Đỗ Duy Ngọc

 

SÀI GÒN NGÀY PHONG TOẢ THỨ HAI MỐT CHUYỆN SHIPPER

Đã qua mấy kỳ giãn cách rồi giới nghiêm, tình hình thành phố vẫn chưa ổn, nghe nói sẽ tiếp tục giới nghiêm với nhiều biện pháp khắt khe hơn. Có lẽ kéo dài đến tháng chín. Bèn kiểm tra lại lương thực, thực phẩm trong tủ lạnh. Thấy đã vơi đi nhiều, tủ đã có nhiều khoảng trống. Xem hũ gạo, coi lại mì gói, toàn chỉ còn lưng lửng. Gọi mấy mối quen, mối nào cũng ngại không có shipper, kiểu này thì kẹt rồi. Thành phố làm gắt gao kiểm soát người đi đường, nhưng không có giải pháp để hàng hoá được lưu thông khiến cho cuộc sống của dân sẽ gặp nhiều khó khăn. Trong lúc giãn cách với thời gian quá dài như thế này, chợ không mở, hàng quán đóng cửa, đến siêu thị thì mất quá nhiều thời gian đợi chờ và cũng dễ lây nhiễm trong không gian bít bùng máy lạnh. Mua hàng online là một giải pháp tốt nhất, nhưng lại gặp trở ngại về chuyên chở.

Chiều ngày 26.7, Ủy ban thành phố có văn bản khẩn về việc hướng dẫn hoạt động cho dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng xe mô tô 2 bánh có ứng dụng công nghệ kết nối với khách hàng. Yêu cầu các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper chủ động phối hợp với cơ quan chức năng thực hiện điều chỉnh bổ sung các giải pháp phòng, chống dịch, với 8 yêu cầu phải thực hiện ngay.

Thứ nhất là giảm 10% số lượng nhân viên. Thứ hai là làm bảng tên thẻ cứng có hình và xác nhận của công ty cho từng shipper và ứng dụng công nghệ nhận diện shipper thông qua mã QR. Cụ thể, phải hiển thị đầy đủ các thông tin về shipper, phương tiện, địa chỉ, nơi cư trú của shipper, giao hàng, người đặt hàng, lộ trình vận chuyển hàng hóa thiết yếu, chi tiết hàng hóa thiết yếu được vận chuyển... Thêm vào đó, phải thực hiện băng đeo tay nền xanh đậm, kích thước ống đeo cao 20cm, in chữ “shipper” màu trắng. Thứ 3 là chỉ được hoạt động trong khu vực một quận. Thứ tư là xét nghiệm cho đội ngũ shipper 7 ngày một lần. Thứ 5, phải thường xuyên nhắc nhở tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng, chống dịch; đồng thời trang bị xịt khuẩn cho shipper để khử khuẩn trong quá trình giao nhận hàng hóa. Thứ 6, định kỳ hàng ngày thực hiện đăng ký danh sách đội ngũ shipper và địa bàn hoạt động về Sở Công thương và Sở Giao thông Vận tải, v.v..

Như vậy, theo yêu cầu của thành phố, các công ty vận chuyển và các shipper phải tuân thủ những yêu cầu trên. Tất cả đều hợp lý để giúp cho việc lưu thông hàng hoá được đến tay người cần và an toàn cho mọi người. Tuy nhiên ở điều thứ 3 và thứ 4 khiến cho đội ngũ shipper rất khó thực hiện. Chỉ được lưu thông trong một quận thì khó quá. Hàng hoá đôi khi không nằm trong quận, khách hàng mua bán online thường có những địa chỉ tin cậy, uy tín và họ chỉ muốn mua hàng ở đấy. Nếu địa điểm ấy khác quận thì đành chịu. Chưa kể những người trong gia đình, bạn bè thân thuộc muốn gởi giúp nhau những mặt hàng thiết yếu hỗ trợ trong mùa dịch nhưng khác quận thì cũng thua luôn. Con muốn gởi cho Bố Mẹ, giúp anh em là chuyện thường tình, nhưng rồi không thực hiện được vì khác quận. Quy định chỉ chạy được trong quận là một khó khăn lớn cho người chuyển hàng cũng như nhận hàng. Nhiều khi cần thiết quá, người ta đành chọn phương án như chạy tiếp sức trong thể thao. Tức là sẽ có nhiều shipper. Bắt đầu từ quận này, đến ranh giới của quận kia, có người nhận hàng đi tiếp, chuyển qua nhiều địa điểm như thế để món hàng đến được tay người nhận. Giá ship sẽ tăng cao, nhiều lúc còn nhiều hơn cả giá trị món hàng. Thứ nữa yêu cầu shipper phải xét nghiệm một tuần một lần. Mỗi lần mất ít nhất là 330.000 đồng, đương nhiên là shipper chịu chứ chắc chắn công ty sẽ không hỗ trợ chuyện này. Hao tốn quá dù việc đấy là cần thiết. Chưa kể, việc xét nghiệm của ta đôi chỗ chưa hoàn hảo, dương tính giả, âm tính giả cộng thêm người thực hiện không thay hoặc không sát trùng bao tay sau mỗi lần xét cũng là nguy cơ truyền virus.

Kết quả là một lượng lớn shipper đành tắt ứng dụng, không hoạt động khiến các siêu thị, người bán online và cả doanh nghiệp vận chuyển gặp rất nhiều khó khăn. Lý do nghỉ của shipper là chạy một cuốc chẳng được bao nhiêu vì công ty chia vùng lại và giảm tiền thu nhập mà đổi lại nguy cơ nhiễm bệnh rồi bị phạt tiền. Nếu cứ đi xét nghiệm thì hụt thu nhập khá lớn, nên đành thôi. Tất cả đều cảm thấy lúng túng trước nhiều quy định của thành phố trong hoạt động giao hàng.

Trưa nay tôi mua một ít thịt ướp sẵn của một người quen bên quận 8. Chờ gần một tiếng rưỡi thì đội ngũ chạy tiếp sức đó mới mang hàng tới nơi và đương nhiên qua nhiều anh em như thế, tiền vận chuyển lên đến trăm ngàn đồng. Phải chịu thôi. Có lẽ thành phố cũng nên xem lại những quy định về việc chuyển giao hàng hoá bằng xe gắn máy để việc lưu thông dễ dàng hơn, giúp cho đời sống của đại bộ phận nhân dân bớt khó khăn hơn trong mùa dịch.

Nói đến chuyện lưu thông hàng hoá lại đụng đến định nghĩa thế nào là mặt hàng thiết yếu. Anh em shipper rất sợ chuyện này. Mỗi chốt có suy nghĩ mỗi khác về cái chữ thiết yếu. Cũng không thể có một văn bản nào có thể liệt kê được hết những thứ gọi là thiết yếu. Thời gian giãn cách, phong toả càng dài thì cái gọi là thiết yếu ấy càng nhiều. Đã bảo cái gì phục vụ cho đời sống đều là thiết yếu. Ngay trong những ngày dài chỉ loay hoay trong nhà, cái kim, sợi chỉ, bông băng cũng là thiết yếu. Khi đã ngăn không cho ra đường, người dân như kẻ bị tù giam lỏng. Thời gian dài thì xuất hiện nhiều nhu cầu phục vụ cho sinh hoạt. Nên chăng có một văn bản liệt kê những mặt hàng không cho phép lưu thông, còn lại đều là thiết yếu để các chốt chặn khỏi phải khó xử và người mua hàng được thuận lợi, anh shipper cũng dễ dàng trong việc vận chuyển.

Trong ngày 29.7, thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu rằng: “Với chiến lược mới, mục tiêu không phải truy tìm, phát hiện nữa mà tập trung cho điều trị để cứu chữa các bệnh nhân, bảo vệ những người có bệnh lý nền, người già, giảm tỉ lệ tử vong”. Như vậy, trong thời gian tới, con số ca nhiễm bệnh dịch được công bố có thể giảm đi nhưng điều đó không có nghĩa là Sài Gòn đã qua đỉnh dịch. Thật sự là tình hình dịch bệnh ở thành phố đang khó kiểm soát vì nhiều lý do, vì thiếu khả năng, chủ quan, thiếu tính khoa học đưa đến lúng túng trong cách xử lý và đưa ra những biện pháp không phù hợp. Cũng vì thiếu chuyên môn, cũng vì thiếu nhân lực, thiết bị trước sự bùng phát quá bất ngờ của dịch bệnh. Cũng có một phần những người thiếu ý thức, không chấp hành những yêu cầu của nhà nước đưa đến tình trạng nhiều F0 lang thang. Do vậy, thời gian giãn cách, giới nghiêm sắp tới có thể kéo dài, đừng nên thấy con số nhiễm bệnh giảm mà lơ là cảnh giác. Người ta vẫn thấy những người ung dung đi tập thể dục, dắt chó đi dạo, vợ chồng chở nhau đi chơi, người không mang khẩu trang ra ngoài ngồi thêu áo...khi bị nhắc nhở thì gây gỗ, xung đột với những người đang thi hành nhiệm vụ. Biến thể Delta tấn công rất nhanh, lây nhiễm rất lẹ, nếu cứ để thoả mãn thói quen của riêng mình, đến khi dính virus, không thở được còn lây cho người khác, lúc đó ân hận cũng chẳng kịp.

Thông tin về một loại thuốc mới trị covid đang mở ra tia hi vọng cho thế giới; Công ty Merck của Hoa Kỳ (MSD) đã cùng Ridgeback Biotherapeutics của Đức phát triển Molnupiravir và đang trong thời gian thử nghiệm cuối cùng.

MSD có chi nhánh tại Nhật Bản, và cũng như vaccine, Nhật Bản đã nhanh chóng tham gia đợt thử nghiệm lâm sàng này, có nghĩa khi được cấp phép tại Hoa Kỳ, Nhật cũng sẽ có thuốc.

Merck & Co., Inc Nhật Bản đã đăng ký đối tượng tại Nhật cho nghiên cứu chung quốc tế giai đoạn 3 về molnupiravir (tên chung, mã phát triển: MK- 4482) từ ngày 23-6, còn gọi là MOVe-OUT. Kết quả dữ liệu dự kiến sẽ có vào tháng 9 hoặc tháng 10. Nếu không có vấn đề hy vọng đầu sang năm sẽ tung ra trên thị trường. Nhân loại có thêm niềm hi vọng.

Nhớ lại hồi chuông báo động đầu tiên về virus Vũ Hán đã gióng lên trước khi thành phố Vũ Hán bị phong tỏa, chính xác là ngày 30-12-2019. Sau đó là 76 ngày phong toả khắt khe. Theo báo cáo của chính quyền Trung Quốc, tổng số ca tử vong sau nhiều lần được điều chỉnh lên 3.869 và tổng số ca nhiễm điều chỉnh lên 50.333. Với thành phố 11 triệu dân, con số thiệt hại ở Vũ Hán chắc chắn không như báo cáo mà phải nhiều gấp mấy lần. Nhưng tạm tin để so sánh một chút.

Nhìn lại thành phố ta, số người nhiễm đã gần gấp đôi số báo cáo của Vũ Hán. Rất may là số tử vong của thành phố không nhiều như Vũ Hán. Thế nhưng tình cảnh bi thương thì cũng chẳng khác nhau là mấy. Nhưng giờ đây, Vũ Hán đã hồi sinh qua cơn bão táp của dịch bệnh. Tuy vẫn còn đó những nỗi đau cần thời gian để xoá lấp. Cũng hi vọng Sài Gòn sẽ qua hết cơn đau để trở lại bình thường như Sài Gòn đã từng có.

                                                                                                                     29.7.2021

SÀI GÒN NGÀY PHONG TOẢ THỨ HAI MƯƠI HAI

TANG THƯƠNG

Dù là người lạc quan, không chấp nhận chữ “toang” và “bùng” ở Sài Gòn, nhưng đến hôm nay, phải chấp nhận một sự thật là Sài Gòn tang thương như chưa bao giờ thấy. Kể cả trong thời chiến tranh và trong thời điểm đói nghèo sau 1975. Đã qua thời gian dài giãn cách rồi giới nghiêm, từ chỉ thị

15, rồi 16 rồi phong toả, con số người nhiễm bệnh và tử vong ở Sài Gòn vẫn không ngừng tăng. Rất nhiều khu vực bị cách ly dài ngày, rất nhiều biện pháp, chỉ thị được đưa ra, nhưng bất lực. Không biết bao nhiêu clip, bao nhiêu tin nhắn, bao nhiêu hình ảnh đã cho thấy một Sài Gòn với nhiều bi kịch. Cảnh nhếch nhác, thiếu phương tiện ở các khu cách ly, cảnh người chết đắp chiếu, người bệnh hấp hối trong phòng của bệnh viện chuyên điều trị người vướng virus Vũ Hán mà không có một ai chăm sóc, tiếng kêu vô vọng của người đàn ông trong căn phòng đầy những người chờ chết. Cảnh hàng đoàn xe chở xác người chờ vào lò thiêu ở Bình Hưng Hoà. Tiếng kêu tuyệt vọng của một cô gái bên xác mẹ vừa qua đời. Câu nhắn tin cuối cùng của một cô gái thiện nguyện trước lúc lìa đời. Cảnh một thanh niên được để trên xe đẩy hàng đưa ra từ con hẻm nhỏ ở quận tư, anh ta yếu lắm rồi, không thở nổi, xe đón anh là một chiếc xe vận tải nhỏ chở hàng do y tế đưa xuống, không bình oxy, không có một thiết bị cấp cứu nào, anh được dìu lên xe và ngồi thở dốc. Nghe nói sau đó anh đã không qua nổi và đã tử vong. Cảnh ba chiếc quan tài được đưa ra từ con hẻm nhỏ lên xe đi thiêu giữa buổi chiều nặng hạt. Cảnh người mẹ kêu gào xin cứu con trong khu cách ly...và biết bao cảnh đau thương nữa không viết ra hết. Và cảnh những người sống lê lết bên vỉa hè nhận hộp cơm từ thiện, ánh mắt ai cũng buồn, nụ cười của ai cũng méo xệch. Những cảnh bi đát ấy không thể tìm thấy trên báo chí hàng ngày, cũng sẽ không thấy trên ti vi. Nhưng đó là những cảnh đời thực đang xảy ra hàng giờ trong lòng thành phố này. Đêm ở Sài Gòn giờ lặng im một cách đáng sợ và đêm Sài Gòn trong nhiều căn nhà, ngõ hẻm, góc phố, trong các khu cách ly, trong các bệnh viện có những con người lần lượt lìa trần trong lặng lẽ, những cảnh đau thương đầm đìa nước mắt.

Cơn đại dịch như một trận cuồng phong kéo dài, nhà nước loay hoay với những kịch bản đối phó nhưng hình như chưa tìm được một liều thuốc hiệu nghiệm để ngăn chận cơn dịch. Cứ cách ly, phong toả, giới nghiêm, giãn cách với các chỉ thị không còn giá trị với cuộc khủng hoảng. Đã đến lúc lựa chọn tập trung giảm tử vong, giảm người nhiễm bệnh. Chuyện tăng trưởng, phát triển phục hồi kinh tế cho chậm lại hoặc cũng có thể dừng lại khi không thể bắt cá hai tay trong thời kỳ dầu sôi lửa bỏng này, cứu người là chuyện khẩn cấp nhất.

Vừa qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã ký quyết định thành lập Tổ tư vấn về chính sách phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế với 8 thành viên do TS Vũ Thành Tự Anh, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam làm Tổ trưởng.

Tổ tư vấn có nhiệm vụ chủ động nghiên cứu, đề xuất giải pháp, biện pháp cho Chủ tịch UBND TP.HCM để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác chống dịch, phục hồi sản xuất, qua đó góp phần thực hiện “mục tiêu kép”. Và đây là danh sách tổ tư vấn đó:

TS Vũ Thành Tự Anh, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam (Tổ trưởng)

TS Trương Minh Huy Vũ, Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP.HCM (Tổ phó)

PGS.TS Trần Hoàng Hải, giảng viên cao cấp, quyền Hiệu trưởng Đại học Luật TP.HCM

PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh, Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM

TS Nguyễn Ngọc Nhã Nam, VNTI và Khu công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP.HCM

PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

Ông Nguyễn Xuân Thành, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Đại học Y dược TP.HCM

Với ý kiến cá nhân, tôi nghĩ nên tách ra hai mục tiêu và hai tổ tư vấn khác nhau dù cả hai có thể tiến hành song song. Tổ chống dịch gồm các bác sĩ, các nhà khoa học tư vấn cho uỷ ban các biện pháp chống dịch hiệu quả, nhanh chóng và thiết thực nhất. Tổ tư vấn kinh tế gồm các chuyên gia kinh tế đưa ra những ý kiến để phát triển kinh tế sau cơn dịch. Ở đây nhìn vào tổ tư vấn chống dịch, phục hồi sản xuất 8 người mà chỉ có một bác sĩ, còn lại toàn chuyên gia quản lý, giáo sư kinh tế với Tiến sĩ phần mềm. Thế thì tư vấn chống dịch cái gì khi nhiệm vụ trước mắt là chống dịch. Các nhà lãnh đạo vẫn băn khoăn và đặt nặng việc phát triển, phục hồi kinh tế hơn là việc chống dịch. Bởi vậy việc đối phó với đại dịch cứ chạy loanh quanh và lâm vào bế tắc.

Mới đây, khi làm việc với chủ tịch nước, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết tính đến nay TP.HCM đã trải qua 61 ngày giãn cách xã hội theo các cấp độ khác nhau. Đánh giá việc thực hiện chỉ thị 16 tăng cường, chủ tịch UBND TP cho biết việc hạn chế ra đường từ sau 18h đến 6h sáng được thực hiện nghiêm. Tuy nhiên, từ 6h sáng đến trước 18h, nhiều người vẫn ra đường mà không có lý do cần thiết.

Ông Phong nhận định khi thực hiện chỉ thị 10 trên cơ sở chỉ thị 15, số ca nhiễm tăng 6,1 lần so với khi áp dụng chỉ thị 19. Khi áp dụng chỉ thị 16, số ca mắc tăng bình quân 7,7 lần/ ngày so với áp dụng chỉ thị 10. Khi tiếp tục áp dụng chỉ thị 10 thì số ca mắc bình quân tăng 1,5 lần so với khi áp dụng chỉ thị 16. Như vậy, khi tiếp tục áp dụng chỉ thị 16 thì tốc độ tăng ca mắc bình quân đã chậm lại, chỉ tăng 1,5 lần.

Thế nhưng, nếu xem con số thống kê người nhiễm bệnh và số tử vong thực tế, người ta sẽ có kết quả khác. Ngày 18.7 có 4693 ca, ngày 19.7 có 3074 ca, ngày 20.7 có 3322 ca, ngày 21.7 có 3556 ca, ngày 22.7 có 4218 ca, ngày 24.7 có 5396 ca, ngày 25.7 có 4555 ca, ngày 26.7 có 5997 ca, ngày 27.7 có 6318 ca, ngày 28.7 có 4449 ca, ngày 29.7 có 4592 ca. Qua những con số đó, ta thấy chỉ qua 11 ngày từ 18.7 đến 29.7, con số người nhiễm bệnh không hề giảm dù thành phố đã dùng nhiều biện pháp để đối phó. Tính đến sáng 30.7, trên địa bàn thành phố đã có 85.288 trường hợp mắc virus Vũ Hán được Bộ Y tế công bố. Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM cho biết, hiện các bệnh viện trên địa bàn thành phố đang điều trị cho 36.378 bệnh nhân dương tính, trong đó có 847 bệnh nhân nặng đang thở máy và 14 bệnh nhân can thiệp ECMO. Tính từ đầu năm đến nay, toàn thành phố đã có 1.057 bệnh nhân tử vong sau khi mắc virus, một con số không nhỏ. Và từ con số đó ta hình dung ra nỗi tang thương của nhiều gia đình ở thành phố này trong cơn đại dịch.

Nhưng thật ra con số tử vong ở thành phố không chỉ là con số người chết vì virus mà mỗi ngày còn biết bao nhiêu bệnh nhân chết vì những bệnh tật khác nhưng không được thống kê. Vì cách ly, phong toả, giới nghiêm và hệ thống liên lạc với các bộ phận y tế, với bệnh viện tắc nghẽn không liên lạc được hoặc chuông reo không ai trả lời. Vì hạn chế lưu thông cùng các phương tiện giao thông công cộng không được phép hoạt động. Rất nhiều người mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, tai biến, ruột thừa, viêm gan cấp tính, viêm cầu thận, tai nạn... không thể đến bệnh viện để cứu chữa kịp thời và họ đành lìa đời trong đau đớn và uất hận của thân nhân.

Con số người chết này cũng liên quan gián tiếp từ virus Vũ Hán. Bệnh viện vắng hẳn người đến thăm khám, người bệnh mãn tính cũng không được tái khám, ngay cả người trong tình trạng cấp cứu khó khăn lắm mới đến được bệnh viện nhưng cũng không được quan tâm chữa trị như bình thường mà phải qua biết bao thủ tục và việc từ chối người bệnh là chuyện đã từng xảy ra.

Cách ly, phong toả kéo dài đã hai tháng, nhiều người, nhiều gia đình chẳng còn chi để sống qua ngày. Đã có hiện tượng lây nhiễm tập thể ở các khu dưỡng lão. Những trung tâm nuôi người già, trẻ em lâu nay sống nhờ lòng hảo tâm của bá tánh giờ đây lâm vào cảnh thiếu ăn. Đã đến lúc nhà nước nên tìm ra giải pháp tốt hơn là ra lệnh cấm đoán và giới nghiêm. Càng siết mạnh càng gây hoang mang và âu lo. Bữa cơm càng lúc càng vơi dần đi vì không còn phương sinh kế, ức chế vì bị tù túng và bế tắc vì không kiếm ra tiền mua rau gạo. Những thứ ấy khiến cho người dân dễ sinh ra bất mãn và có những hành vi thiếu kiểm soát.

Những đoàn người tìm cách bỏ thành phố lại sau lưng càng lúc càng nhiều. Họ ra đi với nhiều phương tiện có sẵn để tìm đường về quê. Họ rời thành phố với giọt nước mắt nhưng ngày về nhiều khi cũng chẳng có nụ cười. Quê nhà nhiều nơi cũng chẳng muốn đón nhận họ và nơi quê nhà họ cũng khó kiếm được bữa cơm.

Tang thương không chỉ ở số người nhiễm bệnh, số người tử vong hàng ngày mà tang thương còn phủ lên đời sống của nhưng người đang còn lành mạnh đang thấp thỏm âu lo chẳng biết số phận của mình trong mốt mai. Cũng chẳng hiểu về công văn hoả tốc của Bộ trưởng Bộ Y tế gởi cho chủ tịch thành phố ngày hôm qua. Thúc hối tiến trình chích vaccine vì có cảm giác thành phố tiêm chủng quá chậm chạp? Trong khi đó thành phố lại khẩn thiết yêu cầu tăng cường lượng vaccine. Thực tế là thành phố tiêm chủng quá chậm, số lượng người được chích chẳng là bao so với dân số gần chục triệu người. Thiếu vaccine hay thiếu tổ chức, trách nhiệm? Người dân không cần biết lỗi của ai, chỉ mong được chích vaccine để bớt sợ hãi và hi vọng cơn dịch sẽ sớm qua đi. Lúc này chỉ mong làm sao giảm được người nhiễm dịch và con số tử vong. Bởi thế giới cũng đã biết rằng không bao giờ diệt được con virus khốn nạn này mà chỉ là ngăn chận nó, sống chung với nó bằng vaccine và những viên thuốc của tương lai.

Theo HCDC, tính từ 18h30 ngày 29.7 đến 6h ngày 30.7, thành phố ghi nhận thêm 2.740 bệnh nhân mới được Bộ Y tế công bố sáng nay. Trong đợt dịch thứ 4 bắt đầu từ 27.4 đến sáng 30.7, thành phố có tổng cộng hơn 84.500 người mắc virus Vũ Hán.

Những con số chẳng có chi vui, nỗi lo còn đó.

                                                                                                                       30.7.2021

SÀI GÒN NGÀY PHONG TỎA THỨ HAI MƯƠI BA

NHỮNG MẢNH ĐỜI TRONG THỜI ĐẠI DỊCH

Đã hai tháng trôi qua, cơn đại dịch đã biến Sài Gòn rộn rã, náo nhiệt đầy sức sống thành một mảnh đất xác xơ đầy bất trắc. Không khí tang thương phủ khắp thành phố, con virus vũ Hán đe doạ mọi người và cũng xuất hiện loại virus hoảng sợ trong từng khu phố, từng con hẻm, từng gia đình và trên từng khuôn mặt. Không lo sao được khi con số tử vong càng lúc càng nhiều, số người nhiễm càng ngày càng cao. Không lo sao được khi lương thực, thực phẩm cạn dần và đồng tiền trong túi càng teo tóp lại. Người giàu kẻ nghèo đều sợ cái chết đe doạ, người nghèo còn phải lo cái ăn cho chuỗi ngày dài sắp đến. Đã có những mảnh đời đáng thương, đã có người đói ăn xuất hiện trên các hệ thống truyền thông, báo chí, trên mạng xã hội. Dịch một bên và cái đói một bên.

Một clip do một đoàn phát cơm từ thiện đăng tải trên mạng xã hội. Sự việc xảy đến vào ngày 27.7 vừa qua tại thành phố. Trong clip, khi thấy xe phát cơm, một người đàn ông chạy đến từ vỉa hè, khi nhận được hộp cơm, anh năn nỉ: “Chị, chị làm ơn cho em xin một hộp nữa chị. Em nhịn đói 2 ngày rồi chị. Em người Sóc Trăng có giấy tờ này”. Vừa nói, người đàn ông lấy ví rút chứng minh thư ra. Hai người phát cơm xua tay bảo không cần. Sau đó, họ quyết định gửi thêm cho người đàn ông một ít tiền để mua mì tôm ăn đỡ đói. Người đàn ông rối rít cảm ơn khi nhận được món quà đáng giá này.

Tôi cũng từng có thời kỳ bị đói bảy ngày không có gì bỏ bụng, tôi hiểu rất rõ và thấm thía về cái đói nên rất đồng cảm với niềm sung sướng của người đàn ông này khi nhận được hộp cơm lúc bụng đói cồn cào.

Một đoạn trong face Bich Lan Bích Nguyễn: Lời kêu cứu vô thanh trong messenger của tôi trưa nay của một thanh niên 19 tuổi khiến tôi không thể làm ngơ. Đầu tiên tôi cảnh giác, nhưng sau đó tôi tin rằng đó là sự thật hiện hữu ở không chỉ một con người, ở một chỗ nào đó, ngay lúc này trên đất nước tôi.

“Con 19 tuổi, ở Hương Trà, Huế. Mẹ ốm, con còn hai em nhỏ nên phải nghỉ học đi làm. Vào Bình Dương vừa xin được vào làm ở nhà máy chưa có lương thì phải nghỉ vì dịch bệnh. Cô chủ trọ cho miễn tiền nhà nhưng giờ con không có tiền ăn. Con chỉ có một chiếc ấm siêu tốc để đun mỳ. Con đói lắm cô ơi!”

Một sinh viên đột nhập vào xưởng của anh hàng xóm. Anh sinh viên trở thành tên trộm vì quá đói. Anh không tìm kiếm tiền bạc hay những vật dụng trong xưởng, anh chỉ gom một ít áo quần cũ và một đôi giày rồi vào bếp lục tìm được gói mì tôm. Anh nấu mì ăn rồi kiếm chảo đặt lên bếp, lục thấy quả trứng liền đập vào rồi định mở nồi cơm định lấy cơm để chiên thì bị phát hiện. Khi bị tra hỏi, anh bảo vì đói quá nên đi kiếm ăn, định chiên thêm miếng cơm chiên đem về cho bạn cùng phòng bị bệnh và thiếu ăn mấy hôm rồi. Chủ xưởng và mấy người công nhân tha cho anh. Khi câu chuyện đưa lên trên mạng, không một ai trách anh sinh viên, cũng không một ai lên án anh mà rất nhiều người hỏi thăm địa chỉ của anh để gởi cho anh chút lương thực, thực phẩm sống qua ngày.

Một nhóm có tên là Bữa Cơm Nhân Ái, đã bắt gặp một bà cụ sắp kiệt sức vì đói. Bà cụ gầy gò, tay run lẩy bẩy nhận hộp cơm mà không mở nắp được. Những người trong nhóm phải mở giúp cho cụ.

Một bà cụ khác ở quận 11 tuổi đã 85 lom khom trên đường, đầu đội chiếc nón rách tả tơi run run nói với đoàn thiện nguyện: “Cô ơi, cho tôi thêm hộp cơm nữa nhé. Ở nhà tôi có thằng khùng 65 tuổi. Tôi già rồi nhưng phải nuôi nó. Tôi già rồi, 85 tuổi rồi, không nói dối cô đâu.”

Một nhóm người già từ miền Trung vào Sài Gòn, chọn nghề bán vé số để mưu sinh. Nhưng rồi cơn dịch ập đến, họ không biết xoay xở làm sao. Họ đành nương tựa vào nhau trong căn nhà chỉ rộng hơn 20m2 tại số 22/21A Nguyễn Văn Cừ, P. Cầu Kho, Quận 1 vốn đã khó khăn nay lại bộn bề hơn bội phần khi thành phố tạm dừng hoạt động bán vé số của đại lý vé số, bán vé số dạo, rồi tiếp đó là những ngày giãn cách để phòng dịch. Ngày mai rồi ngày mai nữa, không biết những cụ già này phải sống ra sao khi chẳng còn nguồn thu nhập.

Có cụ già đi moi thùng rác kiếm phế liệu, lon bia, chai rỗng. Nhưng rồi, cách ly, phong toả, thùng rác cũng trống rỗng chẳng còn chi để moi. Bà đói bên vệ đường, may có đoàn từ thiện đi qua, bà nhận hộp cơm trong nước mắt.

Bà Trâm ở trọ tại quận 8. Trước khi dịch bệnh bùng phát, bà thường đón xe ôm từ nơi thuê trọ đến chợ An Đông bán vé số. Nhưng khi thành phố giãn cách, bà không bán vé số được nữa. Dù không được bán, bà Trâm vẫn phải kiếm cái để ăn. Thế nên, bà chọn cách tiết kiệm bằng cách nhịn bữa sáng. Đến trưa, bà tìm những nơi phát cơm từ thiện để ăn. Chiều về, bà nấu cháo loãng hoặc độn cháo với mỳ tôm để ăn qua bữa.

Hay như bà Ngọc Tuyết (73 tuổi, vô gia cư) gần như đói lả. Bà cố lết bộ đến quán cơm từ thiện xin hộp cơm. Nhận được cơm, bà Tuyết đến gốc cây ven đường cách quán cơm chưa đầy mấy bước chân ăn vội vã. Không đủ tiền thuê trọ như bà Trâm, bà Tuyết sống lang thang, tối ngủ ở vỉa hè, khuôn viên bệnh viện Nhi Đồng 1. Không thể tự nấu ăn, bữa cơm trong ngày của bà chỉ trông chờ vào các hàng quán và cơm từ thiện. Giờ hàng quán đóng cửa, bà ngồi chờ các đoàn từ thiện kiếm ăn. Thành phố giãn cách, các đoàn từ thiện cũng thưa dần, bà chẳng có gì để ăn, nằm ủ rũ. Vài ngày trước còn có câu chuyện người đàn ông chạy xe đạp đi xin việc. Ông đói và mệt mỏi, cố gắng đi đến từng công ty, từng cửa hàng có việc gì thì cho mình vào làm nhưng chẳng ai có nhu cầu. Xin không có việc, ông mở lời xin chút thức ăn lót dạ khiến ai nấy đều nghẹn ngào. Giờ tất cả thành phố đã đóng cửa, không biết ông sẽ sống ra sao?

Gia đình ông Trần Văn Lạc (Phường 12, Quận 5), bản thân ông bị di chứng tai biến nên liệt 2 chân, ông được phường tặng chiếc xe lắc tay để đi bán vé số. Thành phố bị dịch bệnh khiến gia đình ông Lạc rơi vào tình trạng khó khăn, khi vợ ông cũng không khả năng lao động, người con trai trước kia làm dân quân tự vệ, nay làm giữ xe tại một chung cư trên địa bàn phường với đồng lương ít ỏi, chỉ đủ chi tiêu cá nhân.

Ông Lạc tâm sự: “Căn nhà nhỏ, nhưng ở hơn 10 người, khiến sinh hoạt cũng rất khó khăn, bản thân tôi bán vé số cũng không kiếm được bao nhiêu, thời gian này không được đi bán, nguồn thu nhập của tôi bị ngừng hẳn, giờ chỉ nhờ vào sự hỗ trợ của phường”.

Không còn kiếm sống được ở thành phố, nhiều người đành gạt nước mắt trở về quê. Chỉ ít người may mắn được vào danh sách của các tổ chức đưa xe, máy bay, tàu lửa đi về. Phần đông chọn phương tiện sẵn có của mình để quy hương.

Tại trạm dừng chân ở Đèo Lò Xo, tỉnh Kon Tum nhiều người đã rơi nước mắt khi chứng kiến cặp vợ chồng bế theo đứa con nhỏ mới sinh được 10 ngày tuổi, đi từ miền Nam để về Nghệ An. Theo thông tin trên page Nghệ An chia sẻ, cả hai vợ chồng đều vào Bình Dương làm công nhân nhưng do dịch nên mất việc đã lâu. Người vợ mới sinh bé trai được 10 ngày. Thất nghiệp lại có con nhỏ, không còn sự lựa chọn nào khác vợ chồng đã quyết định đi xe máy 1400km để về quê. Cũng may cả gia đình đã về đến quê nhà bình an.

Hai chị em Trần Thị Huyền 18 tuổi và Trần Văn Đủ 17 tuổi, quê ở xã Đăk Kan, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum vào làm thuê tại một xưởng ở TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Ảnh hưởng của dịch nên hai em không có việc làm, trong khi tiền hết, nên đã quyết định chọn cách đi bộ về quê, dù quãng đường là hơn 400km và trong túi chỉ có 200.000 đồng. Khi đến chốt Cai Chanh ở xã Đắk Ru, huyện Đắk R’lấp, Đắk Nông, giáp Bình Phước thì được người dân thương tình tặng chiếc xe đạp. Tới điểm kiểm soát ở cầu Đăk Rtih, TP Gia Nghĩa, hai em không thể đi tiếp vì thiếu giấy xét nghiệm virus. Một chị tên Loan khi biết câu chuyện đã chia sẻ lên mạng xã hội. Sau đó, nhiều tấm lòng hảo tâm đã giúp đỡ Huyền, Đủ. Với số tiền 5,7 triệu đồng được giúp, chị Loan mua cho chị em Huyền chiếc xe máy cũ 2,5 triệu đồng, chủ tiệm sửa xe ở xã Trường Xuân, huyện Đắk Song khi biết hoàn cảnh đáng thương của hai em đã tặng lại 500 ngàn đồng. Sau khi mua mũ bảo hiểm, hai chị em Huyền còn 3 triệu đồng giắt lưng về quê.

Em Huyền cho biết: “Chúng em biết với 200 nghìn đồng sẽ khó có thể về quê được nhưng không còn lựa chọn nào nên vẫn quyết định về. Có những lúc em tưởng sẽ không tiếp tục được chặng đường dài nữa nhưng may mắn cho chúng em khi gặp được những anh chị rất tốt, giúp đỡ rất tận tình”.

Một thanh niên Gia Lai , đi làm thuê ở SG, đang mất việc, nghe tin mẹ bệnh ở nhà, sáng nay đã cố đi xe máy về quê, bị chốt kiểm soát ở cầu Vĩnh Bình chặn lại, bắt quay đầu xe. Anh ấy khóc và nói: ”Mẹ em nằm viện ba cứ hỏi em về chưa, bà ngoại nói mẹ nặng lắm nên em phải về. Các anh cho em đi đi, các chốt kia em xin được mà”. Đau lòng quá!

Một ông cụ lâm vào cảnh không còn kế sinh nhai trong kỳ giãn cách nên liều mình đạp xe từ Sài Gòn về Phú Yên. Tình cảnh của ông được chia sẻ trên mạng và một “hot girl từ thiện” Trúc Phương đã đến tận nơi với hy vọng kịp giúp đỡ trước khi ông về quê. Khi đi, cô mang theo 10 triệu đồng để tặng, mong ông có cuộc sống tốt hơn. Trên trang cá nhân, cô chia sẻ: “Thật sự may mắn khi biết tin ông đã xin được 1 chỗ trong chuyến xe buýt đầu tiên để về với gia đình. Cảm xúc vui mừng và hạnh phúc như vỡ oà trên gương mặt của ông. Em gửi ông tiền nhưng ông bảo về quê còn lo được nên chỉ lấy 3 triệu đồng thôi, con giữ lại cho bà con mắc kẹt ở Sài Gòn nha con”.

Một nhóm người lao động đi xe gắn máy từ Sài Gòn về Nghệ An khi tới Quảng Bình thì mệt quá ngủ luôn ngoài đường. Một anh người Quảng Bình đi ngang qua thấy thế thương quá, nên đã đi mua cho họ ít bánh mì ăn lót dạ, để có sức tiếp tục về quê. Thật sự không có gì bằng tình nghĩa đồng bào.

Còn nhiều, nhiều lắm những mảnh đời khó khăn trong cơn đại dịch. Nó nằm trong góc khuất của những xóm lao động nghèo. Nó nằm lộ thiên trên những vỉa hè, phố vắng. Nó còn có mặt trong những khu cách ly thiếu thốn trăm bề. Trách thì cũng đã trách nhiều rồi. Ý kiến thì cũng viết nhiều rồi. Thôi thì, không có nhà nước thì còn nhân dân. Dân thương dân, dân đùm bọc lấy dân qua cơn khốn khó. Khi nhiều người an lành trốn dịch trong nhà, hãy nhớ ngoài kia còn biết bao mảnh đời bất hạnh, còn biết bao số phận không may, còn biết bao người đang thiếu ăn và khổ đau vì đại dịch. Hãy bớt hô khẩu hiệu đi, hãy dẹp những lễ lạt không cần thiết đi, hãy nhìn xuống những khổ đau, thiếu thốn mà người nghèo phải cam chịu trong những ngày đại dịch.

Đọc tin trên báo thấy sáng 29.7, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Đại sứ Cộng hòa Cuba Orlando Nicolás Hernández Guillén đến chào xã giao. Nhân dịp này Thủ tướng Phạm Minh Chính trao 10.000 tấn gạo của Việt Nam tặng nhân dân Cuba. Lại nhớ đến truyện “Trẻ con không được ăn thịt chó” của nhà văn Nam Cao. Truyện kể một gã nhà nghèo, có bốn đứa con. Nghèo thì luôn thèm ăn và gã đã làm thịt con chó nhà nuôi khi cơn thèm thịt đã dâng đến cổ. Bọn nhỏ ở nhà cũng mừng vì sắp có thịt ăn. Thế nhưng, gã cùng ba người bạn được mời đến xơi sạch mâm thịt chó, các con của gã chỉ còn mấy cái bát không, cũng chẳng còn miếng xương để gặm. Đọc mà nghe xót xa lẫn căm giận. Nhà thiếu ăn, con thèm ăn mà đem cho bạn bè hàng xóm ăn, bắt con đói. Tàn nhẫn quá! Trong cơn đại dịch này, dân cũng như những đứa bé trong truyện của Nam Cao, đang thiếu ăn, thèm ăn mà người lớn lại mang mời hàng xóm. Thế mới đau! Ừ cũng có thể trẻ con không ăn thịt chó, nhưng con người thì ai cũng cần có gạo để nấu cơm chứ không lẽ cứ đi xin ăn mãi mà dịch rồi giãn cách, giới nghiêm thì vẫn còn kéo dài không biết bao giờ chấm dứt.

Khi đọc tin 10.000 tấn gạo cho Cuba lại nhớ dáng co ro sắp xỉu vì đói của bà cụ già ở Lê Văn Sỹ, lại nhớ đến người đàn ông xin thêm hộp cơm vì đã đói hai ngày, lại nhớ đến chàng sinh viên trở thành kẻ trộm vì thiếu ăn, lại nhớ đến biết bao người nghèo đang chờ suất cơm từ thiện. Nhớ đến những mảnh đời ấy và xót xa quá đỗi. Buồn ơi là buồn!

                                                                                                                       31.7.2021

(Còn tiếp)