Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Tư, 5 tháng 3, 2025

Thơ Phapxa Chan

Phụ bản đêm

 

ta lạc trong bóng tối xóm làng

xem như một sự xâm phạm tới những thế lực âm u

thế nên ta phải dâng hiến dương khí thanh tân 

để đổi lấy đường đi ra bờ suối

nơi hy vọng sẽ gặp lại vài làn đom đóm

chúng sẽ múa ta xem điệu vũ chiêu hồn

 

trong muôn triệu vì sao

có một ngôi dành riêng cho ta

trong trăm ngàn phiến đá 

có một tảng dành riêng cho mình

đêm nay ta ngồi trên tảng đá ấy để nhìn ngắm vì sao kia

nhưng lũ đom đóm lại làm ta hoang mang quá đỗi

chúng xen vào dòng chảy của các tinh vân 

một đường bay lập loè mộng mị

 

ta nuốt lấy vì sao của mình rồi ngả lưng trên đá

trong cơn mê

dòng suối là bầu trời 

chuyên chở ta — một linh hồn lạc lối 

trôi mãi về vực thẳm nhớ thương

 

ta hát trong mơ một khúc hát ru

ru cho giấc mơ cũng thiếp ngủ,

ôi nỗi buồn thẳm sâu của trời đất

của suối đêm

của tinh cầu mồ côi lạc mẹ

nhập bọn theo lũ đom đóm lập loè

 

hồn ta vướng vào những bụi tre gai

trong mê cung cành lá

trong rách bươm tơi tả

ta nghe chút mật ngọt dịu êm

 

thinh lặng rồi

thinh lặng cả rồi

đêm cũng ngừng trôi chảy. 

 

Thoáng nghe sóng cướp tháp thành

 

​​ngày ấy anh gieo

          những buồn vui tán xạ

 

những nhặt nhàu

            bủi nhủi hanh heo

 

ngày gió sông tay dệt

                những chợ thuyền 

                            mục hủi can qua

 

đêm qua 

      anh vấp

             một khúc cây trong mơ

 

đồi cao

       mây chờ kết nụ

 

lăn lóc xuống triền

                  hoa cát sõng

 

thoáng nghe

              sóng cướp

                          tháp thành

Ga Hòa Hưng

 

anh viết lén mấy dòng

             khi đương nhật

mặt trời còn nằm lật ngón đôi ba

     có hôm qua

ngâm trong môi sữa lửa

            hít hà ơi

            à

ngã sân ga

           anh viết lén khi

tàu qua chân ga

     chân ga lửa đốt đầu toa rập roã

(chẳng phải anh

            không muốn băng qua)

nhưng ngặt nỗi

     nỗi giờ toàn khúc xạ

chiều đến anh đã lệch mích đôi ba.

 

Chiều thứ tư chẳng rủ ai, cà phê một mình, viết

 

khi tôi tỉnh dậy buổi chiều đã được thắp

         lên trong những toa tàu

giấc ngủ trôi qua vành tai như những

   chùm hoa bọ cạp nước

chút ê nhức thiếu thời

người rảo qua đường — bóng mờ ghi trên 

                          nhật ký

một ngày tôi phải viết nhiều

chữ in dấu vân hoa 

có chiều sâu của sân ga cỏ rậm

khi tôi tỉnh dậy những bóng đèn thắp sáng 

       đã gục trên mớ nhau thai 

tháng ngày trì độn

  những chùm mây chui qua kẽ tay van vỉ—

đường truyền thạch anh lọc 

thư tín phúc âm

nhà thờ đối xứng 

thây trôi

những ngả nghiêng trên bóng cây côi cút

tôi vẽ bằng đôi giày trắng những 

       chấm phá lặng thinh chiều sách vở

có kẻ gọi chúa là thằng ranh — rảnh rang 

tôi

cũng muốn.

Hài nhi

 

câu hát 

đánh thức lũ mặt trời

trong hang

 

lùa chúng thành hàng

chạy ra xem thế giới

 

những đốm vàng 

nhảy nhót

cỏ xanh

 

mặt trời

sinh vật mới ra đời

từ câu hát đêm qua

 

khi loài người vừa chết.

Chiếc ru

 

rằng xưa có chiếc người con

rơi từ biển bé xuống hòn núi to

gặp thời một vụ mùa no

đá lên lớp lớp tròn vo bụng kìa

 

chiếc người gặp chiếc người kia

chiếc kia rơi xuống từ ria mâm trời

trên trời có cái gì thời

chiếc kia bảo có một lời ru thôi

 

rằng xưa có chiếc người rơi

rơi từ gần gụi về nơi tắp mù

rơi từ một góc thu lu

rơi ra một đống thù lù giữa sân

 

chiếc người bảo chiếc người rằng

chiếc ơi chiếc có biết chăng chiếc à

chiếc đi từ buổi xông pha

chiếc đi vì nước vì nhà chiếc ha

 

nước nhà chiếc ở đâu ta

ở sông ở núi ở ga ở cầu

ở từ cái buổi ban đầu

đến khi chiếc chẳng còn đâu chiếc à

 

chiếc đi trong cõi người ta

chữ tài chữ mệnh thế là chiếc đau

một đàn chiếc trắng phau phau

gặp một đàn đỏ đánh nhau tơi bời

 

chiếc ơi chiếc ởi chiếc ời

chiếc thua chiếc thắng chiếc vui chiếc buồn

chiếc rừng chiếc bể chiếc nguồn

chiếc cây chiếc cối chiếc chuồng chiếc truông

 

chiếc đào tẩu chiếc hoàn lương

chiếc mở miệng chiếc cởi truồng bất tuân

chiếc đi khắp nẻo đông xuân

chiếc riêng chiêng chiếc chiếc quần quật đông

 

chiếc ơi chiếc có nhớ không

từ bao giờ chiếc bị gọi thành con thế này?

 

Rồi khi

 

rồi khi trăng muối lên cao

mấy sào giậu đổ mấy hào hương sa 

rồi khi những khóm măng ca

chợt như mơ mặn chờn ta rục lòng

rồi khi nắng ngỏ đòng đòng

về trên nấm biếc một đồng trinh thơ

rồi khi mặt mũi ngác ngơ

nằm yên rễ củ ngó lơ mái nhà

rồi khi bão lệ nhạt nhoà 

quơ tay một đoá trầm trà ngân nga 

rồi khi vỡ vụn can qua

lảnh lơi bầu bí vườn nhà riêng tây 

rồi khi ý nhị nhạc mây

tự tình ngẫu nhĩ tháng ngày xuôi thay

rồi khi vướng lọn tóc bay

chỉ mành cột tiếng kình chày đêm sương

rồi khi mơ mỏi tuyệt đường 

thở dài hơi bể những nhường núi non

rồi khi quẩy bước chon von 

tiếng nàng gọi giật từ hòn sơ sinh

rồi khi anh tú tái sinh

một thân khung cửi trỗi mình song the

rồi khi thi vận dặt dè

điểm trang một lối tìm về bên sông

rồi khi lấm gót bòng bong

hoàng tuyền có rũ phấn hồng hay chưa

rồi khi ngõ dột mưa thưa

nhớ nhung mòn nét sớm trưa dặc dầu

rồi khi quạ khách tháng ngâu

lụa là bọc tấm lưng trâu phong trần 

rồi khi lơ lãng quên dần…

 

(Trích từ tập Ngày ra đời của gió)