Nguyễn Hữu Liêm

Bạn đang cầm trên tay một Phác thảo ngắn gọn của phiên bản sơ đồ cho một Viễn trình Ra đi và Trở về của Chân Tâm.

Chân Tâm đi vào cuộc đời của bạn nhưng bạn không hề biết nó – ngoại trừ những khi phải trải qua những khủng hoảng hiện sinh thì bạn sẽ trực cảm được bản sắc tồn tại của chính mình.

Nguyễn Hữu Liêm

Nhân dịp đánh dấu 20 năm (2025-2005) ngày mất của triết gia thông diễn học Paul Ricoeur tôi xin đăng lại bài du ký dưới đây viết dựa trên ý tưởng của ông. Tạp chí Triết học và Tư tưởng (tapchitriet.com) đang chuẩn bị cho số chuyên về Paul Ricoeur vào năm 2025.

For if I lose myself in the world, I am then ready to treat myself as a thing of the world (Paul Ricoeur)*

 Nguyễn Hữu Liêm

Tổng Biên Tập

Đúng 28 năm trước, 1996, chúng tôi, một số anh chị em ở vùng California, đã cho ra đời TRIẾT: Tập san Triết học và Tư tưởng. Trong “Lá thư Chủ nhiệm” số ra mắt, chúng tôi đã viết,

THÔNG CÁO BÁO CHÍ

TỌA ĐÀM RA MẮT SÁCH

LỊCH SỬ ĐÃ ĐẾN HỒI CHUNG CUỘC?

Khảo Cứu Tư Tưởng Hegel, Kojève Và Fukuyama

Và Viễn Kiến Mới Cho Triết Học Lịch Sử

TP.HCM, ngày 21/01/2024 - Công ty Sách Trustbooks phối hợp cùng Trung Nguyên Legend - Cà phê thứ 7 tổ chức buổi tọa đàm ra mắt sách của tác giả Nguyễn Hữu Liêm, cùng với sự tham gia của Tiến sĩ Dương Ngọc Dũng (chủ trì) với chủ đề LỊCH SỬ ĐÃ ĐẾN HỒI CHUNG CUỘC? trong tư tưởng của Hegel, Kojève, Fukuyama, đồng thời trình bày viễn kiến mới cho triết học lịch sử.

Nguyễn Hữu Liêm

Rằm tháng Tư âm lịch, tức 3 tháng 6 dương lịch năm nay, 2023, là ngày lễ Phật Đản. Câu chuyện về đức Phật Thích Ca Mâu Ni đản sinh là một tác phẩm biểu tượng và ẩn dụ ngoạn mục.

Chuyện kể vầy. Vùng đất mang tên Jambudvipa, ngày nay được biết đến là bắc Ấn Độ, 2567 năm trước, là nơi tập hợp của nhiều vương quốc lớn nhỏ. Một trong những vương quốc đó là Kapilavastu (Ca Tỳ La Vệ), nằm dưới chân núi Himalayas (Tuyết Sơn), bắc ngạn của dòng sông Tapti. Cai trị quốc vương này là vua Suddhodana (Tịnh Phạn), thuộc dòng họ Sakya (Thích Ca). Họ này có tên chung là Gotama (Cồ Đàm). Hoàng hậu là Maha Maya (Vô Minh Lớn).

Nguyễn Hữu Liêm

Đầu tiên là một lời xin lỗi cùng quý độc giả vì TRIẾT số 10 đã không lên mạng đúng thời hạn vào đầu năm nay. Lý do thì chắc bạn đọc cũng biết: thiếu bài vở.

Nếu đổ lỗi thì nó như vầy. Đây là vấn đề đơn giản – nhưng nó là một cơn bệnh kinh niên của thời đại và thế hệ. Không còn ai để tâm vào chuyện học thuật công phu nữa. Thế hệ viết triết bằng tiếng Việt ở hải ngoại đang dần dần ra đi. Thế hệ trẻ hơn thì đang bận tâm với các dự án ngôn ngữ bên ngoài lãnh vực triết học và tư tưởng. TRIẾT như đang là một cụ bà 90 tuổi cố níu kéo hoàng hôn ngôn từ vào chặng cuối đời mình.

For if I lose myself in the world, I am then ready to treat myself as a thing of the world (Paul Ricoeur)*

Nguyễn Hữu Liêm

Phố cổ Hội An. Buổi chiều ở phố cổ đã tàn. Phố đông đầy du khách. Bên dòng sông An Hội - Thu Bồn đầy nước là các quán café vỉa hè treo nhiều lồng đèn đỏ. Từ bên kia sông là đảo Cẩm Nam vang tiếng hát của một thanh niên trên một sân khấu bên bờ sông trong chương trình văn nghệ “Phát huy đạo đức Hồ Chí Minh.” Anh đang cao giọng ca bài “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên người.”

Nguyễn Hữu Liêm

(TS Nguyễn Hữu Liêm đánh giá cơn sốt ChatGPT hiện nay từ góc độ triết học để hình dung đến một nước Việt Nam vào năm 2030).

Trong cuốn Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, (2017), sử gia Do Thái Yuval Noah Harari viết rằng giống loài nhân loại Homo sapiens như là chúng ta biết đã đi hết giai thời của nó và sẽ trở nên vô nghĩa trong tương lai. Bởi vì công nghệ điện toán thông minh nhân tạo – Artificial Intelligence (AI) – sẽ giải quyết hầu hết những vấn nạn mà con người thời nay đang cố tìm câu trả lời.

Nguyễn Hữu Liêm

“Một trận bóng đá cũng giống như là một vở kịch lớn ở hí trường, với một câu chuyện lớn được kể qua phương cách trình diễn của những vở kịch nhỏ, bao gồm những mẩu đời bi tráng của từng nhân vật tham dự, vờn nhau trên sân cỏ, từng cặp, quấn quýt lẫn nhau, theo từng bước chạy, hiển lộ những kết cuộc bất thường.”

Nhà bình luận thể thao Mỹ Lawrie Mifflin đã từng nhận xét như vậy. Bóng đá, hay là túc cầu, soccer hay football, là một hoạt cảnh đầy hương vị, đầy sinh động, chất đầy từng phút giây, mà những ai đã rơi vào màn kịch này thì không thể thoát ra được. Cho dù suốt cả trận chơi mà kết quả không có một điểm phá lưới nào, trận chiến túc cầu vẫn cứ hấp dẫn. Cái khoái lạc của bóng đá là sự liên tục, không ngừng nghĩ của tác hành – mà vở kịch cứ như là bên bờ của một kết quả ngoạn mục và không tiên đoán được.

Nguyễn Hữu Liêm

Every stick has two ends: one points to heaven, the other hell.

(Mỗi khúc cây đều có hai đầu: một hướng thiên đường, kia địa ngục). (Ngạn ngữ Anh)

Lễ Thanksgiving (Tạ ơn) của người Mỹ bắt đầu từ năm 1621 để cảm tạ Trời Đất bởi dân di cư Âu châu khi mới sang vùng Bắc Mỹ, vốn mong có đời sống mới nhiều tốt đẹp hơn. Ở giai đoạn đầu khi di dân Anh Quốc sang vùng đất này, gà tây (turkey) hoang dã to béo là nguồn thực phẩm dễ kiếm. Khi Alexander Hamilton, một nhà sáng lập nước Hoa Kỳ ở thế kỷ 18, tuyên bố, “Không một công dân Mỹ nào từ chối thịt gà tây vào ngày Tạ ơn!” thì con chim to lớn nặng nề đã trở thành thực đơn cho truyền thống này.

Nguyễn Hữu Liêm

(Thư Chủ nhiệm, TRIẾT số 9, tháng 10, 2022).

Thân mời độc giả của TRIẾT bước vào những trang tập san cho số mùa Thu năm nay. Cũng như là mùa Thu, các bạn cũng thấy, bài vở cho số 9 nầy thật là khiêm tốn – nhưng chất lượng thì vẫn như các số trước với các công trình sáng tác và dịch thuật công phu, mang giá trị học thuật cao. Mời độc giả suy niệm các bài viết của những tác giả uy tín bao gồm Trần Văn Đoàn, Lưu Hồng Khanh, Tôn Thất Thông và hai bản dịch triết học của Quinne và Kripke bởi Trần Đình Thắng và ĐàoThị Hồng Hạnh.

Đôi giòng tâm sự: Cá nhân tôi, trong chuyến về nước hồi tháng trước đã nhận thấy sự quan tâm cao độ đến triết học và tư tưởng, nhất là trong giới trẻ. Ngay cả trong thành phần chuyên môn, những nhân vật khoa bảng trong các lãnh vực khoa học và xã hội nhân văn cũng tham gia những buổi nói chuyện về các đề tài triết học. Có người đã mời giáo sư triết học về nhà giảng dạy riêng về môn triết cho họ. Giới trí thức nay nhận ra rằng khi ta suy nghĩ về đề tài nào đó, tối hậu thì cũng phải đi vào các nguyên lý triết học. Nhất là giới viết văn, làm thơ, cũng muốn trình bày những câu chuyện vượt qua tầm mức và trình độ mô tả, kể chuyện, hay than vãn, lên án – nhằm khai mở một chân trời triết lý cho câu chuyện của tác phẩm. Không ai có thể thoát và tránh được triết học. Minh triết là nguồn sáng cho trí tuệ, cho ý chí, cho nhân ái và từ bi – và cũng là căn nguyên cho hạnh phúc.

Khi chúng ta tham dự vào câu chuyện triết học là khi chúng ta chia sẻ vào Chân Thức nơi Sat-Chit-Ananda khởi nguồn. Có nghĩa rằng khi đọc và suy niệm triết học, ta tham dự vào nguồn căn nguyên của sự Hữu, Ý thức, Hoan lạc – Being, Consciousness, Bliss. Đó là methexis mà Plato nói đến. Khi ta tồn tại, có ý thức, được hạnh phước, hay chịu khổ đau, tất cả đều tùy vào mức độ mà cá nhân ta chia sẻ và tham dự vào Chân Nguyên Satchitananda.

Đó là siêu hình học. Một lối suy thức cổ điển mà trí thức ngày nay không muốn tham dự vào. Triết học Tây phương nay đã tự cho là nó đã thoát ra khỏi vòng mê ảo của huyền thoại chân lý mang mầu sắc huyền bí và thần linh. Thay vào đó, triết học ngày nay là nàng dâu của khoa học thực nghiệm – tức là chia sẻ dự án đi tìm nguyên lý và quy luật vũ trụ bằng cơ năng thân xác trong tư thế cá nhân, xã hội và sử tính.  Con người thời đại không còn niềm tin vào siêu hình học và tôn giáo vì họ cho rằng khoa học thực nghiệm đã đóng vai trò truy cứu chân lý mà không cần đến huyền thoại. Triết học, trong trào lưu đó, chỉ là những công việc khai sáng những mệnh đề về thực tại cung cấp bởi giới khoa học. Khoa học gia là giai cấp giáo sĩ mới đầy thẩm quyền, độc quyền chân lý, cho tôn giáo thực nghiệm.

Qua chuyến đi, tôi nhận thấy là giới trí thức Việt ngữ bắt đầu tham dự vào triết học rất hào hứng – nhưng có vẻ như là còn thiếu cơ bản học thuật. Họ vẫn còn mơ màng trong cơn say chữ nghĩa mang chất liệu thi ca huyền hoặc của giới văn chương Sài Gòn trước 1975. Và phong trào đọc Nietzsche đang lên cao hiện nay như là biểu dấu của ý chí phủ quyết thực trạng xã hội và giá trị lịch sử vốn theo họ đang nhấn chìm bản thân cá nhân và quốc gia.

Đó là điều hay và đáng ghi nhận – với ít nhiều quan tâm. Nietzsche là một triết gia phủ quyết, là kẻ đánh thức bằng cách đánh đổ huyền thoại quá khứ gần kề – trong khi tôn sùng vào dĩ vãng vàng son thượng cổ Hy Lạp, như là kẻ sĩ Trung Hoa mơ về thời đại Nghiêu Thuấn. Muốn hiểu Nietzsche thì cần phải hiểu cơ bản lịch sử triết học và tôn giáo Tây Âu. Nếu không nắm được cơ bản học thuật đó, ta sẽ bị mê hoặc vào những câu văn mơ hồ, huyền hoặc, mang tính chất thần chú, nặng mùi thi ca – hơn là minh triết trên cơ sở lý tính. Đọc Nietzsche nếu không tỉnh táo thì ta dễ bị rơi vào mê hồn trận thi ca, cứ như đọc Bùi Giáng hay Phạm Công Thiện thưở xưa khi trí thức Việt ngữ còn ở một thời quán hỗn mang ngây ngô.

Tức là, nói theo Karl Jaspers, lề lối suy tư của Nietzsche phát xuất từ một giai thời chuyển động của sử tính khi mà căn nguyên văn minh Tây Âu đang bị từ chối – nhưng rồi để chỉ đưa Nietzsche đi vào ngõ cụt.  “Nietzsche không biết tính trong sáng của tình yêu, nhưng nói nhiều về khả năng làm ngu muội của nó; không nhận thức được tình thương, từ bi trong liên hệ đến thể tính siêu nghiệm, mà chỉ nói đến tình yêu như là niềm khao khát, đam mê, chỉ là động cơ thuần tâm lý. Nietzsche không biết đến niềm hoan lạc đến từ căn nguyên sử tính mà chỉ thấy đâu đâu cũng chỉ là hiện thân cho ý chí quyền lực, không biết đến niềm hạnh phước mà từ bi mang lại mà chỉ coi đó như chỉ là nguồn gốc cho khả thể sáng tạo” – Jaspers nhận xét. Theo Jaspers thì It takes love to know love – muốn hiểu tình yêu thì ta phải biết yêu. Đọc Nietzsche ta phải cảnh giác khả năng cám dỗ vào hố đen thuần phủ định, cay đắng, hàm hồ và hoang tưởng. Nếu Nietzsche là cha đẻ của cái gọi là “hậu hiện đại” hay “giải cấu trúc” thì những đứa con rơi của ông ta là cả một lũ thiếu niên đi quậy phá đập bỏ những đền thờ linh thiêng nơi đã giữ gìn giềng mối trật tự và hạnh phúc cho làng xóm.

Văn minh và văn hóa Việt có rất nhiều điều mà ta cần phủ định và vươn thoát – nhưng không phải theo tinh thần hoang tưởng, vĩ cuồng đầy tiêu cực – dù xuất thần – như là của Nietzsche. Vậy, muốn đọc Nietzsche ta phải khởi đi từ tư tưởng triết học cơ bản và nắm vững cơ sở logic và tư duy phê phán. Nếu không, chúng ta cứ lập lại phong trào văn triết hoang đường và ngây ngô thưở truớc - vốn chỉ dành cho tuổi thiếu niên chưa trưởng thành về tính khí cũng như là tri thức. Đó là chưa nói đến nạn hoang tưởng và vĩ cuồng, nửa tỉnh nửa mê, nửa trí thức nửa u muội, của một vài doanh nhân và trí thức Việt hiện nay. 

Và Wittgenstein. À ha! Vâng, triết gia gốc Áo nầy nay cũng đang được đọc ở Việt Nam - nhờ công lao phiên dịch của Trần Đình Thắng. Cả giới triết học Anh Mỹ đã một thời tôn sùng Wittgenstein quá mức – như giới trí thức lục địa Âu châu đã từng tôn thờ Karl Marx. Nhưng cũng như là với Nietzsche, dù nội dung rất khác nhau, nhưng chàng Wittgenstein nầy cũng đã đóng vai phủ định như Marx và Neitzsche vậy. Theo Wittgenstein thì tất cả cả chỉ là trò chơi ngôn ngữ. Nhân loại hoàn toàn không có nan đề triết học - mà chỉ là sự lạm dụng ngôn ngữ. Để rồi chàng ta đem những công án logic và ngôn ngữ ra để khêu ghẹo giới trí thức nhàm chán Tây phương. Từ Tractatus đến Investigations chỉ có hai câu hỏi. Làm thế nào để ngôn ngữ tiếp xúc được với thực tại? Làm thế nào để giải ảo triết học bằng cách sử dụng ngôn từ? Wittgenstein là một triết gia khá quan trọng nhưng được đánh giá quá cao – overrated. Đọc Wittgenstein ta học được kỹ năng phân tích, phản biện, giải cấu – nhưng không có một nội dung chất lượng minh triết về thực tại, về sử tính, về các câu hỏi siêu hình vốn là giá trị triết học mà ta không thể bỏ qua bằng cách phân tích ngôn ngữ.

Trong một lần bàn chuyện gần đây ở Sài Gòn với một trí thức đại học, anh nói rằng từ khi đọc Wittgenstein, anh đã bỏ qua hết triết học Tây phương. Đây là câu nói nêu lên cái nan đề triết học mà tôi nói ở trên: Tinh thần phủ định giá trị từ các triết gia phủ định tạo tác cho trí thức một thái độ đầy dấu trừ trống rỗng, một tinh thần phế bỏ tất cả để làm hành trang sinh hữu cho sứ mệnh tri kiến – như là một chú tiểu mới đi tu trong chùa cứ cho rằng vạn sự đều là “không.” Đó là chưa nói đến thói tật lười biếng đọc và suy tư để tự nghĩ rằng triết học có chi mô mà phải mất công nghiên cứu. Wittgenstein cũng như Nietzsche là hai triết gia lừng danh – nhưng đọc mà tin hết vào họ thì thà không đọc họ. Ta phải đọc các triết gia thể loại nầy với đầu óc phê phán, phản biện, và phải biết đặt họ trong bối cảnh lịch sử, thời đại, ngôn ngữ và truyền thống triết học Tây phương. Nếu không, ta sẽ như là một thiếu niên mới bắt đầu học võ, đứng tấn và đi bài quyền cơ bản chưa xong mà đã đòi nhảy đá song phi hay đấm vỡ gạch đá ở trình độ đai đen.

Nhưng cái gì cũng có hai mặt. Biết đâu, cái vĩ cuồng điên loạn của Nietzsche, cái tinh thần phế bỏ siêu hình học bằng phân tích ngôn từ của Wittgenstein ít ra là cũng đang tạo nên một niềm hứng thú để quyến dụ người đọc tiếng Việt đi vào thế giới chữ nghĩa. Ở đây, tôi chỉ muốn nhắc nhẹ.

(Nhân tiện ở đây tôi xin đề nghị. Cho các bạn đọc triết chuyên môn, nếu muốn cập nhật về triết học thì có ba triết gia đương thời cần phải đọc. Về siêu hình tổng hợp thì có triết gia Mỹ Ken Wilber với cuốn Sex, Ecology, Sprituality – The spirit of evolution (Shambhala: 2000). Về triết học ý thức (consciousness) thì David J. Chalmers với cuốn The Character of Consciousness (Oxford: 2010) và cuốn mới nhất Reality – virtual worlds and the problems of philosophy (Norton: 2022). Về triết học khoa học thì có Sabine Hossenfelder với Existential Physics – a scientist’s guide to life’s biggest questions (Viking: 2022). Cũng xin nói thêm rằng khi đã nắm vững và quen đọc triết thì khi đọc các tác giả ở tầm mức học giả và sử gia như Francis Fukuyama, Yuval Noah Harari… các bạn sẽ thấy không đủ “đô” vì các tác phẩm của họ, dù chứa đựng nhiều kiến thức bổ ích, nhưng rất thiếu vắng bình diện khái niệm và nguyên lý).

Trở lại với TRIẾT số 9 nầy. Như tiêu đề của tạp chí nêu rõ, TRIẾT bao gồm triết học và tư tưởng. Thế nên chúng tôi đã từng đăng những bài không thuần triết học, nhưng hội đủ giá trị và tiêu chuẩn học thuật cho một tạp chí nghiêm túc. Mong rằng, lần nữa, số 9 nầy, lượng thì khiêm tốn, nhưng phẩm chất thì hy vọng sẽ được quý độc giả hài lòng, không bỏ công đọc và suy tưởng.

Trân trọng.

NHL

Nguyễn Hữu Liêm

“Thế các ngươi nghĩ rằng ta đến để mang hòa bình cho thế gian? Không! Ta đến để mang phân-rẽ.” (Luke 12)

Cộng hòa Liên bang Nga dưới sự chỉ đạo của Vladimir Putin đã chính thức xâm lăng Ukraine. Chiến tranh bùng nổ. Âu châu sau nhiều thập niên hòa bình, nay cung nhịp lịch sử đã chuyển hướng. Chuyện bất bình thường – của xâm lược, chiến trường đẫm máu, hủy hoại tang thương, chết chóc bi thảm – hôm nay trở lại khung trời Âu châu.

Nguyễn Hữu Liêm

Hiện nay đang có nhiều ý kiến cho rằng ở Việt Nam, dù không chính thức, nhưng Đảng Cộng sản đã coi Phật giáo như quốc giáo. Đi theo những hiện tượng suy thoái của đạo Phật là văn hóa tôn giáo nặng về hình thức và lễ nghi, trong khi nội dung đạo học và tu chứng dần khô cạn. Tăng sĩ thì rất đông, chùa chiền lớn và nhiều, nhưng đời sống tinh thần theo giáo lý thì nông cạn và thoái hóa.

(Để tưởng niệm Thầy, xin đăng lại bài này)

Nguyễn Hữu Liêm

Trong suốt quá trình lịch sử Việt, trên bình diện triết và đạo học, trí thức Việt chỉ có giao lưu với thế giới Âu Mỹ trên con lộ một chiều. Văn hóa Việt chỉ du nhập và tiếp thu những sản phẩm tư tưởng từ Tây phương – chứ chưa hề có nhân vật nào có khả năng khai mở một dòng tri thức từ Việt Nam để đem gieo giống tư duy ra hải ngoại. Thiền sư Thích Nhất Hạnh (Nhất Hạnh) có lẽ là người đầu tiên và duy nhất đã làm dược chuyện này.

Nguyễn Hữu Liêm

Phạm Đoan Trang: Chín năm; Trịnh Bá Phương: 10 năm; Nguyễn Thị Tâm: Sáu năm. Và còn Cấn Thị Thiêu, Trịnh Bá Tư, Lê Quốc Hùng. Và còn nhiều nữa. Những bản án chính trị khắc nghiệt, bất công, và bất hợp hiến vẫn tiếp tục.

Nguyễn Hữu Liêm

Nhắc lại chuyện xưa

Một ngày đầu tháng 11, 1963, khi còn là một đứa trẻ bảy tuổi ở vùng quê Quảng Trị, tôi còn nhớ đến chuyện ông nội tôi thông báo rằng ông nghe tin là ông Diệm đã bị truất phế và bị giết.

Hôm sau đến trường, sắp hàng chào cờ, chúng tôi không còn hát bài “Suy tôn Ngô Tổng thống” như mọi khi. Thầy hiệu trưởng lên thông báo là ông Diệm và bào đệ Ngô Đình Nhu đã bị lật đổ. Và ông nói, “Chúng ta phải mang ơn Hội Đồng Quân nhân Cách mạng (HĐQNCM).” Cả sân trường im lặng. Chúng tôi ngơ ngác không biết chi cả. Về đến nhà, ông nội tôi gỡ ảnh ông Diệm trên tường xuống và đốt cháy mấy tập sách ca ngợi “cụ Ngô.” Khi đến Chùa làng cuối tuần, cả khuôn hội họp lại trên chiếu trước bàn thờ Phật, các bô lão Phật tử cũng hoang mang. Hình như họ có vẻ thương tiếc ông Diệm và không hiểu chuyện gì đã xảy ra.

Nguyễn Hữu Liêm

Trong The Owl at Dawn (SUNNY, 1995), triết gia Andrew Cutrofello viết về Thời quán Duy vật biện chứng như là một bước chân Mới của Chân Tâm trên hành trình Trở về chính Mình – khi Ngã thức cá nhân giã từ đức tin Tôn giáo và Khoa học để tìm đến chân lý trong Ý chí Chính trị và Cách mạng – rằng,

“Sự sụp đổ của tri kiến tuyệt đối – mà Hegel nhân danh qua Hiện tượng luận – đã nhường bước cho sự rút lui của Ngã thể cô đơn. Cũng như là các tâm hồn cao thượng vốn không có hạnh phúc, cái ta rơi xuống đáy vực tuyệt vọng để rồi hắn có thể xưng hô niềm bất hạnh của mình. Bằng cách xưng tội, hắn tự trách chính mình – vì khả thể dung hợp với Đại thể tính của thời đại đã bị bỏ mất cơ hội.

Đây là lá thư tôi gởi BCT qua đường dây Lãnh sự Việt Nam tại Hoa Kỳ (ANOTHER VERSION ĐÃ ĐƯỢC ĐĂNG TRÊN MẠNG TRƯỚC ĐÂY) và nghe báo tin là đã nhận được – và báo Nhân Dân có phản hồi gián tiếp không tiêu cực!

Kính gởi: Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản Việt Nam

Vào cuối năm 2020, khi phát biểu chỉ đạo Ủy ban soạn thảo văn kiện cho Đại hội 13, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu họ nhìn về tương lai gần và xa để tiên liệu và phác họa một viễn cảnh chính trị và quyền lực cho Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN). GS Trọng muốn nhìn xa đến 40-50 năm về phía trước và nói, “Khó lắm các đồng chí ạ!” Cái khó ở đây có phải là sự giới hạn về tầm nhìn của cán bộ tư tưởng, hay là khả năng tồn tại của Đảng cho một viễn cảnh dài lâu như thế?

Chủ nhiệm: Nguyễn Hữu Liêm

Nguyễn Hữu Liêm

Một triều đại chính trị bắt đầu bằng lý tưởng và chấm dứt bởi tượng đài – đó phải chăng là sấm ngôn linh thiêng cho quy luật lịch sử.

Sự tồn hữu của tượng đá luôn cần có một linh hồn mà nó hiện thân. Dĩ nhiên đền đài tưởng niệm tự nó không có linh hồn – vì nó chỉ thuần là vật thể sỏi đá. Trái lại, linh hồn của nó là một hình thái hoán chuyển của cảm thức từ kẻ xây dựng và quán sát. Nó không phải là một hình thức vay mượn cảm quan hay đến từ sự áp đặt từ bên ngoài. Hồn của đền tượng được kiến lập bởi cái Ta thời đại khi ý thức về chính ta đã bị ngoại thể hóa – một năng động xuất nhượng (divestitute/Entauferung) linh hồn tập thể vào cõi thể thái vật chất vô hồn, vô cảm.