Mai An Nguyễn Anh Tuấn

T. cận tôi trai Hà Nội, song có dịp được đi và sống ở nhiều vùng đất trở thành thân quen, rồi yêu quý – và một trong những vùng đất đó là Bình Định. Một sinh viên của tôi làm phim tốt nghiệp về “Võ Bình Định”, tôi rất vui, bảo: “Thầy mới chỉ biết đôi chút về Trời Văn Bình Định thôi, phim của em giúp thầy và nhiều người hiểu thêm về Đất Võ Bình Định đáng tự hào”… Mấy Hội thảo Khoa học về cụ Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu – người thầy của Đào Tấn vĩ đại, về Tổng đốc Lê Đại Cang, may được ông Tổng Biên tập tạp chí Văn Hiến Nguyễn Thế Khoa chiếu cố mời về cùng với tham luận và làm phim nên càng có dịp thâm nhập sâu hơn vào kho tàng văn hóa Bình Định. Một dạo, có lớp tập huấn về Biến đổi khí hậu do Thái Lan và Diễn đàn “Nhà báo Môi trường” tổ chức tại Quy Nhơn, được mời tham dự và làm phim cho họ, tôi có điều kiện hiểu thêm về giá trị của môi trường “xứ Nẫu” nói riêng và biển miền Trung Trung bộ nói chung…

Một vùng biển Bình Định, Vũ Đình Ninh chụp.

Trước những cuộc Hội thảo nói trên, tôi từng tới Cù Lao Xanh hai tuần nhằm khảo sát vùng biển đảo nơi này – dĩ nhiên chủ yếu là bằng hình ảnh tư liệu, và có đưa con gái nhỏ đi cùng vào dịp nghỉ hè, để nó được ngắm nhìn Trời Biển hùng vĩ nơi này, tắm ở vụng biển xanh như ngọc bích có những bãi cát trắng phau tựa ngọc ngà… Tôi được kết bạn với những nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hóa đất này, trong đó có người đã thành bạn chí cốt – như nhà thơ Vũ Đình Ninh, chủ trang Web Vandanviet. org… Ông Ninh đã đưa tôi tới thăm Vũng Thị Nại, Thành Hoàng Đế, Tháp Cánh Tiên, Chùa Thập Tháp, v.v., tặng tôi các tập thơ văn tâm huyết của ông – đặc sắc nhất là trường ca Tây Sơn Ai tư vãn truyện; và ông thay mặt hai nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Thanh Mừng & Trần Thị Huyền Trang tặng tôi cuốn sách rất quý mà giờ đây là sách gối đầu giường của tôi: Huyền tích kinh xưa - văn hóa dân gian vùng thành Hoàng đế (Nxb Khoa học Xã hội, 2005)… Tôi đang muốn quay trở lại đất này cùng nhà sản xuất phim của tôi thăm các bạn văn chương quý mến, kết hợp suy tính bối cảnh cho các phim điện ảnh Huyền Trân Công chúa (Thành Đồ Bàn xưa), Kiếm gỗ - Kiếm thép – nơi cụ Đào Tấn về chí sĩ, rồi được vua Thành Thái vi hành tới để mời về Kinh đô Huế làm Phủ doãn Thừa Thiên)…

Mấy hôm nay, trước cái tin động trời Lãnh đạo tỉnh Bình Định chấp thuận đề nghị đầu tư Nhà máy thép ở Lộ Diêu, tôi thấy nhói lòng tựa dao đâm! Bài học nhỡn tiền và ô nhục của một nhà máy thép ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh tàn phá mấy trăm km biển miền Trung vẫn còn đó, chưa đủ cho những người thay dân điều hành bộ máy Kinh tế - Chính trị - Văn hóa địa phương ư?

Tôi chưa được tới Lộ Diêu, song ấn tượng sau vài lần đi cùng nhà thơ Vũ Đình Ninh tới các làng chài hoang sơ giúp tôi hình dung đó là một trong những nơi được thiên nhiên ưu ái ban tặng, quý giá biết bao đối với sự nghiệp phát triển du lịch của Tỉnh này trong chiến lược “Công nghiệp văn hóa” mà Nhà nước đang mong chờ, kêu gọi!

Người ta đã trót phá hoại thiên nhiên nơi này để khai thác titan bừa bãi rồi, nay còn những bãi biển đẹp tựa cõi thiên thai và những làng chài cổ xưa êm đềm tạo nguồn cảm hứng sâu sắc cho du khách yêu văn hóa, yêu thiên nhiên, người ta định nhẫn tâm phá tan nốt ư? Buồn quá! Đau quá! Hàng ngàn hàng vạn năm kiến tạo mới có được “hình khe thế núi gần xa” đẹp đẽ, mê mẩn lòng người, có giá trị kinh tế cao và có thể tạo ra những nguồn tài chính Sạch, Sang trọng, phù hợp với lòng người và phù hợp với xu hướng phát triển thế giới, vậy mà các vị Lãnh đạo Tỉnh lại mờ mắt trước cái nguồn lợi dựa trên sự Tàn phá Thiên Nhiên!

Kính thưa các vị có trọng trách của Bình Định! Cúi xin các vị hãy nghe tiếng nói của Đất Võ Trời Văn, vùng “Địa linh nhân kiệt”, chốn "Thượng võ tôn văn", nơi phát tích, quy tụ và lập nghiệp của nhiều anh hùng, nhiều thi nhân nổi tiếng, vùng đất mà danh sĩ Phan Huy Ích từng ca ngợi: "Quy Nhơn thang mộc địa/ Khu Hoãn ỷ khôi thạc" (Phủ Quy Nhơn là đất quý của vua/ Vùng trọng yếu phải dựa vào bậc anh tài nắm giữ)… Xin hãy cho dừng ngay lập tức các dự án kiểu Dự án Thép Lộ Diêu, để gìn giữ lấy Thiên nhiên còn sót lại, vì sự phát triển bền vững mà các chính khách cao nhất của quốc gia vẫn hàng ngày rao giảng tuyên truyền cho dân chúng!