Như Quỳnh

Ngày 20/12/2016, tử tù Hàn Đức Long 57 tuổi được trả tự do sau 11 năm đi tù oan với 4 bản án tử hình về các tội giết người, hiếp dâm và hiếp dâm trẻ em. Đó là kết quả của biết bao nỗ lực kêu oan bền bỉ của gia đình và luật sư bào chữa. Hành trình minh oan cho tử tù Hàn Đức Long (do NXB Hội Nhà văn và Domino Books ấn hành) là cuốn hồi ký của luật sư Ngô Ngọc Trai về 6 năm trời ròng rã kêu oan cho tử tù, đồng thời cũng là nỗi ưu tư về công lý, về tư pháp của một vị luật sư trẻ đầy nhiệt huyết.

Luật sư Ngô Ngọc Trai tham gia bào chữa cho ông Long khi vụ án đã xảy ra được 6 năm và tòa án các cấp đã tuyên 4 bản án tử hình, mà trước đó nhiều luật sư đã bỏ cuộc. Vụ án gần như vô phương cứu chữa và số phận ông Long tưởng như đã được định đoạt.

Bằng nhiệt tâm của một luật sư mới vào nghề, cộng với niềm tin trong sáng về một lý tưởng cao đẹp là bảo lệ công lý và thúc đẩy sự công bằng cho mọi người, luật sư Ngô Ngọc Trai đã chia sẻ: “[…] niềm tin rằng tử tội bị oan đã thôi thúc tôi hành động”; “Trong lĩnh vực tư pháp có một khái niệm là ‘niềm tin nội tâm’, niềm tin này là cơ sở xét đoán của mọi người tham gia vào hoạt động xét xử.”

Luật sư Trai đã dấn thân vào vụ án như đi vào một cuộc hành trình đầy gian khổ không thể đoán trước, và tưởng chừng không thể vượt qua. Thậm chí nhiều lần ông gặp trở ngại từ phía gia đình tử tù (không hợp tác trong một thời gian dài). Luật sư Trai cũng không hề nhận được một chút thù lao nào trong khi hoàn cảnh kinh tế của luật sư cũng không khá giả gì.

Luật sư Trai vẫn miệt mài theo đuổi vụ án tới cùng bằng những bước đi vững chắc trong từng kế hoạch cụ thể mang tính chiến lược như viết nhiều bài báo về vụ án, kêu gọi giới truyền thông, báo chí cùng tham gia. Trong đó, phân tích sâu và chỉ ra những yếu tố phi lý của vụ án, những chứng cứ giả tạo được dàn dựng như thế nào, những thù ghét đã tạo nên vu vạ, sự tắc trách và cẩu thả của cơ quan kiểm sát… Ngoài ra, ông còn viết và gửi nhiều kiến nghị đến các cơ quan cấp cao, các nhà lãnh đạo và cựu lãnh đạo, vận động truyền thông tham gia vụ án.

Đặc biệt, trong cuốn sách, ông đã trình bày quan niệm của mình rằng, có thay đổi tư duy về pháp luật mới tránh khỏi những vụ án oan. Do đó, ông đã viết nhiều bài phân tích pháp lý nhằm góp ý và thúc đẩy cho sự sửa đổi theo hướng tiến bộ và tích cực của pháp luật hình sự Việt Nam.

Hành trình minh oan cho tử tù Hàn Đức Long có văn phong hấp dẫn như một cuốn tiểu thuyết mang phong vị của một phóng sự điều tra dài kỳ. Cuốn sách lôi cuốn người đọc từ những trang đầu cho đến khi gấp cuốn sách lại. Độc giả có thể thấy được qua quá trình mình oan cho tử tù Hàn Đức Long cũng là quá trình chỉ ra những sai phạm, những lý do dẫn đến oan sai cho số phận một con người, đồng thời phần nào hình dung được làm sao để một người bị án oan có khả năng được minh oan và thoát khỏi cái chết và tù tội.

Cuốn sách rất hữu ích cho các bạn sinh viên trường luật, các luật sư và tất cả những ai quan tâm đến nền tư pháp muốn tìm hiểu về những vụ án hình sự và công việc của luật sư bào chữa. Cuốn sách cũng sẽ cung cấp cho bạn đọc góc nhìn khái quát về nền tư pháp hình sự và những kinh nghiệm quý báu của luật sư bào chữa. Như tác giả nêu trong Lời nói đầu, “[…] đó là câu chuyện về một vụ án oan sai để mỗi người rút ra được chiêm nghiệm của mình về nhân quả cuộc đời, về đạo lý làm người và bí quyết để thành công”.