(Jonathan Haidt, 1980. Books & NXB Công Thương, 2024)

Nguyễn Thụy Anh

Cuốn sách được xuất bản tháng 3/2024 ở Mỹ và được dịch sang tiếng Việt khá nhanh.

Với văn phong linh hoạt, đại chúng, dễ đọc, lôi cuốn bằng cách mô tả thế giới thực-ảo của gen Z qua những hình ảnh ẩn dụ thú vị, tác giả vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại về cuộc sống của “thế hệ lo âu”, thế hệ có tuổi thơ gắn liền với công nghệ mà giảm bớt vui chơi tự do, thế hệ được/ bị bảo vệ quá mức trong đời thực và thiếu sự bảo vệ trong thế giới ảo.

Jonathan Haidt đưa ra những bằng chứng để có thể gọi gen Z là thế hệ lo âu bằng những con số thống kê, những kết quả nghiên cứu cụ thể. Cho dù lờ mờ cảm thấy điều này từ lâu, chúng ta, các bậc cha mẹ bất lực chưa tìm ra giải pháp đối mặt với sự “hoành hành” của công nghệ, thường cố gắng nhắm mắt làm ngơ để chờ đợi tuổi teen của con qua đi, mong mọi điều ổn trở lại bằng cách kỳ diệu nào đó, hoặc lấy các lợi ích của công nghệ để bù đắp những mất mát. Đọc cuốn sách này, các con số gây sốc sẽ khiến chúng ta nhìn vấn đề rõ ràng hơn, hiểu nguồn cơn của những lo âu căng thẳng của chính gen X chứ không chỉ gen Z, nhìn rõ hệ luỵ của sự mất kết nối trong đời thường mà say mê kết nối trong cuộc sống ảo. Cảm thấy hoảng sợ. Cảm thấy phải làm gì đó!

Bốn đề xuất của tác giả như một giải pháp đồng bộ – bốn ý tưởng đơn giản không ngờ, chỉ cần bố mẹ quyết tâm, không tặc lưỡi cho qua, không hùa theo đám đông, mà càng nhiều người thực hiện thì sẽ có một đám đông mới – là chúng ta sẽ có được một tương lai ít lo âu hơn cho tuổi thơ.

Cá nhân tôi từng thực hiện được hai trong những ý tưởng đó nhưng vì không đồng bộ nên cuối cùng cảm thấy mình đã cúi đầu bị khuất phục trước các thiết bị công nghệ, những thứ làm nên thế mạnh của bọn trẻ so với phụ huynh chúng nhưng đồng thời cũng làm chúng trở nên vụng về trong giao tiếp đời thực!

Tóm lại, cuốn sách đáng đọc. Đáng bỏ thời gian để đọc và ghi chép lại một vài số liệu, một vài suy nghĩ, trong một ngày cuối tuần sẽ trôi qua rất nhanh.