Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Sáu, 3 tháng 1, 2025

Thơ Phapxa Chan

Hoa rơi cửa phật

 

lầu chuông buông thõng chân ngà

làm cho sư bác ngỡ là tràng phan

chắp tay niệm phật một tràng

khum tay hứng lấy đôi hàng lộ rơi

 

nếu phật cũng thích hoa tươi

em xin dâng cả một đời lả lơi

nếu sư cũng biết nhoẻn cười

thì em đâu ngại dâng vài phẩm xôi

 

nếu lệ phật cũng biết rơi

cứu em đi, đã trùng khơi muôn đời

nếu bồ tát biết thương người

thương em đi, cánh hoa vùi mộ sâu

 

vồ chuông em để gối đầu

em chờ sư bác lên lầu điểm canh

sư ơi cái thuở xuân xanh

sư đem sư gõ tan tành còn đâu…

 

Lạc

 

ngủ đi những kẻ hay mơ

bay lên sao hoả ngươi chờ làm chi

 

ngủ đi hỡi những đôi mi

bay qua sao thuỷ có gì đợi đâu

 

ngủ đi bến cuối còn lâu

bay ngang sao mộc đã đâu tới nhà

 

ngủ đi chuyến ấy còn xa

sao kim một góc thiên hà mà thôi

 

ngủ đi đừng đợi tới nơi

sau lưng sao thổ đã rơi cuối trời

 

ngủ đi và cứ thế trôi

lênh đênh sông bạc cánh nôi lạc bầy...

 

Từ một giọt tuyết tinh

 

tôi cần làm gì đó 

cho trái tim băng giá này 

thêm băng giá

khi băng giá đang tan

những xấu xí lộ ra và nuốt dần lục địa

 

tôi cần những vĩnh cửu lãnh nguyên

cần một mình gác tuyết

cần ngòi bút trắng tinh

hơi thở tôi phà

từ bầu băng giá phổi

 

tôi cần làm gì đó 

cho trái tim băng giá này

thêm băng giá

đừng mong tôi tan chảy

 

khi băng giá chẳng được ngủ yên

thức giấc dưới cái nóng sỗ sàng 

của ngày văn minh xâm thực

tôi sẽ rẻo gót hồ băng 

về nơi vĩnh hằng bóng tối—

 

chôn cất trái tim bên một hốc băng 

nơi kết tinh trầm tích,

nơi cô quạnh chẳng ai viếng thăm,

chỉ những ngọn gió trước giáng sinh 

khi chưa mang phúc âm nào ghé hỏi

 

tôi cần làm gì đó 

cho trái tim băng giá này

thêm băng giá

đừng mong tôi tan chảy

 

khi những gấu váy mùa màng 

đầm ướt cỏ hoa và thơm mùi xuân sắc

vấy một vệt bùn vào hốc hác tim tôi

kỷ vật của em 

sẽ được nuốt trọn 

bởi cô độc vĩnh kỳ

 

em chẳng cần trở lại 

để nhặt một cánh hoa rơi từ gấu váy

vì tôi đã cất kỹ lắm rồi

 

và sau một vận chuyển giao thiên địa

em lại được sinh ra từ một giọt tuyết tôi 

chắt chiu trong 

niềm hân hoan nhỏ nhắn 

cuối cùng

 

rồi giữa khu vườn xuân 

đầy ắp tiếng cười không ký ức,

họ quên lãng mùa đông 

và thế là niềm vui tôi 

được ngụy trang thật khéo—

 

dưới những ngụm rượu nồng mùa màng và

họ bảo:

băng giá qua rồi,

chẳng tuyệt sao, thượng đế!

 

thượng đế cười 

cùng nỗi niềm của kẻ 

đã tuyệt giao 

với sáng tạo kỳ khôi nhất:

trái tim 

và sức ấm 

của băng giá vĩnh hằng. 

 

Đêm chín

 

đêm chín

những ngòi bút cắm vào đá ngầm

đèn rủ từ trời

áo choàng thi sĩ nhốt một con thú hoang

 

nhíu mày

tìm chữ

vỡ một nắm sao

ngâm vào nước giếng

nghìn năm sau

vớt một vốc thơ

 

mắt rơi từ hồ

trả lại trời

chiếu trong vực nước xanh

hai toà tháp đối đỉnh

 

đêm nay có kẻ

ngủ trên cát ẩm

sóng

đắp chăn

thủy triều

phồng  

xẹp

 

giấc mơ

khoan xuống biển

biển trút nước 

xuống giấc mơ

áo choàng thi sĩ nhốt một con thú mơ.

 

 

Hỗn mang

 

rụng cánh

hoa rơi

về địa ngục

mang theo

thông điệp

của thiên đàng

 

run run

tay chúa

vê nhân loại

khe khẽ

chân vua

lõm thế gian

 

nửa chén

đã say

bầu nguyệt mớm

trăm gầu

chửa đục

dạ tinh tràn

 

hoa rơi

lạc cánh

miền vô cực

ngửa cổ

nốc căng

cuộc hỗn mang

 

nâng mây đỉnh

vuốt gió hang

thúc hoa thôi nụ

giục chim ra ràng

 

hôn kẽ đất

nghịch khe giàng

kìa đôi bướm ngủ

đây hàng nước rơi

 

thôi người nhé

nhé người ơi

ta về cõi nớ

người chơi phương này

 

trời có ngất

đất mới say

cho vươn chóp nắng

cho đày đáy sương

 

cơn nắng vỡ

toang

ngàn nốt bạc

rắc bột

không trung

phủ mềm

đất lạc

 

ưỡn rướn

đón

sét lòng

quại quằn

ôm

bão bụng

 

chống trời

nàng phô bình ngọc

truỗi đất

chàng nhả mưa châu

 

hoang mang nổ vỡ tinh cầu

trong cơn mê sảng vui sầu thiên miên.

 

Mỏng

 

gió vẫn thổi

trang sách cháy

cuộn mình ngày tháng mỏng

anh đi qua vai em

những hình nhân cười cợt

rồi em biết chi 

con phố mỏng cháy thành than tạt mạnh

chúng ta bay trên những phím rêu thưa

anh cũng mỏng

em cũng mỏng

câu thơ mỏng manh

vắt trên lưỡi dao mỏng

những vết bỏng cũng mỏng mảnh như lá mùa xưa

 

em nằm dưới gót chân anh

gió thổi những trang sách thấm huyết em 

cào quệt lưng anh mỏng

chúng ta gào to khi băng qua những con đê mỏng

họ nhặt xác em chất chồng bảo tàng mỏng mốc

chúng ta gào điệp khúc mỏng

những mắt cá chòng chọc nhìn vào lưng anh

những xác em vắt qua câu luận ngữ vô tri

bất thình lình tia chớp mỏng

cắt một vệt cuối trang 

hư không bỗng dưng mỏng dẹt

 

thuyền rỗng qua sông đen

em đi vào vùng đêm mỏng mẹt

gió tốc ngực em xổ bầy chim không cánh 

chúng bay vào vùng đen mờ mỏng

em gọi với theo

tiếng kêu bị hấp thu vào vùng im 

của những bình minh không ánh

ở nơi đó có chuỗi ngày không đêm

không dấu tích mặt trời

không một chút phôi pha

không một điều trăng trối 

 

anh thấy bóng em hét 

em chạy xuyên qua những lùm cây

đâu đó xen qua những ẩn dụ ít dùng

bài thơ kết thúc khi anh ngủ quên

quên mình mỏng

rồi em có về thăm lũ kiến

chúng xây mộ anh

không quên tạ từ đôi vần mỏng

anh trần truồng dưới ngọn thác mỏng mong 

 

gió vẫn tạt ngực em

sách vẫn cháy ngực em

lúa vẫn trổ đòng đong

bên phím dương em mỏng

ngực em gào câu đồng dao mỏng mọng

anh đi qua vai em

mỏng mỏng mỏng

 

mỏng mòng mong mòng mọng 

mỏng mọng tợ thân thu rục đổ

mỏng mòng mong mòng mọng

mỏng mọng tay chim qua xác trời rực đỏ.

 

Ngày ra đời của gió

 

hãy viết gì viết gì đừng là thơ

là một tiếng bơ vơ bên kia thế

vào làm sao chân nào bước trước đây

ri là răng tôi chẳng hiểu ngờ ngây

 

xin cho tôi neo một tiếng im im

có lũ mưa cài chặt khoá thiếu niên

nghiêng cái đầu hỏi mớ bòng ngày cũ

chợ đồng xa dằng dặc tiếng rao trưa

 

riêng có lẽ tôi chẳng như gã nhỏ

băng qua ga tìm bến cuối đàn chim

vì sao cứ đi vì sao cứ đi

ngẩn một lúc trẹo chân bên vực giấy

 

họ đến sớm hơn phiên giao dịch gió

có gì đây đổi tiếng trống cầm canh

biết hỏi ai ai biết hỏi ai

găm một mảnh âm ba trong ngực vỡ

 

e là chẳng có gì trong tổ nữa

kiến kéo về từ bất tận hoang liêu

bức tượng sóng hai đầu nhìn nhau ngỡ

dưới ngàn khơi thêm một bận hợp tan

 

đỉnh núi vẽ đường bay âm tiết xám

trộn vào trong ngày tháng ngậm bồ hòn

xin hối lỗi những mê man sông suối

cuội lạnh như chân khách lạ vô tâm

 

ở đâu đó hoài nghe đêm chất vấn

rêu thưa trên mái đổ giấc chiêm bao

xin một đoá tường vi về nép gối

ôi bộc lưu và ngày tháng vực ngờ

 

biển biến cố trùng khơi thành chén nhỏ

ca lên đi đỉnh núi lại thêm hồng

rực gót chân ngày ra đời của gió

chẳng linh tính nào níu nổi một cánh chim.

 

 

Tà dương muôn muốt

 

có thấy không — trong này là hương hoa

đừng chối từ thư ngục

         đại dương điên — sóng vỗ gạch 

ngang 

 

tàn biên hoang giậu

        rách rưới 

câu liêm — hai lần tuột chỉ

    mối mai à, không, chẳng chi nhạn cắn cành 

sương

                    quân tử mê lộ âm phần

— cúi đầu vai trũng tà dương, muốt

muôn, đầm đẫm

trầm thắp chiều hôm

phố lâm râm nguyện

tang quyến

lau thưa

quyện chân bùn chật bước

đọt cầm ca vươn đêm đăng hoả

         lư lý nơi nao

               thập tải luân giao 

sinh sinh tầm nhất đóa 

               dao ca ôi — người nhắn tôi ấy hả?

 

Thánh đường chéo

 

ngoài kia trời còn mưa không

anh nơi đây
bẻ gãy những móng tay tượng
bóng tối khắc lên da cây
lời thì thầm tối thượng

 

anh vò
nhai
nuốt
một chúc thư
ngăn cản một mầm cây đâm chồi
anh khoét một lỗ trên tinh hoàn
hé cửa cho hậu duệ nhìn ra bóng tối

 

hai tay đan chéo
buổi chiều đan chéo
bóng tối đan chéo
anh đan chéo
hai trái tinh hoàn
lòng thòng đan chéo

 

ngoài trời có còn mưa không
anh muốn đi ra cánh đồng một mình
muốn lần về phía bờ sông
muốn nhai một búi cỏ sương
muốn trườn trên một tảng đá
muốn hú một tiếng thật dài
muốn đái một bãi dưới trăng
muốn tưới lên mu bàn chân
một dòng nước ấm

 

ô hô
kìa tinh tú


a ha
này thái dương


anh mân mê hai trái tinh hoàn
ngón giữa bẻ cong ngón trỏ chéo về phía sau
anh nheo mắt nhìn qua cánh cổng
thánh đường.

 

(Rút từ tập Ngày ra đời của gió)