Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Những con mèo lang chạ giữa lưng chừng ngọn gió (3 - hết)
Nguyễn Viện
17.
Trở lại Mỹ, em như được sống lại thuở mười tám, hai mươi. Party, drinking và hút cỏ. Gặp lại mấy đứa bạn cũ ở Hongkong, cũng như em, cảm giác về sự bế tắc thật sự không chịu nổi. Tụi nó bỏ chạy. Em cũng không muốn trở về nữa. Đồng Cỏ nhắn cho tôi sau một tuần im lặng. Nàng không bị covid.
Tôi yên tâm.
Đồng Cỏ nói, có thể em sẽ phải tìm một thằng nó nào đó ngủ cho đỡ buồn. Sự trống trải giày vò em.
Cũng tốt thôi, tôi bảo.
Tuy nói thế nhưng tôi vẫn buồn, dù chúng tôi không còn thuộc về nhau. Tôi biết cũng không dễ để Đồng Cỏ tìm kiếm một tình yêu mới, nhưng để giải trí thì không quá khó, nhất là với một phụ nữ không xấu. Quả thật, chẳng bao lâu sau đó, Đồng Cỏ khoe, em mới gặp một thằng Pakistan khá hay. Chỉ có thế. Tôi không muốn suy đoán thêm về sự gặp gỡ ấy của Đồng Cỏ. Tôi chúc mừng và cố gắng quên Đồng Cỏ.
Trời vẫn xanh thẳm và mùi của đồng cỏ vẫn mênh mang.
Đồng Cỏ nói, em mong anh sẽ tìm được một người mới, đàng hoàng hơn em.
Tôi tự hỏi, thế nào là đàng hoàng? Đó có phải là điều cốt yếu không? Chẳng phải tôi đã yêu Đồng Cỏ vì một dáng vẻ phóng túng, bạt mạng ngay khi mới gặp sau một buổi xem phim của người bạn? Hôm đó, có phải Đồng Cỏ đã tự gởi gấm mình trong vòng tay ôm của tôi lúc chia tay? Không see you again, nhưng định mệnh đã xô đẩy chúng tôi vào nhau, như một tất yếu, để đắm say và để đau khổ.
Đồng Cỏ nhắn, Alexis giống anh, một cách kỳ lạ. Anh ổn không?
Anh ổn, tôi trả lời, anh cũng mới gặp một người, đại thể rất khác em, nhưng anh có cảm nhận, cô ấy chỉ là một phiên bản khác của em, như mặt trái với mặt phải của cùng một con người. Nói một cách khác, cô ấy mới là bản gốc, em là một phóng ảnh. Có thể anh nói điều này sẽ làm em buồn và cô ấy đau. Nhưng với anh, em và cô ấy là một, không sau không trước. Đồng cỏ hay đồng xanh cũng chỉ là một cánh đồng. Trên cánh đồng ấy, anh là mù sương buổi sáng.
Chúc mừng anh, Đồng Cỏ nói, cô ấy là gì với em không quan trọng. Mong anh vui.
Tôi nói, cũng không có gì vui. Cô ấy không yêu anh. Tuy nhiên, anh vẫn coi cô ấy là một người yêu. Tìm được một người để ngưỡng vọng cũng đủ hạnh phúc.
Nhưng với em, Đồng Cỏ nói, dường như chỉ có xác thịt?
Tôi nói, em là hiện thực. Cô ấy là giấc mơ. Trần gian mộng ảo là em và cô ấy đồng hiện trong đời anh như một giấc mơ tìm thấy. Và anh cảm thấy mình trọn vẹn.
Đồng Cỏ nói, anh là một người ích kỷ điển hình mang tính đực.
Tôi bảo, ai cũng ích kỷ theo cách của mình. Nếu không ích kỷ, làm sao chúng ta có thể tồn tại như một cá thể?
Người ta vẫn có thể có những chọn lựa khác, Đồng Cỏ nói. Khi em yêu một người khác, ngoài anh, chỉ có nghĩa em vẫn cô đơn. Và em biết rằng, đàn ông không phải là cái để lấp đầy cô đơn. Nhưng em biết phải làm sao? Đừng tìm cách trả thù em.
Anh vẫn yêu em, tôi nói, anh không trả thù em. Yêu một người khác, cũng chỉ có nghĩa anh tự yêu mình. Em nói anh ích kỷ, anh đồng ý. Một người khác là một người khác, không chính/phụ. Người khác ấy, họ cũng chỉ sống đời họ. Biết đâu, anh cũng chỉ là trò chơi của họ.
Ừ, Đồng Cỏ nói, chúng ta là trò chơi của nhau.
18.
Tôi về Sài Gòn, lòng nặng trĩu.
Cảm giác về sự thất bại làm tôi ê chề. Đồng Xanh và Đồng Cỏ không bao giờ thuộc về tôi. Cà phê với Văn, tôi cũng không cảm thấy thoải mái. Tuy nhiên, tôi vẫn có nhu cầu chia sẻ, tôi không thể đơn độc, mặc dù tôi luôn đơn độc. Tôi đến chơi với Mi. Mi nấu cơm chay, chúng tôi ăn giữa những câu thần chú về niềm tin của sức mạnh mật tông. Mi cũng chia sẻ với tôi về sự an lạc từ các thầy Tây Tạng, sư phụ của cô. Nhưng tôi chỉ thấy vẻ đẹp hùng tráng của trí tuệ và thể chất nơi các thầy mà tôi từng gặp. Và nó là một vọng động khác. Tôi thích sự chăm sóc của Mi, điều đó mang an lạc đến cho tôi còn hơn bất cứ một kinh tụng nào. Tôi thân với Mi từ rất lâu đến nỗi tôi không còn nhớ tình thân ấy đã bắt đầu như thế nào.
Mi nói, tự do là một điều kiện. Nhưng nếu cụ biết buông bỏ, thì tự do ấy mới trở thành vô điều kiện.
Tự do là tự tâm, tôi nói. Kiến tánh thành Phật, đó là tự do. Nhưng dù kiến tánh, anh vẫn bi lụy. Giữa biết và thành là chấp. Anh vẫn luôn là kẻ tìm kiếm. Và chấp vào sự tìm kiếm như một ý nghĩa, dù biết đích đến cũng chỉ là vô nghĩa.
Còn yêu được thì cứ yêu, Mi bảo, nhưng tình yêu của cụ giống như một thứ sát sinh. Cũng oan nghiệt đấy.
Thật ra, tôi đính chính, anh chỉ tự hủy. Chết đi và sống lại, anh không biết đã đi đến tận cùng của sự sống và cái chết chưa, nhưng dù sao, tận hiến vẫn là một cách sống mà anh chọn lựa.
Mi bảo, chúng ta như những kẻ đi tìm bóng.
Tôi nhún vai, lắc đầu. Đành thế. Liệu chúng ta có thể uống một ly cà phê, nhìn đời đi qua và không nghĩ gì cả được không.
Mi pha cho tôi một ly kỳ tử và tặng tôi một viên thuốc nhỏ của các thầy Tây Tạng ban. Mi bảo thần lực của chư Phật nằm trong đó. Tôi nghĩ, đây là một liệu pháp tinh thần hơn là công dụng thực tế. Tuy nhiên, tôi vẫn uống với lòng biết ơn. Bản thân tôi kính ngưỡng Milarepa như một con người ngoại hạng, từ cuộc đời đến thi ca. Vì thế, tôi cũng kính ngưỡng mật tông như một con đường ngắn nhất đi đến tuyệt đối.
Tháng sáu Saigon đã mưa nhiều, nhưng vẫn còn những ngày nắng nóng như điên dại. Mi nói vô phòng Mi ngủ một giấc chờ trời mát rồi hẵng về. Mi làm việc. Tôi để nguyên quần áo nằm xuống giường. Mùi đàn bà phảng phất. Tuy buồn ngủ, nhưng tôi không ngủ được. Nghĩ ngợi lan man. Một phụ nữ sắc sảo khôn ngoan như Mi không yêu đương bừa phứa. Tôi chỉ ngạc nhiên sao cô có thể chịu đựng được sự cô đơn một cách bình thản đến vậy. Việc ăn chay trường của cô là từ tâm với các sinh linh hay chỉ là cách trấn an với những xao xuyến trong lòng? Không bao giờ hỏi Mi về con đường tu tập của cô vì tôi xem đó một thầm kín riêng.
Tôi như kẻ đã xa lìa thế giới rồi đột nhiên trở về, xa lạ với cuộc sống và không ngớt ngạc nhiên về phụ nữ. Quả thật, tôi chưa bao giờ hiểu được phụ nữ, tôi không có bất cứ một trải nghiệm nào với họ. Phụ nữ bí ẩn và những suy đoán của tôi về họ thường sai. Tôi vụng về và nhiều khi ngây ngô. Đồng Xanh hay Đồng Cỏ có thể đã rất thất vọng về tôi, cho dù tôi đã chân thành trong mọi sự. Tôi không có gì để áy náy hay hối tiếc.
Buổi chiều, Mi và tôi thả bộ dọc theo bờ sông. Mi nói, cụ thả lỏng đi. Đừng đăm đăm như thế, khó coi. Tôi bật cười. Khó chịu quạu quọ, đấy là tôi. Tuy nhiên, tôi vẫn thấy những cô gái đang tập thể dục quanh đây đều đẹp, khỏe mạnh. Dường như họ cũng đang chiến đấu cho một điều gì đó.
Tôi như kẻ đứng ngoài thế giới. Xâm nhập vào cuộc đời, tôi chỉ có mỗi cách chọn một cô gái nào đó dẫn đường. Nhưng cuối cùng, tôi vẫn là kẻ lạc đường.
Đồng Cỏ bảo tội nghiệp anh.
Đồng Xanh nói anh có đi đâu mà bị lạc.
Mi bảo cụ gặp toàn ma nữ.
19.
Đồng Xanh bất ngờ nhắn cho tôi, em đang trên xe vào Sài Gòn.
Tôi ồ lên, vui quá.
Đồng Xanh nói, cho đến khi đã ngồi trên xe, em mới chắc chắn là mình đi đâu.
Tôi đùa, ngẫu hứng muốn kiếm một đứa con à? Nói xong tôi biết mình lỡ lời, vô duyên.
Em không thích có con. Giả dụ em muốn có con thì anh cũng không phải bố của con em.
Em đi công việc hay đi chơi?
Em đi không vì điều gì cả. Tự dưng em thấy cần phải đi đâu đó thôi. Và cũng không chắc em sẽ gặp anh.
Tôi nghĩ, phụ nữ rắc rối. Giấc mơ làm mẹ có phải là khao khát lớn nhất của phụ nữ không? Tôi không biết. Nhưng tôi tin mọi thứ lý tưởng như làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn, hay ý nghĩa hơn cũng không đi xa hơn mối quan hệ căn bản nam nữ và con cái, xét trên bình diện tổng quát.
Thành phố chật chội. Và Đồng Xanh cũng không muốn cho tôi biết nàng ở đâu. Tôi hẹn Đồng Xanh ở một quán cà phê đường Hàn Thuyên, ở đây có view đẹp. Đồng Xanh cũng không nói có đến hay không. Tuy nhiên, nàng đã đến đúng giờ.
Tôi muốn ôm nàng. Nhưng sợ sẽ bị từ chối, tôi chỉ đứng lên kéo ghế cho nàng. Tôi nói, em đẹp. Thật ra, tôi đã nhìn thấy đôi mắt phấn khích và một ý chí bất chấp của nàng.
Đồng Xanh cười nhẹ, anh khỏe?
Anh đủ khỏe để yêu em.
Tán gái cũng cần có sức, Đồng Xanh nói.
Tôi gật đầu, nhất là với một người như em.
Một khởi đầu vui vẻ. Công viên thơ mộng hơn với những phụ nữ mặc áo dài làm dáng chụp hình. Cà phê cũng ngon hơn, tôi nhấm nháp niềm vui như thể Đồng Xanh đã thuộc về mình. Mặc dù, tôi biết Đồng Xanh luôn giữ một khoảng cách để quan sát và phòng thủ. Tuy nhiên, tôi đã đang phơi bày mình như lộn trái cả bản thân.
Anh tưởng sẽ không còn cơ hội gặp em nữa, tôi nói.
Sao anh lại tưởng vậy? Đồng Xanh hỏi.
Ngay sau khi chia tay em ở Đà Lạt, anh nghĩ câu chuyện của chúng ta đã chấm dứt. Bởi vì, em không cho anh một niềm hy vọng nào. Cho dù em vào Sài Gòn về bất cứ lý do gì, anh cũng bất ngờ và vui.
Đồng Xanh nói, em vào đây chắc chắn không phải để tìm anh. Nhưng nếu không có anh thì chưa chắc em đã đi. Thật đấy.
Cám ơn em. Hình như vẫn có điều gì đó mà chúng ta không vượt qua được, tôi nói.
Có phải vì mất Đồng Cỏ mà anh tìm đến em không? Bất chợt Đồng Xanh hỏi.
Không, anh không tầm thường đến thế. Sự hấp dẫn nội tại của em lôi cuốn anh mà không cần phải có bất cứ lý do nào. Và anh biết anh không cưỡng được sự lôi cuốn ấy, nếu em muốn.
Em không quan tâm Đồng Cỏ là người thế nào, nhưng em muốn biết anh có quên được Đồng Cỏ không?
Anh không quên. Nhưng đấy là một thế giới khác. Em là một thế giới khác.
Đồng Xanh cười, cứ như là thế giới song song ấy nhỉ. Em không phải là phiên bản của một ai khác, hay một thế giới khác. Chúng ta chỉ có một thực tại.
Tôi cũng cười, em là thực tại duy nhất.
Nhưng dưới mắt anh, em không phải là em như đúng là em, mà em chỉ là thứ anh tô vẽ cho ước mơ của anh.
Em đã không cho anh cơ hội để yêu em như đúng là em, vì thế, anh đã yêu em như một giấc mơ.
Anh không biết em nghĩ gì, khao khát điều gì. Liệu thế có phải là yêu không?
Quả thật, tôi vẫn như người đứng ngoài cuộc đời Đồng Xanh. Tôi có thể làm gì hơn? Tôi không biết gì hết. Cánh cửa đã đóng lại. Tiếng đập cửa của tôi vô vọng.
Tôi hỏi Đồng Xanh muốn ăn gì, Tây Tàu Nhật Bản Hàn Quốc hay Ấn Độ. Đồng Xanh bảo em đang ăn kiêng. Tôi đưa Đồng Xanh đến một nhà hàng chay. Chúng tôi không nói gì hơn ngoài những câu chuyện vu vơ về sở thích ăn uống và một vài cuốn sách đang được công chúng yêu thích. Tôi nhận ra sở thích ăn uống của Đồng Xanh rất khác tôi, nhưng lại giống nhau trong việc đánh giá về một số tác phẩm và tác giả. Thậm chí, tôi thấy Đồng Xanh sắc sảo và uy lực trong những nhận định của mình. Nàng yêu chữ nghĩa và khắt khe với văn chương.
Câu chuyện giữa chúng tôi trở nên thoải mái hơn. Và tôi biết, cho dù Đồng Xanh không yêu tôi như tôi mong ước, nhưng chúng tôi cũng sẽ không thể xa nhau.
Mỗi ngày tôi đều đến đón Đồng Xanh đi ăn tối. Tôi không thích tranh luận khi ngồi với phụ nữ nên tôi đã không rủ Văn. Bởi Văn vẫn thích tranh cãi như thể không tranh cãi thì không tồn tại. Tôi không coi chuyện thắng/thua, hay đúng/sai là quan trọng. Sự dấn thân thật sự và nỗi cô đơn của mỗi con người không phải là cái để bàn luận. Sống và hành động là chọn lựa cách thế ở đời của mình, tôi không có nhu cầu giãi bày hay chia sẻ. Tôi sống cho tôi và không vì một điều gì khác.
Cũng như Đồng Cỏ, có thể Đồng Xanh thấy tôi là người ích kỷ hay chỉ biết nghĩ về mình. Và Văn không đồng ý với tôi nhiều điều. Cũng không hề chi. Tôi vẫn lao về phía trước như một mũi tên không đắn đo.
Hôm sau, tôi chọn một nhà hàng Pháp ẩn khuất trong hẻm giữa khu trung tâm để nhớ lại lần gặp đầu tiên với Đồng Xanh ở Đà Lạt, cũng là một nhà hàng Pháp cầu kỳ và tinh tế, thêu dệt một chút lãng mạn.
Đồng Xanh hỏi, anh đang nghĩ gì?
Tôi nói, anh đang âm mưu làm thế nào để hôn được em và uống lấy mùi miệng em.
Anh cứ mơ những gì anh muốn.
Quán vắng. Tôi nhìn ngắm Đồng Xanh và tôi muốn nói những lời điên dại, mê cuồng từ sâu kín lòng tôi khao khát, nhưng tôi kìm chế. Đây là lúc không cần phải hoa mỹ. Đây là lúc của ngôn từ chân thật. Của cảm xúc giản dị nhưng lớn lao từ bản năng và trái tim. Của mê vọng tận hiến và tự hủy. Tôi yêu Đồng Xanh như sự sống và nỗi chết của tôi.
Giấc mơ của tôi tự bôi xóa. Và giấc mơ của tôi cũng tự vun trồng những mầm xanh mới. Tôi sống giữa tuyệt vọng và hy vọng, giữa hư ảo và hiện thực.
Gặp nhau mỗi ngày, nhưng tôi vẫn như ở ngoài Đồng Xanh. Khoảng cách của sự thấu hiểu dường như tôi vẫn không vượt qua được. Tôi không thật sự biết Đồng Xanh mong mỏi điều gì và nàng muốn tôi làm gì. Tôi chỉ biết yêu nàng theo cách của tôi, ngưỡng vọng và bộc trực nỗi niềm như tôi là thế.
20.
Giữa lúc tưởng như Đồng Cỏ đã quên, tôi nhận được một tin nhắn vỏn vẹn chỉ có hai từ của nàng, “em buồn”. Tôi nhắn lại hỏi thăm, nhưng Đồng Cỏ không trả lời. Tôi cũng không liên lạc với Tấn để xem mối quan hệ của họ còn không. Tôi không coi Tấn là bạn nữa.
21.
Đồng Xanh hỏi, có thứ gì kích thích đủ để bứng chúng ta khỏi mặt đất này?
Chỉ có một thứ duy nhất có thể bứng chúng ta khỏi mặt đất này là tình yêu, tôi nói. Và tình yêu cũng là lý do tối hậu để chúng ta bám vào mặt đất này. Anh sẽ không biết phải sống thế nào, nếu không có em.
Tôi không nói để tán tỉnh Đồng Xanh. Tôi muốn ôm Đồng Xanh vào lòng, nhưng tôi như con chuồn chuồn vỗ cánh giữa lưng chừng ngọn gió, dự báo thời tiết những ngày ảm đạm. Có phải nỗi cô đơn của Đồng Xanh đã loại bỏ tôi bên ngoài những khát khao của nàng?
Em không mường tượng được, Đồng Xanh nói, có ngày em lại ngồi cạnh một người như anh.
“Ngồi cạnh” là một nan đề triết học. “Một người như anh” lại là một vấn nạn xã hội. Tôi hỏi, “một người như anh” là sao?
Đồng Xanh bảo, anh là một thế giới khác mà em không thuộc về. Em chưa bao giờ nghĩ tới việc em sẽ bước vào thế giới ấy, huống chi lại ở bên anh, theo một cách nào đó.
Tôi cười, anh hiểu. Nhưng chính em là người đã đến và mở cửa bước vào thế giới ấy.
Đến giờ, em cũng không hiểu tại sao lúc ấy em lại làm thế, Đồng Xanh nói.
Anh cảm nhận được từ sâu thẳm mối quan hệ này như một sự sắp đặt bí ẩn của số phận, mà chúng ta ngộ nạn.
Nhìn thẳng vào tôi, Đồng Xanh hỏi, sao không phải hạnh ngộ mà lại là ngộ nạn?
Điều này thật sự anh cũng không hiểu, anh nói như một dự cảm thôi.
Kệ, Đồng Xanh nói.
Ừ, kệ.
22.
Đồng Cỏ nhắn tin hỏi, cô gái của anh thế nào rồi?
Tôi trả lời, cô ấy vẫn không yêu anh.
Em tưởng anh là người bất khả chiến bại.
Không. Với em, chẳng phải anh cũng đã là người thất bại sao?
Anh tìm người khác đi. Đừng mất công tán tỉnh. Ở đây em cũng chơi banh xác. Em bỏ thằng Pakistan rồi. Bữa giờ, bụp toàn bọn da trắng. Chút nữa em sẽ gặp một thằng đen.
Cẩn thận, coi chừng vỡ tử cung đấy.
Ừ, em cũng hơi ớn.
Tuy nói chuyện như không có gì, nhưng tôi không tránh khỏi buồn chán. Đồng Cỏ đang hủy hoại mình. Nàng không đủ tự tại để vượt qua sự khắc nghiệt của cô đơn, mặc dù Đồng Cỏ vẫn yêu nỗi cô đơn của mình và khinh miệt sự tầm thường của con người.
23.
Tôi hỏi Đồng Xanh, em có ý định gặp Văn không?
Em nghĩ là không cần thiết, Đồng Xanh nói.
Tuy nhiên, ngày cuối cùng ở Sài Gòn, Đồng Xanh đã gặp Văn và họ có một tối uống rượu với nhau. Tôi không hỏi Văn hay Đồng Xanh có vui không. Tôi cũng không quan tâm việc Văn có thích Đồng Xanh hay không.
24.
Đồng Cỏ hoang đàng và bất chấp. Đồng Xanh lạnh lùng và bất cần. Tôi rủ Văn đi Bangkok chơi, nhưng Văn không đi. Lấy lý do bận, dường như Văn e ngại hay lấn cấn gì đó trong mối quan hệ chung giữa hai chúng tôi và Đồng Xanh. Một mình, tôi vác nỗi chán chường đi Bangkok.
Khu đèn đỏ trên đường Sukhumvit tấp nập gái đứng đường. Nhưng tôi không giải quyết nỗi buồn của mình bằng gái. Tôi lang thang trong các con hẻm tìm kiếm sự khác biệt với Sài Gòn.
Mi nhắn tin cho tôi, cụ hãy đến bất cứ một ngôi chùa nào, càng vắng càng tốt. Ngồi xuống và để lòng thinh lặng.
Tôi bảo, lòng anh đã là một ngôi chùa rồi.
Nhưng chùa thì phải có Phật, Mi nói, mà cụ không cần Phật đúng không? Vì thế, lòng cụ không thể là chùa. Nếu cụ có là chùa thì hãy phá nó đi. Cụ đang chấp vào chính cụ đấy.
Anh không chấp vào anh nữa thì anh phải chấp vào em thôi.
Mi cười ha ha. Em không cứu rỗi được cụ đâu. Thà là cụ cứ đi chơi đĩ đi.
Chỉ có một gái đĩ là Madalena cứu rỗi được anh thôi, tôi nói, nhưng cô ấy đã thuộc về Chúa rồi.
Mi nhắn, cụ cứ ở đó đi. Em sẽ qua.
Hai ngày sau, Mi và một cô bạn nhỏ tìm tôi trong khách sạn. Tôi như sống lại sau một cơn bạo bệnh.
Mi bảo, em sẽ là quan âm cứu khổ cứu nạn cho cụ.
Anh cần một Madalena, tôi nói, không cần quan âm thị Mi.
Mi dùng một ngón tay gõ vào trán tôi nói, cứng đầu.
Dẫn tôi đi chùa thiền định, Mi bắt tôi ngồi cạnh để cô truyền năng lượng vũ trụ cho tôi. Tất nhiên tôi không thể thiền, mặc dù tôi vẫn ngoan ngoãn ngồi bên cô. Lòng tôi vọng động đến ba ngàn thế giới. Thế giới nào tôi cũng chỉ nhìn thấy đồng xanh trên đồng cỏ và con chuồn chuồn đơn độc giữa lưng chừng ngọn gió.
Ngày nào cơm cũng chay. Tình cũng chay như cơm. Tôi hao mòn sinh lực. Tôi nói với Mi, anh chết mất.
Mi bảo, cụ chết được là hồng phúc không chỉ cho cụ mà còn cho bá tánh. Hãy giải nghiệp bằng việc không sát sinh và tĩnh lặng trong chánh niệm.
Điều gì đang xảy ra thế này? Tôi hoang mang.
Cô bạn đi với Mi chỉ nhìn tôi cười. Thùy trong trắng như hoa sen. Thùy long lanh như mặt nước. Và Thùy nhu mì như muôn thuở màu xanh của lá cây.
Tôi hỏi Thùy, chánh niệm với em là gì?
Rất dịu dàng Thùy nói, em chỉ yêu một người thôi. Và người ấy đã mang linh hồn em đi sang bên kia thế giới. Em không còn chánh niệm hay tà niệm.
Hơi bị bất ngờ, tôi hỏi, thế em sống bằng gì?
Em sống không bởi cơm bánh của trần gian, Thùy cười, cũng không bởi bánh hằng sống của Chúa. Em sống bằng khí trời.
Con bé này rỡn mặt tôi.
Thùy hỏi, anh sống bằng gì?
Anh sống bằng máu và thịt của chính anh, tôi trả lời.
Thùy le lưỡi, ghê quá. Nhưng uống máu có pha rượu không?
Tôi cười, đàn bà là rượu.
Thùy chắp tay, Mô Phật.
Tôi cũng chắp tay và xá Thùy một xá, Mô Phật.
Tôi phạm tội sát sinh với phụ nữ, vô độ và oan khiên với chính mình.
Chúng tôi cũng có những thời khắc thư thái và khoan hòa với bá tánh. Ở trong một khu phố đậm đặc màu sắc Ả Rập, chúng tôi đi dạo như những kẻ nhàn tản và tôi nghĩ đến nền văn minh mang tính đực của nhân loại trong thế giới Ả Rập này như một ví dụ cho sự lầm than của con người về văn hóa. Phần thưởng cho đàn ông hay đọa đày với đàn bà cũng chỉ là một cách tuyên xưng sự lầm lạc của chân lý.
Dẫu thế nào, ăn uống vẫn là một lạc thú trần gian cho mọi dân tộc. Mi cho phép chúng tôi được ăn món Ả Rập cũng vì tò mò. Lạ và ngon. Không bõ công phá giới sát sinh.
Tôi nói với hai cô bạn, lập ra giới luật là việc của các nhà tu hành. Phá giới là việc của chúng sinh. Chúng ta cứ làm những gì cần làm.
Mi lườm tôi, Thùy cũng liếc xéo tôi.
Tôi hỏi, ngon không?
Hai cô cùng gật đầu. Chân lý thì phổ quát. Buổi tối, chúng tôi đi dọc theo những con phố đầy gái đứng đường. Cái nghèo cũng phổ quát và bán thân là một trong những thứ phổ quát nhất của nhân loại. Bất tận và vô lượng, hình thái và nội dung.
Tôi nhớ đến Văn như một người đàn ông từ hành tinh khác. Nơi mà sự nghèo khó và đĩ điếm không tồn tại.
Tôi nhớ đến Đồng Xanh như một cô gái vô nhiễm với dục tính trong một thế giới tinh thần mang tên Platon.
Tôi nhớ đến Đồng Cỏ như phụ nữ của một hiện tại duy nhất, không quá khứ không tương lai.
Tôi nhớ đến Mi và Thùy bên cạnh tôi nhưng không cùng một cảnh giới tâm thức và sự giác ngộ tâm linh về bản chất cuộc sống.
Sự khác biệt của tôi trong thế giới này, thật ra chỉ là chỗ đứng.
Rồi Mi và Thùy bỏ lại tôi giữa khu đèn đỏ, họ đi hành hương lên phía bắc nước Thái.
25.
Một hôm Tấn đến tìm tôi báo tin, Đồng Cỏ mất tích. Tôi hỏi, sao biết? Tấn nói những người bạn Hongkong của Đồng Cỏ cho biết và cảnh sát đang truy tìm tông tích cô ấy.
Tôi không muốn suy đoán Đồng Cỏ tự sát hay bị giết, bị bắt cóc. Tôi tự huyễn hoặc rằng Đồng Cỏ muốn ẩn giấu mình ở đâu đó như cách để xóa bỏ. Không tăm tích.
Tôi nhớ đến câu nói của Đồng Cỏ với mẹ nàng, “nếu con chết thì cứ bó chiếu vất vào bãi rác.”
26.
Đồng cỏ đã là hư vô, nhưng tôi còn hấp hối.
Đồng Xanh nhắn tin cho tôi, anh có sao không?
Tôi hỏi, tại sao em lại hỏi vậy?
Em cũng không biết, Đồng Xanh nói, tự dưng em cảm thấy bất an về anh.
Anh không sao cả, tôi nói vu vơ, có một đồng cỏ không bao giờ xanh nữa.
Em biết rồi, Đồng Xanh bảo, em chia buồn với anh.
Tôi chảy nước mắt. Lặng lẽ. Tôi không muốn gì nữa.
Cũng không bao lâu nữa, Đồng Xanh nói, đồng xanh sẽ chỉ còn là cái xanh thẳm của bầu trời.
Không, tôi nói, em không được chết.
Đồng xanh hay đồng cỏ cũng chỉ là một, anh không thấy sao. Đồng Xanh nói.
Bồn chồn lo lắng, ngay đêm đó tôi mua vé xe giường nằm đi Đà Lạt.
27.
Vào khách sạn vệ sinh tắm rửa rồi tôi lao thẳng đến chỗ ở của Đồng Xanh. Nàng cũng chuẩn bị xong, chúng tôi đi cà phê ăn sáng.
Khuôn mặt Đồng Xanh vốn lạnh, giờ đây trở nên bình thản khác thường. Trực giác của tôi thường đúng, và tôi nghĩ đã có điều gì trong Đồng Xanh chín rục.
Anh đến kịp lúc đó, nàng nói, em đã thấy cái xanh thẳm của bầu trời đẹp như thế nào.
Ừ, bầu trời xanh thẳm bao giờ cũng đẹp một cách xao xuyến, tôi nói, và nó làm cho chúng ta có thể sống trong niềm hy vọng và hân hoan.
Không, chính vì cái đẹp đó em sẽ sống khác. Em đã không yêu anh, em xin lỗi. Cũng như em đã không thể yêu ai, ngay cả khi có người úp mặt vào giữa hai đùi em, thì em cũng chỉ thấy một cái đẹp khác, một nỗi xao xuyến khác của hư vô. Thế giới này, hình như không thuộc về em.
Tôi cầm tay Đồng Xanh đưa lên miệng hôn, chúng ta chỉ có một thực tại duy nhất, trong thực tại ấy, em là tình yêu của anh.
Em không biết yêu, Đồng Xanh bảo.
Đồng Cỏ cũng đã nói như thế với tôi trước khi biến mất. Tôi còn biết nói gì. Cuộc sống của tôi đang dần bị xóa trắng. Đồng xanh đang từ giã tôi. Giấc mơ của tôi vỡ tan.
Trên đường về, cả hai chúng tôi nắm tay nhau. Và tôi biết điều ấy chỉ có nghĩa là cách nàng muốn chúc lành cho tôi.
Rồi, Đồng Xanh khuất sau khung cửa.
Tôi đứng lặng rất lâu. Và tôi chờ đợi.
Khi vừa quay đi, tôi nghe một tiếng rơi rất nặng phía sau lưng.
28.
Tôi báo tin cho Văn biết Đồng Xanh đã chết. Ngày hôm sau Văn cũng có mặt ở Đà Lạt.
Chúng tôi cùng đến bệnh viện để tiễn đưa Đồng Xanh về quê. Khi ôm và an ủi bà mẹ, tôi nghĩ là mình sẽ phải săn sóc bà ấy.
Tôi nói, tôi sẽ thăm chị sau.
Cám ơn anh, bà mẹ bảo, tôi có lỗi với con.
Không, tôi bảo, cô ấy đã biết tự chọn cách sống và chết của mình như một người dũng cảm.
Dầu gì thì Đồng Xanh cũng không còn nữa, sự bất hòa của chúng tôi sẽ chấm dứt. Tôi chỉ mong con tha thứ cho mình.
Tôi nói, cái chết hòa giải chúng ta chị ạ.
Buổi tối, tôi và Văn đi uống rượu ở chỗ chúng tôi đã cùng ngồi với Đồng Xanh trước đây.
Tôi nói với Văn, bầu trời xanh thẳm có phải là một nỗi chết mà con người hướng tới?
Văn nói, cái chết là một bầu trời mà màu xanh của nó là niềm hy vọng.
7/2022