văn việt: Thơ Han Kang

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Thơ Han Kang

Han Kang (한강), sinh năm 1970 tại Gwangju, Hàn Quốc, là nhà văn nổi tiếng với lối văn xuôi đầy chất thơ, tập trung vào những chấn thương lịch sử và sự mong manh của cuộc sống con người. Bà đã giành giải Nobel Văn chương 2024 nhờ những tác phẩm khám phá sâu sắc nỗi đau cá nhân và tập thể.

Han Kang học văn học Hàn Quốc tại Đại học Yonsei và bắt đầu sự nghiệp văn chương với thơ và truyện ngắn từ năm 1993, nhanh chóng khẳng định tên tuổi với những tác phẩm độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân, được đánh giá cao bởi sự kết hợp tinh tế giữa tính bạo liệt và sự dịu dàng. Văn của Han Kang thường xoay quanh những vấn đề sâu sắc về xã hội, tâm lý con người, đặc biệt là những nỗi đau, mất mát và sự cô đơn. Bà sử dụng ngôn ngữ giàu chất thơ, tạo nên những bức tranh đầy ám ảnh và xúc động. Trong các tác phẩm của mình, Han Kang đối mặt với những chấn thương lịch sử và những quy tắc vô hình, phơi bày sự mong manh của cuộc sống con người. Bà có nhận thức độc đáo về mối liên hệ giữa thể xác và tâm hồn, giữa người sống và người chết, và trong phong cách thơ ca và thử nghiệm của mình, bà đã trở thành một nhà cải cách trong văn xuôi đương đại.

Nổi bật trong sự nghiệp của Han Kang là tiểu thuyết ba phần The Vegetarian (Người ăn chay, 2007), một câu chuyện đầy ám ảnh về bạo lực, sự đàn áp và tự do cá nhân. Lấy bối cảnh ở Seoul ngày nay, câu chuyện kể về Yeong-hye, một người phụ nữ có một giấc mơ khiến cô quyết định trở thành người ăn chay và những hệ lụy phức tạp từ quyết định này. Đây là cuốn tiểu thuyết tiếng Hàn đầu tiên của Han Kang được dịch sang tiếng Anh, bởi dịch giả Deborah Smith, được xuất bản vào năm 2015. Năm 2016, cuốn sách này đoạt Giải Man Booker quốc tế cho thể loại hư cấu. Các tác phẩm khác của Han Kang như Greek Lessons (2011) và The White Book (2016) cũng nhận được nhiều lời khen ngợi, tập trung vào các chủ đề đau khổ, mất mát và nỗi ám ảnh của con người.

Han Kang là một nhà văn Hàn Quốc tài năng với những tác phẩm giàu tính nhân văn và sâu sắc. Giải Nobel Văn chương 2024 của Viện Hàn lâm Thụy Điển là một sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của bà vào nền văn học thế giới.

NGÔI NHÀ TỐI TĂM CỦA ÁNH SÁNG

Hôm đó ở Ui-dong

mưa tuyết rơi

và thân xác tôi, bạn đồng hành của linh hồn,

run rẩy với mỗi dòng lệ chảy.

Lên đường đi.

Bạn đang do dự sao?

Bạn đang mơ gì, lửng lơ như thế?

Những ngôi nhà hai tầng sáng đèn như hoa,

dưới đó tôi học được sự đau khổ

và hướng về một vùng đất hạnh phúc chưa từng chạm tới

dại khờ đưa tay ra.

Lên đường đi.

Bạn đang mơ gì? Cứ bước tiếp đi.

Tôi bước về phía những kỷ niệm hình thành dưới ánh đèn đường.

Ở đó, tôi ngước nhìn lên và bên trong bóng đèn

là một ngôi nhà tối mịt. Ngôi nhà

tăm tối của ánh sáng.

Bầu trời u ám và trong bóng tối đó

những chú chim trú ngụ

bay lên, rũ bỏ sức nặng của cơ thể.

Tôi phải chết bao nhiêu lần để bay như vậy?

Không ai có thể nắm tay tôi.

Giấc mơ nào đẹp đến thế?

Ký ức nào

sáng ngời đến vậy?

Mưa tuyết, như những đầu ngón tay của mẹ,

vuốt qua đôi lông mày nhăn nhíu của tôi

gõ vào má lạnh cóng rồi lại

vuốt ve cùng chỗ đó,

Nhanh đi và hãy lên đường.

...

Nguồn: Nguyễn Man Nhiên chuyển ngữ bài thơ "Pitch-Black House of Light" của nhà văn nữ nổi tiếng Hàn Quốc HAN KANG, từ bản dịch tiếng Anh của Sophie Bowman, xuất bản trên tạp chí Modern Poetry In Translation (MPT) số 3 năm 2016. Trong số này, chuyên đề "The Blue Vein" tập trung vào làn sóng thơ Hàn Quốc mới, với tuyển tập các bản dịch của hai nhà thơ hàng đầu Hàn Quốc là Kim Hyesoon và Ko Un, và những bài thơ của Han Kang, nhà văn vừa đoạt giải Nobel Văn chương 2024.

MÙA ĐÔNG QUA GƯƠNG

Nhìn vào đồng tử ngọn lửa.

Màu xanh lam

con mắt hình trái tim

nóng bỏng, rực rỡ

bao quanh nó

ngọn lửa bên trong màu cam

nhấp nháy

bao quanh lần nữa

ngọn lửa bên ngoài hơi trong suốt

sáng mai, buổi sáng em

khởi hành đến thành phố xa nhất

sáng nay

con mắt xanh của ngọn lửa

nhìn xuyên qua đôi mắt em.

Bây giờ thành phố của em là buổi sáng mùa xuân, nếu anh du hành qua lõi trái đất, xuyên thẳng vào giữa tâm mà không do dự thành phố đó hiện ra, thời gian ở đó chính xác là chậm hơn mười hai tiếng, mùa ở đó chính xác là trễ hơn nửa năm, vì vậy thành phố đó bây giờ là buổi tối mùa thu, như thể lặng lẽ theo dõi ai đó thành phố đó theo sau thành phố của em, vượt qua đêm vượt qua mùa đông em lặng lẽ chờ đợi, trong khi thành phố của em chạy nhanh hơn thành phố đó như ai đó lặng lẽ vượt qua

Bên trong tấm gương mùa đông đang chờ đợi

Một nơi lạnh lẽo

Một nơi tột cùng giá lạnh

Lạnh đến nỗi

mọi vật không thể run rẩy

khuôn mặt (từng đóng băng) của anh

không thể vỡ tan

Em không đưa tay ra

anh cũng

không muốn đưa tay ra

Một nơi lạnh lẽo

Một nơi mãi lạnh giá

Lạnh đến nỗi

đồng tử không thể dao động

mí mắt

không biết làm sao khép lại (với nhau)

Bên trong gương

mùa đông đang chờ đợi và

Bên trong gương

Em không thể tránh khỏi đôi mắt anh và

Anh cũng không với tới.

Họ nói rằng chúng ta sẽ bay cả ngày.

Gấp chặt hai mươi bốn giờ nuốt vào miệng và

đi vào gương họ nói.

Khi em dỡ hành lý trong một căn phòng ở thành phố đó

Em nên dành thời gian rửa mặt.

Nếu nỗi đau khổ của thành phố này âm thầm ập đến

Em sẽ âm thầm tụt lại phía sau và

khi anh không nhìn vào nó trong khoảnh khắc

hãy dựa vào lưng gương lạnh giá

hát nghêu ngao một cách vô tư.

Cho đến khi, đã gấp chặt hai mươi bốn giờ

và khạc nhổ ra bằng lưỡi nóng

anh quay lại nhìn em

Mắt em là hai mẩu nến trượt dài những giọt sáp khi chúng thiêu đốt bấc đèn, không bỏng rát hay đau đớn, người ta nói rằng sự rung động của lõi ngọn lửa xanh là sự xuất hiện của linh hồn, những linh hồn ngồi trên mắt em và run rẩy, chúng ngân nga, ngọn lửa bên ngoài đung đưa từ xa đung đưa để lùi xa hơn, ngày mai anh sẽ rời đến thành phố xa nhất, ở đây em đang bùng cháy, giờ thì anh đưa tay vào nấm mộ của hư không và chờ đợi, ký ức cắn ngón tay anh như rắn, anh không bỏng rát hay đau đớn, khuôn mặt kiên định của anh không bị thiêu cháy hay vỡ vụn

...

Nguồn: Nguyễn Man Nhiên chuyển ngữ bài thơ "Winter through a Mirror" của nhà văn nữ nổi tiếng người Hàn Quốc HAN KANG, từ bản dịch tiếng Anh của Sophie Bowman xuất bản trên tạp chí MPT (Modern Poetry In Translation), số 3 năm 2016.

What We Promised And Broke (2022) của Christian Bahr

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Thơ Han Kang