Shirin Ebadi (2016. Until We Are Free.‎ New York: Random House)

Hà Thị Minh Đạo phỏng dịch

CHƯƠNG 9

BAO VÂY

Với việc trung tâm chính thức đóng cửa, hoặc ít nhất là đóng cửa về mặt hành chánh, các nhà chức trách tưởng tượng rằng họ đang dừng công việc của chúng tôi. Nhưng chúng tôi gần như ngay lập tức bắt đầu làm việc tại văn phòng luật sư cá nhân của tôi. Đó không phải là một không gian quá lớn: hai phòng và khu vực tiếp tân ở trung tâm. Nhưng chúng phù hợp vì có nhiều bàn hơn và tiếp tục công việc.

Một buổi chiều, khi chúng tôi đang ngồi quanh chiếc bàn họp bằng gỗ để thảo luận về các vụ án của mình, thì có ai đó đã đảo qua lại ở cửa. Hai người đàn ông có khuôn mặt chanh chua, có lẽ ở độ tuổi bốn mươi, trong chiếc quần dài rộng thùng thình màu xanh nước biển, nổi bật.

"Chúng tôi đến từ văn phòng thuế. Chúng tôi cần kiểm tra cơ sở," một trong số họ thông báo.

"Điều này có thực sự cần thiết không? Từ khi nào cán bộ thuế đến kiểm tra văn phòng của người dân?"

Những người được gọi là nhân viên thuế đã trình một bức thư quy định sự cho phép họ khi kiểm tra văn phòng của tôi.

“Tốt lắm, cứ tiếp tục đi,” tôi cười khẩy. Nhưng họ đã có một giấy xác nhận thực sự. Họ lục soát mọi ngóc ngách trong văn phòng của tôi, trước sự thất vọng của các đồng nghiệp của tôi, rồi bỏ đi. Tôi đã viết thư cho bộ trưởng tài chính để khiếu nại nhưng không nhận được phản hồi.

Một tuần sau, hai người đàn ông - hiện rõ ràng là nhân viên tình báo - đã trở lại. Lần này, khi họ đứng ở ngưỡng cửa, họ nói với tôi rằng họ có một lá thư của bộ trưởng tài chính cho phép họ tịch thu nhiều tài liệu khác nhau để kiểm tra kỹ lưỡng.

"Tôi không cho phép bạn lấy đi các tài liệu của tôi," tôi nói. "Đây là những tài liệu pháp lý bí mật và chúng không liên quan gì đến thuế hay kế toán. Mọi người tin tưởng tôi, họ đến gặp tôi với tư cách là một luật sư, và họ chia sẻ những thông tin rất cá nhân. Tôi không thể để bạn có quyền truy cập vào điều đó."

“Xin lỗi, nhưng chúng tôi cũng có trát tòa,” người cao lớn nói và rút ra một tờ giấy khác.

“Tôi xin lỗi,” tôi nói chắc nịch. "Tôi có trách nhiệm với khách hàng của mình."

"Chà, chúng tôi có thể làm bất cứ điều gì chúng tôi muốn. Bà không có quyền đối với chúng tôi." Và họ thẳng đường vào bên trong.

Một lần nữa, tôi gọi điện đến đồn cảnh sát. "Có kẻ trộm trong văn phòng của tôi." Tôi đã nói. "Họ đang đe dọa tôi và cố lấy hồ sơ của tôi. Hãy đến ngay lập tức!"

Trong vòng vài phút, tiếng còi báo động vang lên trên đường phố, và hai sĩ quan, bao gồm cả chỉ huy trưởng nhà ga, đi tới cửa. Khi viên chỉ huy nhìn thấy và nói chuyện với hai cán bộ “thuế”, ông ta tức giận.

"Đây là các quan chức chính phủ! Tại sao bà lại nói dối tôi?"

"Theo quan điểm của tôi, họ là những tên trộm. Và tôi sẽ chỉ cho phép họ lấy đi các tập tin nếu các ông, với tư cách là chỉ huy sở cảnh sát, chính thức làm chứng trước quan chức bằng lời nói về sự kiện họ loại bỏ tài liệu khỏi văn phòng của tôi trước sự phẩn nộ và phản đối của tôi. "

Ông ấy đã đồng ý. Chúng tôi phàn nàn một cách gay gắt - bằng lời nói, và các sĩ quan tình báo mang theo hai chiếc thùng lớn đựng đầy tài liệu làm họ thu hút sự chú ý. Họ cũng lấy ổ cứng máy tính của tôi. Tất nhiên, việc kiểm tra thuế chỉ là một cái cớ. Những gì họ đang tìm kiếm, những gì họ hy vọng sẽ tìm thấy giữa tất cả những giấy tờ ghi lại sự lạm dụng của những người chỉ trích chế độ, là một số mảnh giấy có thể chứng minh tôi là một gián điệp. Rằng tôi có mối liên hệ với người nước ngoài, và một chính phủ xa xôi nào đó đang tài trợ cho công việc của tôi; rằng hàng tháng, chính phủ Mỹ gửi séc vào một số tài khoản ngân hàng tưởng tượng, như một khoản thanh toán cho việc bào chữa của tôi đối với các tù nhân chính trị Iran.

Trong suốt một tháng, tôi đã phản đối, trả lời phỏng vấn mọi phóng viên mà tôi biết, gây ồn ào về việc tịch thu hồ sơ của tôi. Sau lần đó, họ gửi một bức thư dài hai dòng nói rằng tôi có thể lấy lạị những gì họ dã tịch thu.

Sự đe dọa, sự theo dõi bất tận, những cách thức mới mà chế độ tìm ra để đẩy lùi công việc của tôi và khiến tôi sợ hãi - chúng không bao giờ ngừng lại. Ở một mức độ nào đó, ngay từ đầu, khi tôi tiếp tục công việc sau cuộc cách mạng. Nhưng không thể không thừa nhận rằng nó đang ngày càng dữ dội. Tôi nhận thấy Javad trở nên thận trọng hơn, luôn kiểm tra hai hoặc ba lần vào các buổi tối rằng cửa trước của chúng tôi đã được khóa đôi. Có lẽ đêm càng khuya, suy nghĩ của anh ấy càng xám xịt hơn, bất an hiện rõ trong thái độ gõ mạnh bút chì vào tờ báo vào buổi tối? Có lẽ tôi nên nói chuyện với anh ấy về điều đó, và hỏi anh ấy đã đối phó với sự lo lắng đó như thế nào. Nhưng trong khi tôi cảm thấy trạng thái đang diễn ra càng ngày càng gần hơn bao giờ hết, đó là một thực tế, và tôi thường chọn không nghĩ đến nhất, để đơn giản là đương đầu với những ngày sẽ trãi qua.

Sau khi thư ký của trung tâm, Jinoos, vào tù, tôi đã thuê một phụ nữ trẻ khác, Hedieh. Cô ấy đang học thạc sĩ xã hội học, và vốn tiếng Anh của cô ấy rất tốt. Ba buổi chiều mỗi tuần, cô ấy có mặt ở văn phòng trong vài giờ và xử lý các cuộc gọi và email khác nhau từ nước ngoài đến cho tôi, Khoảng một tuần sau khi bắt đầu công việc, cô ấy gọi điện và nói với tôi rằng các quan chức tình báo đã chặn cô ấy bên ngoài trường đại học. và cảnh báo cô ấy không được làm việc cho tôi. Cô ấy là một nhà hoạt động vì quyền phụ nữ, không phải kiểu người nhanh chóng héo mòn khi gặp các quan chức an ninh, và cô ấy đã bảo họ để cô ấy yên. Họ đã dồn cô vào một con phố có nhiều hiệu sách và hàng cây, không xa khuôn viên trường.

"Tôi không làm bất cứ điều gì bất hợp pháp. Và tôi cần tiền," cô nói với họ. Họ cảnh báo cô rằng nếu cô không từ bỏ, họ sẽ đuổi cô khỏi trường đại học. Khi cô ấy liên hệ chuyện này với tôi, cả hai chúng tôi đều kết luận rằng họ là những kẻ bịp bợm.

Nhưng khi cô ấy lại đến vào buổi chiều hôm đó, tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy cô ấy bước vào. Đó không phải là một trong những ngày cô ấy làm việc. Đôi mắt cô ấy sưng húp vì khóc, và mũi cô ấy đỏ ửng. Trưởng khoa của cô ấy đã triệu tập cô ấy đến văn phòng của ông và nói rằng cô ấy sẽ không được phép bảo vệ luận án của mình nếu cô ấy tiếp tục làm việc cho tôi.

"Ông ấy nói, Có phải thời gian này, việc làm khan hiếm đến mức em phải làm việc cho Ebadi không?"

Tôi vỗ nhẹ vào tay cô ấy và đứng dậy để rót trà.

"Cha mẹ tôi nghĩ rằng tôi nên nghỉ việc. Họ nói rằng trường đại học đã đuổi học nhiều sinh viên vì những lý do ít nghiêm trọng hơn. Nhưng thật không công bằng. Tôi rất vui khi ở đây; tôi đang học những điều mới."

"Cần phải nghe lời cha mẹ." Tôi nhẹ nhàng nói. "Là một sinh viên, em dễ bị tổn thương. Nhưng một khi em tốt nghiệp, các đặc vụ sẽ không có việc gì để làm khó dễ em . Em sẽ luôn được chào đón đến làm việc ở đây."

Cô ấy nhìn tôi biết ơn và sau đó, với một chút ngượng ngùng, thu dọn đồ đạc của mình.

Khi mở cửa, mắt cô lại rưng rưng. Tôi siết chặt cánh tay cô ấy. "Không sao đâu, azizam. Sẽ có nhiều cơ hội làm việc cùng nhau."

Cô ấy không phải là người đầu tiên, và cũng sẽ không phải là người cuối cùng. Trong vài tháng qua, cô là thư ký thứ ba của tôi mà bộ máy an ninh bắt nạt phải nghỉ việc. Mỗi lần đều giống nhau: một số cuộc gặp gỡ tình cờ trên đường, những mối đe dọa chung chung, rồi những mối đe dọa rất cụ thể.

Họ luôn tìm ra khía cạnh dễ bị tổn thương nhất của cuộc đời người phụ nữ trẻ và nhúng tay vào đó. Với người đang học thạc sĩ, đó là sự đuổi học. Với thư ký tiếp theo, một sinh viên tốt nghiệp luật đang chuẩn bị tham gia kỳ thi luật sư, họ đe dọa sẽ từ chối giấy phép hành nghề luật sư của cô ấy. Cô ấy rất lo lắng về điều đó, đảm bảo với tôi, "Họ sẽ không thể gây áp lực cho tôi!" Nhưng cô ấy cũng nhanh chóng rơi nước mắt, sau khi nhận được một lá thư từ Hiệp hội Luật sư nói rằng giấy phép của cô ấy đã bị bộ tình báo chặn. Và với cô ấy, tôi đã nói điều tương tự như tôi đã nói với tất cả họ:

"Em nên đi. Em cần nghĩ về tương lai trước mắt của mình. Bất cứ khi nào em muốn, em có thể trở lại công việc ở đây."

Cô ấy cũng mỉm cười biết ơn và ôm tôi, mái tóc thơm mùi dầu gội trái cây và sương khói.

Tôi hoàn toàn thông cảm với những phụ nữ trẻ này, và tôi quyết tâm giữ cho họ không bị tổn hại. Tuy nhiên, vì mục đích của riêng tôi, tôi đã bắt đầu khá thất vọng. Kiến ​​thức của tôi về tiếng Anh và máy tính không thực sự đầy đủ, và tôi cần ai đó giúp đỡ. Nhưng ai có thể chịu được áp lực của các quan chức an ninh và tình báo? Sẽ có ích gì khi tìm một người mới chỉ khi cô ấy buộc phải từ chức sau một hoặc hai tháng? Làm cách nào tôi có thể tìm cách thoát khỏi việc này? Họ muốn làm tôi tê liệt.

Sáng kiến ​​Nobel dành cho phụ nữ đã cứu tôi. Tôi và những người phụ nữ đoạt giải khác, những người đã cùng nhau thành lập nhóm đã trở nên rất thân thiết và giữ liên lạc, chia sẻ cả những tiến bộ và thách thức mà chúng tôi phải đối mặt ở các quốc gia khác nhau.

Jody Williams, người đoạt giải Nobel Hòa bình cho công trình nghiên cứu mỏ đất, là người đầu tiên đề xuất rằng tôi nên làm việc với một thư ký hoàn toàn không sống ở Iran. Nhóm đã thuê một phụ nữ trẻ có trụ sở tại Washington, D.C., làm thư ký cho tôi, và kế hoạch là để chúng tôi nói về công việc tôi cần.

Đó là một ý tưởng hay, nhưng tốn kém. Tôi đang làm việc trong ngành luật với tư cách chuyên nghiệp, và so với mức lương đang thu nhập ở Iran, mức lương của một thư ký ở Hoa Kỳ là đáng kể. Những người phụ nữ của hiệp hội ân cần đề nghị trang trải chi phí. Và thế là bắt đầu những tháng dài mà tôi sẽ lên kế hoạch cho những ngày đi dạo đến chiếc điện thoại công cộng - tôi không muốn gọi cho cô ấy bằng điện thoại cố định hoặc điện thoại di động của mình, mà các nhà chức trách sẽ liên lạc với Washington, DC, vào nửa giờ sau. Để làm cho mọi việc ít phức tạp hơn nữa, thư ký của tôi có con nhỏ và không muốn chuông điện thoại đánh thức con cô ấy, vì vậy tôi phải lên kế hoạch cho các cuộc gọi của mình vào khoảng thời gian chênh lệch múi giờ và giấc ngủ ngắn của em bé. Nhưng tôi sẵn sàng làm điều đó. Tôi muốn cho các quan chức tình báo thấy sức mạnh của mình, và tôi sẵn sàng thực hiện mọi cách, tôi sẽ thức dậy lúc năm giờ sáng và đi đến một chiếc điện thoại công cộng. Nhà cầm quyền Iran cần hiểu rằng tôi sẽ không bao giờ bỏ cuộc. Tôi thức dậy với tiếng chuông điện thoại của tôi. Tôi nghĩ rằng tôi đang mơ, rằng đó là Negar, con gái tôi ở Mỹ, đang gọi. Sau đó, tôi mở một mắt và thấy điện thoại di động trên tủ đầu giường nhấp nháy. Tôi nắm lấy thiết bị và kéo nó lên tai.

"Đúng?"

Tôi nghe thấy tiếng thở nặng nhọc. "Đồ ngốc, cẩn thận. Chúng tôi sắp hết kiên nhẫn với bà rồi."

Tôi cúp máy và tắt nguồn. Họ đã rất tức giận. Mỗi khi họ giăng bẫy, tôi lại bước ra khỏi đó. Tôi biết điều này giải thích cho cuộc gọi điện thoại. Nhưng khi tôi nhìn chằm chằm vào Javad bên cạnh tôi, lồng ngực của anh ấy thở nhẹ ra, tôi cảm thấy lồng ngực của chính mình đang co thắt lại. Hãy nhìn xem họ có thể đến gần chúng ta như thế nào, tôi nghĩ. Ngay cả ở đây, khi chúng tôi đang ngủ trên giường của mình.

Có lẽ tôi nên nhìn thấy nó đang đến, nên tự nhận ra rằng trạng thái bất ổn đối với tôi đã tăng lên từ từ như thế nào. Nhưng vào thời điểm đó, tôi vô cùng sốc trước những gì xảy ra tiếp theo. Lúc hai giờ chiều vào một ngày tháng Giêng năm 2009, một người đàn ông để râu, mang theo áp phích và bộ đàm, đến trên đường bên ngoài văn phòng của tôi. Tôi đang cúi xuống tủ tài liệu, lần đầu tiên tôi nghe thấy tiếng hét. Khi nghe đến tên mình, tôi sững người.

"Chết cho lính đánh thuê Mỹ! Đả đảo kẻ thù của nước Cộng hòa Hồi giáo! Cái chết cho kẻ phản bội Ebadi!"

Có rất nhiều giọng nói, nó giống như một cuộc biểu tình toàn bộ. Tôi lo lắng quá không dám đi đến cửa sổ, vì vậy tôi đã khóa cửa văn phòng và bỏ chạy về nhà của mình, lên cầu thang. Javad đã ở đó, đã đứng bên cửa sổ.

"Họ đang mang biểu ngữ," anh nói dứt khoát. "Và còn nhiều thứ đang đến nữa."

Tôi ngồi phịch xuống ghế sô pha, nắm chặt điện thoại di động. Những tiếng la hét cứ dồn dập và tăng dần. Tôi chạy vào bếp, nơi có một cửa sổ nhỏ hơn, được che bởi một tấm rèm ren mỏng, nhìn ra đường. Có một cái gì đó giống như một trăm người đàn ông ngoài kia, pha trộn giữa các lứa tuổi. Họ mặc đồ màu tối và biểu cảm giận dữ, và một người cầm một cái ống lớn. Những người khác có dùi cui.

"Tôi đi đóng cửa bên trong." Javad nói, bước nhanh ra khỏi căn hộ. Tòa nhà của chúng tôi có một cánh cửa lớn bên trong bằng kim loại có thể đóng lại từ bên trong. Hiếm khi được sử dụng, ngày nay nó có thể cứu chúng tôi.

Bị bỏ lại một mình, tôi nghĩ về Javad ở dưới đó, ngăn cách với đám đông bằng một cánh cửa kim loại, và nhảy cẫng lên. Tôi đã phải làm một cái gì đó. Với đôi tay run rẩy, tôi gọi điện đến đồn cảnh sát địa phương.

"Có những người đàn ông bên ngoài la hét, tấn công tòa nhà của tôi. Tôi nghĩ họ đến đây để giết tôi." những lời nói tràn ra khỏi tôi, nói lên suy nghĩ mà tôi không cho phép mình nghĩ đến.

Người cảnh sát bắt đầu nói với tôi rằng anh ta sẽ cho một chiếc ô tô tới, nhưng tôi không thể nghe thấy anh ta nói gì sau đó, vì tiếng búa của kim loại và thủy tinh vỡ. Javad đã trở lại, và anh ấy nói rằng họ đã bắt đầu ném đá. Chúng tôi đứng đó cùng nhau, cạnh nhau trong nhà bếp của chúng tôi, quan sát bên dưới. Hai người đàn ông đang dùng một thanh kim loại để cạy biển hiệu văn phòng luật sư của tôi ra khỏi tòa nhà. Những người khác đã lấy ra những hộp sơn xịt và đang bận rộn phun sơn - tôi chỉ có thể tưởng tượng ra những điều tục tĩu - trên khắp các bức tường của tòa nhà. Những người khác ném đá nhiều hơn và hét lên rằng tôi phải chết, rằng tôi đã phản bội đất nước.

Tôi thấy một người phụ nữ đang cầm ngôi sao trên tay của một đứa trẻ đang rẽ xuống con dốc sang đường của chúng tôi, nhìn thấy sự náo động, và quay lại. Một lúc sau, một chiếc xe cảnh sát xuất hiện, chạy chậm lại khi đến gần hiện trường.

“Cuối cùng thì họ cũng đã đến,” Javad nói, xoay người chạy trở lại tầng dưới.

"Đợi đã - anh định đi đâu vậy?"

"Cảnh sát đang ở đây ngay bây giờ; tôi sẽ nói chuyện với họ."

Tôi quan sát từ vị trí của mình ở cửa sổ khi Javad đến gần hai cảnh sát, vẫy tay về phía tòa nhà. Tôi sợ hãi thay cho anh ta, tay tôi run rẩy khi kéo tấm màn ra xa hơn nữa, và tôi nghĩ trong một giây rằng tôi nên đi theo anh ta. Tôi có thể thấy anh ta ngày càng quẫn trí hơn. Các cảnh sát bình tĩnh đứng, không làm gì để can thiệp.

Trong vòng một vài phút, Java trở lại, tức giận, "Em có biết họ đã nói gì với anh không? Họ nói," Họ sẽ chỉ hô một số khẩu hiệu một lúc và tự giải tán. Còn thiệt hại thì sao? Bảng hiệu bị gở xuống? Sơn phun trên tường? Anh nói với họ. "Đây là một cuộc tấn công khủng khiếp, một cuộc xâm phạm. Họ chỉ cười với anh."

Tôi đột nhiên nhận ra rằng các ngôi nhà của đồng nghiệp của tôi cũng có thể bị nhắm mục tiêu, và tôi nhanh chóng gọi điện cho hai hoặc ba người nổi bật nhất, và cảnh báo họ. Tôi thấy một số người hàng xóm bắt đầu đi ra khỏi tòa nhà của họ. Một trong số họ, một người đàn ông lớn tuổi, từ của sổ thứ hai bên trên, đang cầm máy quay và chăm chú quay phim những kẻ tấn công. Thật là dũng cảm và bất ngờ đến mức cổ họng tôi nghẹn lại. Chỉ trong giây lát, một trong hai cảnh sát - người không làm gì để ngăn chặn những kẻ tấn công - đã đi đến và tịch thu máy ảnh của anh ta.

Đám đông vẫn tiếp tục trong ba mươi phút nữa, tiếng hô của họ từ từ giảm bớt. Cuối cùng thì họ cũng bắt đầu bước đi. Họ là thành viên của một trong những dân quân tình nguyện cứng rắn của bang. Bị loại bỏ khỏi các tầng lớp nghèo nhất của xã hội, họ thuộc đủ thành phần tôn giáo để thể hiện sự cực đoan trong một nhóm dân quân. Đây là những người mà nhà nước cử đi khi muốn tàn sát những người bất đồng chính kiến, tấn công các đại sứ quán châu Âu, tấn công các cuộc biểu tình ủng hộ nữ quyền hoặc bắt nạt những người Iran nhưng vẫn tránh cho chính quyền mang tiếng là đàn áp. Bằng cách cử dân quân tình nguyện, nhà nước duy trì một số biện pháp phủ nhận chính đáng, và nó thường gọi dân quân là "sinh viên". Do thiết lập này, những người dân quân tấn công tòa nhà của chúng tôi đã được cảnh sát cho phép tàn phá; đây là lý do tại sao cảnh sát tịch thu máy ảnh của người hàng xóm của chúng tôi chứ không phải hộp sơn xịt của bọn côn đồ.

Tối hôm đó, Javad và tôi ở lại, quanh quẩn bên nhau. Tôi nấu gà với quả việt quất, sốt nghệ tây và cam, và chúng tôi ăn trong im lặng, cảm giác an toàn mà chúng tôi luôn cảm thấy như ở nhà giờ đã biến mất. Tiếng chuông điện thoại của tôi đã phá vỡ phần lớn buổi tối yên tĩnh của chúng tôi. Tin tức về vụ tấn công đã nhanh chóng đến tay các phóng viên, một số người trong số họ xuất hiện ngay lập tức, chụp lại những bức ảnh về thiệt hại, rung chuông chúng tôi cho một vài câu trích dẫn. Điều mà tất cả những người đi xuống đều ngạc nhiên, ngoài mức độ thiệt hại của bản thân, là lỗi chính tả trong truyện tranh trong bức vẽ graffiti. Những kẻ tấn công đã viết "America crone", trên tường và đã đánh vần sai từ tiếng Ba Tư thành "crone" ajooz. Điều trớ trêu ở đây là nhà nước tuyên bố rằng "sinh viên" đã phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công.

Các bản tin bắt đầu vang dội quốc tế, đủ để hai tuần sau, các sĩ quan cảnh sát những người chỉ đứng quan sát vụ tấn công lúc trước, đã đến văn phòng của tôi.

"Bà có thể vui lòng sơn lại tòa nhà của bà được không?" một sĩ quan hỏi. "Mọi phóng viên đến Iran bây giờ đều dừng lại và chụp ảnh nó. Những lời chỉ trích này thực sự gây tổn hại đến danh tiếng của bà, bởi vì những khẩu hiệu này trên tường khiến các nhà báo nước ngoài nghĩ rằng người dân Iran không thích bà."

Tôi cười một cách cởi mở. "Bất cứ ai bôi nhọ những khẩu hiệu đó trong tòa nhà của tôi có thể quay lại và tự làm sạch chúng. Tôi không làm gì cả."

"Nhưng, Khanoum Ebadi, danh tiếng của bà?"

"Đừng lo lắng về danh tiếng của tôi. Mọi người hiểu rất rõ ai đã kích động và chống lưng cho những kẻ tấn công."

Các bức tường xây dựng bị bong tróc vẫn như cũ, những khẩu hiệu giận dữ đỏ rực và chói mắt, trong khoảng ba tháng. Sau đó, một ngày nọ, một vài công nhân thành phố đến mang theo những thùng sơn và bắt đầu phủ chúng lên.

CHƯƠNG 10

BÀI KIỂM TRA CỦA NGƯỜI MẸ

Tôi đang đứng mua giấm ở chợ Tajrish thì điện thoại di động của tôi đổ chuông, nhấp nháy số hiệu từ Trung tâm Bảo vệ Nhân quyền.

"Omid Mirsayafi đã chết," cô ấy nói với tôi. "Họ đã giao thi thể cho gia đình hai giờ trước, và họ nói rằng đó là một vụ tự sát."

Mùa xuân năm ngoái, các nhà chức trách đã truy lùng Omidreza Mirsayafi, một blogger trẻ xuất thân từ một gia đình thuộc tầng lớp lao động, người cũng như rất nhiều người Iran, ngày càng thấy khó khăn hơn. Anh ta đã viết một bức thư ngỏ cho Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei trên blog của mình, mô tả mình là một thanh niên theo đạo Hồi dòng Shia cần được giúp đỡ để kiếm việc làm hoặc vay nợ, để anh ta có thể thành lập công việc kinh doanh của riêng mình. Anh ta hỏi, liệu nhà lãnh đạo tối cao có giúp anh ta không, giống như Khamenei đã dìu dắt anh ta, anh ta hỏi, giống như Khamenei đã giúp người Lebanon ?.

Mirsayafi đang đề cập đến sự ủng hộ mà Iran đã mở rộng sang Liban sau cuộc chiến giữa nhóm Hezbollah năm 2006 của Liban với Israel. Là người ủng hộ chính của Hezbollah. Tehran đã gửi hàng trăm triệu đô la viện trợ và giúp xây dựng lại các bệnh viện và nhà cửa ở Beirut bị đánh bom trong chiến tranh, mang lại tiền lương và việc làm cho hàng nghìn người Liban. Giống như nhiều thanh niên Iran đang đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp 30%. Mirsayafi đã chê bai những ưu tiên của chính phủ mình. Giọng văn của bức thư rất lịch sự, nhưng nó vẫn kích động sự tức giận của các quan chức an ninh, những người đã đệ đơn tố cáo Mirsayafi lên cơ quan tư pháp, sau đó đã xét xử anh ta và kết án anh ta hai năm rưỡi tù giam.

Người thẩm phán cho biết thực tế là ngoài lá thư phản đối của mình, anh ấy chủ yếu viết về nhạc cổ điển Ba Tư, các bài hát mới mà anh ấy yêu thích. Anh ta là người đa cảm và đăng ảnh hoa hồng cùng nhà thơ cho đến khi bị bắt giam vào mùa xuân năm 2008. Bây giờ anh ấy đã chết.

"Gặp tôi ở văn phòng sau một giờ nữa. Chúng ta sẽ đi đến gia đình anh ấy," tôi nói, đưa giấm cho chủ cửa hàng. Tôi vội vã trở về nhà, đông như kiến ​​khi chiếc taxi nhích dần qua dòng xe cộ, đông đúc vì Norouz, hay năm mới, được tổ chức vào dịp xuân phân. Trong khi đợi đồng nghiệp đến, tôi đọc qua tuyển tập các bài đăng trên blog của Omid mà chúng tôi đã lưu trên máy tính văn phòng. Bây giờ anh ấy đã chết, những bài viết của anh ấy có vẻ như đã được đoán trước một cách kỳ lạ.

Trong một bài đăng hai năm trước khi anh ấy viết. "Tôi chưa bao giờ là một người cúi đầu kiểm duyệt bản thân và sẽ không bao giờ như vậy. Tôi sẽ không thể viết về tất cả nếu tôi ngừng thẳng thắn và trung thực trong lời nói của mình."

Trong một bài đăng khác, anh ấy đã viết về một trải nghiệm mà người ta gọi là "lần sinh ra" thứ hai của anh ấy, khi một thứ gì đó bên trong anh ấy buộc anh ấy ngừng trở thành một "người ngoài cuộc thụ động" khi đối mặt với những sai trái đã gặp. Anh mô tả việc đi bộ qua một công viên ở trung tâm Tehran vào một ngày mà những người trẻ tuổi đang biểu tình trên đường phố.

Tôi đang đứng tại một trong những cánh cổng gần một cặp vợ chồng trẻ. Một cậu bé mười bảy hay mười tám tuổi, thể hiện rõ nét là một người sùng tín tôn giáo, đến gần chúng tôi.

"Đánh đi! Đi chổ khác!" Anh ta nhổ nước bọt.

Chúng tôi không để ý đến. Chàng trai chạy về phía đôi vợ chồng trẻ, xưng hô với người đàn ông trẻ: "Anh không nghe thấy tôi nói gì à, thằng chồng điếm thúi à? Không phải tôi vừa bảo anh cút khỏi đây sao?"

Chàng trai trẻ đã quá sốc để đưa ra một gợi ý phản ứng dù là nhỏ nhất. Rõ ràng là anh ta không thể đơn giản phớt lờ lời xúc phạm - nhưng nếu anh ta làm bất cứ điều gì anh ta chắc chắn sẽ bị bắt. Chứng kiến ​​cận cảnh chiếc dùi cui đang vung lên, không chút suy nghĩ, tôi chạy tới chỗ cậu bé [dân quân] và đẩy cậu ta sang một bên.

Omid tiếp tục kể lại những người lính dân quân khác đã dùng dùi cui lao vào anh ta, đánh anh ta xuống đất và lôi anh ta vào một chiếc xe tải của cảnh sát. Anh ta đã phải ngồi tù hai mươi ngày vì điều đó, và viết rằng anh ta đã trở thành một "Omidreza khác." Anh ấy nói, "Tôi học được rằng bạn tự tạo ra chính bạn."

Tôi đắm chìm trong suy nghĩ của anh ấy, nhẹ nhàng nhưng không khoan nhượng, khi đồng nghiệp của tôi đến. Chúng tôi mất hơn một giờ đồng hồ để đến khu phố của gia đình anh ấy, xuyên qua thành phố, nằm sâu trong các quận mờ nhạt, ẩm ướt ở phía nam của Tehran. Cuối cùng chúng tôi cũng tìm thấy ngôi nhà trên một con phố nhỏ với những tòa nhà chung cư mục nát. Cha của Omidreza ra mở cửa. Ông là một người chỉnh chu, râu ria xồm xoàm, mặc một chiếc quần ống rộng, giản dị và đôi giày bạc màu. Ngôi nhà của họ nhỏ xíu, hai tầng, mỗi tầng một phòng nhỏ. Những người thân ngồi trên sàn nhà, trên tấm thảm sờn, nhìn xuống và cố gắng không khóc. Họ chào tôi và các đồng nghiệp của tôi. Ba người phụ nữ của gia đình ngồi ngoài ngưỡng cửa trong hành lang, lắng nghe. Trong suốt thời gian tôi ở đó, tôi có thể nghe thấy tiếng khóc của họ.

Họ đều là những người đàn ông thuộc tầng lớp lao động, và họ rụt rè nói chuyện với chúng tôi, những luật sư đã lặn lội từ miền Bắc xuống để chia buồn với con trai của họ. Một trong những người đàn ông, có thể là chú của Omidreza, cảm thấy thoải mái hơn khi nói và dẫn dắt cuộc trò chuyện.

"Nó là đứa trẻ bình tĩnh nhất. Luôn phản xạ, luôn đặt câu hỏi. Chúng tôi biết nó không tự sát. Nó sẽ không bao giờ làm điều như vậy. Chúng tôi biết họ đã tra tấn nó, và chúng tôi muốn được giải thích."

"Đã khám nghiệm tử thi chưa?" Tôi hỏi.

Tất cả đều ngơ ngác nhìn tôi, rồi lắc đầu.

"Nhưng tại sao không? Tại sao bạn chưa dòi khám nghiệm tử thi?" Tôi nhận ra từ khuôn mặt trống rỗng của họ rằng họ không biết khám nghiệm tử thi là gì, "Nếu bác sĩ pháp y đã khám nghiệm anh ta, thì sẽ có bằng chứng về việc tra tấn."

"Những người đã rửa thi thể anh ấy trước khi chôn cất, họ nhìn thấy tất cả các vết bầm tím. Họ thấy máu xung quanh tai và đầu của anh ấy. Họ có thể là nhân chứng", người cha nói. Đôi bàn tay nâu, thô ráp và xếp nếp, lúng túng xếp vào lòng ông ấy.

Tôi giải thích rằng lời khai như vậy sẽ không giữ được trước tòa, rằng đôi khi vết bầm tím có thể xuất hiện sau khi chết, tùy thuộc vào cách xử lý tử thi, và chỉ khám nghiệm tử thi chính thức mới có thể chứng minh được sự tra tấn. Nhưng khám nghiệm tử thi sẽ cần sự cho phép của một thẩm phán, điều này chắc chắn sẽ không được chấp thuận; và thậm chí trong nhiều trường hợp, tôi giải thích rằng, khi chúng tôi có bằng chứng pháp y về việc tra tấn, chúng tôi không thể đảm bảo sẽ thắng án. Tôi không muốn gia đình quá đau khổ này phải trải qua nhiều hơn những gì họ đã có, để theo đuổi một cuộc chiến pháp lý sẽ chỉ tạo ra thêm đau lòng và tức giận. Tôi đã cố gắng xoa dịu họ về việc họ có thể hòa giải những gì đã xảy ra với Omidreza thông qua đức tin của họ.

"Ở một thế giới khác, công lý sẽ được phục vụ. Khi công lý không còn tồn tại đối với chúng ta trong thế giới này, chúng ta không thể làm gì ngoài việc tìm kiếm nơi nương tựa ở một thế lực cao hơn", tôi nói.

Gia đình cám ơn chúng tôi và đứng dậy tiễn chúng tôi ra cửa. Khi tôi đi qua hành lang, mẹ Omid ấn vào tay tôi; đôi mắt bà hõm vào, làn da nhợt nhạt như chiếc khăn choàng của bà ấy.

Trên đời này còn điều gì không tự nhiên hơn việc mất một đứa trẻ? Và sau đó để tin tưởng rằng công lý phải được từ bỏ cho Đức Chúa Trời? Đây luôn là phần đau đớn nhất trong công việc của tôi: ánh mắt tìm kiếm của những người cha người mẹ có con bị giết hoặc bị bỏ tù, nhìn thấy trong tôi sự giúp đỡ tiềm tàng nào đó. Nhưng thực tế là số phận của những đứa con trai và con gái của họ phần lớn phụ thuộc vào điều kiện chính trị của Iran, chứ không phụ thuộc vào khả năng của tôi với tư cách là một luật sư. Khi tôi không thể làm gì được, tôi sắp xếp bằng lời nói và uống trà. Các đồng nghiệp của tôi gọi cách tiếp cận của tôi là "liệu pháp trà", bởi vì khi những gia đình nạn nhân đến văn phòng của tôi, tôi thường pha một ấm trà. Và khi chúng tôi ngồi uống trà cùng nhau, Tôi đã cố gắng nói về những điều khác nhau. Tôi kể lại những vấn đề mà các gia đình khác trong hoàn cảnh tương tự đang gặp phải. Chỉ để họ biết rằng họ không đơn độc, rằng những người khác cũng đang ở một nơi tương tự, cùng đau khổ với họ. Đôi khi điều này làm giảm bớt sự tuyệt vọng của họ bằng một bóng râm mát. Khi rời văn phòng của tôi, họ thường có vẻ bình tĩnh hơn. Tôi không thể giảm bớt gánh nặng của một gia đình thông qua lời nói của mình, ít nhất tôi có thể cố gắng xoa dịu nỗi đau của họ.

Một buổi chiều, tôi đang ở văn phòng làm việc thật nhanh, cố gắng dọn dẹp các tập tài liệu trên bàn để không phải mang chúng lên lầu vào buổi tối. Con gái tôi, Nargess, hiện đang sống ở Canada trong thời gian học lấy bằng thạc sĩ luật, đã trở lại Tehran vào tối hôm đó để thăm chúng tôi và kết thúc một số công việc khó khăn trong quá trình học nghề luật của cô ấy. Tôi để một ít thịt cừu ra bếp và gạo ngâm. Vì tôi đang vội lên lầu, Tôi đã uống nhiều trà hơn bình thường cả ngày và khi tôi cảm thấy mạch đập nhanh một chút, tôi đã dùng quá nhiều tách trà.

Javah vẫn chưa về, chỉ có một mình khi tôi xuống lầu. Tôi di chuyển trong bếp, vừa nghe đài vừa cắt rau thơm, trộn sữa chua, nấu các món ăn vặt - sắp xếp tất cả các yếu tố cần thiết cho một bữa tối truyền thống Ba Tư đúng nghĩa. Javad gọi điện nói là anh ấy đang ở dưới nhà, và tôi cầm khăn che mặt và khăn quàng cổ để đi đến sân bay.

Tôi cố gắng trò chuyện một cách tự nhiên khi chúng tôi lái xe và đi vào trong, nhưng khi tôi nhìn thấy khuôn mặt của Nargess bước ra từ sảnh đón khách, tôi biết có điều gì đó đã xảy ra.

"Mẹ, họ đã lấy đi hộ chiếu của con," con gái tôi nói.

"Ai lấy? Bọn họ nói cái gì?"

"Một nhân viên an ninh. Lúc kiểm soát hộ chiếu, họ yêu cầu con đợi, và sau đó một nhân viên an ninh đến mang hộ chiếu con đi. Ông ta không giải thích lý do tại sao và khi con yêu cầu cho biết tại sao, ông ấy nói là con sẽ nhận được một lá thư từ cơ quan tình báo, Bộ điều tra. Ông ấy nói rằng họ sẽ giải thích các cáo buộc chống lại con ở đó. "

“Chúng ta sẽ nói về chuyện đó trong xe,” tôi nói, choàng tay qua con gái.

Để ý xem cha và tôi trông như thế nào, con gái tôi dừng lại ở bãi đậu xe.

"Con thực sự ổn, mẹ biết mà. Con đã nói với họ có thể họ đang giúp đỡ con. Có lẽ con sẽ không phải bắt đầu bằng Tiến sĩ vào mùa thu."

Tôi đã bị ấn tượng bởi điều này. Từ khi nào con gái tôi trở nên bất cần, có thể thoải mái bị thẩm vấn với một nhân viên tình báo vừa tịch thu hộ chiếu của con tôi? Đôi khi chúng ta không biết chính những đứa con của mình cho đến khi cuộc đời ném vào cuộc sống của chúng một chướng ngại vật không thể tưởng tượng được và chúng đáp lại bằng một sự can đảm mà chúng ta sẽ không bao giờ có cơ hội nhìn thấy.

Khoảng đất trống của sa mạc trải dài trước mắt chúng tôi trên đường cao tốc Tehran-Qom, chỉ có những tấm biển quảng cáo sáng lên khi chúng tôi quay trở lại thành phố. Tôi đã cố gắng để phù hợp với tinh thần vui vẻ của Nargess, nhưng khi chúng tôi về đến nhà, tôi bảo con gái đi tắm và đứng trong bếp, suy nghĩ.

Tôi cảm thấy như thể nó đã bắt đầu. Khi tôi nhìn chằm chằm vào chiếc đồng hồ gỗ cũ trên tường, mà tôi đã mua trên phố Jordan không lâu sau khi chúng tôi kết hôn, tôi không thể nói chính xác là gì; Tôi không thể theo dõi suy nghĩ theo tiến trình hợp lý của nó. Nhưng nó đã đủ rõ ràng. Nhà nước cuối cùng đã bắt đầu theo đuổi gia đình tôi. Họ không chỉ phá phách tôi nữa. Tôi đã chứng kiến ​​điều này trong nhiều năm với nhiều khách hàng, những người bất đồng chính kiến ​​và những nhà hoạt động mà người thân của họ phải chịu sự uy hiếp của nhà nước, bị rắc rối và đe dọa, đôi khi bị tống tiền hoặc bỏ tù, tất cả đều là "thiệt hại tài sản thế chấp" trong nhiệm vụ đạt được mục tiêu ban đầu - nhà bất đồng chính kiến ​​hoặc nhà hoạt động thiện nguyện hoặc nhà báo được đề cập - để từ bỏ hoạt động của họ. Đó là phương pháp bẩn thỉu nhất mà các cơ quan an ninh đã sử dụng, khai thác những gia đình này và mối quan hệ tình cảm của họ. Trong một chiến thuật điển hình, sẽ chỉ bắt người thân của một tù nhân chính trị, người đang chống lại yêu cầu của nhà nước về việc thú tội sai và tự buộc tội mình. Sau đó, họ sẽ nói với tù nhân rằng em gái hoặc vợ của anh ta đã bị bắt, và trừ khi anh ta thú nhận, họ sẽ buộc phải tra tấn ngườ thân của anh ấy. Tất cả đều được chỉ thị để xác định điểm yếu mà các cơ quan đặc vụ có thể nhấn vào để tạo áp lực.

Nhưng tôi không phải là một nhà hoạt động hay một nhân vật đối lập. Tôi chỉ là một luật sư, do không bị đình chỉ nghề thẩm phán - một luật sư để làm cho luật pháp của đất nước công bằng hơn, cố gắng thúc đẩy tính hợp pháp. Đối với tôi, điều này rõ ràng như ánh sáng ban ngày, nhưng đối với các nhà chức trách, ngày càng tàn nhẫn hơn bởi chính ánh sáng đó, điều đó dường như không có gì khác biệt. Tôi gọi Nargess và Javad đến ăn tối trong bếp.

“Đó là một bài kiểm tra,” tôi nói khi chúng tôi ngồi xuống bàn. "Đó là một bài kiểm tra để xem liệu tôi có động tĩnh không, nếu họ có thể sử dụng Nargess để tiếp cận tôi. Nếu chúng tôi phản ứng, họ sẽ cố gắng sử dụng cô ấy mãi mãi. Nhưng nếu tôi giữ vững lập trường và không đáp lại, họ sẽ nhận ra, họ sẽ cần một chiến thuật khác. "

Điều này làm Javad cau mày, "Vậy em đề nghị - chúng ta không làm gì cả à?"

"Chà, dù sao thì chúng ta có thể làm được gì? Chúng ta chỉ có thể chứng tỏ rằng chúng ta không run sợ, rằng chúng ta biết con gái chúng ta không làm gì sai và chúng ta sẽ tiếp tục cuộc sống như bình thường. Đó là một trò chơi, Javad, để xem ai sẽ khởi động đầu tiên. "

Anh ấy không nói gì, di chuyển thức ăn xung quanh đĩa của mình một cách thờ ơ. Rõ ràng là anh ấy không muốn có một cuộc thi chớp mắt nào cả. Nhưng đôi mắt của Nargess sáng lấp lánh.

Con sẽ ổn thôi, mẹ à, "cô ấy nói," Con không e ngại gì khi đi gặp họ. Con thực sự không làm gì sai cả ”.

Những ngày sau đó, thỉnh thoảng tôi vẫn tình cờ nghe con gái nói chuyện điện thoại với bạn bè của nó, vẫn còn cười vì tình huống này.

"Thật sự rất tuyệt khi bị mắc kẹt ở Iran - tôi đoán tôi sẽ phải dành toàn bộ thời gian ở Caspi, bên bãi biển," nó nói. Một lần khác, những gì nó nói khiến tôi cố nén một nụ cười: "Không có gì đáng bận tâm cả. Cuối cùng, tôi trở nên quan trọng!"

Để đề phòng, Javad nhất quyết yêu cầu chúng tôi lắp đặt thiết bị báo trộm trong nhà. Anh đã chọn một hệ thống sẽ tự động cảnh báo với đồn cảnh sát địa phương trong trường hợp có đột nhập. Tôi thấy điều này thật nực cười, bởi vì nếu chúng tôi phải đối mặt với cuộc tấn công thì chính các nhà chức trách sẽ phải chịu trách nhiệm. Nhưng tôi thấy rằng việc cài đặt báo động khiến Javad cảm thấy an tâm hơn và tôi đã đồng ý như thế.

Nhiều ngày trôi qua, các nhà chức trách đã triệu tập Nargess để thẩm vấn vào đúng ngày tôi đi công tác nước ngoài cho một cuộc hội thảo. Điện thoại của tôi bị nghe trộm, thư điện tín của tôi cũng bị đọc trộm - tất cả những điều này tôi đều biết. Vì vậy, rõ ràng là các nhân viên tình báo đã định giờ trò nhỏ nhặt của họ một cách có chủ đích. Liệu tôi có rời khỏi đất nước, khi biết rằng con gái tôi đang ngồi trong văn phòng chính phủ với các quan chức của một bộ mà nhiều năm trước đó đã âm mưu ám sát tôi? Liệu tôi có lên máy bay và quay lưng lại với con gái mình, khi biết rằng thường khi các nhân viên tình báo triệu tập ai đó để "điều tra", đó là một dịp để bắt giữ họ? Tôi có ngần ngại không?

"Nargess bây giờ đã là một người phụ nữ trưởng thành, con gái tôi hoàn toàn có khả năng tự bảo vệ nó. Và tôi đã đồng ý tham dự hội nghị này từ lâu rồi - tôi thực sự không thể hủy bỏ công việc của mình vào phút cuối. Tôi có thể chu toàn hai việc này không? Cha con gái tôi ở đây; họ sẽ ổn thôi. " Tôi nói những điều như vậy vào điện thoại mọi lúc mọi nơi, vài lần trong ngày, cho đến ngày tôi ra đi và Nargess bị thẩm vấn. Thật kỳ lạ khi đã viết kịch bản cuộc trò chuyện này, nói những điều này vào điện thoại nhà và văn phòng của tôi trong khi tưởng tượng các nhân viên tình báo đang ngồi trên khắp thị trấn, trong một căn phòng sáng đèn huỳnh quang nào đó, ghi chép. Những ghi chú mà sau đó sẽ được chuyển cho các quan chức an ninh cấp cao hơn, những người sẽ theo dõi phản ứng của tôi. Có lẽ một người mẹ khác, một người mẹ mà công việc của họ không liên quan đến việc biết và phản ứng với các chiến thuật của một bộ máy an ninh được đào tạo bài bản, sẽ nghĩ tôi thật nhẫn tâm.

Nhưng tôi hiểu rằng nếu tôi hoãn chuyến đi của mình dù chỉ một ngày, để đảm bảo rằng Nargess về nhà an toàn và hộ chiếu của cô ấy sẽ được trả lại, họ sẽ phát hiện ra điểm yếu của tôi, sẽ không thể nói họ có thể làm gì tiếp theo của cô ấy. , hoặc với tôi. Và vì đó là một trong những điều khó khăn nhất mà tôi từng phải làm trong đời, tôi đã chào tạm biệt Nargess và Javad vào sáng hôm đó trong phòng khách, hôn cả hai rồi lái xe ra sân bay để đáp chuyến bay của tôi.

Khi hạ cánh xuống Hoa Kỳ, tôi ngay lập tức gọi điện về nhà. Javad nói với tôi rằng khi Nargess đến hẹn, các quan chức chỉ cần trao lại hộ chiếu của con gái tôi mà không hề có bất kỳ cuộc điều tra hay thẩm vấn nào. Vì vậy, tôi đã đúng. Tôi cảm ơn Chúa rằng nếu không có gì khác, tất cả những năm tôi bị các cơ quan an ninh theo dõi và bảo vệ khách hàng đều nằm trong mạng lưới của họ, đã dạy tôi đủ về cách họ làm việc. Cho đến tận ngày nay, không ai giải thích được cho chúng tôi lý do tại sao hộ chiếu của Nargess lại bị giữ lại sau chuyến đi, hoặc những gì đang được điều tra. Cũng không ai giải thích lý do tại sao hộ chiếu của cô ấy được trả lại.