TP. Hồ Chí Minh, ngày 3/3/2025 - 30/4/2025, Nhà sách Hải An và Stylizestate trân trọng giới thiệu triển lãm mang tên “Thanh Kiều” cùng chuỗi trưng bày văn hóa - nghệ thuật xoay quanh những hình thức phái sinh từ tác phẩm “Đoạn trường tân thanh” hay “Truyện Kiều” của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du tại Nhà sách Hải An, 2B Nguyễn Thị Minh Khai, Đa Kao, Quận 1, Hồ Chí Minh.

Nhân kỷ niệm 205 năm ngày mất của Nguyễn Du, chúng tôi mở ra những sự kiện: trưng bày, hội thảo, trình diễn,… thuộc khuôn khổ triển lãm “Thanh Kiều” mời gọi tương tác và trải nghiệm của khán giả, nhằm khơi gợi những góc nhìn đa chiều từ Truyện Kiều trong một sự chuyển biến từ văn hóa - nghệ thuật kim cổ cho đến đương đại. Qua những tác phẩm nghệ thuật và những hình thức phái sinh từ “Truyện Kiều”, chúng tôi mong rằng “Thanh Kiều” có thể là một lăng kính dẫn dắt người xem có thêm ánh nhìn rất riêng về “Kiều” - nhân vật vẹn toàn nhưng lắm truân chuyên trong chiều dài lịch sử phong nhiêu của văn hóa nghệ thuật Việt Nam.

KIỀU - TỪ MỘT ĐẾN MUÔN DẠNG

Phái sinh từ tiểu thuyết “Kim Vân Kiều Truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, Nguyễn Du không giản đơn diễn dịch cốt truyện từ ngôn ngữ Hán sang Nôm, Truyện Kiều là sự sáng tạo tài hoa của ông khi thay đổi thể loại từ văn xuôi sang hình thức văn chương đặc trưng Việt Nam như thể thơ lục bát, truyện thơ Nôm, cùng với các biểu tượng văn hoá truyền thống, các cách nói và phương ngữ địa phương,... Từ cốt truyện với mô-típ quen thuộc: gặp gỡ - ly tán - hội ngộ nhưng bằng cách cải biên thể loại lồng ghép nhiều phương thức sáng tác có yếu tố tự sự, tính kịch tính, lớp lang, hồi đoạn,... và nội dung đi sâu tỏ tường những số phận đời long đong trong dòng chảy xã hội xưa, Truyện Kiều của Nguyễn Du luôn là một nỗi thổn thức, nỗi đau đứt ruột rất riêng của người Việt.

Chính sự hài hòa đến mức khó phân định ranh giới của các phương thức sáng tác là cái nền để Truyện Kiều có thể dung hợp và thuận hòa với nhiều loại hình nghệ thuật trong văn hóa Việt. Từ đây, vô vàn những hiệu ứng thẩm mỹ độc đáo càng điểm thêm nét sinh động cho nàng Kiều. Từ những câu chữ trên trang giấy đến câu hát, điệu hình,... văn học được phái sinh với đa dạng thể loại nghệ thuật thị giác khác nhau đặc biệt trong sân khấu nhạc - kịch, người xem được cung cấp đa dạng phương cách trải nghiệm, niềm thương cảm cũng thêm phần sâu sắc và chân thực. Cùng một cách thức nhưng với lăng kính của thời đại mới, triển lãm “Thanh Kiều” như một lời dẫn nhập cho khán giả đương đại tiếp cận văn hóa Việt Nam một cách sáng tạo và mới mẻ hơn.

Bên cạnh việc tôn vinh và giới thiệu những hình thức phái sinh từ Truyện Kiều, triển lãm còn là một sự tiếp nối cho tư tưởng đối thoại của Nguyễn Du về Nho giáo và quyền lực trong thời kỳ phong kiến. Sự suy ngẫm và thấu cảm với những thân phận hồng nhan bạc phận phải chịu đựng quy luật tài mệnh tương đố của Nguyễn Du đã hình thành nên nhiều hình tượng đi sâu vào tâm thức người Việt, những số kiếp long đong trở thành chất liệu để kể về tính cách, những khuôn mẫu áp đặt và kìm nén con người tồn tại xuyên suốt từ xa xưa đến thời hiện đại. Từ đó, triển lãm cũng khơi lên một trăn trở: “Vì sao sau hơn 200 năm, người ta vẫn nhắc về Truyện Kiều và tôn vinh những giá trị mà tác phẩm mang lại trong khung xã hội đương thời?”.

Tác phẩm Hoà Tấu - Hoạ sĩ Nguyễn Đức Tín

TIẾP BƯỚC TRONG MỘT LĂNG KÍNH ĐƯƠNG THỜI

Triển lãm chọn tâm điểm là Kiều nhưng lại không trực diện minh họa về nhân vật mà tập trung trực quan hóa bằng hình ảnh những tồn tại xung quanh Kiều: biểu tượng của Việt Nam thời trung - cận đại và hình ảnh người đàn ông. Để rồi từ đó ẩn ý về hình bóng của nhóm đối tượng bị ảnh hưởng bởi tư tưởng Nho giáo trong chế độ phong kiến và thông qua đó gợi nhắc về sự ảnh hưởng chưa bao giờ dừng này.

Tác phẩm “Đố ai gỡ mối tơ tình” - Điêu khắc gia Đinh Duy Tôn

Triển lãm “Thanh Kiều” giới thiệu tác phẩm của hai nghệ sĩ trẻ: họa sĩ Nguyễn Đức Tín và điêu khắc gia Đinh Duy Tôn. Trong một sự đối chọi lẫn nhau về tính biểu hiện của tác phẩm, triển lãm phân định rạch ròi hai hình ảnh ẩn dụ nhằm nhấn mạnh tính tương phản và tương quan của các tác phẩm.

Nguyễn Đức Tín mang đến loạt tranh lấy cảm hứng từ họa tiết, tạo hình thời Nguyễn, tái hiện không gian lịch sử gắn liền với sự ra đời của Truyện Kiều. Bằng việc sử dụng lại những yếu tố trên, các tác phẩm của Nguyễn Đức Tín gợi ý một góc nhìn về lưu trữ lịch sử: các hoạ tiết, chất liệu,... trong văn hoá Việt Nam sở hữu những đặc tính có phần “nam tính hoá”, một đứt gãy với tâm thức mẫu hệ của chính người Việt. Điều này đặt ra sự chất vấn: vì sao nam tính lại có sức ảnh hưởng, thậm chí chi phối đến cách cộng đồng khắc hoạ và truyền khẩu về người nữ như Thúy Kiều? Lịch sử chọn nói về đàn ông, cho đàn ông quyền được nhìn về kẻ khác, song chính đàn ông cũng chịu chi phối, kìm kẹp bởi những quy luật vô dạng, các tư tưởng mà họ đã theo đuổi và phục tùng.

Tác phẩm Mùng Trời Chiếu Đất - Hoạ sĩ Nguyễn Đức Tín

Điêu khắc gia Đinh Duy Tôn lại chọn giới thiệu các tác phẩm điêu khắc trừu tượng, sử dụng những hình thái trong Kiều như một ẩn dụ về số phận con người trước những quy luật khắc nghiệt của cuộc đời. Sự trừu tượng trong tác phẩm của Duy Tôn là sự kiếm tìm vị trí xác định cho các thân phận vô định, trôi dạt trong dòng chảy cuộc sống: lằn ranh của thời thế, các khuôn mẫu giới, xung đột giữa xã hội và cá nhân, giá trị truyền thống và tân thời. Tất cả, gợi lên hình dung nào cho diện mạo người nắm quyền những nhóm người này cả trong xuyên suốt lịch sử đến hiện tại, và khi đối diện với họ, mối liên kết nào đã hình thành với bản thân chúng ta? Triển lãm đặt ra câu hỏi về căn tính, bản ngã và hành trình kiếm tìm hạnh phúc của những người nằm khuất trong những ngõ lịch sử, trong đời sống văn hoá Việt và cả sâu bên trong mỗi con người.

Tác phẩm “Duyên này thì giữ, vật này của chung” - Điêu khắc gia Đinh Duy Tôn

Bên cạnh các tác phẩm nghệ thuật, triển lãm còn mang đến:

- Phim tài liệu “Kim Cổ Kiều Thanh” – khám phá lịch sử sân khấu Việt Nam thông qua những tác phẩm chuyển thể hoặc lấy cảm hứng từ Truyện Kiều.

- Không gian trải nghiệm bói Kiều và tập Kiều – thực hành dân gian dựa trên thơ của Nguyễn Du.

- Trưng bày và trải nghiệm nhạc cụ cổ cầm – giới thiệu nét văn hóa Việt Nam thông qua cổ cầm

Triển lãm “Thanh Kiều” không chỉ tôn vinh giá trị di sản của Truyện Kiều mà còn mở ra những khả thể mới cho việc tiếp nhận và sáng tác phái sinh trong nghệ thuật đương đại.

THÔNG TIN TRIỂN LÃM:

• Ngày khai mạc triển lãm: 18:00 - 3/3/2025 (chỉ dành cho khách mời)

• Thời gian diễn ra triển lãm: 4/3/2025 - 30/4/2025

• Giờ mở cửa: 7:30 - 22:00 (hàng ngày)

• Địa điểm Triển lãm: Nhà sách Hải An, 2B Nguyễn Thị Minh Khai, Đa Kao, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

• Vào cửa: Miễn phí

ĐỘI NGŨ SẢN XUẤT & ĐỒNG HÀNH:

• Đơn vị đồng sản xuất: Nhà sách Hải An và Stylizestate

• Đơn vị đồng hành: Trúc Mai Music House, Hiệu đàn Đức Ngân, Nhà hàng Nàng Gánh

• Nghệ sĩ tham gia: Nguyễn Đức Tín và Đinh Duy Tôn

• Đạo diễn nghệ thuật: Trịnh Cao Hòa Thanh

• Cố vấn văn hóa: Trần Duy Bảo Khang

• Đồng tổ chức hội thảo: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

• Đối tác truyền thông: Goutrends, Tim Creative Space

• Quản lý truyền thông: Mai Chung Min

• Quản lý đối ngoại: Phạm Thị Phương Linh

• Chỉ đạo sản xuất: Eo Medium Collective

• Chỉ đạo thiết kế và minh họa: Nana Nguyễn

• Đội ngũ thiết kế: Ampersand Design Creative

THÔNG TIN NGHỆ SĨ:

● Nguyễn Đức Tín: tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật TP.HCM, là một nghệ sĩ với nền tảng trong thiết kế đồ họa và hội hoạ. Sau nhiều năm làm việc trong lĩnh vực thiết kế, anh quyết định trở lại với nghệ thuật chuyên nghiệp vào năm 2022 để theo đuổi đam mê sáng tạo từ những trải nghiệm cá nhân.

Tác phẩm của anh phản ánh suy tư nội tâm về thân phận con người, được nuôi dưỡng từ quan sát và sự thấu cảm với những câu chuyện xung quanh. Nghệ thuật với anh là hành trình khám phá sự thật tiềm ẩn, nơi mỗi bức tranh trở thành tấm gương phản chiếu suy tư cá nhân và mời gọi người xem cùng chiêm nghiệm.

Anh đặc biệt quan tâm đến sự giao thoa giữa hiện thực và bí ẩn, thể hiện qua những tác phẩm trên vải màn nhiều lớp, tạo hiệu ứng thị giác và chiều sâu ý nghĩa. Triển lãm cá nhân đầu tiên “Mừng Trời Chiếu Đất” (2024) đánh dấu bước ngoặt quan trọng. Trước đó, năm 2022, anh tham gia triển lãm “2T” cùng nghệ sĩ Phạm Văn Thắng, khẳng định sự trở lại với nghệ thuật.

● Đinh Duy Tôn: là một nghệ sĩ điêu khắc đến từ Đăk Lăk học chuyên ngành Điêu khắc tại Đại học Mỹ Thuật TP.HCM. Anh đang theo đuổi phong cách tối giản bằng những chất liệu chính là sắt, inox, đồng và gỗ. Chủ đề sáng tác của anh có thể đến từ mọi thứ trong cuộc sống, những gì xoay quanh mình, công việc đang làm, hay chỉ là những con người bước ngang qua rồi biến mất. Điêu khắc với anh là cuộc đối thoại với chính mình để tháo gỡ nỗi khắc khoải trong tâm tư và những suy nghĩ ào ạt ùa về khi đêm buông. Trong một khoảnh khắc nào đó, mọi thứ được trí nhớ anh ghi lại và lưu giữ bằng những hình khối. Những tác phẩm của anh chính là những cảm nhận của anh về cuộc sống.

Từ lúc còn là sinh viên, Đinh Duy Tôn đã tham gia rất nhiều triển lãm điêu khắc trong nước giai đoạn từ năm 2018 đến nay như Triển lãm Điêu khắc truyền thống, Triển lãm Biennale Mỹ thuật trẻ, Triển lãm Điêu khắc Sài Gòn – Hà Nội…