Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Thơ Trương Đình Phượng
BI CA: NHỮNG LINH HỒN NẰM IM CHỜ CHẾT
1
này em
đừng nhắc về hai tiếng tình yêu
khi lòng người chỉ còn là ngôi từ đường mục ruỗng
chúng ta
những con kiến chạy vòng quanh miệng chảo
làm sao có thời gian
để nhìn thấy bầu trời
này em
vẫn biết
tự do là máu và nước mắt
nhưng bao kẻ ngoài kia
lại tự hào hát vang bài ca
"ôi hạnh phúc làm sao công lý đi quỳ"
này em
đừng nhắc anh về những bài thơ
mà nỗi khổ đau và niềm đồng cảm
thấm đẫm mỗi linh hồn con chữ
chúng ta
những ngọn gió suốt đời lang bạt
nát mười đầu ngón tay
chưa đào xong huyệt mộ cho mình
đừng bắt anh phải lắng tai nghe
tiếng than khóc những mảnh đời oan uổng
trên bàn tay đất mẹ mù loà
chúng ta
những con bò đói rã
mỏi mồm nhai giấc mộng hư vô
này em
đừng cố thuyết phục anh
quy đổi dối gian thành niềm tin vĩnh cửu
chúng ta
chỉ là những mầm cỏ dại
bên lề đường nhân thế
nằm mặc máu hoàng hôn đổ kín tâm hồn...
2
em à
còn gì khổ đau hơn
khi lòng người ngập lụt niềm vô cảm
chúng ta nhìn quanh
bốn hướng đời chỉ thấy ngợp bơ vơ
trong trí nghĩ đám đông chỉ rặt mối nghi ngờ
người ta nghi ngờ sự thật
người ta nghi ngờ bằng hữu
người ta nghi ngờ anh chị, mẹ cha
nghi ngờ cả nỗi đớn đau nhục tủi
người ta chỉ tin vào bất công lừa dối
và lưỡi dao găm giấu sau tay áo bọn hung thần
gió cứ thổi
bụi cứ nhoèn con mắt
cái ác lên ngôi
chân lý ngược đường
em à
em có nghe
hằng đêm những con đường khó nhọc từng nhịp thở
vỉa hè tướp máu
và những con chó không nhà lầm lũi gánh gió sương
bên mái hiên còm cõi
người ăn mày trơ tấm thân tàn tạ
nhìn ánh đèn não nề mà ngỡ vầng dương
em có nghe
trong nhà hát tuổi thơ
những đứa trẻ đói lả niềm hi vọng
tâm hồn chúng chỉ màu đêm ngự trị
chúng đem khát khao giấu tận đáy lòng
và mắt bão cứ âm thầm kết tủa
những đứa bé
bị đánh cắp tương lai
những đứa bé
sống trong nhà mình
mà như kẻ tội đồ
nơi ngục tù tăm tối
và một ngày
những trái tim khờ dại
đã tự giải thoát cho mình
bằng cái chết
những mảnh hồn
côi cút
như những cánh hoa khô
bay
trong luồng gió dữ
và lũ bụi
dang vòng tay đón nhận
nhưng vĩnh viễn
linh hồn
những đứa bé
và lũ bụi
không thể nào tìm thấy
lâu đài của ước mơ hạnh phúc
rồi chúng sẽ thêm lần nữa nhận về cái chết
dưới gót giày vô cảm
đám đông…
3
em à
em biết không
quê hương mình buồn lắm
ngay cả giấc mơ mặt cũng ngập bùn lầy
từng mái đời luôn sợ gió lay
tiếng mẹ ru cũng nhuốm dày chát đắng
manh áo cha muôn nỗi sầu chất nặng
bao sợi tóc trên đầu là bấy bão giông
em biết không
quê hương mình
từ cánh đồng, mảnh vườn, ngọn cỏ
đều chung phần chết khát
nhân phẩm con người như món hàng rẻ mạt
chỉ nước mắt là mặn thêm
em à
em biết không
quê hương mình những đôi mắt không tròng
nhân dân sẵn sàng sắm vai câm điếc
không thấy không nghe không nhìn không nói
bất công như viên bi tròn mút mãi đến mòn răng
em à
em biết không
quê hương mình bốn ngàn năm
bờ môi đói nụ cười
máu tiền nhân thấm vào từng thớ đất
để cháu con đem đất đổi ra tiền
em à
em biết không
quê hương mình
chỉ là sân khấu
để lũ yêu ma trá hình thay nhau
biên kịch bộ phim dài tập
“Trại Thương Điên”
và mỗi chúng ta đều được phân vai chính diện.
4
nước mắt vẫn biết mình không có tội
vì nước mắt đã hoàn thành thiên chức thiêng liêng
tẩy xoá khổ đau xoa dịu tủi hờn
nhưng khi con người
đã mặc nhiên xem nước mắt là xa xỉ phẩm
nước mắt đành ngậm ngùi
như ngọn gió hoang
đêm đêm
lẻn vào căn gian gác hẹp
nín thở lắng nghe tiếng chim từ quy buốt nhức
như tiếng ngàn oan hồn
từ thế kỷ xa nào
dội về thao thiết
như nỗi đau bất diệt
như những bàn chân mải miết
đi tìm
mùa xuân đã mất
cho đến phút giây rũ liệt
nước mắt biết mình không có tội
nhưng nước mắt chỉ lặng im
trước bản án
của một xã hội chuyên sử dụng luật rừng
nhiều khi nước mắt rất cô đơn
nhưng nước mắt không khóc
như những kẻ chuyên làm ác
hay những kẻ lừa dối nhân dân
khi đứng trước vành móng ngựa
nước mắt cũng không như những hạt mưa
lạc đường gọi mẹ
nước mắt chỉ là chiếc lá vàng
sau cuối
ngẩn ngơ trên cành
trơ trọi
khắc khoải chờ
một gã thi sỹ mộng mơ
chích máu từ trái tim rất mực chân thành
viết bài thơ liệm hồn cho nước mắt
để nước mắt hoá thành
một phần hồn vía
của quê hương
nước mắt không phải là những vần thơ
mà người ta thường khoác áo bảy màu
trong ngày đại lễ
buôn bán máu xương
đổi bánh vẽ hoà bình
nước mắt chỉ là bài hát mồ côi
mà mỗi đêm chúng ta ngồi đối diện lòng mình
như cánh hoa cuối cùng ngoài khu vườn loạn gió
nghe những vì sao xa xăm
tâm sự
và nước mắt ngỡ mình
đã hoá thành ánh sáng
tự do
vĩnh hằng giữa thiên đường màu nhiệm
nhưng khi những vì sao buông lời từ biệt
nước mắt bỗng nhận ra
bản thân mình chỉ là hạt bụi
vô tình đi qua và ở lại
trên vành mi những bào thai
đã chết
khi chưa kịp chào đời
nước mắt chỉ là những trang sách cũ
nằm trên giá
chiếc giá chất chồng hoài niệm
về những tháng năm muôn kiếp người đói cơm rách áo
thèm khát tương lai
5
những người đàn bà cần được nâng và hứng
như hoa như trứng
như linh cốt tổ tiên mấy ngàn năm đục trong
phận bùn bến cát
những người đàn bà
là ngày là đêm là sự sống vĩnh hằng
ôi những bậc vĩ nhân
cho đến gã ăn mày
đều tụng ca về những người đàn bà như thế
nhưng em ơi
những người đàn bà
trên mảnh đất này
chỉ là món đồ chơi
chỉ là hòn đá bị lãng quên
trong khu rừng mịt mùng đau đớn
chỉ là tấm vải điều
vị dày vò bởi bàn tay
lũ đàn ông cuồng dâm man rợ
những giọt máu trinh tiết
chảy mãi không ngừng
loang lổ vầng mặt trời mang danh chân lý
chúng ta
bay trên đôi cánh tật nguyền
di chứng nhược tiểu
của những con trùn vong nô nơi đất mẹ
như lũ vật vờ
lo sợ ánh đèn
chúng ta nép mình trong u tối
và chúng ta hát
“tự hào thay giống rồng tiên
tự hào thay nền văn minh lúa nước
tự hào thay những chiến tích oai hùng…”
nhưng lòng chúng ta lại ngậm ngùi tự nhủ
“thương làm sao
những bà mẹ
bốn ngàn năm không tròn giấc ngủ
một mảnh áo sờn vai
một mảnh quần vá chằng vá đụp
thương sao những bà mẹ
đứng giữa ngày mưa mà lo đời hạn hán
thương sao những cánh cò quằn quặn khúc ca dao kiếp người…”
những người đàn bà bị cưỡng dâm
những người đàn bà nén nỗi nhục hờn vào tận đáy lòng giông bão
những người đàn bà chưa một lần biết mùi son phấn
những người đàn bà bị ruồng bỏ, rẻ khinh
dẫu mọi nền văn minh
mọi bậc vĩ nhân
thần thánh
đều chui ra từ âm đạo
những người đàn bà…
6
non sông
không còn là hai tiếng thiêng liêng
mà những đứa trẻ tự hào khi nhắc đến
quê hương giờ đây
dòng máu chia đôi
mỗi ngày nỗi đau càng chất chồng
lên trái tim của mẹ
quê hương giờ đây
lời hát ru mát rượi trưa hè
ấm áp đêm đông
đã trở thành
những tiếng khóc ngậm ngùi
của giấc mơ hoà giải
quê hương
giờ đây là nơi
những đứa trẻ mò cua bắt ốc
chết ngậm chết ngùi
từng đôi mắt
không thể nào nhắm lại
quê hương giờ đây
là ngàn dấu hỏi
lầm lũi giữa đêm đen
như mấy mươi triệu phận người
phận người như lá cỏ
chết cháy trên cánh đồng nắng hạn
bỏng mắt chờ mưa
mưa còn mải mê rong chơi
mưa lãng quên chốn xưa
những người nông dân khát khao
ngày đơm hương hạnh phúc
mưa còn mải mê
kết bạn với lũ ngoại bang
thường giấu dao găm sau tà áo Phật
em à
đừng kể hoài với anh
những truyền thuyết cổ xưa
bọc trăm trứng nở ra hình hài đất nước
đất cạn máu rồi
linh hồn cha ông
đã trở thành bóng ma vất vưởng
chỉ còn những sân golf
khu nghỉ dưỡng trá hình
nghểnh mặt
buông nụ cười
ngạo nghễ
con người con người
hãy yêu thương đồng loại
hãy sống vì hạnh phúc nhân dân
những kẻ độc tài hô vang như sấm
con người con người
hãy yêu chuộng tự do
hãy mặc tấm áo hòa bình mỗi ngày
như tặng phẩm nhiệm màu của chúa
những gã đao phủ hãnh diện đứng giữa pháp trường hét lớn
này thi sỹ
anh định đi về đâu
trong buổi chiều này
khi hoàng hôn đã sưng tấy nhãn cầu
và khắp nơi dâng tràn máu lệ?
này thi sỹ
anh định viết điều gì
trong đêm này
khi nơi nơi ngập oán hờn: câm nín
gió đã ngủ quên trong máng xối tàng cây
những ngọn đèn đường run rẩy
nhỉ nỗi buồn muôn thuở
xuống vỉa hè ngơ ngác cỏ hoang
này gã nhà văn hành khất kia ơi
hãy ra nghĩa địa
và đào sẵn cho mình lỗ huyệt
sẽ chẳng còn ai
đọc những gì ngươi viết
chẳng còn ai
chẳng còn ai
chờ đợi ngày mai
người người sẽ lặng im
mặc quỷ ma rao bán tương lai
người người sẽ còn hoài nhắm mắt giả đui
mặc ngoại bang giày xéo quê hương
ngòi bút sẽ bội phản ngươi
như giả dối quay mũi giáo đâm vào trái tim sự thật
hãy tự quyết đời ngươi
khi mùa xuân hoa còn tươi vị máu
những cánh chim tình yêu còn dan díu khung trời
chớ đợi một ngày dòng sông đời cạn nhựa
người người ngủ ngoan sau song sắt ngục tù…
7
ngày xuân
xoè bàn tay
và đếm
mười ngón
hai mươi tám đốt
không một đốt niềm vui
không một đốt
ánh lên mầm hi vọng
hai mươi tám đốt
giăng đầy lưới nhện
lưới nhện không biết ca vang
những khúc hát yêu thương
lưới nhện chỉ biết
đe doạ và phỉnh gạt
lưới nhện không biết ban tặng
tình thương
lưới nhện chỉ biết
thắt cổ niềm tin
đất nước mình
có quá nhiều lễ hội
nhưng lại khan hiếm nụ cười
để rồi
những cái chết
cứ thế xếp hàng
dài
dường như vô tận
đất nước mình
có quá nhiều những tượng đài
vinh danh
xương máu
nhưng lại không hề có
dù chỉ là một bức tượng nhỏ nhoi
khắc hoạ
khuôn mặt của niềm ân hận
em à
quê hương mình
chỉ là những cánh hoa bằng nhựa
được trưng trong lồng kính
vì thế
kẻ mang danh nhà thơ
chuyên viết những bài thơ tình
lại trở thành kẻ cưỡng hiếp tình yêu
chúng ta
sẽ không được phép
quay đầu
không được phép nhìn
bên trái
hoặc nhìn bên phải
chúng ta
chỉ luôn phải nhìn phía trước
như những con bò
cắn chặt đuôi nhau
cắm cụi lên đi
dưới ánh mắt hoàng hôn
với những người bạn đồng hành
là khổ đau, bất công
lừa dối
đây là lần cuối cùng
anh còn đủ sức
viết nên những con chữ ngô nghê
về đất mẹ
và anh biết chẳng một ai nghe thấy
cũng chẳng một ai thèm đọc
những người nông dân
đang mải mê hãm hiếp cánh đồng
những người công nhân
đang hăng say trộn độc tố vào thực phẩm
những người lính
đang đắm chìm trong cuộc nhậu
những bác sỹ
đang tìm cách
giết dần giết mòn con bệnh
…
8
tháng tư bạn chờ đợi điều chi
một tiếng chân ai đó đi về trong chiều vội vã trên con đường từ lâu chân lý đã ngủ quên
một nụ hôn hững hờ lên viền mắt thời gian phai nhạt
một khúc đàn tê tái vẳng từ sâu thẳm màn đêm thời đại?
hay một tiếng ve sầu trên nhành phượng vĩ
từng chùm hoa đỏ tươi như máu
rải xuống những mảnh hồn
lắt lay tìm lối?
tháng tư
từng khu phố
muôn mái nhà rũ tàn
đôi mắt héo
bóng chiều ngập ngụa tai ương
tháng tư
cánh chim bay ngang trời
cũng nhuốm mùi dâu bể
bà mẹ già
ngồi thêu nỗi buồn
lên mảnh áo sờn vai
mấy mươi năm
lòng chưa nguôi câu hỏi
ngã rẽ nào
ngời sắc tương lai?
tháng tư, tôi chỉ muốn, im lặng, ngồi trên chiếc ghế tâm hồn tôi, chiếc ghế đã từ lâu ám nặc mùi suy tưởng vẩn vơ, ngồi thế thôi chẳng để làm gì, ngồi và chiêm ngắm những giọt nắng lạc loài chết dần sau ngọn đồi yêu thương đang dần trơ trọi loài cây hi vọng.
Đêm như tấm lưới khổng lồ chăng ngang những khuôn mặt người, tôi ngồi gặm nhấm nỗi u hoài của những nhành gió tha hương, chạnh niềm nhớ mùa xuân, mùa xuân tự do xa xăm, cái mùa xuân đã chết yểu từ lâu, chỉ còn nhúm xương tàn lắt lay bay ở tận đâu đó ngoài bầu trời tiềm thức.
Tháng tư, có kẻ xâu những giấc chiêm bao thành chuỗi vòng đi rao bán, không ai mua, gã lặng lẽ lê đôi chân tàn tật trên những ngả đời chằng chịt vết thương đang thời kỳ mưng mủ. Chẳng còn những khát khao để con người bấu víu , những vì sao cũng chẳng còn đủ sức xé nát chiếc kén của màn đêm thăm thẳm, và vầng trăng sợ hãi nép mình sau đám mây đen lẩn trốn, tháng tư khắp nơi diễn ra những cuộc thanh trừng .
Tôi rời thành phố chạy về phía biển, những bãi cát im lìm như mộ địa, những chiều tháng tư năm nào biển ồn ào tiếng cười nói, bây giờ biển chỉ còn tiếng gió thổi qua những mỏm đá thâm bầm đớn đau, u u u u u u… chừng như biển đang khóc, biển khóc đến bao giờ? Tôi ngã mình xuống những mảnh thuyền từ lâu đói hơi người, nghe thân thể mình nhói lên từng chập, dường như những oan hồn các loài cá đang rứt rỉa tâm hồn tôi, mảnh hồn vất vưởng như vạn mảnh hồn đang chới với đi tìm bến bờ sự thật.
Giữa tháng tư này bạn chờ đợi điều chi? Những bài thơ ướt nhoẹt tình ái ru mơn tâm hồn ?
Những nhịp chân vô cảm bình thản lao qua con đường thơm lừng hoa giả dối? Một bàn tay hững hờ bóp chết mầm xanh tương lai chưa kịp nhú trên cánh đồng thời cuộc?
tháng tư này tôi sẽ trở về làm viên gạch cũ neo mình vào rêu mốc trên ngọn tháp tàn tích của một dân tộc từng sống trong cảnh sắc huy hoàng của tự do bình đẳng, và lắng nghe tiếng khóc não nề của thời vàng son.
Tháng tư này tôi sẽ trở về nơi những giấc mơ đã hoá thành tàn tích
Và tôi sẽ chờ đến khi đêm xuống
Chích máu hồn tôi may tấm vải liệm giống nòi…
9
Cũng như anh
Như chị
Như mọi người
Tôi không học qua trường lớp
Cũng chẳng được đào tạo bài bản
Nhưng chúng ta đều là những diễn viên xuất sắc
Bất cứ lúc nào và ở đâu
Chúng ta cũng sẵn sàng hóa thân thành những nhân vật đa chiều
Người ta không cho chúng ta chọn vai
Cũng không trao cho chúng ta kịch bản
Họ thích làm chúng ta bất ngờ
Với những vai diễn đột xuất giữa trò chơi “thời đại”
Chúng ta là những con chim
Bị nhốt trong chiếc lồng khốn khổ
Thay vì nhảy loạn lên thể hiện sực bức bối
Đòi quyền tự do
Chúng ta lại ra rả hót như biểu lộ niềm sung sướng
Làm thống khoái đôi tai những kẻ bạo tàn.
Chúng ta là những giọt nước
Bị giam cầm trong đám mây lường gạt dối gian
Thay vì bứt mình ra khỏi sự kiềm hãm
Hòa mình vào dòng sông cuồn cuộn sóng đấu tranh
Chúng ta lại hồn nhiên rớt xuống mảnh vườn chai cằn khát vọng
Tìm cho mình một xó xỉnh an toàn.
Chúng ta là những kẻ có đủ đầy chân tay
Nhưng lại ngoan ngoãn làm những kẻ khuyết tật
Mặc một bọn người phác họa bức tranh đời sống của mình
Trong khi người ta ngẩng cao đầu bước về phía trước
Chúng ta lại cam tâm đi quỳ
Trong khi người ta giơ tay chộp những nhành gió tương lai
Chúng ta lại nằm im nơi căn phòng miễn dịch đổi mới
Chờ những tay bác sỹ trá hình
Tiêm vào ý thức liều thuốc ru ngủ.
Chúng ta là những đứa trẻ khát sữa
Được những kẻ bảo mẫu ném cho núm vú cao su
Ngây thơ ngậm vào mồm
Nút mãi sự bất công như đang thưởng thức nguồn dinh dưỡng nhiệm màu.
Chúng ta là những tay diễn viên xuất sắc
Sẵn sàng hóa thân thành những nhân vật đa chiều!
10
chẳng cần dựng lại bức tường của quá khứ
bằng những thước phim lừa dối
tôi thừa trí khôn để hiểu
miền đất này đầy rẫy lũ lưu manh
nếu được hãy gông xiềng tôi bằng nước mắt nhân dân
thay vì khoác lên mình tôi tấm áo tự do hư ảo
tôi thừa trí khôn để hiểu
các người đang ru ngủ đám đông
bằng miệng lưỡi của loài rắn độc
các người đã cướp mất giấc mơ hồn nhiên
của những đứa trẻ
nhồi nhét vào đầu chúng sự hận thù anh em bè bạn
các người đã cướp mất nụ cười bình thản
của đất mẹ thân thương
rải máu thảm lên những tâm hồn trong sáng
***
họ đã ngủ say rồi
những đôi mắt đói nghèo khát vọng
như con chiên ngoan nằm trên máng cỏ
đợi chờ ơn phước từ thiên đàng rớt xuống
giữa đêm đen mù mịt lối về.
***
họ đã ngủ quên rồi
trước đòn roi và tù ngục ngoại bang
như lũ dơi hoang hoảng sợ trước ánh đèn
dẫn về miền thảo nguyên bình đẳng
***
hãy trả lời giùm tôi câu hỏi : ngày mai?
nhân dân tôi sẽ về đâu
trên những con đường đầy khốn khổ, thê lương?
hãy trả lời giùm tôi câu hỏi: mai này
những đứa em, đứa con tôi về đâu
trên chuyền tàu chuyển chờ đắng cay?
hãy trả lời giùm tôi câu hỏi: ngày mai?
ai vớt máu non sông dưới gót giày xâm lược?
***
nếu được hãy chôn tôi trên nấm mồ lịch sử
nơi dĩ vãng thơm nồng mùi máu những anh hùng
nếu được hãy gông xiềng tôi bằng tiếng khóc nhân dân
trước trái tim quê hương nham nhở nỗi căm hờn.
11
Đôi khi
Nước mắt đưa tay hứng hồn mình
Và âm thầm soi vào đó
Tìm kiếm bóng quê hương
Đâu đó
Trong căn nhà cuối phố
Trên gian gác hẹp
Bốn mùa chăng đầy mạng nhện
Nồng nực mùi phân và nước tiểu
Của bầy chuột vong nô
Người nghệ sĩ cô đơn
Vớt ánh sáng sắp tàn
Của buổi chiều đẫm máu
Rải lên nấm mộ bài thơ:
“Tháng tư
Đơn giản là sự chuyển tiếp của xuân sang hè
Cớ gì em đau
Cớ gì tôi đau
Cớ gì những tâm hồn bỗng cuồng lên cơn tiếc nuối
Qúa khứ
Cuốn phim buồn không ai muốn xem lần hai
Vậy thì
Tại sao không đào hố chôn sâu?
Tháng tư
Đơn giản là mùa hoa phượng thổ huyết
Con ve chiết xuất máu mình thành tiếng kêu
Và nắng
Được dịp khoa trương sức mạnh
Cớ gì
Đôi mắt mẹ chăng đầy nỗi đời trong đục
Cớ gì bàn tay cha vốc vét
Màn đêm thăm thẳm
Tìm hoài
Chỉ thấy
Sầu lo…
Tháng tư
Tôi neo vào đâu
Em neo vào đâu
Cũng thấy chông chênh những đường ray
Chân lý…”
Rồi một sớm mai nào
Nước mắt hoá thành những giọt máu hoa
Rụng rơi đầy những con đường thành phố
Và trên căn gác nhỏ
Linh hồn nhà thơ
Cũng hoá thành những hạt bụi
Theo làn gió bay đi
Gió hát vang bài ca
Nụ hôn
Gió hát rằng
“Có cần phải định nghĩa lại nụ hôn?
Là hạnh phúc
Khổ đau
Hay sự dối lừa…
Cớ gì hai người yêu lại phải hôn nhau?
Họ cảm nhận được gì từ bờ môi đối phương?
Họ cảm nhận được mấy phần sự thật
ẩn chứa sau ngàn lớp vải Tâm Hồn?
Cớ gì hai kẻ thù phải hôn tay nhau?
Họ cảm nhận được điều gì đang chết
Và điều gì vừa mới khai sinh?
Từ những chiến trường chất chồng xương máu?
Có cần phải định nghĩa lại nụ hôn?
Vì sao người ta hôn một nhành hoa thắm
Mà không trao cho bông hoa tàn nụ hôn trân trọng
Vì những giờ phút hiến dâng?
Vì sao người ta ôm hôn một người con gái đẹp
Mà không trao nụ hôn đồng cảm
Cho một kẻ ăn mày
Hay một thằng bé đang mang trong mình căn bệnh nan y?
Có cần phải định nghĩa lại nụ hôn?
Những người ngư dân mất biển
Lặng lẽ đặt lên cát một nụ hôn thẫm dòng lệ chát
Và gió chiều cứ vô tình thổi mãi
Qua những rặng phi lao ngàn đời tấu bài ca hạnh phúc
Như những kẻ cả tin?
Dù bản thân đã bao phen bị cướp đoạt linh hồn !
Nơi mảnh đất có quá nhiều đau khổ
Những kẻ dưới gầm cầu
Những kẻ trên lề phố
Chưa một lần cảm nhận hơi ấm của bình yên
Nụ hôn có nghĩa lý gì?
Nơi đầy rẫy những kẻ cao sang
Tiệc tùng thâu đêm suốt sáng
Thừa mứa tiếng cười
Thừa mứa sự tâng bốc
Nụ hôn có nghĩa lý gì?
Có cần phải định nghĩa lại nụ hôn?
Là lừa dối
Khổ đau
Hay hạnh phúc?
Một trái tim đã chất chồng thương tật
Một bài ca đã bị bức tử
Một cuốn sách hay đã bị xé mất trang đầu và trang cuối
Một tấm gương đã bị bể thành hai mảnh
…
Nụ hôn có thể gắn hàn sự đổ vỡ
Để tạo nên mùa xuân?
Những kẻ suốt đời sống trong thù hận
Làm sao biết giá trị một nụ hôn vị tha?
Những kẻ chưa từng ngửi thấy làn hương tinh khiết của hoa hồng
Làm sao biết nâng niu sắc màu tươi đẹp?
Những kẻ chưa từng nếm vị gió sương
Làm sao thấu hiểu nỗi buồn của những tấm thân tàn
Vất vưởng?
Có cần phải định nghĩa lại nụ hôn?
Là tuyệt đỉnh cảm xúc yêu thương
Hay chỉ là trách nhiệm trong trò chơi tình cảm loài người?”
Và gió đâu biết rằng
Từ rất lâu rồi
Loài người đã đào mồ chôn sống nụ hôn
Loài người chỉ thích nhìn máu chảy
Từ chính thân thể đồng loại
Loài người sẵn sàng bỏ phiếu
Vinh danh những tên bạo chúa
Và hùa nhau đạp lên đầu
Những kẻ dám đấu tranh cho bình đẳng của loài người.
12
Tôi nhận được chiếc vé xem phim
Bộ phim kể về những con kiến
Với thân xác to kềnh và những bộ não bé xíu
Trở thành món mồi cho những tên ngáo ộp.
Suốt buổi thằng bé con tôi cứ lải nhải đặt ra những câu hỏi
Thật sự khiến tôi chán ngấy
Nhưng vẫn phải trả lời
Dù gì nó cũng chỉ là đứa trẻ
Mà đã là trẻ con thì đương nhiên là có rất nhiều câu hỏi ngô nghê
Như tôi cái thuở bắt đầu chui ra khỏi kén
Rời bỏ phần con làm Người.
-Má ơi!
-Gì vậy con?
-Ngáo ộp là ai vậy ạ?
-À ngáo ộp là những ông già tốt bụng con trại ạ!
-Thế sao họ lại hành hạ đàn kiến đáng thương vậy má?
-Ôi con trai, chuyện bình thường mà, con người chúng ta cũng vậy
Kẻ lớn nuốt kẻ bé
Và kẻ nhỏ nhoi thì phục dịch kẻ khổng lồ…
Bộ phim đến hồi gay cấn
Những con bọ hung đen sì
Đến từ vùng đất xa xôi
Mang theo những loại vũ khí tối tân
Và hả hê hủy diệt vùng đất thanh bình
Khắp nơi máu chảy
Hòa lẫn tiếng khóc ai oán
Và trên phông nền khổ đau
Những nụ cười thỏa mãn bung nở.
Thằng bé co rúm người
Không dám thở mạnh
Trong khi nước mắt chan hòa ướt đẫm cả vòm ngực tôi
Như cơn mưa ngây thơ trút xuống ngọn đồi
đã từ lâu cảm xúc yêu thương cạn kiệt.
-Má ơi!
-Sao đấy con trai?
-Bộ phim này thật là kinh dị
Má bảo họ bật phim hoạt hình đi má
Bộ phim về những chó sói làm bạn với bầy cừu đó má!
-Ôi con trai
Đây đâu phải nhà mình
Con thấy đấy xung quanh mọi người theo dõi rất say sưa
Và chúng ta cũng chỉ là khán giả
Nào ngồi ngoan cho má xem tiếp.
…
Thằng bé nín thinh
Chắc là nó giận
Trẻ con mà
Chúng có hiểu gì đâu
Ngoài chuyện đòi hỏi những gì chúng thích
Nó ngã vào lòng tôi và nằm ngủ
Trong khi đôi mắt dán vào màn ảnh rộng
Bàn tay tôi vẫn nhẹ nhàng vuốt ve mái đầu của thằng nhóc
Trái tim nó bồi hồi chuyển động
Như dòng sông giấc mơ tôi hồi còn ngây thơ chạy theo những vì sao
Không biết nó có đang nằm mơ về những cánh đồng!
Bộ phim kết thúc
Những gã ngáo ộp bắt tay bọn bọ hung
Vùng đất thanh bình bị san phẳng
Thành khu vườn gieo hạt giống khổ đau
ống kính lao nhanh qua những đại dương mờ thẳm
và dừng lại ở một nơi hoang lạnh
những con kiến đang oằn lưng chở ác mộng: Thiên đàng.
Suốt những ngày sau đó
Thằng bé cứ hỏi tôi về đoạn cuối bộ phim
Trong khi nó ngủ say và kết bạn với những khát vọng màu hồng
Không muốn làm vỡ những quả trứng tương lai
Trong tâm hồn của nó
Tôi đành nói dối về đoạn kết buồn thảm
Và khi thằng bé vỗ tay sung sướng
Thì tôi lặng lẽ nhai sự dối trá của mình.
13
Quê hương
Nhiều khi người không muốn đọc hoặc nghe
Những bài thơ buồn bã
Dẫu trên linh thể của người
Những đứa con ngày đêm vẫn chém giết nhau
Quê hương
Môn lịch sử như bức tường
Dành để vẽ khẩu hiệu
Với muôn sắc màu xanh lam chàm tím
Nhiều khi chúng ta đi qua
Thường bị hoa mắt
Nên đọc nhầm
Giả dối thành sự thật
14
-Lịch sử là gì hả bố?
-Là lệ đắng
máu
xác người
và những lời hứa
nỗi sợ hãi
niềm căm phẫn
và những ánh mắt buồn xuyên thế kỷ...
là những người vợ, người mẹ mỏi mòn đợi chờ, vô vọng
là những người ra đi không dám nghĩ ngày về
là những người lính ở hai đầu chiến tuyến
chết cho những điều vô nghĩa...
là những đứa trẻ thơ vô tội
đạn bom cưa nát thân hình
đắp mồ giấc mơ..
-Sao con nghe cô dạy
lịch sử là những tấm gương trong suốt
là những bản hùng ca
là hoa
là nắng
là mầm xanh tương lai?
-Con hãy nhìn bằng đôi mắt của con
những gia tài ông cha để lại
và lắng nghe bằng trái tim mình
tiếng rên xiết của trăm ngàn số phận
con sẽ thấy câu trả lời hoàn hảo
nứt ra từ chân lý khuyết...
15
Này em
Chúng ta là ai?
Có phải là hoa của đất
Và nắng của trời
Hay máu của thời gian?
Chúng ta em ơi
Chỉ là cỏ rác
Lang thang trên những con đường cuộc đời mòn mỏi
Chờ đợi
Ngày cơn mưa rửa trôi
Muôn nhục hờn cay đắng
Chúng ta thường múa hát trước khổ đau
Và lặng câm
Ngày non sông đổ máu
Nhiều khi chúng ta ngồi làm thơ
Trên đầu lâu và xương chéo giống nòi
Những câu thơ của chúng ta thường rất đẹp
Long lanh như những viên bi tuổi nhỏ
Lăn tròn quanh triệu kiếp người hèn mạt
Chúng ta không dám viết những vần thơ
Lên án bất công
Tố cáo bạo quyền
Vì chúng ta muốn nhận được lời khen
Từ những vành môi sặc mùi lạnh cảm
Vì chúng ta muốn
Được bầy kền kền
Choàng lên cổ vòng nguyệt quế
Kết từ nước mắt non sông.
16
Quê hương
Những ngày phong toả
Chúng ta ngồi im trong nhà
Như đang ở giữa bốn bức tường tù ngục
Chúng ta nhịn đói
Chúng ta nhịn khát
Chúng ta nhịn nhục
Để lắng nghe
Bên ngoài tiếng đồng loại đang từng phút từng giây
Rên xiết
Dưới bàn tay bọn quỷ ma mặc áo thiên thần
Chúng ngoáy mũi
Chúng dồn nhân dân như dồn lợn vào chuồng
Và nhân dân như lũ cừu ngây thơ vô tội
Mặc chúng xén đến đồng bạc cuối cùng
Như xén lông
Lũ cừu được xén lông
Vui mừng chạy nhảy
Nhân dân bị xén quyền làm người
Nằm khắc khoải chờ thần chết ghé thăm
Lũ cừu hát
La la la đồng cỏ nắng xanh ngời
Chảy tràn như dòng suối tinh khôi
Nhân dân hát
Hỡi trời cao
Ông có mắt hay chăng
Ông có thấy hay chăng
Chúng tôi đang chết mỏi chết mòn
Chúng tôi chỉ cần được ăn được uống
Dù một miếng cơm ôi
Dù một hớp nước bẩn
Để duy trì chút hơi tàn
Để nước mắt còn dư vị mặn
Để máu còn biết mình nóng hổi
Để niềm đau còn biết mình khao khát một nụ hôn
Tiếng hát của lũ cừu
Hoà vào làn gió chiều
Bay qua núi qua sông
Qua những cánh đồng
Hoá thành những hạt nước
Những hạt nước trong veo
Dần tan vào hư lãng
Tiếng hát của nhân dân
Hoá thành dòng máu đỏ oan khiên
Máu thấm sâu vào đất
Hoá thành cát bụi
Cát bụi lại tiếp tục hát
Bài hát khổ đau triền miên
Nơi xứ sở mù loà.
17
Quê hương
Ngày dở bỏ lệnh phong toả
Những mái nhà cúi đầu
Những cánh cửa mồ côi
Những con đường phạc phờ đôi mắt
Những ngã tư rúm ró
Những cái đã trở thành điểm sáng
Trên hành trình chống dịch vinh quang
Quê hương
Sau ngày dở bỏ lệnh phong toả
Những cánh hoa vẫn nở rộ
Trên bờ môi những gã hung thần
Những cuộc họp
Những hội nghị
Vinh danh
Những cá nhân và tập thể
Đã thành công trong việc buôn xương bán máu đồng bào
Những cốc bia vàng ruộm sóng sánh
Những cánh bắt tay
Những cái ôm
Và những nụ cười
Hả hê nhấn chìm ba mười ngàn sinh mạng
Và mấy mươi triệu tiếng khóc.
Này tiếng khóc ơi
Ngươi có phải là nước hoa không?
Ngươi có phải là niềm tin tất thắng không?
Ngươi có phải là chiến lợi phẩm vĩ đại không?
Hay ngươi chỉ là nhân chứng
Cho những tháng ngày tồi mạt
Của một xứ sở thiên đàng?
Hay ngươi chỉ là sự quy đổi
Bằng nỗi đắng cay nhục hơn bi thảm
Của những thằng người
Cam phận
Vui vẻ chơi trò cố đấm ăn xôi?
18
Anh là nhà thơ
Vâng
Phải chăng anh bác sỹ tâm hồn
Vâng
Anh viết gì hôm qua
Anh viết gì hôm nay
Anh viết gì ngày mai?
Ngày hôm qua tôi tôi viết về hi vọng
Ngày hôm nay tôi nghỉ viết lâu rồi
Anh viết lại đi
Tôi không viết
Anh viết nữa đi
ừ thì viết
nhưng viết cái gì?
Viết về quê hương
Quê hương ra sao?
Quê hương buồn như mắt mẹ
Mắt mẹ tôi mù rồi.
Quê hương buồn như tấm áo đứa em
Em tôi không có áo
Quê hương buồn như mái tóc của cha
Cha tôi chết rồi.
Anh viết đi
Viết cho ai đọc
Cho nhân dân anh đọc
Nhân dân tôi ngủ quên rồi
Cho những người mất tự do
Họ đã cam tâm làm bạn với ngục tù
Anh viết đi
Viết về điều gì?
Cho tháng tư
Đầy rẫy mất mát và đau khổ
Cho vết sẹo bao nhiêu năm vẫn còn nhức nhối
Ôi xin anh
Tất cả lãng quên rồi.
Anh viết đi
Tôi không viết
Anh viết đi
Viết để làm gì
Viết để biết rằng mình còn thở
Bao năm rồi tôi có được thở đâu
Anh viết đi
Tôi không viết
Anh viết đi
Viết để được gì?
Viết để biết rằng mình vẫn sống
Chúng ta bây giờ khác gì những hồn ma?
GIÃ 2021
T.Đ.P