thiên bạch nhật” trước bàn dân thiên hạ toàn bộ sự lạc hậu, ngu dốt, hư hoại đến tận đáy của cả một hệ thống lẫn tư tưởng quản lý văn hóa - văn nghệ lẽ ra phải ném vào sọt rác lịch sử từ lâu, và không may họ lại là đại diện đáng xấu hổ cuối cùng của nó!

Đào Tiến Thi

Tôi và anh quen nhau từ bao giờ, bắt đầu từ trên mạng thôi. Những năm ấy mùa hè nào Trung Quốc cũng gây sự, bắt nạt Việt Nam trên Biển Đông, cho nên đã tạo ra một phong trào chống Trung Quốc xâm lược khá sôi nổi mạnh mẽ, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh nói[1]. Vì thế, những người xuống đường bày tỏ lòng yêu nước và quyết tâm chống xâm lược trở nên quen nhau, thân thiết với nhau dễ lắm. Rồi một hôm anh ra Hà Nội, anh mượn đâu được một chiếc xe máy cọc cạnh tự đi đến chỗ tôi. Tôi mời anh đi ăn tối, nhưng anh cứ giành trả tiền. Nghe tôi kể vợ tôi nhiều bệnh tật, có lẽ sắp phải đi mổ lại, lúc về, anh còn gửi cho vợ tôi 500.000đ, tôi từ chối thế nào cũng không được. Anh bảo: “Tao biết mày nghèo lắm”. Sau này, tôi để ý trong quan hệ với bè bạn, anh là người vô cùng rộng rãi, hào hiệp, luôn giành lấy phần chi tiêu về mình, mặc dù gia cảnh anh cũng đạm bạc, chẳng giàu có gì.

 (Về việc cấm treo chân dung 31 văn nghệ sĩ trí thức trong triển lãm tranh gò đồng của tác giả Phạm Xuân Trường).

Một vụ chấn động như thế này thì lẽ nào nhà nước phải chờ phải đợi người dân công khai chất vấn? Cho đến nay, ông Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội im lặng! Mà cấp trên của ông cũng im lặng! Chẳng lẽ đó là giải pháp? Chúng tôi nộp thuế để nuôi các ông đấy. Một viên chức gây ra những sự việc bào mòn lòng tin của nhân dân, làm tổn hại chính uy tín của ngành mình phụ trách, lại có thể nín khe khi bị phản ứng, không giải trình, không nhận trách nhiệm, mà vẫn không bị trừng phạt, thì chính cấp trên của viên chức đó xứng đáng bị trừng phạt! Văn Việt

 

Đặng Mai Lan

* Gửi Nguyễn Bá Khanh, một ngày không thể quên.

Cho đến lúc này, tôi tự hỏi có bao nhiêu con đường mình đã đi qua suốt những năm tháng có mặt trên đời? Nhiều lắm, những con đường quên lãng mất hút với thời gian. Và cũng có những con đường đã vạn lý xa, nhưng trăm năm đằm đắm nhớ nhung nếu như được sống trọn hết một kiếp người.

Tôi đã bước trên con đường đó vào một buổi sáng giữa tháng 10.

Baylor Drive, những tàn cây palmier jupon cao ngất, ngẩng mặt với trời xanh. Những cành cọ rũ xuống buồn bã vì trời không một gợn gió, nhưng lòng tôi như Tết, háo hức xuân tươi.

Jessica Swoboda, The Point, số 30, ngày 19/7/2023

Quyên Hoàng dịch

 

 

Ánh đèn dịu nhẹ từ đồng hồ báo thức hiệu Hatch thắp sáng phòng ngủ, khiến bạn tưởng rằng mình đang thức giấc cùng ánh bình minh. Bạn ngáp ngủ lúc ngồi dậy, duỗi thẳng tay với nụ cười trên môi nhằm báo hiệu tâm trạng hồ hởi đón một ngày mới. Bạn đi thẳng vào bếp, nơi chiếc máy làm đá viên và những gói sinh tố hữu cơ pha sẵn có chứa caffeine đang chờ bạn. Hoặc có thể bạn là một cô nàng thích tự tay làm ly latte cùng máy pha cà phê Nespresso hơn, với hàm lượng caramel hay syrup vani có phần nhỉnh hơn phần nền espresso. Thiết nghĩ, bạn cũng không thể làm được gì nếu chưa nạp caffeine vào người. Với ly latte hoặc sinh tố trong tay, bạn lượn thẳng đến tủ lạnh, rồi lấy ra thanh lăn mặt lạnh. Hoặc hôm nay là ngày bạn muốn dùng thiết bị đắp mặt nạ tích hợp tia hồng ngoại hơn. Có thể bạn sẽ dành thời gian cho cả hai thứ này. Rồi bạn di chuyển đến chiếc sô-pha màu be trong phòng khách trắng tinh tươm – bạn thấy mình cần phải thư giãn vào buổi sáng, không lâu sau khi thức giấc, cùng tấm chăn mỏng êm ả màu be – và vô thức mát xa để xua tan bọng ngủ trên mặt, cùng lúc ấy bạn băn khoăn không biết mình sẽ diện trang phục hiệu Lululemon gì đây và bạn sẽ đi bộ mấy dặm trên chiếc máy tập thể dục trong lúc #làmviệctạinhà. Tiếp đó, bạn luôn trung thành với quy trình dưỡng da ban ngày. Bạn dùng sữa rửa mặt dịu nhẹ rồi bôi tinh chất vitamin C, tinh chất dưỡng ẩm, kem dưỡng da vùng mắt, kem dưỡng ẩm và kem chống nắng, với chút ưu ái cho các sản phẩm từ thương hiệu Supergoop. Bạn không cần trang điểm gì nhiều, bạn chỉ cần phấn lót, phấn nền, kem che khuyết điểm, chì kẻ lông mày, gel vẽ lông mày, phấn cố định lớp nền, kem má hồng Cloud Paint [hiệu Glossier], phấn bắt sáng, phấn phủ hoàn thiện lớp trang điểm và son dưỡng môi mềm mượt như bơ. Bạn lôi từ tủ quần áo trang phục đơn sắc theo phong cách athleisure [thể thao + nhàn rỗi] mà bạn đã quyết định ban nãy khi ngồi thư giãn trên chiếc ghế sô pha – xong xuôi hết rồi, bạn đã có thể ngồi vào bàn làm việc màu trắng được tô điểm bằng bộ dụng cụ văn phòng tông màu pastel, đèn để bàn tích hợp khay để nến thơm, và máy tính iMac dòng mới nhất với gam màu xanh dương.

                                                                                                                        Truyện ngắn

Thu Khuyết

Làm ơn, trả tôi con mèo…

Dòng chữ nhá đi nhá lại trong đầu tôi. Quá ngẫu nhiên quá đột ngột, tôi không thể hút tiếp điếu thuốc. Thuốc lá cháy tiêu từng mẩu, khói thuốc vẩn mảnh như buông tơ. Điếu thuốc cạn đến đầu lọc, tàn thuốc mủn rơi. Môi tôi khô rang, liếm mép thấy đắng vị thuốc lá. Phía ngoài, trời vẫn sáng. Ánh chiều tà dìu dịu, nhiều lưu luyến. Tôi không nhớ nổi đã bao nhiêu lần vừa đi vừa hút thuốc, vừa hút vừa ngẫm nghĩ, đong đếm buồn vui xem bên nào nặng hơn.

Alone on a road (2018), Họa sĩ Nina Kossman, Nguồn: Wikimedia Commons

bình thường mới

 

nỗi buồn trĩu nặng

trong mạng lưới đời sống

con nhện lơ đãng ngó kim đồng hồ

ngái ngủ từ bao giờ

 Phạm Xuân Nguyên

 

Vụ việc cuộc triển lãm tranh chân dung gò đồng văn nghệ sĩ của nhà thơ - nhà điêu khắc Phạm Xuân Trường gây sóng dư luận là liên quan đến quyền được treo tranh. Đó là quyền tự do sáng tạo và quyền tự do trưng bày tác phẩm. Đây là vấn đề thuộc phạm vi pháp lý.

 Kỹ sư Dương Ngọc Thái

(Tặng những người quen cũ, nhân dịp khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia ở Hòa Lạc. Cảm ơn VNEXPRESS đã đăng một phiên bản của bài này)

Hai mươi năm trước, tôi mở công ty công nghệ cùng vài người bạn, làm giám đốc ở tuổi đôi mươi. Công ty có bảy người, ai cũng chức danh đầy mình. Hồi đó cơn sốt startup chưa lan đến Việt Nam, nếu không tôi cũng đã tự phong cho mình là founder.

Ngô Quốc Thịnh (Wu Quosheng)

 

'

Mấy hôm trước, trên diễn đàn Vietnamphysics anh Dam Thanh Son có giới thiệu một bài báo viết bằng tiếng Trung với nội dung là trả lời phỏng vấn của một giáo sư sử học của Đại học Thanh Hoa về những điểm thắt mấu chốt của nền khoa học Trung Quốc so với nền khoa học Hoa Kỳ. Đọc bài viết qua google translate thấy ý kiến của vị giáo sư này là rất hay, rất bổ ích cho những suy nghĩ ở Việt Nam ta. Với mong muốn được hiểu sâu sắc hơn nội dung bài báo tôi đã nhờ một người bạn của tôi, bạn Huong Tran, người từng học tập tại Trung Quốc, dịch hộ bài báo này. Đọc bản dịch của tiến sĩ Văn học, tôi thấy ý kiến và phân tích của vị giáo sư ở Đại học Thanh Hoa kia quả là sâu sắc, chứa đựng nhiều điều mà tôi cho rằng chúng ta có thể học hỏi được. Cảm ơn bạn Huong Tran. Tôi đăng tải bản dịch ở đây để mọi người có thể tham khảo. Đỗ Văn Nam

 Hà Nhật

Tôi đã từng viết về những câu hát buồn nhất thế gian.

Trước hết, đó là một điệp khúc rất buồn khi những người dân chài quê tôi chèo thuyền từ sông ra biển, kéo theo những cây tre dài, mời những vong hồn nổi trôi ngoài đại dương, ôm vào những bè tre mà về với quê hương, gia đình, vợ con…

Nguyên Ngọc

Trong ký ức tôi Hưng Mỹ là hai ấn tượng trái ngược: một bến đò dọc hiền lành, nửa quê nửa tỉnh – dân Hội An tản cư về khá đông, đem theo về ít nhiều không khí và cả văn hóa Hội An, người Hội An về Hưng Mỹ không thấy bỡ ngỡ, Hội An tuy là phố nhưng vẫn là một thứ làng-phố hay phố-làng, văn minh, hiện đại hơn song vẫn chất phác, thân tình kiểu làng. Còn Hưng Mỹ, do những chuyến đò dọc đưa khách đi lại và tạo tuyến buôn bán nối phố với quê nên cũng đã tỉnh thành hóa kha khá… Cái bến sông ấy, mỗi lần tôi về quê nghỉ hè, hết kỳ nghỉ trở lại phố, khi bước chân xuống đò buổi chiều tối, người lái đò cầm cây sào dài đẩy chiếc thuyền rời bến, bao giờ tôi cũng nhớ đến cái câu bất tử trong cuốn sách Quốc văn giáo khoa thư "của Nhà nước giao cho ông Trần Trọng Kim, ông Bùi Kỷ và ông Đỗ Thận soạn": "Thầy mẹ tôi tiễn tôi ra tận bến sông, nơi thuyền đậu… chân bước đi mặt còn ngoảnh lại, ôi cái cảnh biệt ly sao mà buồn vậy!...". Thế hệ chúng tôi có cái hạnh phúc lớn được thuộc đến nhập tâm những trang giáo khoa thư tuyệt diệu đến thế đó, sẽ đi theo mình suốt đời, làm nên một phần sâu thẳm nhất và đẹp nhất trong tâm hồn, khiến mỗi chúng tôi có nhiều khả năng trở thành người tốt, dù có trải qua bao trầm luân và bị nhấn vào bao bụi bặm cuộc đời. Mãi rất lâu sau tôi mới biết các ông Trần Trọng Kim, Bùi Kỷ, Đỗ Thận được Nhà nước giao biên soạn nỗi buồn lạ lùng và vô lý cho chúng tôi là những nhà văn hóa lớn của đất nước. Tôi về quê nghỉ hè ở nhà dì tôi, rồi hết hè lại ra phố, có gì đâu mà biệt ly, nhưng cái câu ấy, "ôi, cái cảnh biệt ly sao mà buồn vậy!" vẫn thấm vào tôi kỳ lạ, dường như nó nói về nỗi buồn ly biệt của số phận con người vĩnh hằng, ở cái thuở mới hơn mười tuổi đầu nó đã gieo vào tôi nỗi buồn nhân thế, như là nỗi bấp bênh của số kiếp con người, hay của cả muôn vật trên thế gian. Đó là một nỗi buồn trong lành, đến mức có thể trang bị cho chúng tôi chất đề kháng âm thầm mà bền bỉ chống lại mọi thứ lý thuyết tạp nham được nhồi nhét suốt về sau. Còn có điều lạ, nỗi buồn biệt ly vô cớ chừng như không đáng có kia, lại rất gần gũi với một mặt khác, mặt thứ hai, bác học, sang trọng, thành thị của nỗi buồn "sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp…", của "vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá rầu" Huy Cận, cả "dạ bán chung thanh đáo khách thuyền" Trương Kế… Nhân đây thôi thì cũng xin nói luôn một thể: Có lẽ một trong chỗ dở nhất của văn học và dạy văn ở ta bây giờ là quên nói về nỗi buồn, nỗi buồn nhân thế vô nghĩa.

Phan Khôi

 

 

Phạm Xuân Nguyên

 

Tranh treo không phải tranh treo nhưng là tranh treo. Nghĩa là tranh treo không phải tranh được treo. Tranh treo nghĩa là tranh không được treo. Tức thị là tranh treo.

Như là án treo.

Nguyễn Thành Phong

 

Phạm Xuân Trường - một thi sỹ tài hoa, một nghệ sỹ điêu khắc độc đáo với thể loại tranh gò đồng khắc họa chân dung các văn nghệ sỹ nổi tiếng Việt Nam đương đại. Ông sống và sáng tác ở Hải Phòng.

Tạ Duy Anh

 

Trong bài cách đây mấy hôm, tôi nói trước rằng dư âm triển lãm chân dung gò đồng của Phạm Xuân Trường sẽ còn kéo dài.

Hôm nay (và sẽ còn nhiều ngày sau) Mạng xã hội tràn ngập thông tin về cuộc triển lãm, kèm theo những lời bày tỏ đủ các sắc thái tình cảm về hành động lạ lùng, rất phản văn hóa, của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội.

 Lê Học Lãnh Vân

 

Viết xong bài “Ngã nguyện vô cùng” về sự ra đi của Thầy Tuệ Sỹ, gởi người bạn thân nhờ đọc. Bạn tôi đọc nhiều sách, là người thân cận với Thầy Tuệ Sỹ.

Phan Nhật Nam

“Hãy thắp cho anh một ngọn đèn. Dù mịt mùng xa xăm. Hãy thắp cho anh một ngọn đèn. Dù chẳng còn hơi ấm...”

 

Sài Gòn ơi!

Đâu những chiều khoác áo ra đi…

Nguyễn Đình Toàn (1936-2023)

Lời người viết:

Bài viết nguyên ủy “Văn/Thơ/Ca Từ Nguyễn Đình Toàn- Như Một Lời Tuyên Cáo” được thành hình từ 24 Tháng Tư 2022 nhân buổi Ra Mắt Sách nơi nhà sách Tự Lực do Đinh Quang Anh Thái tổ chức, điều hành. Buổi Ra Mắt Sách có mặt hai Danh Tính Lớn/Lớn Nhất của nền Văn Học Miền Nam trước 1975 ở Sài Gòn, và sau 1975 nơi hải ngoại: Nhà Văn Niên Trưởng Doãn Quốc Sỹ, và Nguyễn Đình Toàn.

Đinh Quang Anh Thái

Cabo mặt trời bình minh

Trường ca

Tặng Phamily & Cabo/Mexico

 

 "Điều bất biến duy nhất trong cuộc sống - đó chính là sự thay đổi"

(Thích Ca Mâu Ni & Heraclitus)

“Ôi! Từ không đến có

Xảy ra như thế nào?”

(Xuân Diệu)

 

MỞ

 

Ta là một

phần ngàn vạn triệu ức

tia nắng ban mai

 

trường-ca-mặt-trời-bình-minh

đang ghép

những lượng tử ánh sáng

từ đây

T.Vấn & Bạn Hữu thực hiện (2023)

Anita Yêu Quý – Dân Ca Tiệp Khắc

Phạm Duy sưu tầm và viết lời Việt

(Không có phần âm thanh)