văn việt: Xuất bản di cảo cuối cùng (?) của Văn Cao

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Xuất bản di cảo cuối cùng (?) của Văn Cao

Tạ Duy Anh

May ra chỉ có bác Lại Nguyên Ân cho được câu trả lời chính xác đâu là di cảo cuối cùng của Văn Cao. Còn với tôi, đó rất có thể là bài thơ "Một đồng chí của tôi".

Người cung cấp bản thảo là nhà thơ Thụy Kha. Khi biên tập (lúc này tôi đã bị truất quyền đứng tên Tạ Duy Anh vào các ấn phẩm xuất bản do tôi biên tập, theo quy định của Luật xuất bản 2013 và nó khiến xảy ra những chuyện bi hài xin kể sau), thực lòng tôi cũng thấy ngần ngừ, không phải lo cho mình, mà ngại thay cho lãnh đạo NXB lúc ấy là nhà thơ Trần Quang Quý. Nhưng rồi tôi nghĩ có thể đây là cơ hội hiếm hoi để bài thơ đến với công chúng qua "cổng chính".

Cụ Văn Cao có thể không cần, vì cụ đã và luôn là người khổng lồ, nhưng hàng triệu bạn đọc cần, lịch sử văn học cần.

Vả lại, không thể tiếp tục vô lễ, bất công với một người cống hiến to lớn cho đất nước như cụ Văn Cao.

Hôm qua gặp nhà thơ Thụy Kha trong bữa cơm thân mật do bà bạn luật sư Quynh Anh Nguyen, giám đốc chương trình âm nhạc kỉ niệm 100 năm Văn Cao tổ chức, ông khẳng định: Sau 7 năm kể từ khi sách ra tại NXB Hội Nhà văn, chưa một nơi nào chính thống dám in, đăng lại bài thơ.

Và khi có tí men vào, ông nói thêm: Xét từ mọi khía cạnh, đều khó hơn cả xuất bản "Trại súc vật".

Cụ Văn Cao nghe thế chắc cũng mát ruột lắm.

Mong cụ phù hộ cho hậu sinh bình an.

Xin đăng lại, với một vài chỉnh sửa so với bản đang lưu hành.

MỘt ĐỒNG CHÍ CỦA TÔI

Người ta cái đồng chí của tôi

Treo tôi lên một cái cây

Đợi một loạt đạn nổ

Tôi sẽ giẫy như một con nai con

Ở đầu sợi dây

Giống như một nữ đồng chí

Một anh hùng của Hà Tĩnh

Tôi sẽ phải kêu lên

Như mọi chiến sĩ bị địch bắn

Đảng Lao động Việt Nam muôn năm

Cho mọi người hiểu khi tôi chết

Vẫn còn là một đảng viên

Cho mọi người hiểu khi tôi chết

Máu của tôi vẫn còn là máu của Việt Nam

Ở dưới gốc cây có các cụ già các bà mẹ

đã nuôi cách mạng

Các em nhỏ từ ba tuổi đứng nhìn tôi

giẫy chết

Có mẹ tôi

Ba lần mang cơm đến nhà tù

Hãy quay mặt đi

Cho các đồng chí bắn tôi

Tôi sợ các cụ già không sống được

Bao năm nữa

Để nhìn thấy xã hội chủ nghĩa

Của chúng ta.

Chết đi mang theo hình đứa con

Bị bắn

Tôi sợ các em còn nhỏ quá

Sẽ nhớ đến bao giờ đến bao giờ các em hết nhớ

Hình ảnh tôi bị treo trên cây

Bị bắn

Hãy quay mặt đi

Cho các đồng chí bắn tôi...

Nước mắt lúc này vì Đảng nhỏ xuống

Dòng máu lúc này vì Đảng nhỏ xuống

Đảng Lao động Việt Nam muôn năm

Đảng Lao động...

(1956)

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Xuất bản di cảo cuối cùng (?) của Văn Cao