@@@

Sách đã có bán trên BARNES & NOBLE

Ấn phí: US$20.00

Xin bấm vào đường dẫn sau:

https://www.barnesandnoble.com/w/dem-nguyen-thi-khanh-minh/1140209036?ean=9781668553664

@@@

Lời của Thơ

–––––––––––––––––––––

Nguyễn Thị Khánh Minh

và thi tập

Đêm

Bóng Sáng – Bóng Tối

Night, the shadow of light,

and life, the shadow of death.

A.C. Swinburne

- Sao gọi là lời?

- Thưa: logos

- Là?

- Là ẩn ngữ ân điển từ cõi trời Hy La uyên nguyên vọng về.

- Vọng về điều gì?

- Thưa: Có một lỗ thủng màu trắng trên nền trời đen tối.

Trăng buồn

Lỗ thủng trắng

Trời đêm

- Thật vậy sao? Làm sao nghe ra tiếng vọng ấy?

- Thưa ấy là từ thuở con người vẫn hiểu tiếng nói của chim muông, cây cỏ, biết nghe tiếng đêm, biết tan vào bóng tối mà ẵm bóng sáng vào lòng.

Dằng dặc đêm. Trăng hoài không rơi

Vắng trong tôi. Tôi hoài không lời

Chịu không nổi. Một cành cây đập gió

Nghe thấy không? Trong đêm dằng dặc, một cành cây đang đập gió. Mà trăng hoài vẫn cứ không rơi. Làm sao chịu nổi! Cây ơi, ngừng lại, đừng đập gió nữa.

Tôi không nói

Chỉ có hàng cây gió thổi

Và bóng. Tối

Tôi không ngủ

Chỉ có đêm đang trôi

Có lẽ sẽ một lời

Để đừng tan vào bóng tối

Thi sĩ là ai trong đêm đang trôi? Thưa là bức tường xôn xao ở lại cùng bóng sáng sau khi cửa sổ đã bay đi:

Bóng trôi ra ngoài cửa sổ

Như với theo

Cái gì đó vụt bay

Gió bay đi

Đêm bay đi

Giấc mơ bay đi

Chiếc cửa sổ bay đi

Nỗi chờ đợi cũng bay đi

Và:

Rưng trên tay

Bóng sáng

Người để lại

Thi tập “Đêm” gom lại những bài thơ tác giả viết đây đó những 20 năm thao thức, sắp xếp theo những chủ đề xoay quanh hai dòng ý tưởng: Bóng Sáng và Bóng Tối.

Sao gọi là bóng sáng? Đã bóng sao lại sáng?

Thưa nếu không thế thì làm sao có thể làm đầy những lỗ hổng của giấc mơ:

Bầu trời sâu

Kéo đêm lên là những chấm sao

Bóng tối sâu

Đang vực tôi lên là đường tròn

Một đường tròn

Chở bóng sáng trong

Một đường tròn

Đang dịu dàng tròn mãi

Dựa vào nó

Tôi đi trên con đường khúc khuỷu của mộng

Dựa vào nó

Tôi làm đầy những lỗ hổng của giấc mơ trong cuộc sống.

Sao là những lỗ hổng của giấc mơ? Từ nay liệu chúng ta có thể yên tâm để mơ về những giấc mộng không còn lỗ hổng chăng?

Thế bóng tối là sao? Đã bóng thì hẳn phải tối chứ?

Thưa chuyện ấy cũng còn tùy. Phải bật lên đã, thì đêm mới tối:

Bật đêm lên

Một điểm bất ngờ

Vành trăng úp mặt hổ ngươi

Rồi phải với lấy vầng trăng đang trôi nổi trong đêm:

Sợ xa thêm ánh sáng vì sao

Sợ chìm xuống trong khuya sâu

Tôi với lên một vừng trăng đang nổi

Sau đó phải đi vời áng mây trắng:

Tìm trong đêm, mây trắng

Hỏi xem nhà ta đâu

Đêm cúi nhìn im lặng

Cả ba buồn như nhau

Đã có ai trò chuyện với mây, lặng lẽ nhìn đêm, mà ngậm ngùi thương nhớ người thân?

Nếu cho ba điều ước

Tôi xin đừng nhìn ngược

Tôi xin đừng nghe xuôi

Và ước mơ lúc nào cũng chờ tôi phía trước

Ước chi ai ai lúc nào cũng nhớ ba điều ước ấy.

Khi tôi nắm vào trong tay

Ít nắng

Thì cùng lúc tôi nắm vào chút nhỏ nhoi của bóng tối

Khi tôi ôm vào lòng

Ít gió

Cũng là lúc tôi đầy trống không, im lặng

Khi tôi bắt đầu một giấc mơ

Cũng là lúc tôi đã chìm sâu

Giấc ngủ

Và để biết có giữ được gì không

Tôi bắt đầu hy vọng

Và từ niềm hy vọng ấy:

Tôi nhóm lên một ngọn lửa

Gió thổi tắt đi

Tôi nhóm lên một ngọn lửa nữa

Gió lại thổi tắt đi

Khi tôi không còn hy vọng

Thì gió

Lại làm những que tàn kia bắt lửa…

Và niềm hy vọng từ đấy sẽ mãi mãi phục sinh trên thân phận chúng ta:

Tôi hút vào bóng tối

Đôi mắt mù không hay

Ánh sáng trong tôi nói

Cái sáng từ tôi đây

Hãy dùng nó làm khiên

Hãy dùng nó làm đèn

Hãy dùng nó để tỏ

Với lòng ngươi đêm đen

- Sao gọi là Minh?

- Thưa Minh có thể là nhật giao thoa với nguyệt mà chan hòa ánh sáng:

Mặt trời

Trong phút giây thức dậy đẹp đẽ nhất

Chàng mở mắt
Và trái đất có bình minh

Trăng

Nơi cao lồng lộng

Nàng hỏi bằng ánh mắt thơ ngây nhất

Và đêm có đêm rằm

Từ đó, khi nghe gọi tên:

Ánh sáng chọn
Ngày
Để tan ra

Ánh sáng chọn
Đêm
Để lấp lánh

Tôi chọn ánh sáng
Để tự vệ với bóng tối
Nơi mình

Đó cũng là tên
Khi người ấy gọi tôi
Âu yếm

(Gọi Tên)

Mà Minh cũng có thể là tiếng hót đến từ chiếc lưỡi của cánh chim đang chao lượn trong gió mà nếu không có vầng trăng trầm mình dưới mặt giếng tĩnh lặng thì làm sao nó có thể hân hoan xao xuyến với về tấm lòng trong thanh tơ trắng của Tố Như Tử: Trạm trạm nhất phiến tâm, Minh nguyệt cổ tỉnh thủy.

Không rộn lòng dâu bể

Tỉnh thủy vô ba đào

Nếu mà không hạt lệ

Thử tâm chung bất dao…

Nếu mà không trăng sáng

Làm sao nối xưa sau…

Và nếu không có bóng trăng lặng trên mặt giếng thì làm sao đêm có thể mọc lên từ bức tranh?

Đêm mọc lên từ bức tranh

Ứ đầy tĩnh lặng…

…Trên con đường ánh mắt đang đi

Đêm thiếu nữ. Òa vỡ…

Từ đấy, logos trong “Đêm” trở thành bức tranh chan hòa mầu sắc của lời thơ Khánh Minh:

Nếu bảo tôi vẽ bóng tối. Tôi sẽ vẽ

Những đôi cánh của chiêm bao mọc ra từ trái tim trong suốt. Vầng trăng trên gối ngủ bài thơ. Ngọn đèn cô đơn bên trang bản thảo.

Tôi sẽ vẽ cả tôi đang vượt qua đêm dài. Tôi sẽ vẽ làm sao để người xem tranh thấy được. Bóng tối chỉ là ảo ảnh…

Phải chăng vì đời sống chỉ là bóng hình của cái chết?

Và hỡi những họa sĩ thân yêu trên trần gian này, tôi xin được làm cậu Hoàng Tử Bé của St Exupery, yêu cầu quý vị vui lòng vẽ hộ tôi – không phải con cừu đang gặm cỏ trên tinh cầu xa xôi – mà làm ơn vẽ hộ tôi bức tranh của bóng khuya – không phải là bóng khuya lúc đang ngồi tỉ tê cạnh bóng đêm, mà là lúc đang lững thững đi dạo dưới trăng – để tôi có dịp được ngắm bức tranh vẽ lúc “bóng về” của họa sĩ Khánh Minh:

Ai vẽ được bóng khuya đi
Cho tôi đọ với bóng về. Của tôi

Lời của thơ trong “Đêm“ là tiếng nói của con người nguyên sơ mà chúng ta đã lâu ít còn được nghe thấy ai nói, đến gần như đã quên mất. Xin mời nghe lại mấy lời:

Gió vườn nhà êm ả

Ai nói gì qua lá

Mà khuya đầy trăng thơm

Đêm ngó trời. Cao quá

Hỏi trăng gần, trăng xa

Đâu là chốn quê nhà…

Sáu câu thơ tuyền những lời giản dị mà vang vọng một trời âm nhạc, êm đềm mà man mác thớ vị chua xót, ngân nga trong đêm u hoài tiếng ai thầm thì qua lá. Và chao ôi, sao hai chữ “cao quá” trong lời thơ ấy nghe thất thanh, lặng ngắt một nỗi sợ hãi bâng quơ, đơn côi, nhỏ bé!

Thế giới của “Đêm” trong thơ Khánh Minh trừu tượng những hình ảnh tươi mát ban đầu, chan chứa những ý tưởng tinh khôi, ẩn hiện những tâm tình thanh cao, diệu vợi. Thế giới ấy trước khi bước vào thật nên làm theo lời khuyên của Tagore mà tắm gội, tẩm mình bằng hương trầm, để đón vọng:

Một mảnh trăng vắt cong ngoài cửa sổ

Yên bình đến nỗi

Để thưởng thức nó

Tôi có cảm giác như mình đang phạm lỗi…

Tôi cũng thế. Tôi cũng nhiều khi có cảm giác như mình đang phạm lỗi – những lúc đọc thơ Nguyễn Thị Khánh Minh.

Bốn câu thơ trên là những lời sau cuối của “Đêm”. Những câu thơ “sau dấm chấm hết”. Vậy nên tôi xin được có thêm lời ước thứ tư: Rằng chúng ta sẽ còn được thêm nữa nhiều đêm hạnh phúc nghe lời Khánh Minh trò chuyện.

Thật may mắn những ai thường được gặp gỡ, gần kề với cái thế giới tinh khôi ấy.

– Tô Thẩm Huy

Houston, Tiết Đại Thử, tháng 7, 2021

Ký họa chân dung Nguyễn Thị Khánh Minh. – Đinh Cường.