Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Nông dân
Mạc Văn Trang
Tôi xuất thân Nông dân, muốn viết cái gì đó để chia sẻ cho nhiều người, nhất là con cháu Nông dân hiểu về người Nông dân trong trường kỳ lịch sử.
Cái này gọi là Vè, Diễn ca hay Thơ không quan trọng, cốt sao hiểu và cảm được về người Nông dân. Nó gồm 10 Chương và Vĩ thanh, chừng 30 trang. Xin giới thiệu toàn văn (đã chỉnh sửa) và mong các Bạn có lòng đọc hết, cho vài lời nhận xét quý báu, để chỉnh sửa tiếp.
Trân trọng cảm ơn.
Chương 1
NÔNG DÂN THỜI HÙNG VƯƠNG
Thuở VUA HÙNG gom dân dựng nước
Dân mình đâu có được mấy mươi?
Bao la rừng rậm biển khơi
Bắt săn, hái lượm, Lúa Trời mọc lên…
Ôi, từ thuở khai Thiên lập Địa
Tổ tiên ta, rừng bể là nhà
Máu, mồ hôi trộn phù sa
Nên đồng, nên ruộng mới là NÔNG DÂN!
Lưng trần với đôi chân chai sạn
Theo Sơn Tinh, làm bạn Thuỷ Tinh
Sánh cùng thuỷ quái xăm mình
Đất, Trời, Sông, Núi… thành hình NƯỚC NON!
Cấy lúa nước như chăm con nhỏ
Nước vơi đầy, làm cỏ bỏ phân
Tháng ngày nom lúa lên xanh
Cái đòng có mẩy, hạt bông mới tròn.
Nếp Hoa vàng gạo ngon thuở ấy
Gói bánh chưng thơm bấy đến giờ
Mị Nương dâng bánh lên Vua
Trống Đồng mở hội được mùa nơi nơi…
Mai An Tiêm đội Trời ra đảo
Chim Lạc tha lúa gạo, hạt dưa…
Có người, có đất, nắng, mưa
Trái Dưa hấu đỏ, ước mơ ngàn trùng…
Nghe tin dữ Giặc ÂN giày xéo
Bớ Nông dân!
Tay giáo, tay liềm!
Nhà nhà góp gạo thổi cơm
Nuôi quân,
nuôi GIÓNG lớn khôn phi thường!
Gióng phóng ngựa, tay vung gậy sắt
Đánh tan tành quét sạch giặc Ân
Làng mời cơm…
Gióng ăn xong
Xin bái biệt Mẹ…
Thong dong về Trời.
Giặc tan tác…
lúa chờ người gặt
Nông dân nào có được nghỉ tay
“Trông Trời trông đất trông mây
Trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm”…
Từ Vua Hùng, Nông dân là thế
Vua với Dân như thể cha con
Đánh giặc gìn giữ nước non
Bố cày, Mẹ cấy, nuôi con một bầy…
Chương 2
NÔNG DÂN THỜI BÀ TRƯNG
Nước VĂN LANG Hùng Vương nối nghiệp
Dân hiền hoà, lúa nước ấm no
Một năm hai vụ Chiêm, Mùa
Răng đen, yếm thắm, hội hè xuân sang…
Dân truyền tụng Rồng, Tiên nòi giống
Mẹ ru con bống bống bang bang
Miếng trầu, tiếng hát giao duyên
THẦN NÔNG Giỗ Tổ lưu truyền dân gian…
Dân bám ruộng quanh năm cày cuốc
Ai dấy lên mấy cuộc binh đao
Nông dân nào biết đâu nào
Nước thành ÂU LẠC…
thấm bao máu người!
Nước đã nhỏ, binh đao khói lửa
Trai chiến trường…
Ruộng bỏ đất hoang
Lạ gì vua HÁN gian tham
Mấy lần Bắc thuộc lầm than mấy lần!
Giặc đâu chỉ tham lam cướp đất
Muốn dân ta phải tuyệt giống nòi
Mưu Tàu thâm mấy mươi đời
Sát phu, hiếp phụ…
bắt người tài đi!...
Ôi, lòng Mẹ khác chi biển cả
Nước mênh mang vẫn chỉ mặn mòi
Ru con chỉ tiếng ru hời
Nuôi con cơm mớm…
thành người dân ta
Dạy con nhớ, đàn gà một mẹ
Cùng anh em chớ đá lẫn nhau
Chung giàn dù bí, dù bầu
Bão bùng, mưa nắng thương nhau mới là…
Con khôn lớn, thù nhà nợ nước
Tay giáo gươm
Tay cuốc tay cày
BÀ TRƯNG kêu gọi đến ngày
Non sông giành lại về tay nước nhà!
Đuổi giặc giã…
đàn bà phải đánh
Thân liễu bồ quyết gánh giang sơn
Ba năm giành lại nước non
Vẻ vang nòi giống, xứng con cái nhà!
Giặc chịu thua đàn bà đất Việt
Sử lưu truyền nỗi nhục ngàn năm
Tướng Tàu Mã Viện gian manh
Trăm mưu nghìn kế
Hãm thành.
Cướp lương…
Nhà cửa cháy, ruộng đồng xơ xác
Bãi chiến trường máu giặc bầm đen
Phải đâu vì nhát vì hèn
Giặc đông, quân mạnh, ta đành chịu thua!
Ôi, thất trận…
Bà Trưng tuẫn tiết!
Dân vẫn còn nên nước vẫn còn!
Bao lần xương chất, máu loang
Còn Nông dân lại mùa màng tốt tươi...
Chương 3
NÔNG DÂN THỜI NƯỚC TỰ CHỦ
Từ Khúc Thừa Dụ …
đến Ngô Quyền
Dân ta xây móng đắp nền nước non
Vang lừng trận Bạch Đằng Giang
Tan quân Nam Hán…
Ngô Vương cầm quyền.
Dân yên bình, ruộng nương tươi tốt
Lúa, ngô, khoai xanh mướt làng quê
Trồng dâu, dệt lụa, ươm tơ…
Nông dân ta có trăm nghề trong tay.
Ngờ đâu hoạ đến ngay trong nước!
Lũ tham quan bạo ngược, cú, diều
Thổ hào, Tù trưởng, Quan liêu…
Tranh hùng, mưu chiếm ruộng nhiều dân đông…
Trai tráng bỏ ruộng đồng sung lính
Cùng anh em đâm chém lẫn nhau
Phải chi mưu lớn, chí cao
Ghen ăn tức ở, tranh nhau bá quyền!
Ôi máu chảy ruột mềm tang tóc
Vợ ôm con, mẹ khóc bạc đầu
Quân mười hai sứ đánh nhau
Máu tuôn đỏ đất…
Ruộng màu xác xao!
Đinh Bộ Lĩnh
Trời trao sứ mệnh
Dẹp yên bề thập nhị sứ quân
Hoa Lư sừng sừng Vương Kinh
Nước Đại Cồ Việt.
Vua Đinh Tiên Hoàng!
Khẩn đất hoang, mùa màng tươi tốt
Dân làm đồng tiếng hát véo von
Đò đưa, Cò lả, Trống quân…
Mùa xong rậm rịch Hội Xuân, Hội Hè
Năm hai vụ lắng nghe Trời Đất
Con nước dâng, mưa thuận gió hoà
“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Nghe thấy tiếng sấm phất cờ mà lên”!
Vua Đinh mất…
Lê Hoàn kế nghiệp
Lê Đại Hành dẹp giặc ngoại xâm
Vua Hiền nhìn thấu nhân tâm
An Dân, lương đủ, đông quân sợ gì!
Mồng hai Tết Vua đi cày ruộng
Hoàng bào bay trong Lễ Tịch Điền
Vua, quan, dân chúng hàn huyên
Canh nông vi bản.
Gốc bền là Dân.
Chương 4
NÔNG DÂN VÀ BÁCH NGHỆ
Có Nông dân mới có làng có nước
Lúa, ngô xanh đồng ruộng núi non…
Loài người vẫn sẽ sống còn
Có Nông dân
với nước non ruộng đồng…
Trẻ biết sống từ trong trứng nước
Với bàn tay khối óc bẩm sinh
Thiên tài con nối cha truyền
Ruộng đồng
tre nứa…
làm nên diệu kỳ!
Ôi, mái nhà…
tranh tre với đất
Rạ với rơm
không tấc sắt nào
Rui mè, vách liếp, cột kèo
Ngàn năm dông bão
gieo neo vẫn còn!
Buông tay cấy
mẹ con kéo sợi
Bãi dâu tằm rời rợi ai chăm?
Làm ruộng thì ăn cơm nằm
Mẹ mải chăn tằm vừa đứng vừa ăn!
Đất nước mấy ngàn năm vẫn sống
Đâu chỉ là áo ấm cơm no
Ai xui tiếng hát câu hò
Tễu múa rối nước…
hội mùa, hội xuân…
Bàn tay ai xoay vần từ đất
Nên ấm, nồi, đĩa, bát, vại, chum…
Ai xui cây trúc có hồn
Tiếng đàn, tiếng sáo véo von dập dìu…
Mẹ hay kể chuyện Kiều lúc rỗi
Chị bói Kiều những nỗi xa xăm
Nông nhàn vừa đỡ tay chân
Hàng xay hàng xáo chợ gần chợ xa…
Con trâu với dân ta làm bạn
Trải ngàn năm nắng hạn mưa bay
“Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”…
Ngước lên núi tưởng là Tiên cảnh
Ruộng bậc thang
lượn sóng
trập trùng
Núi cao trời rộng mông mênh
Mồ hôi ai đổ lúa xanh núi đồi?
Lúa, ngô, khoai… ai người chọn giống
Theo mùa màng, đồng ruộng, đất đai
Nghìn năm trồng thử - đúng - sai…
Sàng đi, lọc lại truyền đời cháu con.
Chiếc thuyền nan, nhà sàn, thúng mủng,
cọc Bạch Đằng, đúc súng, rèn gươm…
cũng bàn tay của Nông Dân
Đang cày, đang cuốc…
lại cầm súng, gươm!
Nào cung điện, chùa chiền, đền miếu
Truyền tay nghề vi diệu làm nên
Đắp đê, khơi rạch, xây thành
Đào hào, đắp luỹ, sức Dân vô cùng…
Dẫu trăm nghề
“Nhất Nông, nhì Sĩ”
“Phi Nông thì bất ổn” quốc gia
Nghề nào cũng có “Làng nghề”
Làm gì rồi cũng nhớ về quê hương
Ôi,
Đất nước muôn hồng nghìn tía
Vẳng trời cao tiếng sáo ngân nga…
Ôi, bàn tay của Ông Cha
Trăm nghề
từ gốc
vốn là NÔNG DÂN!
Chương 5
NÔNG DÂN THỜI PHONG KIẾN
Đất nước trải nghìn năm vua chúa
Đinh, Lý, Trần… bao thuở nhục vinh!
Triều nào rồi cũng tiêu vong
Chỉ Dân còn mãi sống cùng nước non.
Lý Thường Kiệt đem quân phá Tống
Dân nức lòng tiếng trống rền vang
Gạo ngon, lợn béo khao quân
Xứng danh Đại Việt, Vua, Dân một lòng.
Vua khuyến nông khẩn hoang, phục hóa
Giảm tức, tô thuế khoá, phu phen
Vua Hiền, khoan thứ sức Dân
Đắp đê phòng lụt…
xóm làng bình yên.
Ba lần đánh quân Nguyên tan tác
Sông Bạch Đằng xác giặc, phơi thây
“Hịch Tướng sĩ” vẫn còn đây
Đại Vương, tướng, sĩ, dân cày chung lưng…
Kế “Ngụ binh ư nông” từ ấy
Óc thiên tài, lừng lẫy Tổ tiên!
Thời bình cày cuốc, thợ thuyền
Trăm nghề đua sức làm nên mạnh giàu
Khi giặc đến,
một câu truyền hịch
Muôn xóm làng giáo mác đứng lên!
Chồng ra trận giữ nước non
Vợ bám đồng ruộng, nuôi con, giữ làng…
Nông dân ta vốn lành như đất
Vận nước cần, đứng bật vùng lên!
Quản chi hòn đạn mũi tên
No cơm, ấm áo, nước yên lại lành…
Vua là thuyền còn Dân là nước
Nước đẩy thuyền hay lật thuyền chăng?
Đem Đại nghĩa, lấy Chí nhân
thay cho cường bạo, thắng quân hung tàn!
Lời Nguyễn Trãi âm vang lịch sử
Sao cầm quyền lắm kẻ vẫn ngu?
Thời vua Quỷ, Lợn ngày xưa
Nông Dân đói khổ, loạn ly khốn cùng.
Đến vua Mạc Thái Tông thịnh trị
“Cửa không cài, không nhặt của rơi”…
Muôn dân trăm họ nơi nơi
Học hành, làm lụng, Hội vui Đình Chùa…
Lại thời loạn mấy Vua, mấy Chúa
“Đàng Trong”, “Ngoài”, còn có “Đàng Trên”
Nước non chia cắt mấy miền
Dân chia mấy ngả, chiến trường mấy phen!
Vợ gánh gạo đưa chồng ra trận
Lội bờ sông tiếng khóc nỉ non…
“Tùng tùng trống đánh ngũ liên
Bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa”...
Nguyễn Huệ đã phất cờ khởi nghĩa
Bớ Nông dân!
Quyết chí vùng lên!
Dưới cờ Hoàng đế Quang Trung
Đánh hai mươi vạn quân Thanh tan tành!
Cho chúng biết nước Nam có chủ
Đánh cho Dân ta để răng đen!
Quang Trung thống nhất giang sơn
Nước non Đại Việt đã vươn rộng dài…
Lại Nông dân chứ ai mở cõi?
Buông giáo gươm, tay cuốc tay cày
Rừng lau sậy, bãi đầm lầy
Rắn, trăn… khuất phục dưới tay của người.
Cửu Long Giang Đất - Trời bát ngát
Trộn sức người với hạt phù sa
Mới nên đồng ruộng bao la
Mới thành xóm ấp, đờn ca, mùa màng…
Dân Khmer, Bắc, Nam hay Thượng…
Máu, mồ hôi cùng nhuốm đất này
Trải bao chìm nổi, đắng cay
Hoà chung máu huyết Dân Cày nước Nam.
Chương 6
NÔNG DÂN THỜI THUỘC PHÁP
Thực dân Pháp đem quân xâm lược
Vua yếu hèn mất nước hiển nhiên!
Lại là con cháu Nông Dân
Theo quân Khởi nghĩa đánh thằng Tây lông!
Nào Cần Giuộc, Đình Phùng, Đề Thám…
Máu Nông Dân tưới đẫm đất này!
Vua quan nửa tỉnh nửa say
Nông Dân chìm nổi đọa đày “dân đen”!
Từ có Đảng dấy lên Nghệ - Tĩnh
Mơ Nga xô khởi nghĩa cướp quyền
Giáo gươm đọ với súng bom
Máu Nông Dân đẫm đường thôn, ngõ làng!
Ai cày cấy, phu phen, đóng thuế
Nuôi vua quan, một lũ thực dân
Thôi đành một cổ hai tròng
Sinh ra Bá Kiến với ông Chí Phèo!
Nông dân vẫn đói nghèo lam lũ
Sưu thuế cao mắc nợ, lại vay…
“Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần”!
Tám mươi năm xoay vần lịch sử
Trong loạn ly, lắm sự lạ kỳ!
“Tân thế giới” rủ nhau đi
Culi, Phu mỏ, Cao su, Đồn điền…
Trồng cà phê trên miền đất đỏ
Học nuôi bò lấy sữa kiểu Tây
Ơn bác sĩ Đa Nhĩ Sâm[1]
Thực dân mà lại được dân phụng thờ!
Cụ Đồ Chiểu không đi cầu sắt
Đường cái Tây…
nó bắt dân làm!
Dân thì háo hức đi xem
Hoả xa đường sắt Tây làm tài ghê!
Có nước máy, điện về thành phố
Cầu Long Biên rực rỡ sông Hồng
Kẻ yêu, người ghét Tây lông
Thăng Long vẫn cứ như Rồng bay lên!
Dân học chữ La tinh mau biết
Có Tú tài, Đại học kiểu Tây
Luật sư, bác sĩ… từ đây
Con Nông Dân cũng có ngày ước ao…
Đời sống mới giờ sao lạ khác
Có mấy ai còn học chữ Nho
Có ông Nghị Quế làng ta
Có Xuân tóc đỏ, có bà Phó Đoan…
Ôi, Lịch sử làm sao đoán được
Phan Châu Trinh nguyện ước thiết tha
Nâng cao Trí, Khí… dân ta
Có ngày Độc lập, quốc gia mạnh giàu…
Vẫn cày ruộng con trâu đi trước
Chín phần mười dân thuộc nhà Nông
Ước mong có được Minh quân
Noi gương Nhật Bản, tự cường vươn cao!
Chương 7:
NÔNG DÂN THỜI VIỆT MINH
Giữa thời buổi loạn ly thế giới
Lúc giao thời, nạn đói khiếp kinh
Nghe tin mặt trận Việt Minh
Kêu dân vùng dậy phá xiềng thực dân!
Nông dân bỗng trào dâng như nước
Phá kho lương, lấy thóc chia nhau
Hỡi Nông dân ngẩng cao đầu
Cụ Hồ kêu gọi mau mau cướp quyền!
Dân rầm rập, thét vang, vung giáo:
“Thề phanh thây uống máu quân thù”!
Tuyên ngôn Độc lập Cụ Hồ
Dân nghe náo nức như mơ ban ngày!
Cách mạng đã đổi thay tên nước
Làng xóm ta lập tức đổi ngay!
Tên làng “Độc lập” mới oai
Xóm Trong “Dân chủ”, xóm Ngoài “Tự do”!…
Ba thứ giặc diệt cho bằng hết:
Giặc đói, rồi giặc dốt, ngoại xâm
Sáng họp hành, tối mít tinh
“I tờ” inh xóm, sân Đình “mốt hai”!…
Thực dân Pháp lại quay xâm lược
Cụ Hồ kêu giữ nước, giữ làng!
Thà rằng tất cả hy sinh
Không chịu mất nước!
Quyết giành tự do!
Ai trai tráng phải lo quyết chiến
Già, trẻ con chạy loạn tản cư
Toàn dân kháng chiến trường kỳ
“Tiêu thổ“...
Đốt phá sạch đi mặc lòng!
“Chém cha cái lũ thực dân
Vì mày bà phải mấy lần tản cư”!
Hết tiền hết gạo lại về
Hai mang ấm ớ hội tề sống chung.
Ngày cày cấy, đi phu cho địch
Việt Minh về, phục dịch đêm đêm…
Một thân nuôi cả hai bên
Ngày sợ Biệt kích…
Lo đêm Việt hùng!
Bỗng lệnh gọi: “Dân công hỏa tuyến”
Mau nuôi quân đánh trận Điện Biên!
Xay lúa, giã gạo ngày đêm
Quân ta đang đói…
đang mong từng giờ!
Chị gồng gánh, anh thồ xe đạp
Máu, mồ hôi, leo dốc, xuống đồi
Miệt mài như kiến tha mồi
Quân no…
Kéo pháo lên đồi…
nổ vang!…
Thắng Điện Biên!
Hòa bình lập lại!
Nông dân vui tay cuốc tay cày
Ruộng đồng dọn sạch thép gai
Gỡ mìn, phục hoá, khơi ngòi thuỷ nông…
Dân vẫn thuộc: “Nước, phân, cần, giống”
Tổ tiên truyền đâu dám làm ngơ
Chiêm xong lại nhớ đến mùa
Cày sâu, cuốc bẫm, phân gio trữ dành…
Ôi, những cánh đồng xanh lại hát
Lúa Chiêm mùa dào dạt hương bay
Nông dân no ấm từ đây
Xóm làng yên ả, bõ ngày thương đau.
Ai đo được tình yêu đất nước
Công, Nông, Binh, Trí thức một lòng
Thương gia, Địa chủ, Phú nông
Chung tay góp sức, chung lòng mới nên.
Có Bài ca Nông dân kháng chiến
“Không có Nông dân không thể thành công”!
Nhà giàu Địa chủ, Phú nông
Góp tiền, góp gạo, góp công càng nhiều…
Chương 8[2]
NÔNG DÂN TRONG CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT
Sức Nông dân như diều gặp gió
Người giàu đang giảm tức, giảm tô
Bóng chuyền, hò hát, sòn đô…
Làng quê náo nức, được mùa ấm no…
Bỗng Đội về hô to:
“CẢI CÁCH”!
Cuộc “đấu tranh lở Đất, long Trời”:
“Người cày có ruộng đổi đời”
“Vùi địa chủ xuống muôn đời bùn đen”!
Đội bắt rễ ngày đêm Bần, Cố
Gợi căm thù, dạy đấu tố điêu
Lành như cục đất…
Một chiều…
Bỗng thành ác thú, đặt điều tố oan!
“Đây là cuộc đấu tranh giai cấp
Không xót thương!
Một mất một còn!
Anh em
cha mẹ,
vợ con
Căm thù giai cấp không còn liên quan”!
Mấy mươi năm tưởng quên khẩu hiệu
Năm 30[3] Đảng đã nêu cao:
“Giai tầng Trí - Phú - Địa - Hào”
“phải truy tận gốc, phải đào rễ lên”!
Ôi thảm cánh nghìn năm chưa thấy
Con đấu cha: “Mày biết tao không?”
Nhà kia mụ vợ đấu chồng:
“Mày đè bà hiếp, nhớ không thằng già”!
Không nhận tội nghĩa là ngoan cố
Phải đấu cho gục cổ mới thôi
Khảo tra, bỏ đói, đoạ đày
“Bóc lột, phản động”…
cho mày thành ma!
Bao địa chủ tham gia kháng chiến
Gạo nuôi quân, vàng hiến tiếc gì
Bỗng đâu cải cách bị quy
“Việt gian phản động”…
tức thì bắn ngay!
Nỗi oan khuất Đất dày Trời thẳm
Biết bao nhiêu Bà Nguyễn Thị Năm?
Sửa sai sao được chết oan?
Hồn còn ẩn khuất hàng trăm nghìn người!
Bần, cố nông vui cười hí hởn
Càng đấu hăng, càng được ruộng màu
Tịch thu “quả thực” chia nhau
Tủ chè đựng thóc, lát cầu hoành phi!
Đuổi Địa chủ ra rìa đầu xóm
Che lều tranh, kiếm sống nuôi nhau
Nồi niêu bát đĩa còn đâu
Bắt con chuột nướng, mót đầu khoai lang!...
Ôi thê thảm, xóm làng hắc ám
Người gặp người…
chẳng dám nhìn nhau!
Tưởng như người ít, ma nhiều
Nỗi oan rửa đến bao nhiêu cho vừa!
Bỗng nghe tin Cụ Hồ đứng khóc
Nhận lỗi lầm
Cải cách đã sai!
Lỗi này quy kết cho ai?
Từ trên xuống dưới đã sai cả rồi!
“Đội SỬA SAI” lại về hội họp
Thư Cụ Hồ dịu ngọt nguôi ngoai
Thôi thì chín bỏ làm mười
Tình làng, nghĩa xóm, trông người, ngẫm ta…
Chuyện sửa sai kể ra bao nỗi
Bịa, vu oan những tội kinh hoàng
Người lành bỗng hóa ác ôn
Tại sao lại bán linh hồn của ta?
Con khóc thảm gặp cha, quỳ lạy
Vợ van chồng, sám hối từ đây!
Ví như một bát nước này
Hất đi, hốt lại, có đầy được chăng?
Có người chết nay phong Liệt sĩ
Người oan sai được sửa thành phần
“Quả thực” chia cho Cố, Bần…
Trót rồi, bỏ quá, một lần “hy sinh”!
Nông dân vốn cái Tình là trọng
Lại anh em trong họ, ngoài làng
Tưởng rằng Sai.
- Sửa là xong
Ai ngờ lý lịch Đảng cầm trong tay!
“Án thành phần” còn đày đọa mãi
Bần, cố nông ưu ái trăm phần
Con nhà Địa chủ, Phú nông
Giỏi giang thì cũng “thành phần… khả nghi”!
Bần cố nông từ khi được thể
Muốn toàn dân suy nghĩ như mình
"Kẻ nào phát biểu linh tinh"
Cho đi cải tạo, nhục hình, chừa đi!
Cuộc cải cách còn di chứng mãi
CÁI Ác lên…
huỷ hoại TÍNH NGƯỜI
Đấu tố…
dòng dã chưa nguôi
Quê hương, đất nước…
thành nơi đấu trường!
Đến bao giờ không còn ÁC - ĐẤU
Người khác người nhân hậu thương nhau
Vườn hoa hương sắc muôn màu
Cùng vươn trên đất đẹp giàu Quê hương?!
Chương 9
NÔNG DÂN THỜI HỢP TÁC XÃ
Sau Cải cách mùa màng lại tốt
Bần Cố nông có được ruộng, trâu
“Ơn Bác, ơn Đảng ghi sâu
Bần Cố có Ruộng, có Trâu đổi đời”!
Mấy vụ lúa bời bời xanh tốt
Tổ đổi công, Dân trợ giúp nhau
Ai giỏi giang biết làm giàu
Được bầu Tổ trưởng, bảo nhau cùng làm…
Bỗng tin đâu ầm vang:
“HỢP TÁC”!
Cấp trên về hội họp toàn dân
Nào đồng chí Tỉnh uỷ viên
Nào là cán bộ Trung ương về làng:
“Hợp tác xã” con đường hạnh phúc
Theo Liên Xô, Trung Quốc, đổi đời
“Cầm vàng còn sợ vàng rơi
Vào Hợp tác xã đời đời ấm no”!
Nông dân vốn ngu ngơ nào biết
Bọn thanh niên háo hức xem phim:
Nông trường, Công xã Nhân dân
Máy cày, máy gặt…
Đồ ăn ngập tràn!
Đảng giải thích, Nông dân tự giác
Hai con đường chọn một, tự do:
Vào hợp tác, theo Liên Xô
Làm ăn “cá thể”... là đồ theo Tây!
Đảng, Đoàn họp thẳng tay xác quyết
“Cuộc đấu tranh một mất một còn”!
“Hợp tác phải trăm phần trăm
Đối tượng cá thể, thành phần… dẹp ngay”!
Nông dân vốn theo bầy, theo hội
Cấp trên về đã nói là nghe
Làng này, xã nọ thi đua
Góp trâu, góp ruộng, phá bờ, chia lô…
Xoá tư hữu nhà kia, nhà nọ
Ruộng, trâu bò, nông cụ của chung!
Sáng chờ tiếng kẻng, ra đồng
Tối về hội họp bình công ai nhiều…
Nhà khốn khổ, “ăn theo” mấy khẩu
Thóc theo công, ai bẩu đẻ nhiều!
Đói ăn vụng, túng làm liều
Của chung cứ trộm, bao nhiêu, sợ gì!
Cảnh cha chung ai kia muốn khóc?
Ruộng cằn khô…
Trơ xác trâu bò!
Thi đua rồi lại thi đua
Cán bộ ra tận đầu bờ thúc quân!
Đâu túm tụm là Dân bàn tán
Xã viên làm cho cán bộ xơi
“Mỗi người làm việc bằng hai
Để cho Cán bộ mua đài, sắm xe”!
“Mỗi người làm việc bằng ba
Để cho Chủ nhiệm xây nhà, xây sân”!...
Người với Đất ly thân ruồng bỏ
Lúa phạc phờ cho cỏ mọc lên
Vật vờ như kẻ vô hồn
Thấy gì cũng nghĩ…
Bỏ mồm được chăng?
Trên lại về “điều nghiên”, “cải tiến”
Chỉ đạo xây thí điểm mô hình
Nêu gương hợp tác Định Công
“Đi xem rồi mới biết ông bị lừa”!
Mò con ốc, con cua để sống
Năm phần trăm[4] mới ruộng của mình
Gặt về giấu thóc cho nhanh
Ăn mau đỡ đói…
Cất dành phòng thân!
Cuộc chiến tranh miền Nam như lửa
Hút sức người sức của toàn dân
“Thóc không được thiếu một cân
Bộ đội không được thiếu quân một người”!
Làng xóm rặt đàn bà, con gái
“Ba đảm đang”, tay cấy tay cày
Bé Khoa đã viết câu này:
“Giữa trưa tháng sáu
Nước như nấu, chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ, mẹ em xuống cấy”!...
Mong Tết đến, đêm ngày tha thiết
Được mỗi nhà một suất thịt heo
Có xương, nạc, mỡ bèo nhèo
Phân theo nhân khẩu, nhà nhiều, một cân!
“Không sợ thiếu”!
Công bằng trên hết!
Phải cân đo tí thịt, tí xương
“Diện chính sách” được ưu tiên
Thêm một miếng thịt…
Nhịn nhường cho nhau!
Lúa, ngô, khoai…
thu mua bằng hết
Cấm lưu thông…
Đuổi bắt tịch thu…
Trẻ già chỉ một ước mơ
Bao giờ được bữa cơm no, áo lành!
Phận Nông dân thôi đành nhịn mặc
Không phiếu tem, vá rách mà che
“Cha bà hợp tác hợp te
Phân cho mảnh vải không che kín l…ồn”!
Dân chất phác…
lâu dần thành tệ
Dạ dày thay cho nghĩ bằng đầu!
Tranh ăn, tranh ở, đấu nhau
Gian mạnh dối trá, còn đâu thiện lành!
Nào lý lẽ “ba năm gian khổ”
Cho “muôn đời hạnh phúc” cháu con!
Nào, “vì giải phóng miền Nam”
“Phải hợp tác xã!
Phải làm gấp đôi”!...
Ai chân thật máy môi thử hỏi:
Hưng Đạo Vương, Lê Lợi, Quang Trung,
Điện Biên lừng lẫy chiến công
Đâu cần hợp tác?
Coi chừng tù oan!
Phùng Gia Lộc, đói ăn, sắp chết
Cố gào lên tiếng thét sầu bi:
“CÁI ĐÊM HÔM ẤY ĐÊM GÌ?!”
Nói lên tất cả, còn chi phải bàn!
Chương 10
NÔNG DÂN THỜI “ĐỔI MỚI”
Đúng giữa lúc Dân tàn, nước kiệt
Chết hay là tìm cách đổi thay?
Nhớ năm Tám sáu[5] từ đây
Đảng cho “CỞI TRÓI” Dân cày một phen!
Lại nhốn nháo làng trên xóm dưới
Nhà mấy người, mấy khẩu ăn theo
Gần, xa, tốt, xấu chia đều
Nhà mấy mảnh ruộng, hùa nhau cấy cày!
Ôi, thương quá, Dân nay có ruộng
Mừng hét lên:
Đường sống đây rồi!
Vợ chồng, con cái oằn người
Thay trâu cày kéo…
mà vui nở mày!...
Đất chẳng phụ người cày người cấy
Đất với người tái hợp thương nhau
Nào ngô, khoai, sắn, đậu, rau…
Có Người có Đất, lúa, màu hồi sinh.
Chỉ hai vụ, dân mình no bụng
Đảng không còn…
“vác thúng đi xin”
Bo bo, mì hẩm… phận hèn
Vừa nhục quốc thể vừa thêm bẽ bàng!
Dân lại phải “dồn điền đổi thửa”
Bớt mún manh chia nhỏ ruộng đồng
Máy cày, máy gặt, máy bơm…
Nông dân tự sắm…
“Mình làm, mình ăn”!…
Mới dăm vụ ba năm “cởi trói”
Lúa gạo thừa, Dân gọi xuất đi…
“Đổi mới”...
Trở lại ngày xưa!
“Ơn Đảng sáng suốt”…
Dân đi đúng đường!
Nhớ năm trăm Nông trường nhà nước
Biệt tăm hơi, còn một Ba Sương
Lừng danh Giám đốc Nông trường
Anh hùng…
Bỗng bị…
chính quyền tống giam (?)
Từ Đổi mới doanh nhân bùng phát
Nhiều kẻ nhờ “cạp đất mà ăn”!
Những phường quỷ quái ma lanh
Sân sau quan chức tranh giành đất đai.
Bọn cá mập, đúng sai bất kể
Nhòm chỗ nào thấy bở là khoanh!
Chính quyền ra lệnh công an
“Thu hồi”, “giải toả” đất nhanh tức thời!
Nghìn dự án dầu sôi lửa bỏng
Trăm sân golf, giải phóng cho nhanh
Đây khu đô thị Bà Sành
Kia là Resort của anh Bảy Rằn...
Luật Đất đai “toàn dân sở hữu”
Nhưng Chính quyền là Chủ điều hành
Thương thay Dân vốn hiền lành
Mất nhà, mất đất…
khóc than thấu Trời!
Mẹ lại dặn con ơi nhớ lấy
Cướp bây giờ lắm giặc, nhiều quan
“Cướp nay có đảng, có đoàn
Có còng, có súng, công an, nhà tù”!...
Có ai thấu…
Thủ đô…
mưa rét…
Dân oan nằm la liệt vườn hoa
Đảng, Đoàn, Quốc hội, Thanh tra
Giả câm, giả điếc như là vô can!...
Nông dân vốn hiền lành chất phác
Uất tận cùng giữ đất liều thân
Mẹ con lõa thể khóc than
Có người treo cổ, người cầm giáo, gươm!
Oan ức quá sẽ bùng tự phát
Đoàn Văn Vươn liều chết giữ nhà
Lừng danh tướng Đỗ Hữu Ca
Chỉ huy “đánh đẹp”...
Tan nhà Văn Vươn!
Ecopark Văn Giang kinh khiếp
Dương Nội càng thương biết mấy mươi!
Thủ Thiêm oan khuất ngút Trời
Lộc Hưng tan tác rụng rời một đêm!…
Quên sao vụ Đồng Tâm khủng khiếp
Tranh đất đai mà giết Cụ Kình
Moi gan, mổ bụng đảng viên
Tử hình mấy án, tù giam mấy người!
Ôi, đau đớn!
Đất đai oan nghiệt!
Đất với Người một kiếp sinh ra
Người Hiền thì Đất nở hoa
Người ác thì Đất hoá ra hận thù!
Bao nhiêu đất thu mua rẻ mạt
Bao “Đại gia” đại phất từ đây
Mới hay tham lắm, mặt dày
Gieo nhân ác, sớm có ngày bại vong!
Bao nhiêu đất ruộng đồng xôi mật
Chiếm xong rồi cỏ mọc hoang vu…
“Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều”!
Bỏ Đất hoang phải là tội ác
Tội đọa đày cho Đất lầm than!...
“Ai ơi tấc Đất tấc vàng”
Tội này có thể xem thường được sao?
Nước muốn mạnh, ngành nào cũng trọng
Công, Nông, Thương …
biết sống cùng nhau
Hỏi vì đâu?
Cớ làm sao?
Bao nhiêu thua thiệt vận vào Nông dân?
Bao làng bản xóm thôn heo hút
Trai gái làng lũ lượt ra đi
Vạn trai xuất khẩu culi
Mấy vạn gái đẹp theo đi chồng Hàn! …
Đảng vẫn nói chủ trương chính sách:
“Dân ly nông mà bất ly hương”…
Than ôi!
Đất của Chính quyền
Dân không có đất…
Quê hương nghĩa gì!
Nhìn Thế giới không đi mà học
Bao nước làm Nông nghiệp giàu lên
Thương thay, đất nước quê hương
Ruộng đồng, sông nước…
xem thường, xem khinh!
Vua quan từ Nông dân là chính
Ơn mẹ cha một nắng hai sương
Làm quan rồi bỗng coi thường
Đất đai, đồng ruộng, quê hương của mình!?
Làm lãnh đạo coi khinh, không biết
Thương đất đai, trọng thị Dân cày
Mong chi đất nước có ngày
Giang sơn bền vững đổi thay bằng người?
VĨ THANH
Ôi, sức sống Nông dân là vậy
Từ Hùng Vương trải mấy ngàn năm
Tay này đánh giặc ngoại xâm
Tay kia cày cuốc nuôi quân, nuôi mình!
Vua Hiền biết chăm Dân là gốc
“Phi nông thì bất ổn” quốc gia
Nằm lòng kế sách Ông Cha
“Ư nông” biến hoá lại là “ngụ binh”!
Nhớ lại thuở tối tăm “Vua Lợn”
Dân đói nghèo cướp trộm như rươi!
Người thành ác thú với người…
Vua minh, Dân lại an vui thiện lành…
Đất với Người tương sinh cùng sống
Ngu, biến thành tương khắc với nhau
Đất - Trời - Người có khác đâu
Thiên thời, Địa lợi, Dân giàu, Nước hưng!
Nông nghiệp BẨN, Nông dân thành ÁC
Nông nghiệp XANH, Dân lại THIỆN LÀNH
Của ngon mình lại nuôi mình
Chăm cho nòi giống đẹp xinh, tráng cường!
Ôi, Đất nước mấy lần còn mất
Bao máu xương giữ được hôm nay
Nông dân tay súng tay cày
Nghìn năm xưa
tưởng như ngày hôm qua!
“KỶ NGUYÊN MỚI”!
Kỹ - Công - Thương nghiệp
Bung sức Dân sẽ tiến kịp người.
Ước mong…
Khấn Đất, cầu Trời
NÔNG DÂN - NÔNG NGHIỆP
đổi đời nước Nam!
30/10/2024
Tác giả đi bên phải, hướng dẫn nhà văn Đào Vũ (đầu trần) cầm bừa trên ruộng HTX Vũ La (6/1958).
Các câu đối ở đình Mai Động (Hà Nội) bị đóng thành ghế ngồi cho hợp tác xã. Ảnh: Nguyễn Bá Khoản, do Gs Nguyễn Huệ Chi công bố.