Nguyễn Thị Hải chuyển ngữ

Bắc Đới Hà*

                                         Dư Quang Trung (1928-2017), Đài Loan

Họ là một toán người mắc hội chứng ưa sạch sẽ

Sau ngày 4 tháng 6

Phải vội vã tẩy rửa quảng trường và đường phố

Tẩy rửa lan can đá trắng

Tẩy rửa bánh xích xe tăng

Tẩy rửa bức tượng đài lớn

Tẩy rửa những khẩu hiệu chướng mắt tràn ngập thành phố

Tẩy rửa nguồn ô nhiễm trong khuôn viên trường học

Tẩy rửa tất cả tạp chí, tất cả báo giấy

Tẩy rửa tất cả gương kính, tất cả loa phóng thanh

Tẩy rửa nỗi hoài nghi trong mắt toàn thế giới

Tẩy rửa sự kinh dị trong lỗ tai nhân loại

Xong xuôi họ đến Bắc Đới Hà

Vùng đất cấm của tư nhân

Hết lượt này tới lượt khác

Họ tẩy rửa thân thể dơ bẩn của mình

Mỗi một dấu vân tay mỗi một vết máu

*Bắc Đới Hà thuộc thành phố Tần Hoàng Đảo (Hà Bắc, Trung Quốc), khu nghỉ dưỡng nổi tiếng của quan chức cấp cao Trung Quốc, nơi những cuộc hội nghị không chính thức thường diễn ra vào mùa hè hằng năm, gọi là “mật nghị Bắc Đới Hà”.

Tĩnh vật

                             Dã Tư (1949-2013), Hồng Kông

Vốn có người ngồi trên ghế

Vốn có người ngồi cạnh bàn

Vốn có người tưới nước cho chậu hoa

Vốn có người ngẩng đầu lên khỏi cuốn sách

Bây giờ mọi người đã đi đâu hết?

Người nhảy theo điệu nhạc

Người thích ăn món mì

Người thích uống nước trắng

Người đội mũ che nắng

Bây giờ mọi người đã đi đâu hết?

Là người muốn trò chuyện với bạn

Là người nắm tay bạn thật chặt

Là người muốn cùng bạn hát ca

Muốn cùng bạn ngước nhìn trời rộng

Bây giờ mọi người đã đi đâu hết?

Trở thành người mang nước uống cho đám đông

Trở thành người tuyệt thực vì lý tưởng của mình

Trở thành người rướm nước mắt khuyến nhủ cảnh sát vũ trang

Trở thành người che chắn đạn cho bè bạn

Bây giờ mọi người đã đi đâu hết?

Bị cán thành mảnh vụn

Bị bắn thành lỗ thủng

Bị thổi thành gió cát

Bị tản thành tro bụi

Bây giờ mọi người đã đi đâu hết cả?

Đã trở thành cái bóng bên cạnh chúng ta vĩnh viễn

Đã trở thành ánh sáng và không khí hằng ngày của chúng ta

Đã trở thành chậu hoa và bàn ghế trong cuộc sống của chúng ta

Đã trở thành cuốn sách mà tất cả chúng ta đang đọc

Tháng Sáu

                              Bắc Đảo (1949), Hồng Kông

Gió ở bên tai nhắc, tháng Sáu

Tháng Sáu là bảng danh sách đen

Tôi rời khỏi chỗ ngồi từ sớm

Hãy chú ý cách thức tạm biệt

Sự than thở của những ngôn từ

Hãy chú ý đến những chú thích

Hoa nhựa nở rộ ở tả ngạn chết chóc

Quảng trường xi măng

Trải dài ra từ trang viết

Đến lúc này

Tôi chạy trốn khỏi trang viết

Lúc bình minh đang rèn đúc

Cờ xí che kín biển

Nhưng trung thành với biển

Tiếng loa trầm vẫn nhắc, tháng Sáu

Hoài niệm Tử Dương*

                                       Lực Đao

(Điệu Từ: Ức Tần Nga)

Đêm không trăng

Quảng trường gió mạnh, sát khí nặng

Sát khí nặng

Rơi lệ khuyên đám học sinh

Mũ ô sa đã rụng

Vì chén cơm dân chúng cứu ngành nông nghiệp

Mong cải cách chính thể, lật sang trang mới

Lật sang trang mới

Lương tâm, tự do

Sử xanh ghi khắc mãi

*Triệu Tử Dương (1919-2005), Tổng bí thư ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Trung Quốc. Sau sự kiện Thiên An Môn ngày 4 tháng 6, ông bị phế chức và bị giam lỏng tại gia suốt 15 năm cho tới lúc mất. Ông là người duy nhất không ký vào bản đồng thuận áp dụng lệnh giới nghiêm tại quảng trường Thiên An Môn, và có những biểu hiện khoan dung, đồng tình với cuộc vận động dân chủ của học sinh và người dân thành thị lúc đó. Trước khi về trung ương, ông từng giữ chức vụ ở các tỉnh Quảng Đông, Tứ Xuyên, có công lớn trong việc khôi phục nông nghiệp và kinh tế nói chung, mang lại no ấm cho người dân sau hàng loạt sai lầm gây ra tác hại khủng khiếp của đảng cộng sản Trung Quốc.

Không cần hỏi tên tôi

                                             Lớp Nhà văn đại học Bắc Kinh*

Tháng Năm là mùa bận rộn nhất của cảnh sát,

Họ giống như ve sầu ẩn nấp khắp mọi ngả đường.

Họ vỗ cánh,

Vỗ cánh dưới ánh mặt trời,

Những chiếc cánh giăng đầy mạng nhện...

Bạn ơi, không cần hỏi tên tôi,

Đưa tay bạn ra,

Đưa tay tôi ra,

Đưa tay chúng ta ra,

Đan kết cánh tay của chúng ta lại,

Đan kết cái chết và khổ nạn,

Đan kết sự sống và chân lý,

Trên quảng trường tháng Năm,

Chúng ta dùng thân thể mình,

Đan kết thành một vòng hoa lớn,

Một vòng hoa bất hủ!

Đúng thế, tháng Năm là mùa cây lá biếc xanh,

Là ngày tháng chúng ta tự bứt mình khỏi cây sự sống,

Là vô vàn cành lá xanh tươi dưới tấm bia kỷ niệm,

Chờ đợi giây phút héo khô và giây phút hồi sinh.

Bạn ơi, không cần hỏi tên tôi,

Đưa tay bạn ra,

Đưa tay tôi ra,

Đưa tay chúng ta ra,

Hãy đan kết cánh tay của chúng ta lại....

                                                       (13.5.1989)

*Tác giả bài thơ ký tên là “Lớp Nhà văn đại học Bắc Kinh”.

Về nghệ thuật làm vườn, chúng ta biết những gì?

                                                                               Vương Đan*

Về giống hoa cam cúc

Về sự khô héo, tàn lụi

Về những quãng thời gian êm ả như nhung lụa

Và cả những mùa không thể chống cự

Sau đó là gió

Vào mùa thu, chúng ta cắt tỉa cành lá

Mùa xuân cấu tứ đã thấp thoáng hiện hình

Chúng ta bắt đầu từ một sơn trang

Đá, suối, phòng ốc

Đối diện với mỗi nắm đất

Mỗi gợn sóng

Về nghệ thuật làm vườn, chúng ta không cần phải biết quá nhiều

Có lẽ giống như cây bạch đàn trước gió

Sau một cơn gào hú

Lá rụng ngập đất, thân cây vẫn y nguyên

Chúng ta chỉ cần bắt đầu lại với khóm hoa

Chỉ cần điều chỉnh lại bố cục khu vườn

Về nghệ thuật làm vườn

Tôi là kẻ lạc quan chủ nghĩa vô phương cứu chữa

                                                                   (6.4.2006)

*Vương Đan (1969), là một trong những lãnh tụ sinh viên trong phong trào vận động dân chủ của sinh viên, học sinh trên quảng trường Thiên An Môn. Lúc đó, Vương Đan là sinh viên ngành lịch sử, chính trị quốc tế của trường đại học Bắc Kinh. Anh từng hai lần bị ngồi tù, lần đầu là ngay sau sự kiện ngày 4 tháng 6, và bị trục xuất sang Hoa Kỳ khi đang thụ án tù lần thứ hai (1998), trở thành nhà hoạt động chính trị lưu vong.