Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Albert Camus
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anna Schmid
- Anne Carson
- Anne Cazaubon
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Anne Nguyễn
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Artem Sakharov
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Chân
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bảo Tích
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Bill Hayton
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bùi Huy
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles S. Kraszewski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- Cư sĩ Minh Đạt
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- duyên
- Duyên Anh
- Duyên Khánh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Lê Vũ
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Bích Thuý
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E. M. Forster
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Henry
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Georges Condominas
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Diễm
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Sơn
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Bảo
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hứa Lập Chí
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Kenzaburo Oe
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Kha Tiệm Ly
- Khải Đơn
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuất Thu Hồng
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Hạnh
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Lenin
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Lợi Phan Mai
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Lý Gia Trung
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Madlovics Bálint
- Magyar Bálint
- Mahmoud Darwish
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Manuel Casimiro
- Mão Xuyên
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghĩa Đặng
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Kim-Khôi
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Mai Phong
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Việt Trung
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyễn Bính
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Ngân Vi
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyễn Kim Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Thịnh
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Đức
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Phương
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Lệ
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Như Mây
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phan Quế Mai
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Chính
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyễn Quốc Vương
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Ái Tiên
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Hồng
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Kim Thoa
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thái
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thụy Anh
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn An
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyên Việt
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Dũng
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Vượng
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Trứ
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Chương
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Dương Hiệu
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Chú
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Quỳnh Trâm
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thanh Sơn Nam
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Trọng Văn
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- phap
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Âm
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Phương Xích Lô
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Dao
- Quỳnh Hợp
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rachel Adams
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- San Phi
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stalin
- Stefan Dege
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tawada Yoko
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Bình
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Phan Vàng Anh
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thẩm Hoàng Long
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thích Quảng Độ
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiền Zen Paul Vân Thuyết
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tobi Trần
- Tom Fawthrop
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Bình
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Thắng
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Nguyên
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Hoa Tranh
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Thu Hoài
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Chung
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Kiêm
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trung Dũng Kqđ
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thanh Thuận
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyên
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Astafyev
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Vladimir Voronov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Trọng Phụng
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Hỗ Ninh
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wiesiek Powaga
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Władysław Reymont
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ỷ Lan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yên Thao
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Yosano Akiko
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Phạm Trần Việt Nam lang thang giữa "VÒNG SINH TỬ"
Ngô Kim-Khôi
"Vòng Sinh Tử" không chỉ là một tên gọi; nó là một không gian, một trạng thái tồn tại không thể định nghĩa trọn vẹn. Đây là chu kỳ vĩnh viễn, không có khởi đầu hay kết thúc, nơi sự sống và cái chết hòa quyện trong một vòng xoay bất tận. Vòng sinh tử không chỉ là một nối tiếp đơn giản giữa hai trạng thái đối lập, mà là nơi chúng tan vào nhau, hòa nhập, trở thành một thể thống nhất, mơ hồ và bất ổn. Cái tên này không phải để giải thích, chỉ để cảm nhận: cảm nhận sự vô thường, cảm nhận khoảng cách mong manh giữa tồn tại và hư vô, giữa hiện tại và vĩnh cửu. Đó là một lời mời gọi, mời ta bước vào một không gian siêu hình, nơi mà mỗi khoảnh khắc sinh ra đều chứa đựng trong mình sự chết, và mỗi cái chết lại là một mở đầu cho một chu kỳ tiếp nối.
Trong cõi vô hình ấy, cái chết không phải là một kết thúc, mà là một chuyển tiếp mà chúng ta không thể nắm bắt hay lý giải trọn vẹn. Mỗi vòng quay của sinh tử là một câu hỏi không lời giải đáp: "Sống là gì? Chết là gì?" Tất cả chúng ta chỉ có thể cảm nhận, hòa mình vào dòng chảy vũ trụ, nơi những linh hồn phiêu dạt không biết đâu là điểm dừng, không rõ đâu là nhà. "Vòng Sinh Tử" là một không gian của sự tan rã, nơi những mảnh vỡ không thể kết nối lại, là nơi mà mọi thứ lấp lánh trong mơ hồ, không hoàn chỉnh, và chỉ có thể cảm nhận bằng trực giác, bằng sự thấu hiểu trong sâu thẳm tâm hồn.
Phạm Trần Việt Nam, trong cuộc hành trình nghệ thuật của mình, không chỉ là người vẽ. Anh là kẻ lữ khách lang thang trong cõi vô thức, mỗi bức tranh, mỗi nét vẽ là một cuộc đối diện với chính sự tồn tại, là một nghi thức thiêng liêng để lắng nghe tiếng vọng của những linh hồn chưa yên, của những mảnh vỡ còn chưa được kết nối. Với anh, vẽ không phải là ghi lại hiện thực, mà là để thể hiện một sự sống chưa hoàn tất, một cái chết chưa trọn vẹn, để tìm kiếm trong mơ hồ đó một giác ngộ, một trở về không bao giờ dứt.
Với "Vòng Sinh Tử", Phạm Trần Việt Nam không chỉ tạo ra một không gian nghệ thuật, mà khơi gợi một trạng thái thiền, ở chỗ mà tất cả những rối rắm, hỗn loạn, những bi kịch sinh tử của kiếp người đều trở về thinh không. Không gian ấy là một cuộc hành hương, một hành trình không có đích đến, nơi người xem, nếu đủ nhạy cảm, có thể cảm nhận được sự tồn tại siêu hình của chính mình, của cái chết và sự tái sinh luôn tồn tại song hành. Và chính trong những mảnh vỡ, những kết nối chưa hoàn chỉnh, người ta mới tìm thấy được bản thể thật sự của mình, trong một vòng sinh tử không thể tháo gỡ, nhưng cũng không thể rời bỏ.
"Những cảm giác, trải nghiệm liên quan đến cái chết, sự tồn tại siêu hình, và các hiện tượng tâm linh cũng giống như tư liệu hay kho tàng để mình khai thác, chuyển hóa thành hình vẽ. Những điều diễn ra trong ác mộng, thực ra là sự thật mà mình đối diện mỗi ngày.
[…] Khi vẽ, tôi thấy như mình đối diện với chính bản thân mình. Giống như tự nói chuyện với bản thân, rồi tự tạo ra tình huống, xử lý tình huống và tìm cách liên tưởng.
- Chữ 'O' trong 'VÒNG' vẽ ra một vòng tròn khép kín, nơi sự sinh tử không có điểm dừng. Trong cái chu kỳ vô tận ấy, mỗi vòng quay là một khởi đầu vĩnh cửu, một vòng xoáy không có điểm bắt đầu hay kết thúc, nơi sinh và tử không ngừng hòa quyện với nhau.
- Chữ 'S' trong 'SINH' là hình ảnh của vòng thái cực âm-dương tượng trưng cho sự tương đối và biến hóa không ngừng của vạn vật, khơi gợi ý niệm về sự tương giao tương khắc của sinh và tử trong trạng thái chuyển hóa vô cùng tận. Theo triết lý Á Đông, sinh-tử là chu kỳ không hề tách rời, mà cái này tồn tại trong cái kia, luôn luôn tương đối và chuyển động.
- Cuối cùng, chữ 'T' trong 'TỬ' lại gợi hình ảnh của Thập giá, một biểu tượng của sự hy sinh và cái chết, nhưng cũng là của sự cứu rỗi, là điểm cuối để tái sinh. Đó là một giao lộ, nơi các trạng thái chuyển giao, điểm nối chu kỳ kết thúc và khởi đầu, cái ngưỡng phải vượt qua để rồi tái sinh.
Mỗi yếu tố trong cái tên 'Vòng Sinh Tử' không chỉ là một chữ cái, mà là một phần trong một chuỗi vòng xoáy của vũ trụ, nơi sự sống và cái chết không tách biệt mà hòa quyện, tạo nên một dòng chảy bất tận của tồn tại..."
Phạm Trần Việt Nam
Họa sĩ của cõi mơ màng giữa sống và chết
Trong thế giới của Phạm Trần Việt Nam, hội họa không chỉ là phương tiện diễn đạt hình ảnh mà là một hình thức tế lễ, nơi đó những màu sắc trở thành khói nhang, và đường nét trở thành âm thanh của lời cầu siêu. Anh không vẽ để ghi lại hiện thực; anh vẽ để đưa những linh hồn lang thang trở về, hoặc chí ít, để chúng được nghe thấy.
"Tôi như một kẻ trung gian làm công việc diễn dịch... / Những lời tôi nghe thấy / Những 'hồn' tôi nhìn thấy / Những mùi tôi ngửi thấy / Những vật tôi sờ thấy / Và cả vị tanh mà tôi nếm thấy."
Với triển lãm mang tên "Vòng Sinh Tử", Phạm Trần Việt Nam tiếp tục đào sâu vào những ám ảnh mang tính siêu hình: cái chết, sự tái sinh, và nơi ranh giới giữa hai trạng thái ấy, nghệ thuật không còn là công cụ, mà là nghi thức, và những câu hỏi triền miên...
"Tôi vẫn còn đây hay ở đâu? / Ai đem tôi bỏ dưới trời sâu? / Sao bông phượng nở trong màu huyết, / Nhỏ xuống lòng tôi những giọt châu?" (Những giọt lệ, Hàn Mặc Tử)
Anh diễn dịch những linh hồn phiêu dạt, những cảm xúc vỡ vụn qua ngôn ngữ hội họa, một cách trực tiếp, không qua lăng kính của lý trí hay hình thức. Anh là người truyền tải, nhưng dần dần, anh cũng bắt đầu nghe thấy chính mình, nhìn thấy chính mình trong thinh không, như thể hòa nhập vào một tồn tại khác.
"Tôi vẽ bộ tranh này như một kẻ mộng du / Ở trạng thái đó cảm xúc và năng lượng tuôn ra một cách tự nhiên. / Việc 'vẽ giống như sự diễn dịch tinh thần và ngôn ngữ từ một tồn tại khác'. / Dần dần, qua quá trình làm việc liên tục, tôi bắt đầu hiểu sâu hơn tinh thần và ngôn ngữ của những hình mình vẽ ra / Đã đồng cảm và hoà nhập một cách tự nhiên với cái tồn tại khác kia..."
"Vòng Sinh Tử", Một vòng tròn không tâm điểm
Tác phẩm chủ đạo trong triển lãm, Vòng Sinh Tử, là một bức tranh sơn dầu khổng lồ có chiều cao tương đương một con người, dài hơn 20 mét, với dự định treo thành vòng tròn khép kín. Nó không hướng đến cái kết hay khởi đầu, mà trở thành biểu tượng của một trạng thái tức khắc, nơi cảm xúc sinh và tử hòa vào nhau, không qua bánh răng của nghiệp báo.
"Tái sinh, theo Phật giáo, gắn với cận tử nghiệp, nhưng nếu cái chết xảy ra tức khắc, như khi một nhóm người bị bom đạn, thì luân hồi ấy bắt đầu từ đâu?", câu hỏi ấy vẫn chưa có lời đáp, và chính sự bỏ ngỏ đó tạo nên mạch ngầm siêu hình cho toàn bộ tác phẩm.
Trong tác phẩm này, có thể nhận ra nét giao thoa với một nghịch lý siêu hình: giống như câu chuyện Tháp Babel trong Kinh Thánh, con người cố gắng vươn tới trời để đạt được sự vĩnh cửu và quyền lực, nhưng lại thất bại và bị phân tán. Con người, trong cuộc tìm kiếm thống nhất và nghĩa lý vĩnh cửu, lại vô tình tạo ra hỗn loạn và phân tán trong chính mình. Tương tự như vậy, trong Vòng Sinh Tử, mỗi vòng quay của sự sống và cái chết không phải là một chu kỳ khép kín, mà là một vỡ vụn, một phân tán giữa những phần chưa hoàn chỉnh của sự tồn tại.
Tranh không mô tả, không diễn dịch. Nó kêu gọi linh cảm, và buộc người xem phải sống cùng nó như thể sống giữa một buổi chiều âm khí, lang thang trong Cõi Ta Bà, mọi hình hài dường như tan chảy trong mông lung. Những linh hồn, như những hình hài tan rã của một Tháp Babel bị đổ vỡ, không còn ngôn ngữ chung, không còn sự kết nối, chỉ còn lại những mảnh vỡ của tham vọng đã thất bại.
Tranh như vọng gác linh hồn
Trong vai trò như một lính gác ở cửa ngõ sinh tử, họa sĩ không đặt mình là người cầm cọ mà là người chứng kiến. Trong Vòng Sinh Tử, ta thấy những hình thể chập chờn, những khuôn mặt vỡ nét, những ánh mắt nhìn vào hư vô. Có cảm giác như cả đoàn người đang diễu hành trong cõi u minh, tìm đường trở về, nhưng không ai thực sự biết đích đến ở đâu.
"Cảm giác bị nhập và thấy cô hồn vất vưởng khắp nơi... Những hình hài này mãi mông lung, vẫn cần hội tụ...", lời tâm sự ấy như chính là tuyên ngôn nghệ thuật của anh: một hoài bão mang tính siêu hình, nhưng vô cùng người.
Cũng như tại Tháp Babel, mỗi nỗ lực tạo dựng một thống nhất đều bị phá vỡ, những linh hồn trong tranh của Phạm Trần Việt Nam cũng không thể tìm được một điểm dừng cuối cùng, một nơi để gọi là nhà. Cái chết, rồi tái sinh, và tất cả những gì nằm giữa chúng đều là một phần của một vòng xoáy vô tận, không thể nắm bắt hay lý giải.
Hội họa như lễ thức chuyển kiếp
Trong tranh của Phạm Trần Việt Nam, sự mất trọng lực của hình ảnh, không chỉ là hiệu ứng thị giác mà là một trạng thái siêu hình. Các hình thể không cố định, không biên giới; mọi thứ dường như tan chảy, hòa vào nhau trong một không gian bất định. Những hình hài, những vật thể trở nên mờ nhạt, trôi lững lờ, như thể không còn tách biệt giữa cái hữu hình và vô hình.
Không gian này phản ánh bất an, vật vã, đau đớn, như những cảm xúc không thể dừng lại, luôn trong trạng thái chuyển động. Cái đẹp trong tranh không nằm ở kỹ thuật hay bố cục, mà ở sự rung động của bản thể. Đó là cái chuyển hóa cảm xúc, mọi cảm giác không cần lý giải, mà chỉ là cảm nhận sâu sắc về sự tồn tại.
Câu chuyện Tháp Babel, thống nhất và hòa hợp bị tan vỡ bởi phân tán ngôn ngữ, mỗi nét vẽ trong tranh của Phạm Trần Việt Nam cũng biểu thị cho một phân tán, một mất kết nối giữa những phần chưa hoàn thiện của tồn tại. Anh thể hiện những nỗ lực không ngừng nghỉ của con người trong việc tìm kiếm ý nghĩa trong một thế giới đầy hỗn loạn và mơ hồ, không còn là những vật thể cố định, đó là sự thể hiện của một trạng thái tồn tại không thể nắm bắt. Chính trong mơ hồ, không hoàn chỉnh ấy, người xem cảm nhận được sự sống, niềm đau đớn và hy vọng mù mịt, tạo nên một không gian nghệ thuật đầy rung động, mỗi chi tiết đều là một phần của một tổng thể siêu hình.
"Khi vẽ cũng là lúc tôi lắng nghe tiếng nói của sự tồn tại khác trong thinh không / Chuyển tiếp cõi hư vô trở lại thành hình hài. / Ở ranh giới có một nạn nhân xơ xác / Không còn sự thật, không còn tiếng gào / Chỉ có những cú đấm vào hư không."
Dù dùng kỹ thuật tái cấu trúc tranh cũ, cắt xé, ghép nối, anh không nhằm tạo thẩm mỹ hậu hiện đại, mà để làm sống lại cái đã chết. Mỗi vết cắt là một nấm mồ. Mỗi vết nối là một cơ hội đầu thai, một tạ ơn cho cuộc hồi sinh…
"Ta về cúi mái đầu sương điểm / Nghe nặng từ tâm lượng đất trời / Cảm ơn hoa đã vì ta nở / Thế giới vui từ mỗi lẻ loi…" (Ta về, Tô Thùy Yên)
Vòng Sinh Tử là nơi không còn chỗ cho thời gian tuyến tính. Nó là hiện tại kéo dài mãi mãi. Là khoảnh khắc giữa hai nhịp tim, ở đó cái chết chưa kịp đến, và sự sống đã không còn.
Vẽ để sống thay cho những linh hồn chưa được gọi tên
Phạm Trần Việt Nam không vẽ vì nghệ thuật. Anh vẽ vì một nỗi thôi thúc sâu thẳm nào đó buộc anh phải làm chứng, cho những linh hồn chưa yên, cho những đau đớn không người thừa nhận, cho những nỗi chết chưa có chỗ nằm.
Vòng Sinh Tử không phải là một triển lãm, mà là một vọng gác siêu hình, người xem, nếu đủ tĩnh lặng và nhạy cảm, có thể lắng nghe được tiếng nói của những cõi khác.
Và đằng sau cái xa kia không là tan biến, mà lấp lánh cái Vô Cùng…
"Cái chết là bóng đời trong / Như sinh như nở giữa vòng nhân gian. / Mỗi bước chân nhẹ khẽ tan / Là bay, là rớt, là ngàn lặng thinh." (Cánh chim lạc loài, câu 268, Tagore)
Và có thể, chính lúc đó, ta cũng bước một chân vào vòng sinh tử, nhưng không để chết, mà để hiểu sâu sắc hơn: sống là gì…
Tiền Giang, ngày 9 tháng 4 năm 2025
NGÔ Kim-Khôi
Trong ngày khai mạc (Ảnh: Đặng Ngọc Tài)
Trong ngày khai mạc (Ảnh: Đặng Ngọc Tài)
Phạm Trần Việt Nam và Ngô Kim Khôi trong ngày khai mạc triển lãm Vòng Sinh Tử tại Không gian Lưu niệm Lê Bá Đảng (Ảnh: Đặng Ngọc Tài)
Triển lãm ngày thứ hai, với diễn viên Hải Yến bên bức tranh Nhân Danh Ai No. 2 (Ảnh: Đặng Ngọc Tài)
Bên bức tranh Vòng Sinh Tử, dài 20 mét (Ảnh: Đặng Ngọc Tài)
PHẠM TRẦN VIỆT NAM
Errant entre le "CERCLE DE LA VIE ET DE LA MORT"
NGÔ Kim-Khôi
Le "Cercle de la Vie et de la Mort" n'est pas simplement un titre ; c'est un univers, un état d'existence que l'on ne peut définir pleinement. C'est un cycle éternel, sans début ni fin, où la vie et la mort s'entrelacent dans une danse ininterrompue. Ce cercle n'est pas une simple succession de deux états opposés, mais un lieu où ces deux éléments se dissolvent l'un dans l'autre, fusionnés en une entité indivisible, floue et instable. Ce nom n'est pas destiné à être expliqué, mais à être ressenti : ressenti dans l'impermanence, dans l'étroite frontière entre l'existence et le néant, entre le présent et l'éternité. Il s'agit d'une invitation à pénétrer dans un univers métaphysique, où chaque naissance porte en elle la mort, et chaque mort ouvre la voie à un nouveau cycle.
Dans ce royaume immatériel, la mort n'est pas une fin, mais une transition, une transformation que nous ne pouvons ni saisir ni comprendre pleinement. A chaque tour de ce cercle, résonne une question sans réponse: "Qu'est-ce que vivre ? Qu'est-ce que mourir ?" Nous ne pouvons que ressentir, nous immerger dans le flux cosmique, là où les âmes errantes n’ont ni abri ni destination. Le "Cercle de la Vie et de la Mort" est un espace de désintégration, où des fragments impossibles à réunir flottent, où tout brille dans une brume indéfinie et incomplète, et où l'on ne peut qu'appréhender la réalité par intuition, à travers une profonde introspection.
Phạm Trần Việt Nam, dans son voyage artistique, n'est pas seulement un peintre. Il est un voyageur solitaire dans le royaume de l'inconscient, où chaque toile, chaque coup de pinceau est une confrontatyion avec l'existence même, un rituel sacré pour entendre l'écho des âmes non apaisées, des fragments encore non réunis. Pour lui, la peinture n'est pas simplement un moyen de représenter la réalité, mais un moyen d'exprimer une vie inachevée, une mort incomplète, et dans cette incertitude, rechercher une forme de révélation, un retour perpétuel.
Avec "Le Cercle de la Vie et de la Mort", Phạm Trần Việt Nam ne crée pas seulement un espace artistique, il éveille un état méditatif où tous les tourments, la violence, les drames de la condition humaine trouvent leur apaisement dans le silence du néant. Cet espace est un pèlerinage, un voyage sans destination, où celui qui sait écouter peut percevoir sa propre existence, sa propre mort, et la résurrection qui l'accompagne. Et c'est précisément dans ces fragments, dans ces connexions inachevées, que l'on trouve sa véritable essence, dans un cercle de vie et de mort indissociable, inextricable, mais que l'on ne peut ni défaire ni abandonner.
"Les sensations, les expériences liées à la mort, à l'existence métaphysique et aux phénomènes spirituels sont comme des matériaux ou des trésors à exploiter, à transformer en images. Ce qui se déroule dans les cauchemars est en réalité la vérité à laquelle je fais face chaque jour.
[... ] Lorsque je peins, c'est comme si je me confrontais à moi-même. C'est comme une conversation intérieure, où je crée des situations, les traite et cherche à les relier.
- La lettre "O" dans "VÒNG / CERCLE" trace un cercle fermé, où la vie et la mort ne connaissent pas de fin. Dans ce cycle infini, chaque rotation est un perpétuel recommencement, une spirale sans origine ni destination, où la naissance et la fin s’entrelacent sans rupture.
- La lettre "S" dans "SINH / VIE" évoque le symbole du Taiji, du yin et du yang, représentant la relativité et la transformation continue de toutes choses. Elle incarne l'idée que la vie et la mort ne sont pas des forces opposées mais complémentaires en constante métamorphose. Dans cette vision orientale, le cycle de la vie et de la mort est indissociable, et chaque étape porte en elle la suivante, infiniment mouvante et relative.
- Enfin, la lettre "T" dans "TỬ / MORT" fait référence à la croix, symbole de sacrifice, de fin, mais aussi de rédemption et de renaissance. Elle représente la croisée des chemins, l’ultime transition d'un état à un autre, un point de rencontre entre la fin d’un cycle et le commencement d’un nouveau, un seuil à franchir pour renaître.
Chaque élément du titre "Cercle de la Vie et de la Mort" n’est pas seulement une lettre, mais une partie d'un tourbillon cosmique où la vie et la mort ne sont pas séparées, mais s'entrelacent pour créer un flot infini de l’existence."
Phạm Trần Việt Nam
Peintre des limbes entre vie et mort
Dans l'univers de Phạm Trần Việt Nam, la peinture n'est pas simplement un moyen d'exprimer des images, mais un rite, où les couleurs deviennent de l'encens, et les lignes se transforment en sons de prières. Il ne peint pas pour enregistrer la réalité ; il peint pour ramener les âmes errantes, ou du moins pour leur donner une voix.
"Je suis comme un médiateur, accomplissant le travail de l'interprète… / Les mots que j'entends, / Les 'âmes' que je vois, / Les odeurs que je sens, / Les objets que je touche, / Et même le goût métallique que je perçois."
Avec son exposition intitulée "Le Cercle de la Vie et de la Mort", Phạm Trần Việt Nam poursuit son exploration des obsessions métaphysiques : la mort, la réincarnation, et la frontière floue entre ces deux états, où l'art ne se limite plus à un simple outil, mais devient un rituel, une quête incessante de sens…
" Suis-je encore là, ou bien ailleurs ? / Qui m'a jeté sous ces cieux sans cœur ? / Pourquoi les fleurs du flamboyant en feu / Font-elles pleuvoir mes larmes en aveu ?" (Les Larmes, Hàn Mặc Tử)
Il interprète les âmes errantes, les émotions brisées à travers le langage de la peinture, directement, sans passer par le prisme de la raison ou de la forme. Il est le transmetteur, mais peu à peu, il commence aussi à s'entendre lui-même, à se voir dans le vide, comme s'il fusionnait avec une autre existence.
"Je suis arrivé à cette série de peintures comme un somnambule / Dans cet état, les émotions et l'énergie jaillissent naturellement. / Peindre est comme l'interprétation d'un esprit et d'un langage venant d'une autre existence. / Peu à peu, à travers un travail continu, je commence à comprendre plus profondément l'esprit et le langage de mes images / Elles se sont naturellement fondues avec cette autre existence..."
Le Cercle de la Vie et de la Mort : Un Cercle Sans Centre
L'œuvre magistrale de l'exposition, Le Cercle de la Vie et de la Mort, est une gigantesque toile à l'huile, de la taille d'une personne, longue de plus de 20 mètres, censée être suspendue en cercle fermé. Elle ne cherche ni conclusion ni commencement, mais devient le symbole d'un instantané, un lieu où la naissance et la mort se fondent sans l'engrenage du karma.
"La réincarnation, selon le bouddhisme, est liée aux karmas de la mort imminente, mais si la mort survient soudainement, comme lorsqu'un groupe de personnes est tué par des bombes, d'où commence alors ce cycle ?", une question qui reste sans réponse, et c'est cette incertitude qui crée la pulsation métaphysique de l'ensemble de l'œuvre.
Dans cette œuvre, on peut percevoir une rencontre avec un paradoxe métaphysique : à l'instar du récit de la Tour de Babel dans la Bible, où l'humanité tente d'atteindre les cieux pour acquérir l'immortalité et le pouvoir, mais échoue et est dispersée. L'homme, dans sa quête d'une unité et d'une signification éternelles, crée malgré lui le chaos et la dispersion en lui-même. De même, dans Le Cercle de la Vie et de la Mort, chaque tourbillon de la vie et de la mort n'est pas un cycle clos, mais une fragmentation, une dispersion des fragments incomplets de l'existence.
La peinture ne décrit pas, ne transmet pas. Elle appelle l'intuition et oblige le spectateur à vivre avec elle, comme si par un froid après-midi, il errait dans le monde des vivants et des morts, où toutes les formes semblent se dissoudre dans l'incertitude. Les âmes, telles les formes dissoutes d'une Tour de Babel effondrée, ne partagent plus un langage commun, ne trouvent plus de connexion, ne laissant que les éclats d'une ambition déchue.
La Peinture comme un Garde des Âmes
Dans son rôle de garde de la porte entre la vie et la mort, l'artiste ne se place pas en tant que peintre, mais comme témoin. Dans Le Cercle de la Vie et de la Mort, on voit des formes vacillantes, des visages décomposés, des regards plongés dans le vide. Il semble qu'une procession d'âmes errantes se déplace dans l'au-delà, cherchant un chemin de retour, mais personne ne sait vraiment où il mène.
"La sensation d'être possédé et de voir des âmes errantes partout… Ces formes restent floues, elles ont encore besoin de se réunir…", ces paroles pourraient être le manifesto de l'artiste : une quête métaphysique, mais profondément humaine.
Tout comme la Tour de Babel, où chaque tentative de créer une unité se voit brisée, les âmes dans les peintures de Phạm Trần Việt Nam ne peuvent trouver un point d'arrêt final, un lieu qu'elles pourraient appeler maison. La mort, la réincarnation et tout ce qui se trouve entre les deux font partie d'un tourbillon infini, inaccessible et inexplicable.
La Peinture comme un Rituel de Réincarnation
Dans les œuvres de Phạm Trần Việt Nam, la perte de la gravité des images est bien plus qu'un effet visuel ; elle devient un état métaphysique. Les formes ne sont ni fixes, ni limitées ; tout semble se fondre et s'entrelacer dans un espace indéfini. Les figures et les objets deviennent flous, flottent, comme si la séparation entre le visible et l'invisible n'existait plus.
Cet espace reflète l'angoisse, la souffrance, la douleur, comme des émotions sans fin, toujours en mouvement. La beauté de la peinture ne réside pas dans la technique ou la composition, mais dans la vibration de l'être. C'est une transformation émotionnelle, où tout ressentiment ne nécessite pas d'explication, mais est simplement ressenti profondément dans l'existence.
Comme dans le récit de la Tour de Babel, où l'unité et l'harmonie sont détruites par la dispersion des langues, chaque coup de pinceau dans l'œuvre de Phạm Trần Việt Nam représente une dispersion, une rupture de connexion entre les parties incomplètes de l'existence. Il incarne les efforts incessants de l'humanité pour trouver un sens dans un monde chaotique et incertain, où les objets ne sont plus fixes, mais deviennent l'expression d'un état d'existence insaisissable.
Dans cette confusion, cette incomplétude, le spectateur ressent la vie, la douleur et l'espoir incertain, créant ainsi un espace artistique qui résonne profondément, où chaque détail fait partie d'une toute métaphysique.
"Lorsque je peins, c'est aussi le moment où j'entends la voix d'une autre existence dans le silence / Faisant la transition du néant vers la forme. / À la frontière, il y a une victime épuisée / Il n'y a plus de vérité, plus de cri / Il n'y a que des coups dans le vide."
Bien qu'il utilise la technique de la reconstruction de ses vieilles peintures, en les découpant, en les déchirant et en les réassemblant, il ne cherche pas à créer une esthétique postmoderne, mais à ressusciter ce qui est mort. Chaque coupure est une tombe. Chaque connexion est une opportunité de renaissance, un hommage à la résurrection…
" Je reviens, tête basse où la brume descend, / Sentant dans l'âme le poids du ciel pesant. / Merci aux fleurs d'avoir fleuri pour moi, / Le monde sourit à chaque être sans voix." (Je Reviens, Tô Thùy Yên)
Le Cercle de la Vie et de la Mort est un endroit où le temps linéaire n'a plus sa place. Il est un présent éternel. Un instant entre deux battements de cœur, où la mort n'est pas encore arrivée, mais où la vie n'est plus.
Peindre pour Vivre pour les âmes non nommées
Phạm Trần Việt Nam ne peint pas pour l'art. Il peint par une impulsion profonde qui le pousse à témoigner, pour les âmes sans paix, pour les souffrances non reconnues, pour les morts sans place.
Le Cercle de la Vie et de la Mort n'est pas une exposition, mais un garde métaphysique des âmes, où le spectateur, s'il est assez calme et sensible, peut entendre la voix des autres mondes.
Et au-delà de ce qui est lointain, il n'y a pas de dissolution, mais une lumière infinie…
"La mort vit dans la vie, tout comme la naissance / Et chaque pas se fait d’élan et de silence." (Oiseaux errants, verset 268, Tagore).
Et peut-être, à ce moment-là, nous mettons aussi un pied dans le cercle de la vie et de la mort, mais pas pour mourir, mais pour comprendre plus profondément : ce que c'est que vivre…
PHẠM TRẦN VIỆT NAM
Wandering Between "THE CIRCLE OF LIFE AND DEATH"
NGÔ Kim-Khôi
The "Circle of Life and Death" is not merely a title; it is a universe, an existential state that cannot be fully defined. It is an eternal cycle, with no beginning or end, where life and death intertwine in a never-ending loop. This circle is not a simple succession of two opposing states, but a realm where they dissolve into each other, merging into a vague and unstable entity. This title is not meant to be explained, but to be felt: felt in the impermanence of things, in the fragile line between existence and nothingness, between present and eternity. It is an invitation to enter a metaphysical space, where every birth carries death within it, and every death becomes the pathway to a new cycle.
In this immaterial realm, death is not an end but a transition, a transformation that we cannot fully grasp nor comprehend. At each turn of the circle of life and death resounds the unanswered question: "What is it to live? What is it to die?" We can only feel, immerse ourselves in the cosmic flow, where wandering souls do not know where their journey will come to an end, nor where their home will be. The "Circle of Life and Death" is a space of disintegration, where broken fragments that cannot be reunited float, where everything shimmers in the mist of ambiguity and incompleteness, and where one can only apprehend the reality through intuition, or profound introspection.
Phạm Trần Việt Nam, in his artistic journey, is not merely a painter. He is a lone traveler in the realm of the unconscious, where each canvas, each brushstroke, is a confrontation with existence itself, a sacred ritual to capture the echoes of unsettled souls, of fragments yet to be reunited. For him, painting is not simply a means of representing reality, but a way of expressing an unfinished life, an incomplete death, and in that misty world, seeking a form of revelation, an eternal return.
With the "Circle of Life and Death", Phạm Trần Việt Nam does not merely create an artistic universe; he awakens a meditative state where all the turmoil, violence, and tragedies of the human condition fall in the silence of nothingness. This is a pilgrimage, a journey without destination, where one who listens carefully can sense the metaphysical existence of their self, of death and rebirth that are perpetually inseparable. And it is precisely in these irreparable fragments, in these unfinished connections, that one finds their true essence, in an inextricable circle of life and death that cannot be undone nor abandoned.
"The sensations, experiences related to death, metaphysical existence, and spiritual phenomena are like materials or treasures to be exploited, transformed into images. What happens in nightmares is, in reality, the truth I face every day.
[... ] When I paint, it’s like I am confronting myself. It's like having a conversation with myself, then creating situations, handling them, and finding ways to connect them.
The letter "O" in "VÒNG / CIRCLE" draws a closed circle, where life and death have no end. In this infinite cycle, each rotation is a perpetual renewal, a spiral with no origin or destination, where birth and death intertwine without interruption.
The letter "S" in "SINH / LIFE" evokes the symbol of Taiji, of yin and yang, representing the relativity and continuous transformation of things.
It embodies the idea that life and death are not opposite but complementary forces in constant metamorphosis. In the Eastern vision, the cycle of life and death is inseparable, with each stage carrying the next, infinitely shifting and relative.
Finally, the letter "T" in "TỬ / DEATH" refers to the cross, a symbol of sacrifice, of endings, but also of redemption and rebirth. It represents the crossroads, the ultimate transition from one state to another, a point of encounter between the end of one cycle and the beginning of a new one, a threshold to cross in order to be reborn.
Each element of the title "The Circle of Life and Death" is not just a letter, but a part of a cosmic whirlpool where life and death are not separate, but entwined in an infinites flow of existence…”
Phạm Trần Việt Nam
Painter of the Limbo Between Life and Death
In Phạm Trần Việt Nam's world, painting is not just a means of expressing images; it is a form of ritual, where colors become incense smoke, and lines the sound of requiem. He does not paint to record reality; he paints to bring wandering souls back, or at the very least, to make them heard.
"I am like a mediator performing the task of interpreting… / The words I hear, / The 'souls' I see, / The smells I sense, / The objects I touch, / And even the metallic taste I perceive."
With his exhibition titled The Circle of Life and Death, Phạm Trần Việt Nam delves further into metaphysical obsessions: death, reincarnation, and the threshold between these two states, where art ceases to be a mere tool and becomes a ritual, an unrelenting quest of meaning…
"Am I still here, or lost somewhere? / Who brought me forth beneath the air? / Why do the flamboyant flowers in that bloody wear flare, / Dripping on my soul tears so rare?" (Tears, Hàn Mặc Tử)
Through the painting language, Nam interprets wandering souls, shattered emotions directly, without passing through any lens of reason or formalism. He is the transmitter, but gradually begins to hear himself, to see himself in the void, as if he would merge with another existence.
"I approach this series of paintings like a somnambulist / In this state, emotions and energy flow naturally. / Painting is like the interpretation of a spirit and language from another existence. / Gradually, through continuous work, I begin to understand the spirit and language of the images I paint / They have naturally blended with that other existence..."
The Circle of Life and Death: A Circle Without a Center
The central piece in the exhibition, The Circle of Life and Death, is a huge oil painting, measuring the height of a person, over 20 meters long, supposed to be hang in closed circle. It does not aim for an ending or beginning, but becomes the symbol of a sudden state, where birth and death meet instantly, beyond the gears of karma.
"Reincarnation, according to Buddhism, is tied to near-death karma, but if death happens suddenly, like when a group of people is killed by bombs, where does that cycle begin?" A question that remains unanswered, and this very uncertainty creates the metaphysical pulse of the entire work.
This painting reveals the correspondence with a metaphysical paradox, much like the story of the Tower of Babel in the Bible, where mankind attempts to reach the heavens in pursuit of immortality and power, only to fail and be scattered. In its quest for unity and eternal meaning, mankind inadvertently creates chaos and dispersion within itself. Similarly, in The Circle of Life and Death, each cycle of life and death is not a closed loop, but a fragmentation, a scattering of the unfinished fragments of existence.
The painting itself does not tend to describe nor interpret. It incites intuition and forces the viewer to live with it, as if they wander through a cold afternoon in the realm of the living and the dead, where all forms seem to melt into uncertainty. The souls, like the disintegrating forms of a fallen Tower of Babel, no longer share a common language, no longer find connection, only are the remnants of an aborted ambition.
Painting as a Guard of Souls
In his role as a guard of the gateway between life and death, the artist does not place himself as a painter, but as a witness. In The Circle of Life and Death, one sees wavering forms, fractured faces, eyes gazing into the void. It feels as though a procession of wandering souls is parading in the afterlife, searching for a way back, but no one really knows where the destination would be.
"The feeling of being possessed and seeing wandering souls everywhere… These forms, while remaining forever vague, still need to gather…", these words could be his artistic manifesto: a metaphysical yet profoundly human ambition.
Just as in the Tower of Babel, where every attempt to create unity is shattered, the souls in Phạm Trần Việt Nam's paintings cannot find a final stopping point, a place to call home. Death, reincarnation, and anything that lies between them are part of an endless whirlpool, beyond reach and explanation.
Painting as a Ritual of Reincarnation
In Phạm Trần Việt Nam's paintings, the loss of gravity in the images is not just a visual effect, but a metaphysical state. The forms are neither fixed nor limited; everything seems to dissolve and blend in an undefined space. Figures and objects become indistinct, floating, as if the separation between the tangible and intangible no longer exists.
This space reflects anxiety, suffering, pain, like emotions that never stop, in perpetual movement. The beauty of the paintings does not lie in the technique or composition, but in the vibration of being. It is an emotional transformation, where every sensation requires no explanation but is simply deeply felt by its existence.
Much like the story of the Tower of Babel, where unity and harmony are broken by the dispersion of language, every brushstroke in Phạm Trần Việt Nam's paintings represents the dispersion itself, disconnection between the incomplete parts of the existence. He portrays humanity’s tireless efforts to seek meaning in a world full of chaos and ambiguity, where objects are no longer fixed but become expressions of an elusive state of being. In such confusion and incompleteness, the viewer feels life, pain, and uncertain hope, creating a vibrating artistic space where each detail is part of a metaphysical whole.
"When I return, it is also the moment I hear the voice of another existence in the void / Transitioning from nothingness to form. / At the border, there is a victim exhausted / There is no truth, no scream / Only punches into the void."
Although the artist practices reconfiguring old paintings, cutting, tearing, and threading and collage, he does not seek to create a postmodern aesthetic, but to revive what is dead. Each incision is a grave. Each connection is a chance for reincarnation, a thanksgiving for the rebirth…
"I return, my head bowed in the falling mist, / Feeling the weight of earth and sky. / Thankful for the flowers that bloom just for me, / The world smiles on each lonely soul it sees." (I Return, Tô Thùy Yên)
In The Circle of Life and Death, linear time no longer has its place. It is an eternal present. A moment between two heartbeats, where death has not yet come, but life is no longer.
Painting to Live for Unnamed Souls
Phạm Trần Việt Nam does not paint for art. He paints because of some profound urge for him to bear witness to the restless souls, to the unrecognized suffering, to the deaths that have no place to lie on.
The Circle of Life and Death is not an exhibition, but a metaphysical guard, where the viewer, if being calm and sensitive enough, can hear the voice from other realms.
And beyond the far distances, there is not dissolution, but a shimmering of the Infinite...
"Death belongs to life as birth does. / The walk is in the raising of the foot as in the laying of it down." (Stray Birds, verse 268, Tagore)
And perhaps, at that moment, we too step into the circle of life and death, but not to die, but to understand more deeply about: what it means to live…