Người phụ trách Văn Việt:

Trịnh Y Thư

Web:

vanviet.info

Blog:

vandoanviet.blogspot.com

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 6 tháng 7, 2025

Thơ Nguyễn Đức Tùng

 NGƯỜI ĐI CHÂN ĐẤT (CHƯƠNG 10 - HẾT)

                                                                        Trường ca

 

Những người yêu thương đứng bên đường

Chờ chúng ta với bó sen hồng

Hát cho chúng ta nghe. Bố thí cho chúng ta

Những người ghét bỏ chúng ta

Chờ chúng ta trong bóng tối

Tất cả đều tham gia trò chơi của nghiệp

 

Chúng ta tới đây trong ngày lộng gió

Như cọng cỏ được thổi tới

Biến giới. Như hươi nai được thổi tới

Như người thợ săn được thổi tới

Qua núi đồi.

Đêm thu tiếng hót

 

 

Chim sơn ca trong mây mù, trên ghế đá

Một mảnh y đắp vội lưng chừng trời

Không ai muốn làm đá

Bình yên trên mả cũ

Khuy áo vàng nở nụ chiêm bao

Người đã quên từ buổi sáng hôm nào

 

Im lặng là hạt giống

Lá rơi như cánh bướm

Gió dắt tôi đi chơi

Chiều ngậm chín tổ chim bến lạ

Một đời đi chưa hết một con đường

Người lặn lội tìm nhau

 

Mỗi độ em về tóc xanh hồ thủy, gậy tre đốm bạc

Khế chát vườn xưa, bài học vỡ lòng

Tôi đi mãi

Võng trưa xóm vắng kẽo kẹt mưa buồn

Lịch sử không lặp lại

Tôi đi ngoài giới hạn

 

Cò trắng bay ngang, đếm mười ba con, đếm mãi

Chậm rãi ngàn dặm đường

Cuộc hành hương không dẫn tới một nơi nào

Ngoài mép rìa chiêm bao

Dòng mặt trời nóng bỏng

Mang theo đứa trẻ chưa ra đời

 

Tấm mạng nhện giăng cuối trời, chiều xuống

Kim chỉ vá may ngày cũ

Thời tiết đổi thay

Núi đồi khác lạ

Đất nước chia xa

Tự do không ngoái lại

 

Những con ngỗng trời bay về đâu

Dắt hạt giống xuống miền đất lạ

Đêm không trăng chập chờn ma quỷ

Ma quỷ sợ cả người lẩn lút dẫn nhau đi

Từ quê nhà. Tối như một dòng sông

Tối như con đường không trở lại

 

Bếp nhà ai bốc khói

Lửa đèn ấm áp

Buông bỏ ngày sinh nhật cuối cùng ta còn nhớ

Con dắt cha mẹ đến cánh cửa tình yêu

Cội sung già chín rụng khóc mưa rừng

Đếm tuổi trong đường vân thớ gỗ

 

Tuổi mới lớn của rừng

Bụi mờ tờ lịch cũ

Thơm thảo mà đi, trời nhẹ tênh

Không hẹn ngày trở lại

Con không còn nhớ dáng hình núi sớm trong mây

Vuông ngực trầm ngâm

 

Vị trà bạch cúc

Bảy năm thư không người nhận

Trông vợi mảnh đất cố hương

Không khóc

Đồng hồ nhân gian quay tít mỗi ngày

Lòng nhân gian tích tắc

 

Không một giấc mơ nào đọng lại

Trong hiện thực của tôi

Hiện thực là ngôn ngữ

Hiện thực là ý thức

Vén vạt áo đi qua ngọn suối

Xăm xăm ngược gió

 

Chớp Đông sườn bắp non

Thèm một đọt non

Không ăn, che chung một đời khất thực

Lòng yêu người như trái tim thầm

Đập chậm rãi giữa rừng lau bạc xóa

Mảnh y đắp cho mình đắp cả cho trăng

 

Sáu năm đi một mình, một ngày đi với người

Sắp vàng chiều thu đổ lại

Gót chân như người quả phụ sớm chiều

Đời nửa hòa bình đời nửa chiến tranh

Người mê ngủ người làm sao thoát khỏi

Giấc mơ ư? Tôi chẳng có giấc mơ nào

 

Con dọn rác ở chỗ ngồi, trời xanh sinh ra trên mảnh đất sạch sẽ

Biết ơn cả một cọng rác, mà bay mờ bóng núi

Ngồi yên để trời lặng gió

Làm sao thoát khỏi

Dân tộc đi tìm mẫu số chung

Hóa giải hận thù

 

Kiến trúc lại đường bay chim lạc

Tôi còn nhớ tên những mùa khoai mùa bắp

Tơ trời vấn vít trên đầu

Hãy trở lại với thân xác

Nếu có người muốn chở che con

Sẽ có người nghĩ trăm phương ngàn kế

 

Để hại con, những lòng đa đoan

Ồn ào, lạnh tanh, tranh giành quyền lực, không có một trang sách nào yên ổn

Không có hạnh phúc nào không gian lao

Con cần đi thêm nữa

Che bóng mát cho cuộc đời, cuộc đời tầm thường nhỏ hẹp

Cuộc đời mênh mông thanh cao

 

Lưỡi kiếm tình yêu

Chém nước, còn bao nhiêu suối máu

Mong hạt bụi quên mình đi

Trên má môi em ửng hồng

Cóc cần bất trắc

Những màu sắc, những mùi hương, những điên cuồng phá rối

 

Con biết, con không biết

Không giận, không buồn, như ngọn núi như dòng sông

Một cánh cổng sơn xanh sơn hồng ngày trở lại

Trên đôi má gầy tổ quốc

Chúng ta ngày một đông, những người nối tiếp

Tôi đi một mình, tôi đi giữa nhiều người

 

Đi qua những mùa chiêm, đi qua những đêm đông gió thôi

Xin người một bữa cơm ăn

Để lòng giận hờn phai nhạt

Lặng như tờ đỉnh núi lòng ta

Tồn tại hay không tồn tại

Bao nhiêu tình thương đứng chờ trên đường

 

Đất thần kinh sen hồ ngơ ngác trắng

Lẩy bẩy chiều khế rụng

Ngồi thiền một đêm trên đèo Ngang

Nghe đất thổ lộ

Ta về khấn sao hôm

Mắt lưới mờ tờ lịch cũ

 

Con tập thở. Con tán thán

Người theo chánh pháp

Gió đêm thổi về từ đại dương

Từ xứ sở chiến tranh, từ đoạn trường

Hít sâu trong lồng ngực, ngọn lửa thanh tân, ngọn lửa chiều ẩn ức

Thân xác, mắt mũi miệng, thân tâm ý

 

Khi nào tuổi thơ chấm dứt?

Người không nằm, chiếc giường cũ sương ngời trăng lạnh

Người chỉ ngồi, tỉnh thức, đánh mất

Tìm lại những gì đã đánh mất

Tâm trạng mùa hè như tiếng đàn ghi ta thời tuổi trẻ

Không còn thời gian để đi

 

Không còn thời gian để nghỉ

Lá rơi từ vô minh

Rơi như giọt lệ

Chiếu trăng thanh

Bây giờ con đã nhìn thấy

Anh em con

 

Con đường đi sẽ đến

Con đường đi sẽ không đến

Bốn mùa thay đổi

Chúng ta chơi ở đây

Trước ngôi chùa cũ, trên đỉnh núi

Lắng nghe hồi chuông của những giọt mưa rơi

 

Sự ngọt ngào của bóng tối

Nhắm lại những mi mắt mệt mỏi

Đi vào bóng tối trước nhà xác

Đi sâu vào bóng tối, như đi tìm căn nhà đã mất của mình

Ở cuối bóng tối là chân trời

Đôi khi ở cuối bóng tối là bóng tối khác

 

Khi lời hẹn ban đầu được nhớ lại

Đây không phải thời đại của những tin tức

Đây là thời đại đói khát

Mỗi chữ là một cốc nước. Mỗi lời cầu nguyện là một hạt cơm

Hãy vinh danh người khác

Người khác là khuôn mặt khác của chúng ta

 

Chúng ta chơi trên đường đi tới đất Phật

Ném quả bóng

Cầm tay, vui với người lạ mặt

Xóa giấc mơ trên cửa kính

Bằng tay áo rộng

Cái gì gởi bạn tới đây

 

Đi thẳng

Đi xa lòng tham dục

Đi trong an lạc

Đi trong hòa giải dân tộc

Đi trong ý thức tự do

Đi thẳng tới Chánh đẳng Chánh giác

 

Đi qua ngàn kiếp. Nghiêm trì giới luật.

Trái tim chân thật, đi qua dòng máu lạnh tanh, qua những âm mưu nguy hiểm

Mọi người nhìn thấy, chúng ta chờ đợi quá lâu

Mùa thu không về, chúng ta im lặng nơi con hươu đi qua

Hãy nhìn bông sen trong suối. Bao giờ? Bao giờ?

Người chia tay, người gặp lại.

 

Không hứa hẹn một điều gì, hạt cơm đưa lên miệng

Gió thổi thơm mùa chiêm

Con nhìn thấy khoảnh khắc tỉnh thức trong tay áo rộng của người khác

Nơi một giấc mộng vừa đi qua

Người tu sĩ trẻ

Mỉm cười

 

Nụ cười như tấm gương

Chiếu rọi con đường

Chia tay, gặp lại, nơi chúng ta đi mãi

Ta không phụ người, rừng lạ nhen lửa đại ngàn

Tha thẩn chờ nhau

Hồ liễu rung tiếng rao truyền

 

Xóa đi ngày trống rỗng vô vị

Lịch sử ù lì, xóa hồn ma bóng quế

Bãi tha ma ấm áp tình người

Sương trắng như hoa rơi

Đêm ngồi ngước mặt nhìn sao

Chiếu sáng khổ đau nhân loại

 

Làm đầy kho dự trữ

Mang quặn vai

Một cánh hồng thăm thẳm

Hẹn đầu sông

Tôi nghĩ tới người đàn bà, người đàn ông, đứa trẻ

Cầm ánh sáng trong tay

 

Đi qua đêm tới ngày

Lòng không sợ hãi, không tham muốn, không giận hờn

Mở lòng cho cánh nhạn

Không cần biết Phật ở đâu

Dù tôi đi tìm.Tôi muốn biết bạn là ai

Có nỗi đau nào mang nặng trên vai

 

Tôi đứng giữa trời, ngước mặt nhìn lên

Hóa thành nước

Đêm nay tôi đứng đó như một giọt nước

Trên đường biên giới

Chờ người trở lại

Một người đã đi qua nhiều dặm đường dài.

 

Tôi muốn biết bạn có sẵn sàng từ bỏ?

Thế gian này, ra đi bất tuyệt, và trở lại.

Sống mỗi ngày, đi chân đất, cúi mình khất thực, nở nụ cười giữa những anh em

Ở quanh nhau trong đêm. Người khác là mặt trời, người khác là mặt trăng.

Ai cũng là cha mẹ ai cũng là anh em. Đi trong chánh niệm.

Đi trong chiều sương đổ.

 

Đi trong nhẫn nhục đau khổ

Tâm sáng tươi

Vì chúng ta nằm ngoài giáo hội

Học theo mười ba hạnh Đầu đà

Chúng ta không liên quan gì đến giáo hội Việt Nam, giáo hội thế giới

Con không liên quan gì đến chính phủ Việt Nam

Sống đúng với giáo pháp Như Lai

Con không làm ai sợ hãi, người nào sợ hãi hãy quay về

 

Ấn Độ là niết bàn.

Ấn Độ không phải là niết bàn.

Khi con còn bay lượn, chưa phải là người

Con đã nhìn thấy

Cha mẹ đứng bên đường hai tay cầm tấm lưới

Đây là quá khứ

Đây là quê hương.

 

Đây là tự do

Như hạt bụi rơi trong bài hát cũ

Có thể con sẽ không tới kịp

Trước khi người tử tù bị bắt dẫn đi

Có thể thời gian dừng lại

Súng không nổ. Và bên kia biên giới

 

 

Trên vách núi

Mọc một nhành lan

Chiều muộn

Ở những ngã đường tan vỡ của dân tộc chúng ta

Có thể một người sẽ đi qua

Và trồng một cái cây ở đó.

 

Mỗi ngày chúng ta đi về phía mặt trời

Trên mặt đất, qua các biên giới

Bụi dưới chân chúng ta

Gió thổi trên ngọn đồi

Mật ong kết tụ mùa xuân

Hãy đặt bàn tay của bạn lên

 

Ngực. Tiếng đập

Trái tim của tôi đây

Trong ngực này

Sau bức tường ấy

Dưới đám cỏ này

Đặt lên sự thay đổi

 

Có thể chúng ta sẽ thay đổi

Có thể ngày mai là của chúng ta

Có thể chúng ta sẽ yêu nhau trở lại

Có lẽ tự do sẽ khó khăn hơn

Để tới được

Đây là đất nước, là nỗi buồn, là hy vọng, là cuộc đời của con để lại.

 

Đây là sợ hãi, chúng ta đã buông bỏ

Đây là tự do, đây là niết bàn

Cúc cuối mùa thu trong túi áo

Mùa đông Hy mã lạp sơn tuyết xuống trên vai

Sau những năm dài

Tóc sẽ trắng như bông

 

Không dừng lại. Hãy vượt qua rặng núi

Không sợ chết. Không lo âu

Đời này không thành tâm nguyện, thì đời sau

Chỉ một con đường. Tâm vui tươi lồng lộng.

Không có đường quay lại

Trên mặt đất: mỗi bước chân tiến về phía trước là mỗi bước chân trở lại.