Diễn từ

Fosse bảo ông thấy cảm động

vì đã có những người viết thư cho ông

kể rằng nhờ đọc những gì ông viết

họ đã quyết định không tự sát

thành thật mà nói

tôi vừa cảm động lây với ông lại vừa tự hỏi

nếu có ai đó trong thế giới này nhờ đọc ông

rồi được tiếp thêm động lực hoàn tất cuộc đời mình

sớm hơn dự tính

họ sẽ trở về báo mộng với ông chăng?

Để sống sót

cha tôi nhịn đói bảy ngày bảy đêm

trốn trong một lùm cây

và đối thoại với trời đất tổ tiên

qua tiếng đạn rít trên đầu

đây là một mẩu chuyện không thể tìm thấy

trong bất cứ một cuốn sách lịch sử nào:

một người dân thường

vừa bước chân ra khỏi làng

thì đột nhiên mắc kẹt giữa hai bờ chiến tuyến

thời đó không có điện thoại thông minh

lẫn điện thoại không thông minh

nên mẹ tôi chỉ còn biết phỏng đoán

hoặc ông gặp tai nạn

hoặc ông đã trúng như trúng tấm vé số độc đắc

một tiếng sét ái tình

trong khi chúng tôi nói với nhau về chuyện

bằng cách nào ông toàn mạng trở về

đứa cháu nội của ông chăm chú nhìn vào cái ipad

như thể nó đang phải tìm kiếm một giải pháp mang tính toàn cầu

cho hoà bình ở dải Gaza

với nó, “gạo” và “nước”

là hai từ có sẵn trong danh bạ siêu thị

“vậy rốt cuộc ba đã làm gì?”, tôi hỏi

cha tôi không trả lời

chứng lãng tai của ông ngày một nặng

hoặc có thể ông đang phải sống lại ngay tại thời điểm đó

và đang bận tâm suy nghĩ phải làm gì

để sống sót

dù thế nào ông cũng đã sống sót

rồi bữa cơm được dọn lên

trước khi và miếng đầu tiên vào miệng

ông mất vài giây nhìn chằm chằm vào cái chén trống

như thể có ai đó vừa thò tay lấy mất

một đoạn kí ức không bao giờ được ghi chép lại

trong bản mô tả lịch sử phức tạp của một quốc gia

Vô gia cư

nàng đã yêu một nơi nhiều đến mức

khi rời khỏi đó

dù nàng ở đâu

thế giới cũng có thêm một kẻ vô gia cư

đừng thương xót kẻ không nhà:

nếu bạn thực sự dư dả

hãy mua lại căn nhà đã từng

với cái giá hào phóng nhất có thể

trong hình dáng một chiếc quan tài rỗng

bạn sẽ được ngắm lũ chuột

đêm đêm về trong xó bếp

diễn xiếc trên cái xác ẩm mốc

gối và sự thật là những gì nàng mang theo

để chống lại quên lãng

nàng còn có một con dao nhỏ giấu dưới đầu nằm

một liều thuốc an thần khi ngủ

nó nhọn đủ để yên tâm

Kẹt

xe kẹt lại giữa đèo Bảo Lộc, xe kẹt lại

khi sương đã tan ngày đã tắt, xe kẹt lại

khi đời trơ ra trên mỏm đồi trọc cao như giá vàng giá kim cương, xe kẹt lại

khi chỉ còn xe và xe, đèo và đèo, vàng và vàng, kim cương và kim cương, xe kẹt lại

khi con nít khóc, đàn ông mắc đái, đàn bà nghĩ tối nay ăn gì, xe kẹt lại

khi anh vừa khóc vừa mắc đái vừa nghĩ tối nay ăn gì, xe kẹt lại

khi Chúa quên giáng trần cứu thế, Phật vừa đi khỏi biên giới vừa nghĩ, xe kẹt lại

tốt nhất là không nên nghĩ gì cả, a di đà Phật, xe kẹt lại

khi ai đó nói kẹt gì mà kẹt mãi, xe kẹt lại

khi anh đang cố làm bài thơ này để quên, mà thật ra là để tập trung vào chánh niệm đó là, xe kẹt lại

khi 2 nhân 2 bằng 4, 9 lần 9 81, 2 mũ 64 là, xe kẹt lại

một con số rất lớn

bây giờ hãy tìm anh

với anh đang ở đâu đó trong một bài thơ về những chuyến xe

kẹt lại

Sử thi

cha tôi nói với tôi nhiều thứ

nhưng lời tôi đáp không chạm được đến ông

như thể có một cái hố đã được đào sẵn

trong không khí, giữa chúng tôi

nuốt chửng mọi lời từ một phía

cuộc đối thoại bỗng trở thành độc thoại:

ông nói với chính ông

về nạn đói của một năm nào đó

tôi đã đứng bên ngoài cuộc trò chuyện

chỉ còn biết nhìn ông

như một khán giả trung thành nhìn vào Homer

rồi mường tượng ra sức nặng mai sau

chất chồng trên cái nhẹ thân xác

một năm nào đó

tôi sẽ mang trong mình cơn đói hôm nay

với đôi mắt như biển sương mù

và một chân đặt lên đường ranh của một thế giới mới

người đối diện sẽ chẳng quan trọng nữa

Homer bên cạnh tôi vừa chập choạng bước đi

vừa nói với chính mình

Không khóc

nó khóc

nàng đã cho ăn và nó khóc đã dỗ dành và nó khóc đã la hét và nó khóc đã-đã-đã và-và-và

một người mẹ sẽ làm đủ mọi cách

nếu con mình không ngưng khóc

kể cả không phản ứng gì

đôi khi nàng nghĩ, như một người lớn tập sự

trẻ con cần phải học cách đối thoại

với im lặng

nó vẫn khóc

nàng cầu Chúa hiện ra

dạy nàng về lòng kiên nhẫn về sự thứ tha

về tình yêu thương vô điều kiện

nàng cầu Satan hiện ra

dạy nàng cách bắn một mũi tên hay xọc một cây đinh ba

xuyên qua họng nó

tất nhiên chẳng có gì ngoài sự im lặng đối thoại cùng

tiếng khóc của nó

nàng nhớ đến nỗi lo sợ trong những phút đầu tiên

khi nó mãi không chịu khóc

những cơn đau cơn sốt cơn khó ở

những lần nôn oẹ

những nụ hôn

những đêm

những đêm rộng như một đại dương bằng nước mắt

xa hơn nữa là bầu trời

cái bụng của mẹ nàng

và trăng sao ở đó

nàng muốn khóc nhưng không khóc được

nàng bật công tắc đèn

ánh sáng dìu dịu chảy qua nàng như máu

có thứ gì đó lấp lánh trong không khí

một vẻ đẹp hiếm hoi trộn lẫn

giữa bụi và rất nhiều điều không thể giải thích

nàng nhận ra thế giới đã im vắng từ bao giờ

Một giả thuyết về

một thế giới trật tự và công bằng:

những kẻ có vàng tự tô điểm nhau bằng vàng

có đất tự chôn nhau bằng đất

có cây cối tự che chở nhau bằng cây cối

có giáo dục tự dạy dỗ nhau bằng giáo dục

có thơ tự tán tụng nhau bằng thơ

có sắc đẹp tự quyến dụ nhau bằng sắc đẹp

có khí giới tự giết nhau bằng khí giới

có lý tưởng tự thức tỉnh nhau bằng lý tưởng

có tuổi tác tự kính trọng nhau bằng tuổi tác

có hoa tự ngắm nhau bằng hoa

có hội hoạ tự vẽ nhau bằng hội hoạ

có đá tự ném nhau bằng đá

có tất cả tự tự hào với nhau rằng có tất cả

không có gì tự hiểu với nhau là có cái không-gì

Oẹ oẹ oẹ

                        (Tặng Huy Bảo)

"không có chúng mình

thì cỏ vẫn xanh"

nhưng anh thèm sống

em ơi anh thèm sống

sót qua mùa hè rồ dại này

thèm giết cơn đau đầu váng vất

giết mặt trời đỏ rực

giết hết mấy thằng đầu sỏ

gây nên cuộc chiến khốn khổ khốn nạn

trong đầu anh bây giờ

anh thèm sống anh thèm sống em ơi

chỉ ao ước một lần

được khinh bỉ sự thật

được phỉ nhổ chân lý

sống như mặt trời thích là lặn

mỗi sớm mai

trăng sao thích là tắt

từ chạng vạng

kẻ điên cần gì biết mình điên

cứ thỏa thích si mê những người điên khác

điệu nhảy trên cầu

bóng trăng dưới nước

ta hãy sống một lần thôi sống hết

anh lặp lại một lần thôi sống hết

nào em hãy lặp lại theo anh

một lần thôi sống hết

một lần thôi

anh thèm sống

thèm sống quá em ơi

sống tử tế trên quê hương nhân loại

làm thơ cùng muông thú

vẽ tranh với cỏ cây

thỉnh thoảng ta cần biết trêu nguyệt, ghẹo mây

biết uống say, chìm xuống

rồi trồi lên ói một trận kinh thiên

vào chính giữa cái thế giới đốn mạt này

“oẹ oẹ oẹ”

nào em hãy lặp lại theo anh

“oẹ oẹ ọe

oẹ oẹ oẹ oẹ”

em đừng nói ai hay

anh sẽ sống, sẽ đi

sẽ ói, sẽ dọn

cần đếch gì ai biết

rằng anh từng ở đó

Nhịp mẫu thân

nếu bạn mang bản viết tay của bài thơ này

đến gặp mẹ tôi

bà chỉ lắc đầu cười ngượng nghịu:

bà nhận ra ngay nét chữ của tôi

nhưng bà không biết chữ

thật kỳ lạ khi được sinh ra

bởi một bà mẹ mù chữ

mọi vết tích để lại trên đời này

đều chỉ là những dấu vân tay

cha tôi thì khá hơn một chút

ông mất vài tiếng đồng hồ để đọc xong một trang báo

chưa kể, ông còn biết ký tên

chúng tôi, những đứa con

những thư ký riêng của cha mẹ

đã làm thay công việc của những người phiên dịch:

các tờ khai, đơn từ, thuế má

nhưng nhiều nhất là các giấy nhắc nợ

thứ đầu tiên mẹ dạy tôi, chẳng phải những chữ cái

mà là sự trung thực:

ta phải đủ trung thực để chu tất nhiệm vụ

của một người phiên dịch mẫn cán

với tất cả lương tri

duy chỉ một lần tôi phá vỡ nguyên tắc:

tôi bịa ra một câu chuyện để kể với bà

khi nhận được tin nhắn rằng anh trai tôi

người phiên dịch giỏi nhất

đã đột ngột qua đời

bạn có thể thấy thơ tôi

ngày càng phẳng lặng đến chán ốm:

thiếu các mỹ từ, sắc màu, thanh điệu

đồng thời lại quá dư thừa các khoảng trắng

các nhịp rớt ngập ngừng

tôi còn biết làm gì hơn

tôi còn biết làm gì hơn với trái tim run rẩy

của một bà mẹ mù chữ

người tự hào rằng mình tiết kiệm nhất làng

mỗi mùa gieo mạ trên đồng trống

người cả đời chỉ biết nhìn vào những khoảng trắng

trên mọi loại giấy má chứng từ

nhưng bằng cách đó

và chỉ bằng cách đó

bà mới có thể thấy rõ hơn một chút

cái sự thật không cùng tận của đời sống này

cái sự thật sẽ chẳng bao giờ là cùng tận

của những ngọt bùi

và cả những đắng cay

Mi

không còn một thành phố đủ an toàn để đến

một bạn hữu đủ chân thành để tin cậy

một bậc thầy đủ thông thái để kính trọng

một bộ phim đủ hấp dẫn để cười to rồi khóc

thậm chí một câu thơ -

phải, một câu thơ đủ dịu dàng và cay nghiệt

như cánh tay người tình

nhà thơ

ơi nhà thơ

mi bước vào hoang mạc

như một cư dân ở thế cùng đường

chẳng còn đất sống

với đôi chân vừa háo hức vừa trĩu nặng

đi mà như không đi

đến một nơi vừa để tôn thờ vừa để xem nhẹ

chỗ của biết và không biết

tạo sinh và huỷ diệt

khinh miệt và dỗ dành

phơi bày và lừa mị

có khác chi chính mi và cái đời sống bất toàn này từ khởi thuỷ?

nhưng đó là lãnh thổ và là phẩm giá của riêng mi

chưa bao giờ là bổn phận