Đêm Nghe Tiếng Đại Bác (kỳ 1)

GIỚI THIỆU

Đây là tác phẩm văn xuôi đầu tiên được in của Nhã Ca. Nhưng ngay từ khi cuốn sách nầy chưa ra đời, Nhã Ca đã có một chỗ đứng trong khu vực văn nghệ, không những nhờ cuốn thơ được xuất bản năm ngoái, mà còn nhờ những truyện ngắn, truyện dài, kịch in trên các báo của Nhã. Đó chắc chắn là một điều có lợi – lợi cho nhà xuất bản trước hết – nhưng cũng là một điều có hại.

Vũ Thị Phương Anh

Trí thức trước hết là người được học hành tử tế và có một nghề chuyên môn sâu. Và vì là người được học hành tử tế nên họ có những hiểu biết đúng đắn về con người và xã hội.

Giới trí thức được nhiều người, nhiều xã hội mong đợi như một lực lượng để thay đổi xã hội theo chiều hướng tích cực hơn. Điều này có lẽ không ai phản đối, kể cả những người được cho là, hoặc tự nhận là, trí thức.

Nhưng thay đổi xã hội như thế nào, và bằng cách nào?

Nếu cả xã hội rơi vào cơn mê sảng, tụng ca một chế độ bạo quyền, mà người trí thức vì sự tự trọng, vì nhân cách, vì giá trị của mình, chọn thái độ im lặng chứ không hòa vào bản tụng ca ấy, dù bị ghét bỏ, thậm chí phải hy sinh rất nhiều quyền lợi của mình, thì họ có đang làm cho xã hội thay đổi không? Có đấy.

Phạm Phú Minh

“Bàng bạc gấm hoa” là một cách nói tượng hình mà tác giả dùng để đặt tên cho cuốn sách độc giả đang cầm trên tay. Gấm hoa tượng trưng cho vẻ đẹp ở đời, và tất cả những bài viết trong sách này đều về các vấn đề văn học, văn hóa, nhằm mô tả nét xinh tươi của ngôn ngữ trong văn, thơ, trong lời ca tiếng hát, vẻ đẹp của hội họa, của hội hè, của các hành vi nhằm nâng cao phẩm chất của cuộc sống... Những vẻ gấm hoa đó không biểu lộ ra một cách cụ thể như một tòa nhà bề thế của một đại gia, như một chiếc xe sang trọng của người giàu có, nhưng nó thấm đẫm và ẩn hiện khắp các ngõ ngách của đời sống, làm cho cuộc nhân sinh của chúng ta ý nghĩa hơn, vui tươi hơn, thậm chí biện minh cho sự hiện diện của con người trên mặt đất này.

Gấm hoa chỉ hiện hữu trong cuộc đời và trong lòng người một cách bàng bạc, nghĩa là có đấy nhưng không cụ thể, đó là cách nói phù hợp nhất khi tiếp cận và mô tả những vấn đề văn hóa. Và đó chính là công việc của nhà văn Mặc Lâm, người phụ trách mục văn học/văn hóa cho ban Việt ngữ của đài Á châu Tự do tại thủ đô của nước Mỹ. Khác với cách làm đài phát thanh của khoảng ba mươi năm về trước, “đài phát thanh” của thế giới ngày nay không chỉ loan truyền thông tin bằng tiếng nói trên làn sóng điện, mà còn làm cả báo viết, báo hình trên các trang mạng của mỗi đài. Thậm chí đã đến giai đoạn, có “đài phát thanh” còn không gửi cả tiếng nói vào làn sóng vô tuyến, mà chỉ còn làm báo chữ trên các trang mạng. Với các tiến bộ về kỹ thuật Internet, ngày nay trên một trang mạng có thể kết hợp nhiều thứ: nghe, nhìn, đọc, tức là vừa đóng vai trò truyền thông bằng lời nói, vừa hình ảnh (truyền hình) và vừa mang tính cách báo in truyền thống mang văn bản đến cho độc giả.

George Orwell

III.

"Chúng ta có thể đến đây một lần nữa", Julia nói. "Nói chung là sử dụng một chỗ hai lần không có vấn đề gì. Nhưng một hai tháng sau đó thì không an toàn đâu."

Sau khi ngủ dậy thái độ của cô khác hẳn, tỉnh táo và năng động hơn. Cô mặc quần áo, đeo thắt lưng đỏ và bắt đầu thu xếp cho chuyến trở về. Dĩ nhiên là chuyện đó được giao cho cô. Rõ ràng là cô tháo vát hơn Winston; ngoài ra, chính nhờ những chuyến đi dã ngoại mà cô hiểu biết tường tận khu vực ngoại ô London. Cô hướng dẫn cho anh đi theo con đường hoàn toàn khác và xuống ở một ga khác. "Không bao giờ được quay về bằng con đường vừa đi qua", cô nói cứ như thể đang phát biểu một nguyên tắc chung vậy. Cô ra về trước, Winston phải đợi thêm nửa tiếng nữa rồi mới được đi.

Cô nói địa điểm cho lần gặp tới, bốn hôm nữa, vào buổi tối. Đấy là con phố trong khu vực nghèo nhất, chỗ ấy có một cái chợ, lúc nào cũng đông đúc và rất ồn ào. Cô sẽ đi loanh quanh cạnh các quầy hàng, giả vờ tìm mua dây giày hay chỉ khâu. Nếu cảm thấy an toàn thì khi anh đến gần cô sẽ hỉ mũi, nếu không thì anh phải đi ngang, làm bộ như không nhận ra cô. Nếu gặp may thì có thể len vào giữa đám đông để nói chuyện và hẹn chỗ gặp cho lần tiếp theo.

"Em đi đây", cô nói sau khi anh đã nhớ qui ước. "Em phải có mặt trước mười chín giờ rưỡi. Em có hai tiếng sinh hoạt ở Hội Thanh Niên Chống Tình Dục, phát các tờ rơi hoặc những việc tương tự như thế. Không tởm à? Rũ tóc cho em với. Trên đầu có cọng cỏ nào bám không? Chắc chắn chứ? Thôi, tạm biệt nhé, anh yêu!"

Cô lao vào vòng tay anh, hôn anh một cách cuồng nhiệt rồi rẽ đám cây con và biến vào rừng, không một tiếng động. Hóa ra đến giờ anh vẫn chưa biết họ và địa chỉ của cô. Nhưng không sao, không thể có chuyện trao đổi thư từ hay gặp nhau trong nhà được.

PRECARIAT, MỘT GIAI CẤP MỚI

-Vì sao Trump thắng cử? Ông lợi dụng được giai cấp precariat

- Vì sao 90 ngàn công nhân Việt Nam đình công, rồi chuyển thành biểu tình chống một điều có vẻ tiến bộ của Luật bảo hiểm xã hội? Vì họ thuộc giai cấp precariat mà các chính trị gia chưa hiểu mấy về họ và nghe theo các nhà tư vấn nước ngoài và các tổ chức quốc tế nên đưa ra điều luật "tiến bộ" về lương hưu (cho giai cấp công nhân thế kỷ 20) nhưng chẳng phù hợp với precariat hiện thời.

- Vì sao dân chủ suy thoái và dân tuý, chủ nghĩa cực đoan gia tăng? Vì các đảng chính trị được lập ra theo các cấu trúc giai cấp thời đại công nghiệp và dương cao ngọn cờ dân chủ đã lỗi thời; vì chủ nghĩa dân túy và các chính trị gia cực đoan hiểu precariat hơn và đã lợi dụng được họ.

(Được tin từ nhà thơ Gia Nguyễn, người vẫn giữ lửa cho văn học miền Nam nhà thơ Phạm Ngọc Lư đã về cõi vĩnh hằng. Bài viết này, như một nén hương đưa hương hồn ông về nơi miền cực lạc)

PHẠM NGỌC LƯ, NGƯỜI VẪN GIỮ LỬA CHO NỀN VĂN HỌC MIỀN NAM

(Mục chân dung nhà văn- Đỗ Trường)

Từ độ “đất trời dị biệt, gió mây bất đồng“ thì nền văn học miền Nam bị khai tử. Và tròn bốn mươi năm, tưởng chừng nó cũng đã chìm vào lãng quên. Nhưng nhìn lại, dường như dòng văn học ấy vẫn nảy nở, âm thầm chảy trong lòng đất Việt. Có thể nói, ngay sau biến cố 1975 dòng chảy đó tự chẻ ra như những nhánh sông luân lạc… rồi tìm về, tụ lại đó đây. Tuy chưa thể cháy lên, nhưng nó đã cùng với những nhà thơ, nhà văn hải ngoại làm ấm lại phần nào cho nền văn học miền Nam.

Lý Trực Dũng
Một trăm năm ra đời cờ đỏ dẫn đường
"Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo".

Không biết nước nào trên thế giới có câu tục ngữ hay như nước Việt mình . Xin xem và tự suy ngẫm...cái lưỡi của HS biếm họa bậc thầy Ukraina Jurij Kosobukin —

Trần Văn Nam

Sách của tác giả Nguyễn Vy Khanh

Thoáng đọc những trang đầu dẫn khởi vào sách, cũng gần như Mục Lục (chưa ghi trang của từng chương đoạn), ta đã có cảm tưởng nội dung sách rất phong phú, gần như bao gồm gần hết những vấn đề cần biết về Văn học Miền Nam 1954-1975. Vào thời kỳ mà độc giả thường tìm đọc sách trên Internet, trên ebooks và tuổi trẻ hải ngoại phần lớn theo hướng học hỏi kỹ thuật hoặc kinh tế; vào thời kỳ mà những người lớn tuổi tại hải ngoại dần dần thưa thớt chỉ còn một ít người lưu tâm về văn học và biết ít nhiều văn chương thời kỳ 1954-1975; vào thời kỳ mà 40 năm qua các thế hệ trẻ trong nước đa số không biết gì có sự hiện diện của nền văn học đó ở quá khứ; thì cuốn sách đồ sộ hơn 1530 trang của Nguyễn Vy Khanh được cho ra đời quả là một công lao biết trước sự trống vắng trước mắt. Vậy mà tác giả cứ tiến hành việc xuất bản, còn thêm hạn hẹp về phổ biến hoặc quảng cáo do quen biết hay ở nơi có đông người Việt cư ngụ, vì tác giả hiện ở Canada; chỉ in và bán sách qua hệ-thống Amazon. Những trang đầu sớm hé lộ cho ta biết rõ động cơ thúc đẩy tác giả quyết chí thực hiên, và khiến ta nghĩ nên cố gắng đọc hết cuốn sách. Nói vậy, nhưng người viết bài này chỉ mới đọc kỹ và đọc hết cuốn sách đầu gồm 760 trang (cuốn thứ hai 768 trang). Vì thời gian giới hạn phải thực hiện việc khác và vì trong cuốn đầu tác giả cũng đã hé lộ cho ta biết cuốn thứ hai sẽ chứa đựng những riêng phần mỗi tác giả mà Nguyễn Vy Khanh đã từng là độc giả và văn chương của họ đã “ở lại” như thế nào trong tâm hồn của Nguyễn Vy Khanh. Có những tác giả nổi tiếng trong Văn học Miền Nam 1954-1975 mà chưa thấy hiện diện trong phần “Quyển Hạ: Tác giả”, nếu ta đọc kỹ thì các tác giả tưởng như quên lãng ấy thực sự đã được đề cập đến trong “Quyển Thượng: Tổng quan”, nghĩa là nhà biên khảo Nguyễn Vy Khanh không bỏ sót, mà vì theo lời Dẫn nhập đã nói rõ công trình đồ sộ này vẫn chưa xong trọn vẹn: “Bắt đầu từ năm 1995, chúng tôi đã dự định sẽ viết tổng quan về từng tác giả thuộc Văn học Miền Nam thời 1954-1975; nay hơn 20 năm sau, chúng tôi chỉ mới viết về một phần nhỏ các tác giả này, nhưng quyết định xuất bản công trình này vì nhiều lý do, xem như đánh dấu chấm dứt cho một công việc, một đoạn đời.” (trang 16). Như vậy, ta đã hiểu Tổng quan trong Quyển Thượng là tổng quan cho một nền văn học quá khứ, còn Tổng quan cho từng tác giả thì ở Quyển Hạ (còn dở dang mà cũng đã đạt tới 768 trang).

Trường ca

Nguyễn Thanh Hiện

CHƯƠNG NĂM

NHỮNG NGỌN GIÓ NỔI LÊN TỪ BIỂN AEGEAN

Nếu có ai đó tìm kiếm từ cuộc sống tốt đẹp một cái gì vượt quá chính nó

thì đó không phải là cuộc sống tốt đẹp mà anh ta đang tìm kiếm.

PLOTINUS

Và trong chuyến du hành không định hướng

ta đã trải qua những khoảnh

khắc diệu kỳ

Lưu Trọng Văn

Gã không thể không đồng tình với thái độ mở lòng chân tình của một số trí thức lâu nay vẫn được gọi là" trí thức phái dân chủ" như Nguyễn Quang A, Lê Công Định, Nguyễn Đăng Hưng, Huỳnh Ngọc Chênh... khi lên tiếng hưởng ứng tín hiệu muốn đối thoại với những người bất đồng chính kiến của Trưởng ban Tuyên giáo Võ Văn Thưởng.

Sớm nay cafe với Nguyễn Công Khế tại ngoại ô Sài Gòn, với sự nhậy cảm chốn quan trường của một nhà báo lão luyện, Khế cho rằng tín hiệu này được phát ra không phải từ chủ quan của Thưởng dù Thưởng là người có tâm và chịu nghe. Có nghĩa là theo Khế tín hiệu đối thoại với người bất đồng chính kiến phải được bật công tắc từ giới chóp bu.

Khế phàn nàn, muộn quá.

Trương Huy San

Nhờ những người bạn ở Hà Tĩnh, hôm 24-5, tôi tìm đến được nơi đặt tro cốt cụ Trần Trọng Kim ở tổ đình Vĩnh Nghiêm và hôm qua, 25-5, tôi gặp được bác Trần Xuân Điền, cháu đời thứ 3 của cụ Trần Trọng Kim ở Đan Phổ, Nghi Xuân, Hà Tĩnh.

Lịch sử không có chữ NẾU. Nhưng, đôi khi tôi vẫn cứ không cầm lòng được, suy nghĩ vẩn vơ, Việt Nam sẽ ra sao, nếu từ tháng 8-1945 vẫn là chính phủ Trần Trọng Kim...

Trong năm 1945, người Việt có hai tuyên bố độc lập: Ngày 11-3, triều đình Huế tuyên bố hủy bỏ Hòa ước Patenôtre ký với Pháp năm 1884, khôi phục chủ quyền Việt Nam; Ngày 2-9, tại Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập.

Trần Doãn Nho

(LTG: Đây là bản chính bài thuyết trình trong buổi hội thảo về VHMN tổ chức tại tòa soạn nhật báo Người Việt, California, Hoa Kỳ vào ngày 6/12/2014. Do giới hạn về thời gian, nhiều chi tiết trong bài viết đã không được trình bày tại buổi hội thảo; và ngược lại, một số chi tiết được triển khai khi phát biểu vốn không có trong bài viết.)

Đề tài tôi trình bày trong buổi hội thảo hôm này là “Tính văn học trong văn học miền Nam”.

Chắc có người cho rằng chữ dùng nghe có vẻ không mấy thích hợp. Và thừa. Đã nói về một nền văn học, sao còn đặt vấn đề “tính văn học”?

Diêm Liên Khoa

"Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh dưới cái nhìn một nhà phê bình Trung Quốc.

Cứ như năm ngoái hoa nở, năm nay chúng ta mới ngửi thấy hương thơm. Tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của nhà văn Việt Nam Bảo Ninh xuất bản từ năm 1990, mãi đến hôm nay sau 25 năm, mới được dịch và giới thiệu ở Trung Quốc, quả thực không khỏi có chút cảm giác: bất luận cây lê nhà hàng xóm có kết trái to đến mấy cũng chỉ là một trái táo nhỏ tầm thường, còn với văn học Âu Mỹ, cho dù chỉ là một quả nho, cũng có thể nhanh chóng tỏa mùi đào mùi lê ở Trung Quốc thật không chỉ khiến người ta cảm thấy buồn cười mà còn thấy hợp lý. Sự đến muộn của nó, đối với Bảo Ninh, đối với Nỗi buồn chiến tranh đều không làm ảnh hưởng đến thành tựu và vị trí vốn có của tác gia và tác phẩm; mà bị ảnh hưởng là văn học Trung Quốc, nhất là sáng tác và sáng tác của văn học quân đội Trung Quốc. Tôi với tư cách là một tiểu thuyết gia đã có đến 26 năm trong quân đội, đọc xong tiểu thuyết này, cảm giác mãnh liệt nhất, đó chính là giả sử ngay từ cuối những năm 80 hoặc muộn hơn một chút vào đầu những năm 90, chúng ta có thể dịch Nỗi buồn chiến tranh sang tiếng Trung giống như Vòng hoa dưới núi của nhà văn Trung Quốc Lý Tồn Bảo vừa xuất bản hồi đầu những năm 80 đã gần như đồng thời được dịch sang tiếng Việt, thì nhận thức của chúng ta đối với văn học Việt Nam sẽ không đến nỗi phong bế và hạn hẹp như hôm nay; văn học quân đội Trung Quốc cực kỳ cũ kỹ và trì trệ hôm nay cũng nhất định sẽ không bảo thủ, bó chân và tụt hậu như vậy. Thậm chí có thể nói, nếu như có thể kịp thời dịch và giới thiệu Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh, văn học quân đội Trung Quốc ngày ấy và bây giờ đều rất có thể đã mang một cảnh sắc và sinh khí khác.

Truyện Huỳnh Ngọc Chênh

Văn Việt xin giới thiệu những truyện ma rất thú vị của nhà báo - nhà văn Huỳnh Ngọc Chênh. Anh Huỳnh Ngọc Chênh từng có tiểu thuyết Hồ Ly Tiên hai tập, phát hành năm 2013.

Những truyện ma này vừa rất thật vừa rất phi-thật lẫn siêu-thật, tạo nên những liên tưởng mở về một đời sống ảo ảo thật thật, ma ma người người trong cảnh giới xã hội hiện nay…

Văn Việt

I.

Mười hai giờ trưa nay, hầm để xe chung cư vắng lặng như tờ, không có một bóng người. Tôi dựng xe rồi chạy vội vào buồng chờ thang máy.
À, vẫn có người. Một thiếu phụ xinh đẹp, mặc đồ trắng toát từ trên xuống dưới, đứng sẵn trong thang máy, đưa tay chặn thang như chờ ai. Tôi quay ra nhìn, nhưng chẳng thấy ai. Tôi quay lại bắt gặp ánh mắt như vô hồn và lạnh căm của nàng chiếu vào tôi rét buốt. Tôi bỗng rùng mình bước vào trong thang, thiếu phụ buông tay chặn thang và lùi sâu vào trong đứng phía sau tôi.
Tôi bấm tầng 10 rồi lùi ra khỏi bảng điều khiển. Không thấy thiếu phụ bấm số tầng. Tôi lạnh toát sau lưng, hơi lạnh như vuốt từ sau gáy chạy dọc xuống sống lưng và thoát ra dưới gót chân tôi khi nghĩ đến chuyện nàng lên cùng tầng với tôi. Tôi sởn gai và không dám xoay lưng lại.
Hai bàn tay tôi run lên và chợt thấy trống trải. Ngay khi ấy tôi nhớ ra đã bỏ quên túi thức ăn mới đi mua về để ăn trưa trên xe. Tôi bấm vội thang máy dừng ở tầng 6.
Bước ra khỏi thang máy mà tôi vẫn không dám quay đầu nhìn lại. Tự dưng tôi có cảm giác không còn thiếu phụ lạnh như tảng băng, mặc đồ trắng xóa trong ấy.
Tôi bấm buồng thang khác để xuống lại hầm để xe. Vẫn vắng ngắt không một bóng người, hầm để xe trở nên lạnh lẽo như chưa bao giờ. Không tìm ra túi thức ăn màu trắng treo bên hông xe.

Lạ thật, ngay khi dừng xe tôi vẫn còn thấy nó đó, định sẽ lấy đi, nhưng sau khi dựng xe lại quên mất. Bây giờ nó không còn nữa. Ai vào lấy khi hầm xe không một bóng người. Hơn nữa đây là khu chung cư cao cấp, toàn người giàu có ở nên chưa hề mất bất kỳ món đồ nào để quên trên xe, huống chi là túi thức ăn.

Trường ca

Nguyễn Thanh Hiện

CHƯƠNG BỐN
ÂM VANG CƠN LŨ

Giờ đây tôi không làm gì hết, chỉ nghe,
Để lấy những điều nghe được làm giàu bài hát này...
WALT WHITMAN (*)
(*) trích Lá Cỏ của Walt Whitman, bản dịch của Vũ Cận

Và một hôm
em đến
xin chào hạt bụi
giọng nói nghe hiền như mây mùa thu
và ta
lại tiếp tục cuộc dong ruổi vào chốn cát bụi…

như trong gió có mùi vị của tai ương

ở cao nguyên Anatolia ta trò chuyện với một nhà triết học

vốn là vua của một xứ sở cận kề thành Troa

bấy giờ là đang mùa thu

những ngọn gió thổi lại từ phía biển Đen như mang theo mùi vị của tai ương

Tiểu thuyết của Phong Linh

4.

Phong gần như nghĩ về cô gái ấy trong suốt khoảng thời gian sau đó, dù anh không thể nắm bắt được những suy nghĩ của cô nhưng anh cảm thấy chắc một điều rằng trong cô đang có nhiều điều day dứt. Nghĩ đến ánh mắt của Thụy Anh, anh biết không ai có thể đoán được cô đang nghĩ gì, bởi cô che dấu quá giỏi, cái ánh mắt vô hồn ấy ai có thể nghĩ là ánh mắt của cô sinh viên năm cuối còn nhiều ham mê. Cô như một chiếc lá buông trôi mình giữa dòng mà chẳng biết rồi sẽ về đâu. Và những suy nghĩ ấy khiến anh không thể nào chịu đựng được nữa khiến cho những ngày này anh quyết định tìm hiểu về cô gái ấy qua Hải Hoa, là một người thân thiết nhất với Thụy Anh mà anh biết. Phải cố gắng lắm anh mới có thể tìm cách gợi chuyện Hải Hoa để biết được rằng, từ ngày mẹ cô mất khi sinh cậu em trai thứ hai, và cha cô tái hôn thì cô dù mới bảy tuổi nhưng đã bắt đầu câm lặng.

- Thuỵ Anh không bao giờ nói cho ai biết những gì chị ấy đang nghĩ đâu. Thuỵ Anh nói chuyện với tớ rất nhiều nhưng khi nào cũng là những chuyện rất vu vơ bên ngoài, hoặc ngồi hàng giờ để nghe tớ tâm sự và trở thành chuyên gia tư vấn cho cô em họ, nhưng Thuỵ Anh không bao giờ nói về mình. Ngay cả việc cô yêu Quân, cũng lặng lẽ và mơ hồ. Đó là người con trai của bạn bố Thuỵ Anh, họ chỉ gặp nhau vài lần và rồi bỗng dưng đến với nhau. Thuỵ Anh thì tớ không dám chắc, nhưng anh Quân thì yêu bà ấy đến si mê. Chăm sóc như một cánh hoa sợ chỉ cần chạm nhẹ sẽ vỡ. Tớ chưa bao giờ nghĩ rằng chị ấy có thể yêu ai, vậy mà từ ngày yêu anh Quân trông chị ấy vui hơn hẳn. Mọi người cũng đỡ lo. Trước đây, khi còn học trung học là khoảng thời gian mà chị ấy khổ sở nhất. Cứ ra vào bệnh viện như đi chợ, và giấy chẩn đoán luôn là suy nhược thần kinh. Tớ không thể nào hiểu được chị ấy, nhưng tớ thật sự yêu quý Thụy Anh, vì Thụy Anh khiến tớ có cảm giác tin tưởng khi ở bên cạnh. Tớ chỉ biết như vậy thôi, nhưng bỗng dưng cậu hỏi về chị tớ làm gì?

- Thì Hoa bảo khi nào kể về Thuỵ Anh nên tớ tò mò hỏi thôi.

- Ừ, ai gặp bà ấy mà chẳng có cảm giác ấy. Hôm nào tớ hẹn chị ấy đi chơi rồi mình gặp nhau nhé. Dù sao với tớ đó cũng là người thân thiết nhất đấy.

- Ừ…….., nhưng cô ấy không nghe saxophone à?

- Không. Tối hôm đó vì mải khoe tài của cậu mà tớ quên mất. Có thể chị ấy giận tớ lắm. Từ hôm đó, tớ có tìm chị ấy nhiều lần mà không gặp. Không hiểu chị ấy đã biến đi đâu nữa.

- Kiểu như cô ấy, cứ bỏ học triền miên như vậy thì phải làm sao?

Kính gửi ông: Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đảng Cộng Sản Việt Nam (ĐCSVN).

Mới đây, truyền thông trong nước đưa tin ông, với tư cách ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương ĐCSVN, đã đề xuất và “đang chờ Ban Bí thư thông qua một văn bản hướng dẫn về việc tổ chức trao đổi và đối thoại với những cá nhân có ý kiến và quan điểm khác với đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước”.

Chúng tôi, các thành viên Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng (CLB LHĐ), nhận thấy đây là việc làm thiết thực, cấp bách để kịp thời giải quyết những mâu thuẫn giữa Nhân dân và Nhà nước gây ra bởi các chính sách mà nhà nước đã ban hành.

Trong nhiều vấn đề là nguyên nhân của mâu thuẫn, có vấn đề quyền sở hữu đất đai như điều 53 Hiến Pháp Việt Nam năm 2013 qui định:

(S. thêm)

Nguyễn Xuân Hưng

Sau khi loạt bài “Nghiên cứu Ông Cụ” của tôi đăng trên FB này, rất nhiều bạn comm, inbox và điện thoại trao đổi. Tôi đã chuẩn bị tâm lý đón nhận mọi mức độ khen chê. Nhưng không khỏi bất ngờ về một số vấn đề các bạn đặt ra. Đúng là còn rất nhiều chi tiết thú vị mà tôi chưa bàn luận đến. Giai đoạn Tân Trào và những ngày đầu chính quyền DCCH ở Hà Nội tôi cũng chưa nói đến. Hy vọng sẽ có dịp khác tôi sẽ post. Ở stt này, tôi xin “tái bút” chỉ 3 vấn đề sau:

1- Nhiều bạn “kêu ca” tôi đánh giá ông Hoàng Văn Thụ quá cao?.

2- Về những người ân nhân của Ông cụ, sao không thấy nói đến Cụ lang chữa cho Ông Cụ khỏi ốm ở Tân Trào?

3- Quan hệ với Pháp trong thời kỳ Tân Trào?

Sau đây là ý kiến của tôi:

Phạm Xuân Nguyên

(Sáng qua 24/5/2017 bài này của tôi lên trang nhất báo Tuổi Trẻ cả bản in và bản mạng. Nhà văn Nguyễn Quang Vinh đã dẫn link về trang của mình. Sáng nay đầu giờ Vinh gọi gấp bảo bài anh trên mạng đã bị gỡ. Tôi vào tìm thì thấy đúng là bài không còn. Gọi hỏi toà soạn chưa thấy phản hồi. Tôi đưa lại đây nguyên văn bài viết của mình - câu cuối bị cắt khi đăng lên.)

Sáng 23/5/2017 ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn (bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch) đã phải lên tiếng xin lỗi về việc cập nhật danh sách hơn ba trăm bài “nhạc đỏ” trên website của Cục gây hiểu nhầm là Cục cấp phép các bài hát cách mạng đã được biểu diễn lâu nay. Trước đó hơn một tháng Cục NTBD cũng đã phải xin lỗi công luận về việc tạm dừng lưu hành năm bài hát sáng tác trước 1975 mà lâu nay cũng đã được phổ biến rộng rãi. Như thế là trong vòng hai tháng qua, Cục NTBD đã đưa ra những quyết định thuộc lĩnh vực mình được giao quản lý về mặt nhà nước gây bức xúc cho dư luận và rốt cuộc phải cải chính và xin lỗi.

Trường ca

Nguyễn Thanh Hiện

CHƯƠNG BA

AI GIẢI PHÓNG CÁC VỊ THẦN

Về chân lý, chắc chắn không người nào biết được

và sẽ không bao giờ biết được dù đó là các vị thần…

XENOPHANES

Và nơi sa mạc mênh mông ấy, ta bước đi,

chân như không chạm đất, rồi một hôm, ai đó

gọi ta là hạt bụi, xin chào hạt bụi…

lời tra vấn nơi sa mạc

ta đi, và con quái vật ấy cứ lẽo đẽo theo ta, hỏi ta là ai, ta nói ta là ta chứ còn là ai, nó cười, bảo, thì ta là ta chứ còn là ai, rồi chào tạm biệt ta, trưa, con quái vật lại đón ta, cát nóng như thiêu đốt, con quái vật lại hỏi ta là ai, ta lại nói ta là ta chứ còn là ai, nó lại cười, bảo, thì ta là ta chứ còn là ai, rồi lại chào tạm biệt, ra đi, đêm, khi sa mạc rơi vào bóng tối mênh mông, con quái vật lại đến, nhưng anh là ai, nó lại hỏi câu hỏi đã từng hỏi, và ta lại nói ta là ta chứ còn là ai, nó lại cười, và chào tạm biệt, ra đi, những ngày tiếp theo đó, cứ mỗi ngày con quái vật ấy lại đến gặp ta một lần, nhưng anh là ai, mỗi ngày nó lại hỏi ta một lần câu hỏi từng hỏi, cho đến hôm ta ra khỏi sa mạc, chẳng còn con quái vật nào theo ta, nhưng cứ sáng ra thì ta lại nghe hỏi, nhưng anh là ai, cứ sáng ra là lại nghe câu hỏi ấy vang lên trong tâm tưởng, và ta thì cũng chưa tìm được lời đáp nào, ngoài cách nói ta là ta chứ còn là ai

(Rút từ facebook của Thái Bá Tân)

Số đảng viên cả nước
Khoảng ba, bốn triệu người.
Đảng viên trong quốc hội
Chiếm hơn chín phần mười.

Tức quốc hội của đảng,
Chứ không phải của dân.
Quốc hội chỉ làm cái
Mà đảng muốn và cần.

Cách phản kháng duy nhất
Của dân là biểu tình,
Thì quốc hội, tức đảng,
Không ra luật biểu tình.

Thay vào đó, quốc hội
Cứ liên tục bổ sung
Các điều luật bắt bớ.
Nhiều điều rất điên khùng.

Phạm Đình Trọng

Kể từ khi nhậm chức, 2.2016, hơn một năm im hơi lặng tiếng, nhạt nhòa và chìm khuất, sau hội nghị trung ương 5, tháng năm, năm 2017, bỗng Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng xuất hiện với một câu nói sáo rỗng, rất tiêu biểu cho ngôn ngữ Tuyên giáo cộng sản: “Cấp ủy các cấp phải thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác, lấy tư tưởng của Người để soi rọi hành động, phải đổi mới lề lối tác phong làm việc, thực sự dân chủ, khoa học, thực sự gần dân, sát dân” và một đề xuất bất ngờ, độc đáo, táo bạo, như một người dân chủ, cấp tiến: “Chúng ta không sợ đối thoại, không sợ tranh luận, bởi vì sự phát triển của mỗi lý luận và của học thuyết cách mạng nào rồi cũng phải dựa trên sự cọ xát và tranh luận. Và cũng chính sự tranh luận đó tạo ra cơ sở để hình thành chân lý”.

Cảm nhận chung, tràn lên thơ Hạnh là một âm điệu buồn, lắm khi u buồn, nhưng quyết không bi lụy và tuyệt vọng. Trên cái gam buồn ấy, bất ngờ chồi lên những câu thơ non tươi, thanh sáng. Nguồn thi cảm của thơ Hạnh được chưng cất từ hai mạch chảy: những tri thức văn hóa chiều sâu và đời sống thế tục hiện thời. Thơ Hạnh là một trong những dấu chỉ cho thấy đang có một nỗ lực làm mới thơ từ những người trẻ, rất trẻ.

Sương Quỳnh

Hôm nay ngày 24-5-2017 nhà báo Kha Lương Ngãi và tôi thay mặt CLB LHĐ đến thăm Trần Vũ Anh Bình mới được trả tự do 3 ngày.
Em và gia đình rất vui. Mẹ em giới thiệu với Bình chúng tôi là những người mà tết năm nào cũng đến thăm chúc tết gia đình và gửi quà cho em. Em xúc động và gửi lời cảm ơn đến các bác, các chú, anh chị trong CLB. Chúng tôi không đi đón em vì gia đình cho biết Bình không muốn ỗn ĩ khi em về. Nên hôm nay chúng tôi mới tới.

Bình nói: Em không muốn mọi người làm em tưởng em ở trên mây, thực tế em muốn em chỉ là em. 6 năm tù với em chỉ là một cuộc chơi và thử thách vậy thôi. Ngay từ đầu khi họ kết tội em 6 năm, em đã nghĩ rằng so với ba em đã thấm tháp gì. Ba em bị 11 năm trong lao tù mà không mang ra xứ án. Bị bắt với tội "phản động" và 11 năm đằng đẵng trong lao tù. Thì 6 năm em bị kết án không thấm thám gì với 11 của ba em. Em đã nhiều lần bị biệt giam, bị cùm kẹp, nhưng khi họ thả em ra tù chung, em vẫn vui vẻ như không.

Có lẽ trong chốn lao tù Trần Vũ Anh Bình luôn phải gồng mình đối phó bằng cả tinh thần lẫn thể xác. Trong lao tù em cứng cỏi bao nhiêu thì về nhà trước tình cảm của mẹ, của gia đình, của những người đồng chí hướng đến thăm em, em lại mềm lòng bấy nhiêu. Những giọt nước mắt lăn trên má khi em kể về tình cảm anh em tù chính trị gặp nhau, sống với nhau thế nào. Từng cây kim, từng điếu thuốc lá nhường nhau, nhường cơm sẻ áo cho nhau từng chút, từng chút, trân trọng và yêu thương nhau ra sao làm em không kìm nén được cảm xúc. Có những lúc em nấc lên, khóc như chưa từng được khóc.

Em nói: Sắp tới em sẽ hoàn tất những bài hát em sáng tác trong tù, cả những bản em phổ nhạc lời thơ của Trần Huỳnh Duy Thức và thơ của anh Nguyễn Văn Hải (Hải Điếu cày). Em nhờ tôi nhắn với anh Hải Điếu cày là em sẽ sớm thu âm bài "Khung trời biệt giam" lời là thơ của anh Hải Điếu Cày viết. Dù chỉ một tuần giam cùng anh Hải Điếu Cày, nhưng những gì anh Hải đối xử với Bình và Việt Khang em không thể quên.
CẦU MONG EM SỚM BÌNH TÂM.

FB Hoa Kim Ngo: https://www.facebook.com/suong.quynh.52/posts/2102162966677160

Một Cái Chết Dịu Dàng

Buổi chiều đến tự lúc nào tôi không hay biết. Tôi đã ngủ một giấc khá dài. Khi tỉnh dậy, cuốn sách còn úp trên mặt và chiếc khăn mùi xoa đã khô, loang lỗ những vết lệ. Không biết là tôi đã ngất đi hay là đã ngủ một giấc no đầy. Buổi trưa khi ăn cơm xong, tôi đã tiếp Tịnh trong căn phòng nhỏ này, và khi nghe Tịnh hốt hoảng báo tin Hoàng bị thương, hiện đang nằm bệnh viện, tôi chỉ kịp gục đầu vào vai Tịnh mà khóc, khóc vồn vã, ray rứt, khóc dai dẳng như bị một điều gì oan ức quá, oan ức đến độ không ai có thể bảo lãnh, phân minh hộ được.

- Anh Hoàng bị thương rồi Lê.

Lúc Tịnh nói, khuôn mặt nó cũng dầm dề nước mắt. Tôi không đưa Tịnh xuống lầu như mọi khi. Tịnh về một mình, và tôi hiểu trên đường về hẳn Tịnh sẽ khóc một mình, và lúc Tịnh về đến căn nhà quen thuộc sẽ có cả nhà cùng khóc. Còn tôi, tôi không thể tâm sự với ai, chia xẻ cho ai nỗi buồn đau này.

Trường ca

Nguyễn Thanh Hiện

CHƯƠNG HAI

PHÙ SA VÀ GIÓ

Phía bên này là cuộc sống

và phía bên kia là cái chết

và ngược lại

SẤM NGÔN TRÊN NÚI CÔ QUẠNH

Và một hôm, vào cuối thế kỷ

có một người từ bờ con sông lớn đi vào làng

hãy theo ta

người ấy nói

và ta

bắt đầu cuộc dong ruổi vào chốn nghìn năm cát bụi…

Trần Từ Mai

Để giới thiệu 12 bài thơ “Đọc lại người xưa” thi sĩ Vũ Hoàng Chương làm trong năm 1976, trong thời gian bị giam ở khám Chí Hòa và ít ngày sau khi từ Chí Hòa về, người viết những dòng này đã trình bày một cách khái quát trên tạp chí điện tử Diễn Đàn Thế Kỷ cuối tháng 10-2016:

http://www.diendantheky.net/2016/10/giao-tinh-vong-nien-giua-vu-hoang.html

Sau đó, chúng tôi có dịp nói rõ thêm trên trang blog cá nhân đầu tháng 11-2016:

http://tranhuybich.blogspot.com/2016/11/gioi-thieu-12-bai-tho-oc-lai-nguoi-xua.html#more

Nhật báo Người Việt ở California tóm tắt lại chuyện ấy giữa tháng 12-2016:

http://www.nguoi-viet.com/van-hoc-nghe-thuat/quanvan-gioi-thieu-12-bai-tho-doc-lai-nguoi-xua-cua-thi-si-vu-hoang-chuong/

Năm 2012, khi in 12 bài thơ ấy ra ở trong nước, nhà thơ Hoàng Hương Trang nói rõ: những bài ấy đều có “ngụ ý kín đáo của thi sĩ Vũ Hoàng Chương” nhưng “phải đọc kỹ mới nhận thấy.”

George Orwell

PHẦN II

I.

Lúc đó là giữa buổi sáng, Winston bước ra khỏi ngăn để đi vệ sinh.

Từ đầu kia cái hành lang dài vắng ngắt có một người đang đi theo hướng ngược lại. Đấy là cô gái tóc đen. Anh chạm trán cô ta ở gần cửa hàng đồng nát cách đây vừa đúng bốn hôm. Khi cô đến gần thì anh nhận thấy tay phải cô được treo bằng một sợi dây quấn quanh cổ, sợi dây cùng màu với bộ đồng phục, từ xa không thể nhận ra được. Chắc là cô bị thương trong khi quay cái máy phác thảo – thường gọi là kính vạn hoa – nội dung các cuốn tiểu thuyết. Đây là tai nạn thường thấy trong Ban Sáng Tác.

Khi họ còn cách nhau chừng bốn mét thì cô gái bất ngờ xảy chân và ngã úp mặt xuống đất. Cô thét lên vì đau. Chắc cô ngã đè lên chính cánh tay bị thương. Winston sững lại. Cô đã gượng chống hai đầu gối để đứng lên. Da mặt cô biến thành màu vàng sữa, đôi môi vì vậy trông càng đỏ thêm. Cô nhìn thẳng vào Winston, cầu khẩn, ánh mắt lộ vẻ sợ hãi hơn là đau đớn.

Trong lòng Winston bỗng dậy lên những tình cảm trái ngược nhau. Trước mặt anh là kẻ thù mà anh muốn thanh toán, nhưng đồng thời đây cũng là một con người đang bị đau, có thể đã bị gãy xương nữa. Theo bản năng, anh chạy lại gần để giúp cô. Lúc anh nhìn thấy cô ngã đè lên cánh tay bị thương anh như thấy chính mình đang bị đau đớn vậy.

Luật sư Lê Luân

Nhân dân làm chủ thì không có chuyện đại biểu quốc hội lại bảo vệ "lãnh đạo" bằng cách "triệt hạ" tiếng nói của dân chúng một cách thô thiển và phản khoa học như vậy.

Nếu có điều luật này thì cần bổ sung điều luật truy cứu trách nhiệm đến cùng để không thể có chuyện cái gì sai cũng lại viện dẫn "đúng quy trình" mà phải xét xử tất tần tật như một dân thường khi sai phạm trong lúc đảm nhận chức vị chính trị như tổng thống bên Hàn Quốc đang bị bắt giam, điều trần và xét xử vậy. Có thế mới là đúng đắn và công bằng.

Hơn nữa, bản thân đảng cộng sản đã không hoạt động bằng luật, chính phủ và quốc hội lùi vô thời hạn luật biểu tình, luật về hội, thế nhưng việc bảo vệ lãnh đạo lại được sốt sắng đến lạ lùng.

Lưu Thị Quyên tại lễ trao Giải thưởng lãnh đạo trẻ mới nổi tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ở Washington ngày 4/5/2017

(s15: Ba lần đi tìm… Mỹ)

Hồi tôi làm kịch bản phim “Ý chí độc lập”, cố ý bỏ qua đoạn Ông Cụ bị bắt giam ở Tàu. Là vì cái đoạn ấy xương xẩu với dạng tiểu thuyết, càng xương với phim ảnh. Tài liệu đầy rẫy, mà kim chỉ nam là “Nhật ký trong tù”. Cụ bị giải đi loanh quanh, rồi cảm phục được các sĩ quan Trung Quốc quốc dân đảng, họ chả có bằng chứng gì kết tội Ông Cụ mà thả. Hồi xưa được giảng giải thế. (Nhưng rồi hội đồng duyệt hình như đọc được điều đó, yêu cầu viết thêm 1 tập đoạn thời gian này)

Từ trước đến nay, ai cũng biết Ông Cụ đi Tàu, bắt liên lạc với các tổ chức chống Nhật để tìm kiếm sự ủng hộ Việt Minh. Tìm ai?

Trong triển lãm đang diễn ra tại Work Room Four, năm nghệ sĩ đương đại Việt Nam được mời tham gia ứng đáp lại tranh cổ động được sáng tác bởi nghệ sĩ Cuba René Mederos, người đã được chính phủ Cuba gửi tới Việt Nam vào năm 1969 và 1972, bằng các tác phẩm thị giác.

Trường ca

Nguyễn Thanh Hiện

CHƯƠNG MỞ ĐẦU

TA VẪN LÀ HẠT BỤI 

Nguyên sơ là chẳng muốn để cho mình

trở nên hoen ố giữa cuộc đọ sức sinh tử

giữa bóng tối và minh triết, nhưng con

người thì vẫn kẹt giữa hai nửa trần gian,

cuối cùng thì thi ca đã dấy lên, nhưng

đấy cũng mới chỉ là những mảnh vụn

của khôn ngoan, mà con người là cần đến

những dòng chảy của cảm hứng trí tuệ…

(Tổng hợp trên mạng)

* TS Luật Cù Huy Hà Vũ, Luật sư Lê Công Định, nhà báo Lương Đình Cường (hội thảo BBC):

Đối thoại 'tín hiệu mới rất đáng khích lệ'

Bản quyền hình ảnhNICHOLAS KAMM/AFPImage captionĐề nghị xem xét mở 'đối thoại' với bất đồng chính kiến của quan chức cao cấp trong lãnh đạo Đảng là tín hiệu mới, đáng khích lệ, theo Tiến sỹ Luật Cù Huy Hà Vũ.

(s12: Thành công lớn, thất bại không nhỏ)

Nguyễn Xuân Hưng

1. Khi xem xét các sự kiện năm 1941 liên quan đến Ông cụ, vừa dễ lại vừa khó. Tư liệu cực nhiều, tuyên truyền khoa giáo cực nhiều. Nhưng đó cũng là một cái khó, những cái gì mọi người cùng biết về Ông Cụ như một lãnh tụ thông thái, sẽ là làn sương mờ ảo che mắt những người muốn dựng một chân dung văn học, nghĩa là tìm hiểu con người nhân vật trong một thời điểm quan trọng nhất. Năm 1941, Tết âm lịch thì Ông Cụ cùng mấy đồ đệ đi bộ từ Tĩnh Tây về Pác Bó. Thành phần Ông Cụ chọn, cho thấy một người có kinh nghiệm thực tiễn: Phùng Chí Kiên là cánh tay phải của Ông Cụ về các vấn đề lớn và biết bắn nhau, Lê Quảng Ba là người địa phương, cầm đầu nhóm thanh niên hăng hái bỏ Trương Bội Công theo Ông cụ, cũng máu bắn súng. Thực tế nhóm đó có 2 thủ lĩnh: Quảng Ba và Hoàng Sâm. Sâm là người Nghệ, tiểu đồng của ông Cụ thời ở Xiêm, nhưng khi về nước, Ông Cụ chọn Ba vì Ba là thổ dân. Trong đoàn còn có ông Đặng Văn Cáp, một người ít hơn Ông Cụ mấy tuổi, biết làm thuốc, có chữ nghĩa một chút, nếu ai đau ốm Cụ Cáp hái lá nhì nhằng chữa được. Ngoài ra có 2 người khác là Lộc và An là hậu cần, Osin gánh gồng. Thực tế lúc đó, nhóm đi về của Ông Cụ đơn giản là về nước bí mật, tá túc ít ngày, rồi bàn soạn mọi việc sau, chứ không đao to búa lớn như hậu thế thêu dệt. Chuyện hôn nắm đất cũng là hình tượng văn học, chứ thực tế Ông Cụ đâu có mất vệ sinh thế.

Tiểu thuyết của Phong Linh

3.

Thuỵ Anh trở về nhà khi tâm hồn đã mệt rũ. Cô biết mình không còn có thể nghĩ được gì nữa. Chỉ là một khoảng trống vô nghĩa mà cô cũng không biết phải giải trình nó thế nào. Cô biết giờ này bố vẫn đang đợi, như mọi lần ông đợi cô khi cô về muộn hoặc say khướt. Có những hôm cô không không về nhà, cô cũng biết rằng ông đang đợi. Nhưng để làm gì đây? mọi thứ chỉ nên dừng lại ở đó thôi, đã bao nhiêu năm nay vẫn vậy, cứ như vậy. Mọi thứ chẳng cần phải thay đổi làm gì. Dù sao con người sống vẫn thích dày vò nhau đấy, cuối cùng cũng có ai có thể làm khác đi được đâu. Không làm người này đau, sẽ là một người khác. Con người hình như cần cái đó để sống. Cứ gần nhau đi mà yêu thương nhau. Có lẽ làm đau nhau cũng chính là cái cách mà những kẻ yêu thương rất nhiều nhưng lại không được cho phép yêu thương. Thuỵ Anh và bố của cô hình như là hai người như vậy. Từ ngày mẹ cô ra đi, đó là điều duy nhất để duy trì mối quan hệ của hai cha con. Cô luôn muốn làm ông phải đau khổ, để ông phải biết rằng, việc mẹ cô ra đi, việc ông kết hôn với người đàn bà khác, đã làm cô khổ sở đến thế nào. Khổ sở đến mức phải trở thành một người hoàn toàn khác khi chỉ mới là đứa bé bảy tuổi.

Thuỵ Anh cho xe vào nhà là lúc cô biết rằng ông cũng tắt đèn lên phòng ngủ. Đã bao lâu rồi ông vẫn đợi cô bằng cách đó. Cách duy nhất mà ông có thể làm để yêu thương đứa con gái của mình. Thụy Anh sống như một kẻ câm lặng trong ngôi nhà này, và chấp nhận với cái bọc mà cô cho là quá hoàn hảo hiện tại. Nghĩ nhiều để làm gì khi cô biết mình sẽ không thể đi tới đâu. Vì vậy mà hai hai tuổi, cô sống buông tay với tất cả mọi thứ. Có mọi thứ nhưng chính cô cũng không biết điều gì thuộc về mình, là của mình và cho riêng mình. Quảng giao với tất cả mọi người nhưng điều gì là thật ở đó, ngay bản thân cô cũng không hiểu. Với cha mình, suốt mười lăm năm nay đôi khi cô nghĩ cô độc ác với ông quá. Nhưng cô không thể làm khác, vì những nỗi đau còn ở lại sẽ cứu vớt cô. Thôi, một lúc nào đó, một lúc nào đó… cô luôn tự nhủ như vậy mỗi khi cảm thấy mình ngột ngạt. Và cô nghĩ tới mẹ, “mẹ đã chết hay đang ở đâu? Mẹ đi cũng mang theo trái tim mình đi rồi. Còn gì nữa đâu. Nhưng tại sao bố lại phải làm thế?”… Có những điều đã xảy ra từ rất lâu trong quá khứ, nhưng không ai có thể đủ can đảm để vượt qua nó.

Trần Hữu Thục

Kiểm duyệt không phải là điều mới lạ trong lịch sử nhân loại. Nó đã có mặt và đi theo gần suốt chiều dài lịch sử. Để ngăn cản, để tiêu diệt một kẻ thù vô hình và dai sức: tự do diễn đạt.

Sự thể là như thế này: một mặt, con người luôn luôn muốn bày tỏ, muốn nói lên những suy nghĩ của mình về cuộc sống, nhất là khi có chuyện bất như ý, họ lại càng muốn nói ra; mặt khác, những kẻ có nhiệm vụ trị dân lại chỉ muốn “trị”, nghĩa là chỉ muốn nghe những gì mình thích nghe, những gì không có hại cho quyền lợi và địa vị của họ. Tình hình đó đưa đến chỗ: kẻ thì muốn nói, người lại tìm cách không cho nói. Kẻ muốn nói thì thấp cổ bé miệng. Người không muốn nghe lại có gươm, có súng, có quyền. Thế là kẻ có quyền phải tìm cách bịt miệng kẻ vô quyền. Để hợp pháp hóa hành vi bịt miệng, kẻ có quyền bèn tạo ra những quy định, những lệ, những phép… – và khi cần, tự vi phạm chúng – nhằm mục đích buộc mọi người phải khuất phục.

Kiểm duyệt!

Hầu hết mọi người đều sợ, nên tự ngậm miệng hay đành chịu để bị bịt miệng. Nhưng cũng có người không sợ, vẫn tìm cách này hay cách khác để nói. Thế là diễn ra cảnh cấm đoán, truy nã, bắt bớ, tù đày và giết chóc. Cấm thì cấm, bắt thì bắt, tù thì tù, giết thì giết, con người vẫn cứ nói.

Lê Thị Thấm Vân

Văn Việt trân trọng giới thiệu tạp bút của nhà văn Lê Thị Thấm Vân, những nghiền ngẫm rã rời về thân phận người đàn bà… Và không phải là đàn bà nói chung, mà là đàn bà Việt Nam, trong xã hội hiện tại.

Đúng là chỉ đàn bà mới cám cảnh và đồng cảm tới tận cùng những gì mà một người đàn bà Việt Nam công-dân-hạng-hai, đang cố mà sống, mà tồn tại, cùng với những thân phận người Việt Nam khác…

Văn Việt

Một đêm hè ở Hà Nội khó ngủ. Tôi dậy thả bộ loanh quanh vài con đường giữa lòng phố. Những dãy nhà, hàng quán hầu hết đã đóng cửa. Hơn mười một giờ, xe cộ thưa thớt. Khuôn mặt Hà Nội ban đêm im lắng, trầm mặc. Trời vẫn còn hâm hấp nóng. Tôi đi chầm chậm, thú vị với những cơn gió mát bất thần phà tới, lướt trọn trên mặt và hai cánh tay trần. Trên đầu là những nhánh cây giăng ngang. Ngước nhìn, tôi tưởng như trăm ngàn cánh tay nắm, nối liền nhau, rồi chìa ra trong trời đêm.

Đang đi, bỗng dưng điện cúp. Trời đất, nhà cửa, cảnh vật tối om một màu. Những ngọn đèn đường biến mất. Vài chiếc xe băng qua hắt cho chút ánh sáng tạm bợ yếu ớt. Thấp thoáng đó đây là đóm đèn leo lắt, chập chờn trong màn đen. Tôi hình dung ra những cụ bà sống cuộc đời thách thức thời gian, tạo hóa. Ban ngày họ ngồi ở vỉa hè thành phố. Khuôn mặt, thân thể còn lại chỉ là da bọc xương. Ngày tháng sống sót của họ ở trần gian này có thể đoán, đếm được trên đầu ngón tay. Những cụ bà cụ tôi gặp trong ngày, bất cứ chỗ nào và lúc nào cũng làm tôi chạnh lòng, không thể không ngồi xuống hỏi han trò chuyện, để rồi băn khoăn xót xa trong những ngày lê la ở đất Hà Nội ngàn năm văn hiến.

***

Lịch sử văn minh nhân loại diễn ra bất cứ nơi nào, ở đâu cũng có những điểm tương đồng. Nghĩa là phải trải qua từng ấy chặng đường, từng ấy giai đoạn, từng ấy khổ đau mới thấu hiểu được người đàn bà cần gì, muốn gì, nghĩ gì, làm gì. Lịch sử văn minh nhân loại có cái hay cái dở. Một trong những cái dở là loài người chỉ được tạo thành bởi sự suy nghĩ của đàn ông. Nhân loại chỉ mới nghe "male voice" chứ chưa được nghe "fermale voice". Có history phủ nhận herstory. Đàn bà bị đối xử như vật sở hữu, tài nguyên, công cụ đẻ con, sản xuất của cải. Thử nghĩ, nếu đàn bà cùng đàn ông "lãnh đạo" lịch sử loài người thì thế giới ngày nay ra sao? Có cần phải trải qua những cuộc thánh chiến, thế chiến, nội chiến? Một thời bên Âu châu tin rằng người đàn bà được tạo dựng bởi cái xương sườn của người đàn ông. Bên Phi châu và Trung Đông, bé gái phải cắt hoặc khâu một phần bộ phận sinh dục để gìn giữ trinh tiết cho đàn ông, và cũng để đàn ông dễ dàng kiểm soát sự khoái lạc. Ở Ấn Đô, chồng chết vợ phải hỏa táng theo chồng. Ở Trung Hoa, quan niệm: Mười đứa con gái không bằng một đứa con trai. Qua tới Việt Nam trở thành bi hài gấp bội: Một trăm đứa con gái không bằng hòn dái đứa con trai. Người đàn bà Việt Nam vừa thoát khỏi đạo đức Khổng Mạnh ngự trị hàng ngàn năm. "Trọng nam khinh nữ". "Nữ tử vô tài tiên thị đức". Con gái không có tài, nghĩa là có đức. Đàn bà càng ngu dốt càng dễ bị đàn ông sai khiến. Đàn bà dưới thời phong kiến Nho gia, được chỉ dạy lề lối sống“tam tòng tứ đức" không ngoài mục đích phục vụ đàn ông. Thân phận người đàn bà Việt Nam nổi trôi theo vận nước điêu linh. Hy vọng rồi thất vọng. Nỗ lực rồi tuyệt vọng. Bao nhiêu oan nghiệt, trớ trêu, đau đớn cứ đổ đè, chồng chất lên vai các bà. Các bà chỉ biết nén tiếng thở dài, cắn răng nuốt ngược dòng nước mắt. Tuyệt đối không được kêu ca, oán trách, một mình âm thầm chịu đựng, dốc hết sức bình sinh để vượt qua, tồn tại với cuộc đời.

Trần Mộng Tú

Mùa Xuân còn đang bàn giao những cành hoa nắng cho mùa hạ vừa ngấp ngó bước vào những khu vườn nhân gian, thì nàng công chúa từ Nhật, và chàng hoàng tử từ Anh cũng đang rung những chiếc phong linh ái tình cho cả thế giới cùng lắng tai nghe để biết thế nào là tình yêu thật sự viết HOA.

Cô cháu gái lớn nhất của Nhật hoàng Akihito, cô Mako 25 tuổi, nở một nụ cười thật tươi, cô sẽ bước ra khỏi hoàng thành vào một đời sống dân dã cùng người chồng không thuộc hoàng phái. Cô bước ra không một chút do dự để lấy được người mình yêu. Cô cho thế giới nói chung và nước Nhật nói riêng biết là sang năm 2018 cô sẽ lấy một luật sư cũng là bạn học cùng trường với cô (5 năm). Nhận lấy một người không thuộc trong giới hoàng tộc là chấp nhận bước vào đời sống bình dị như tất cả người dân Nhật ở bên ngoài cánh cửa hoàng thành. Cô đang yêu, chắc chẳng ai ngăn cô được. Cô sẽ đội chiếc vương miện tình yêu lóng lánh trên đầu thay cho những hạt đá quý trong ngày hôn lễ.

Không biết có bao nhiêu cô gái Nhật dân dã đồng ý cảm phục cô và bao nhiêu cô gái Nhật tiếc cho địa vị công chúa của Mako mà các cô thường mơ ước.

Nông Hồng Diệu

TP - Người đọc biết đến Lê Quang chủ yếu ở phần văn học dịch. Anh là một trong số hiếm hoi dịch giả có uy tín hiện nay ở mảng văn học hiện đại viết bằng tiếng Đức. Ít ai biết rằng, Lê Quang còn có khả năng viết truyện ngắn, làm thơ, đóng kịch, chơi đàn... Một “gã” đa tài, dễ tính trong những thú vui nhưng lại cầu toàn và khó chịu khi sắm vai dịch giả.

Tranh: Nguyễn Văn Hổ.

Lê Quang xuất hiện với tư cách dịch giả văn học khi tuổi đã “nhàu”. Còn nhớ khi đó, dịch giả kỳ cựu Quang Chiến đã cổ vũ Lê Quang: “Lê Quang là một dịch giả trẻ, đầy đam mê với nghề... Sự xuất hiện của lớp dịch giả trẻ như anh sẽ là nguồn bổ sung quý cho đội ngũ dịch giả tiếng Đức còn rất mỏng hiện nay”. Quang Chiến phải lên tiếng bởi vì cuốn “Tình ơi là tình” của nữ tác giả người Áo từng đoạt giải Nobel Elfriede  Jelinek, do Lê Quang dịch gây sóng gió với dư luận. Có những bài báo phản ánh: “Tiểu thuyết Tình ơi là tình: Văn chương chuyển ngữ… rợn tóc gáy!”. Bởi “gã” dịch giả đầu trọc như nhà sư, lại có thân hình như chú mèo béo đã tôn trọng nữ nhà văn bằng cách để nguyên si tên gọi của những thứ cần che đậy theo tư duy của người Việt: Ỉa, cứt, nịt vú, liếm đít….  trong tác phẩm dịch. Nhiều người nhao nhao chỉ trích Lê Quang cẩu thả, thô thiển thì “gã” chỉ cười: “Tôi trung thành với nguyên tác”. Quả là một kẻ cứng đầu và rõ ràng đã ở tuổi dám bất chấp thị phi!

Nhưng nói “gã” cẩu thả, thô thiển thì oan cho “gã”. Đó cũng là cái án mà chẳng dịch giả yêu nghề nào chịu nhận. Như dịch giả Dương Tường, khi bản dịch Lolita gây tranh cãi, ông thà nhận “dốt” chứ  không nhận ẩu: “Nếu bản dịch kém thì do trình độ của tôi còn yếu, chứ không phải do dịch bừa, dịch ẩu”.

Hoàng Dũng

Sawaco thừa nhận trong hơn 470.000m ống gang phục vụ công tác phát triển và cải tạo hệ thống cấp nước của TPHCM từ năm 2000 đến nay thì ống gang dẻo của Trung Quốc là 249.000m, chiếm 53%. Ngoài Sawaco, còn có Công ty cổ phần Hạ tầng nước Sài Gòn (Saigon Water) cũng sử dụng ống nước gang dẻo của Trung Quốc để cung cấp nước sạch cho huyện Củ Chi.

Đơn vị cung cấp ống gang dẻo là Công ty trách nhiệm hữu hạn ống gang dẻo Tân Hưng (Xinxing Ductile Iron Pipes Co., Ltd.) trụ sở ở Hàm Đan, tỉnh Hà Bắc. Công ty mẹ là Tập đoàn quốc tế Xinxing Cathay (Xinxing Cathay International Group), do quân đội Trung Quốc thành lập năm 1971. Ngoài Xinxing Ductile Iron Pipes Co., Ltd., Xinxing Cathay còn có Jihua Group Corporation Limited (Bắc Kinh) chuyên sản xuất quân phục cho quân đội và cảnh sát, Xinxing Heavy Industries Group Co.,Ltd. (Bắc Kinh), chuyên sản xuất thiết bị quân sự và Xinxing Development Co., Ltd. (Bắc Kinh), chuyên về xây dựng, buôn bán bất động sản và quản lý khách sạn. Trang mạng của tập đoàn là http://english.xxcig.com/.

Chuyện Đôi Ta

Năm mười bảy tuổi, Nguyễn mới có chuyện tình. Đối với những cô bạn gái đồng trang lứa với Nguyễn, đứa nào cũng dấu thư tình trong tập vở từ năm mười lăm, mười sáu. Tại sao Nguyễn muộn như thế nhỉ? Có nhỏ xấu miệng, xì xầm to nhỏ rằng: Con đó gà tồ. Con đó nhan sắc không hấp dẫn. Ừ, chỉ có nhan sắc kém, thiếu duyên dáng, mới ít kẻ tán tỉnh. Nguyễn nghe hết. Thì bọn nó, nói là cốt để cho Nguyễn nghe đó thôi. Nguyễn mỉm cười. Nguyễn biết Nguyễn chứ. Đẹp rực rỡ, duyên dáng? Có lẽ Nguyễn không dám chủ quan. Nhưng tươi sáng, thông minh, nhanh nhẹn đó là đặc điểm của Nguyễn. Chuyện tình tới muộn. Nguyễn phải rõ hơn hết mọi người. Tới chậm, vì người ta chưa muốn cho nó tới sớm.

Vũ Thư Hiên

LỊCH SỬ LẠI MẤT THÊM MỘT NHÂN CHỨNG

Đành rằng đã 88 tuổi trời, ông có chia tay với chúng ta âu cũng là lẽ thường. Nhưng mới hôm nào còn được nghe tiếng ông sang sảng bên kia đầu dây, mà hôm nay không còn có thể trò chuyện với ông nữa, thì tin ông mất vẫn cứ làm tôi choáng váng, như thể tin không thực. Cảm giác của con người là vậy – chúng ta quen thấy mọi vật như một cái gì đó vĩnh hằng, cho đến khi không thấy nữa mới biết là không còn.

Cuộc đời Nguyễn Minh Cần gắn liền với lịch sử Việt Nam cận đại. Rõi theo những khúc quanh của cuộc đời ông bằng con mắt chăm chú ta có thể thấy những bước dịch chuyển của tư duy hướng Thiện của những người như ông trong bối cảnh cái Ác lộng hành.

Nguyễn Minh Cần tham gia cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc rất sớm. Trong phong trào này ông trở thành đảng viên cộng sản cũng rất sớm. Năm 18 tuổi ông đã được bầu làm uỷ viên thường vụ thành uỷ thành phố Huế. Năm 25 tuổi đã là uỷ viên thường vụ thành uỷ Hà Nội, kiêm phó chủ tịch thành phố. Những người được đảng cộng sản tín nhiệm như ông không phải hãn hữu, nhưng cũng không nhiều. Nói tóm lại, Nguyễn Minh Cần được đảng đánh giá cao, được đặt vào hàng những đảng viên ưu tú. Để bồi dưỡng cho hàng ngũ kế cận, năm 1962 ông

(s8: nỗi niềm Tống Văn Sơ)

Nguyễn Xuân Hưng

Vào khoảng năm 2007- 2008, tôi chuẩn bị sản xuất bộ phim “Vượt qua bến Thượng Hải”, lúc đầu định quay ở Quảng Châu như “NAQ ở HK”. Nội dung phim nói về sự kiện Ông Cụ thoát vụ án 193, năm 1933 bị trục xuất, bí mật đến Hạ môn, rồi đi Thượng hải, được Tống Khánh Linh giúp gặp Vai-ang Cutuere (Paul Vaillant Couturier – Văn Việt), rồi đi Nga qua ngả Vladivostoc.

Tôi được giới thiệu với một ông nghiên cứu ở Quảng Châu (ông Quảng) vốn là người Hoa ở VN về năm 1978, ông dẫn vào Phủ Tống, gặp một vài ông già khác biết chuyện tôi quan tâm. Chuyện liên quan đến phim phò thì ít ỏi, toàn những chuyện văn chương là nhiều. Sau mấy ngày tạm gọi vui là ra tuyên bố chung.

"Trung Quốc là gã khổng lồ đang im ngủ. Hãy để nó yên giấc, vì khi thức dậy nó sẽ chuyển dịch cả thế giới". Napoléon Bonaparte

"China is a sleeping giant. Let her sleep, for when she wakes she will move the world." Napoléon Bonaparte, 1816 à Saint Hélène

Ngô Thế Vinh

Hình 1: Con tàu cá lưới rà / trawler Trung Quốc có khả năng vét nạo tới đáy đại dương: những chiếc tàu khủng ấy đang đánh cá lậu ngoài khơi các xứ Tây Phi châu và các nơi khác; một lối đánh cá lùng và diệt nguồn tài nguyên của hành tinh này. Nguồn: India Live Today, July 8, 2016.

TRUNG QUỐC VÉT CẠN NGUỒN CÁ

Thời kỳ mà biển còn tràn đầy các loại cá, đời sống ngư dân tốt đẹp no đủ. Nhưng giờ đây ở phía bên kia trái đất, ngư dân các xứ Tây Phi châu như Guinea, Senegal đang than thở là biển hết cá họ chỉ kéo lên được những mẻ lưới gần như trống trơn. (1,2)

Trong khi đó, ở một tỉnh miền đông Trung Quốc, Zhu Delong 75 tuổi cũng lắc đầu nhìn vào mẻ lưới với lác đác mấy con cá nhỏ và vài con tôm đỏ. Ông ta hồi tưởng: "Khi còn bé, tôi có thể câu được những con cá đù vàng/ yellow croakers rất lớn. Nhưng nay thì ngoài biển trống trơn rồi."

Theo lượng giá của Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc, do bị lưới bắt quá mức, nguồn cá biển trên toàn cầu đang dần cạn kiệt. Trên khắp các đại dương, do đánh cá theo lối lùng và diệt, mà đa phần là các hạm đội tàu cá Trung Quốc, đã ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống bao nhiêu triệu ngư dân các quốc gia nghèo mà tài nguyên biển là nguồn lợi tức chính và cũng là thực phẩm của họ.

Nguyễn Hữu Nhật

Nguyễn Hữu Nhật – nhà thơ và họa sĩ – còn được biết với bút hiệu Động Đình Hồ, sinh ngày 22 tháng 6 năm 1942 tại La Khê, Hà Đông, sống tại Hà Nội từ khi lên bốn tuổi.

Cùng gia đình di cư vào Nam năm 1955. Năm 1972 kết hôn với nhà văn Nguyễn Thị Vinh.

Từ năm 1967 đến năm 1975 phục vụ trong quân đội Việt Nam Cộng Hòa.

Sau 1975 Nguyễn Hữu Nhật đi tù cải tạo hai lần: lần thứ nhất từ năm 1975 đến năm 1982, lần thứ hai từ năm 1984 đến 1988. Năm 1989 định cư tị nạn tại Na Uy, sống cùng gia đình ở Oslo. Tại đây Nguyễn Hữu Nhật điều hành tủ sách văn nghệ Sài Gòn Nghĩa Thư và tạp chí Hương Xa cho đến khi qua đời ngày 11 tháng 12 năm 2014.

Người viết những dòng này biết và yêu thơ Nguyễn Hữu Nhật từ lâu, từ hồi còn ở trong nước. Gặp ông một lần cùng với Nguyễn Thị Vinh ở Sài Gòn. Phải nói con người và phong cách của Nguyễn Hữu Nhật rất đáng mến. Thơ lục bát Nguyễn Hữu Nhật mang ý và xúc cảm lạ như trong bài Hoa cúc vàng & áo dài. Còn thơ tự do của Nguyễn Hữu Nhật như bài Người tù già kể chuyện mình phải nói là rất đặc sắc. Nhất là qua giọng đọc của Nguyễn Đình Toàn. Mình được nghe Nguyễn Đình Toàn đọc bài thơ này hai lần. Một lần sau khi đi tù cải tạo về cùng với Hà Thượng Nhân, Hiếu Chân Nguyễn Hoạt, Tô Thùy Yên đạp xe qua thăm Toàn ở Làng Báo Chí và một lần ở nhà BS Nguyễn Ý Đức vùng Irving Texas. Sau đây là bài thơ Người tù già kể chuyện mình của Nguyễn Hữu Nhật.

Phố Văn

George Orwell

VIII.

Từ phía trong lối đi đưa tới mùi cà phê rang, mùi cà phê thật sự chứ không phải loại cà phê "Chiến thắng". Winston vô tình dừng bước. Anh như được quay về thời thơ ấu, chuyện đó kéo dài chừng hai giây. Rồi cánh cửa bỗng đóng sập lại, chặn đứng mùi thơm của cà phê như chặn đứng tiếng động vậy.

Anh đã đi mấy cây số, chỗ loét do giãn tĩnh mạch tiếp tục hành hạ. Đây là lần thứ hai trong vòng ba tuần lễ anh bỏ sinh hoạt tại Trung Tâm: một hành động thiếu thận trọng vì người ta kiểm tra quân số kĩ lắm. Về nguyên tắc, đảng viên không có thời gian rỗi và không được ở một mình, trừ khi ngủ. Khi không làm, không ăn, không ngủ, đảng viên phải tham gia vào một hoạt động giải trí công cộng nào đó: làm bất cứ điều gì tỏ ra là thích được cô đơn, ví dụ đi bộ một mình, đều đáng ngờ cả. Có một từ trong Ngômo: sốngmột, để chỉ lối sống cá nhân, lập dị. Nhưng hôm nay, vừa bước ra khỏi Bộ, anh đã bị không khí êm dịu của một buổi chiều tháng tư lôi cuốn rồi. Năm ngoái, trời không được xanh như thế này; cứ nghĩ đến một buổi tối kéo dài, ồn ào trong Trung Tâm; cứ nghĩ đến những trò chơi mệt mỏi, chán ngắt; cứ nghĩ đến những bài diễn văn, những cuộc tụ hội, dù có được bôi trơn bằng rượu Gin là anh đã cảm thấy không thể chịu được. Bất giác anh bước khỏi bến ô tô và bắt đầu lang thang khắp London, đầu tiên anh đi về hướng nam, rồi sang đông và lại lên bắc và bị lạc trong những con phố chưa từng đặt chân đến bao giờ, cuối cùng anh cứ đi mà chẳng thèm nghĩ xem mình đang đi đâu nữa.

Nếu có hi vọng, anh đã viết trong nhật kí, thì đấy chính là bọn cu li. Câu đó, như một sự thật huyền nhiệm, cũng là một điều vô lí rành rành như vậy, cứ trở đi trở lại trong óc anh. Lúc này anh đang đi giữa một khu ổ chuột, phía đông bắc của khu vực trước đây gọi là Ga Saint Pancras. Anh đang đi trên những con phố rải đá, ngang qua những dãy nhà hai tầng nhỏ tí với những cái cánh cửa cũ dẹo dọ, mà không hiểu sao lại mở thẳng ra vỉa hè, trông giống như những cái hang chuột. Thỉnh thoảng lại thấy một vũng nước bẩn. Trong các ô cửa tối mò, cũng như trên các hẻm nhỏ hai bên đường, không hiểu sao lại nhiều người như vậy; đám con gái dậy thì môi son má phấn nghuệch ngoạc; bọn thanh niên thì chạy theo đám con gái, những mụ nạ dòng sồ sề, dáng đi lạch bạch, hình ảnh của lũ con gái trong mười năm nữa; những bà già lưng gù, lê bước bằng những bàn chân to bè; đám trẻ con chân trần, quần áo rách rưới đang nghịch nước, mỗi lần nghe mẹ chúng thét lại chạy tản ra. Có đến một phần tư cửa sổ bị hỏng phải táp bằng gỗ. Ít người chú ý đến Winston, nhưng cũng có vài cặp mắt dõi theo anh với vẻ tò mò pha chút lo âu. Trước một cánh cửa có hai người đàn bà khổng lồ, đeo tạp dề, cánh tay đỏ như tôm luộc đang đứng nói chuyện. Khi đi đến gần Winston đã nghe được loáng thoáng vài đoạn.

“Vâng, tôi nói, chuyện này rất tốt, tôi nói. Nếu chị thì chị cũng làm hệt như tôi thôi. Phê phán thì dễ lắm. Tôi nói. Nhưng họ có gặp chuyện như tôi đâu.”

“Vâng”, người kia đáp. “Vấn đề là ở chỗ đó đấy chị ạ.”

Ý Nhi

LTS. Đầu tháng 4, tại lễ kỷ niệm 60 năm xây dựng và phát triển Hội Nhà văn Việt Nam (1957-2017), Hội đã truy tặng Giải thưởng Cống hiến đợt 1 cho tác phẩm của 22 cố tác giả đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển văn học Việt Nam, trong đó có Xuân Sách. Nhân dịp này, Người Đô Thị xin giới thiệu bài viết của nhà thơ Ý Nhi về tác giả của tập thơ nổi tiếng Chân dung nhà văn - 99 ký họa thơ cùng một bài tự họa, lột tả thần thái của những tác giả quan trọng nhất của văn học Việt Nam hiện đại.

Ngay từ những ngày đầu cầm bút, Xuân Sách đã chọn cho mình một lối đi bất thường, không viết về những anh hùng đang được vinh danh mà lo chiêu tuyết cho những người bị quên lãng.

Lần đầu tiên gặp Xuân Sách, ông cười cười hỏi tôi: “Sao cô lại gửi thơ cho ông Nhị Ca?”. Nhị Ca vỗ nhẹ vào vai Xuân Sách: “Thì tôi nổi tiếng mà. Cô ấy chỉ biết tôi thôi”. Nhị Ca nói đùa, có ý trêu Xuân Sách nhưng đó là sự thật.