SÓNG SÔNG DINH GỌI

 

Đã hao những cánh chim gầy

Đã bưa mấy cụm mây đầy nỗi mơ

 

Đã dài niềm nhớ xa xưa

Đã mòn mỏi ánh mắt chờ tiếng quê

Nhà thơ Kiều Maily

Đêm nghe tình dậy bốn bề

Sóng sông Dinh gọi người về với palei

 

Tiếng mùa vừa động ngọn cây

Tiếng lòng vừa thức giấc dài tha hương

 

Thì đi cho hết bước đường

Thì mê cho thỏa nhân duyên nỗi đời

 

Đã say làm bão tố rồi

Thì yêu cho trọn cuộc người

Thì thôi.

VỀ

 

Về không em?

gió quê đang trở lạnh

nắng palei dịu dần

mầm sương sớm mai nhảy múa trên lưng lá

và

chuối sắp ra hoa

 

Về đi em!

palei bước sang đông

món quà đợi bình yên, ấm lành

 

Đất náo nhiệt ta chẳng có chi

đón em - hồn palei đang mở

 

Về em nhé

đất dậy hươnggió lành                       nước chuyển

vườn nhà ấm lại quê hương

em thêm giọt mực vui cho đời

còn gì nữa                   ngày mai

ai biết được.

 

HUYỀN THOẠI NAI TANGYA

 

… không phải trời làm bão tố

không phải người làm chia li không phải tình không nồng

không phải yêu không đậm không phải nhớ không sâu

không phải…

 

Kanai bỏ pacei lên núi

pacei bắn núi vỡ đôi

Kanai bỏ pacei vào đá

pacei bắn đá tét hai

mưa đi vắng, trời làm hanh, đất làm hạn

người Phan Rang ngóng kanai từ ấy

 

Em bỏ palei vào phố

phố đường không lưu dấu chân em

tiếng gọi anh vọng không

thanh âm dội về palei lạc giọng

vắng em làng làm vắng hoang

 

Huyền thoại Nai Tangya đêm nay anh kể

đám trẻpalei thời đại @

khi núi Chà Bang bị bức tử ngày qua ngày

kanai không còn đó

và pacei từ lâu cũng bỏ đi

chiếc nỏ người treo bảo tàng làm đau kí ức.

_______

Kanai: nàng; pacei: chàng; palei: làng.

Nai Tangya là con gái một gia đình quý tộc nức tiếng đem lòng yêu một anh chàng khôi ngô có sức mạnh phi thường là Kay Kamao. Họ yêu nhau say đắm dù chưa biết lai lịch nhau. Chàng hứa với nàng sẽ cho xây đập to chặn nhánh phía đông sông Đồng Nai Thượng, khai mương đưa nước tưới cả cánh đồng rộng lớn vùng núi Chà Bang. Với sức mạnh dời non lấp biển của mình, ước mộng kia không phải là chuyện quá tầm tay Kay Kamao.

Một hôm, tình cờ Tangya biết Kamao xuất thân tập cấp bần cùng. Biết thế nào cha mẹ hai bên không thuận, nửa đêm, nàng từ bỏ xóm làng, lặng lẽ đi vào núi. Không hiểu người yêu đi đâu, Kamao đi tìm khắp đằng đông đằng tây. Được bà cụ già cho biết, Kamao lên núi Chà Bang, lật tung từng hòn đá, nhổ hết những bụi cây mà vẫn bặt tăm người tình.

Cuối cùng, trong cơn giận run người, Kamao quơ vội cây nỏ nhắm vào chính giữa ngọn núi, bắn một phát kinh hồn khiến trái núi nứt làm hai. Vẫn không thấy người yêu, chàng lại bắn tiếp mũi tên thứ hai vào tảng đá lớn nhất, xẻ tảng đá làm đôi.

Kay Kamao bỏ đi, đi mãi. Bỏ lại sau lưng cuộc tình thất thố và công cuộc dẫn thủy nhập điền dở dang. Sau đó, vùng Phan Rang ba năm liền trời làm đại hạn.

(Theo Inrasara, Thả diều xứ nắng, 2002)

NHƯ MẮC NỢ THÁP CHÀM

 

Như là mắc nợ

khi tôi chưa một lần làm thơ về tháp

dù qua mấy cô đơn tôi đã tìm về

tháp ấp iu tôi trong bàn tay run rẩy

chở che tôi băng mưa gió nỗi đời

mà ngôn từ tôi muốn làm bất lực

 

Tháp gầy mòn đơn côi kiêu hãnh

tháp ẩn mình bụi xương rồng hay chơ vơ đồi nắng

tháp lạc loài giữa phố sá người xe

tháp làm hậu cảnh cho khách lạ viễn du

 

Hơn là mắc nợ

tháp đã yêu tôi như người tình yêu người tình

hơn thế nữa

tháp nắng, tháp hoang, tháp mơ, tháp lạnh…^(*)

bao tiếng thơ ca ngợi, cảm hoài

bao ngôn từ sẻ chia, trách oán

tháp đau như người mẹ đau

 

Vẫn chưa tìm ra lời thơ riêng tôi cho tháp

buồn không?

__________

^(*) Những chữ in nghiêng là các hình dung từ các nhà thơ viết về tháp.

 

MUỐI PHAN RANG

 

Anh hỏi em biển đâu mặn nhất

em bảo Cà Ná đó anh ơi

em hỏi anh biển đâu xanh nhất nước

vẫn là màu biển Cà Ná đó, em

 

Mặn hơn vị mặn môi anh

xanh hơn màu xanh mắt em

là biển quê ta là hạt muối quê hương ta đó

 

Hôm nay hạt mầm xanh kia vừa bay vào ô cửa sớm

thấm da khô, vị mặn tràn đất nắng

mặn đậu chồi non mặn đượm hạt sương

bác nông dân cày vào ngàn sao mặn

 

Xưa ông bà Chăm dựng nơi này làm đất thánh

Pangdurangga Pangdurangga Pangdurangga

chất muối cho đất, vị mặn cho người

hạt ngọc ấy

đất trời ban tặng

biển Ninh Chữ, muối Đầm Vua một thời kiêu hãnh

ngàn sau còn gọi vọng muối Phan Rang.

KHÓC PHAN RANG

 

Phận người quê đã từng bỏ mặc giập vùi

của toan tính và áp đặt

suốt cơn động kinh của lịch sử

mùa hạn lại về chở khối gió hanh thổi rát hồn thi sĩ

 

Đất quê sắp góp vào con số đỉnh của bản thống kê mới

chưa bao giờ từ nhiều thập niên qua

hạn lịch sử

lũ cừu hết nhánh xương rồng cuối cùng độ nhật

 

Dù

đất quê loài sinh linh vẫn sinh sôi

gió Xalatan khô môi mà vẫn nhớ

khi chiều hè này nó đi vắng muộn về

yêu anh đắng lòng mà sao cứ thương

 

Gió muôn đời là của cát

nắng của mây

                    và anh là của em mãi mãi

 

Ngày mai                     ngày mai

không là thứ ngày mai tươi sáng                    không là         

bầu trời quê rách                     gió lang thang

hạt giống bán sa mạc Phan Rang chết vùi trong cát

thánh đường im tiếng hát

khu mộ khóc đời tháp mồ côi

 

Ngày mai

lịch sử lần nữa lên cơn động kinh

tình ta làm bơ vơ

và

dấu chân cuối cùng bị quét bay ngoài nắng.

CƯỜI PHAN RANG

 

Ơi Phan Rang tôi

nơi đất khô hạn nhất

từng hạ sinh vị vua Champa vĩ đại nhất

đang dung chứa nhiều sinh linh Chăm nhất

 

Biển mặn nhất

Phan Rang tôi có bầy cừu lớn nhất

giữ lại khu tháp Chàm nguyên vẹn nhất

 

Và

nảy sinh ca sĩ nhạc sến nổi tiếng nhất

cho ra đời tổng thống nền Cộng hòa tại chức dài năm nhất

Ôi Phan Rang tôi

sắp sở hữu hai lò điện hạt nhân lớn nhất

Đông Nam Á…

 

DẤU CHÂN NAM KƯƠNG

 

những bước chân người đi lên Nam Kương

đứng

nhìn                 không biết từ đâu về đâu

rồi đi

cát xóa chìm dấu vết

 

những bước chân người                      ngàn năm trước

lên Nam Kương                      chờ đợi

không biết chờ đợi gì

rồi đi

không để lại dấu vết

 

hôm nay                      những bước chân người

đi lên Nam Kương                  nườm nượp

sau khi gửi xe ở bãi giữ xe

dạo chơi          cười nói           ăn uống           rồi

về

họ thu nhận được gì                không biết

và                    không ai biết

 

ngàn sau rồi sẽ

có những bước chân người

đi lên Nam Kương

Nam Kương còn đó không                 không biết

và                    không ai biết được.

 

NINH CHỮ MÙA GIÓ NỔI

 

Mùa gió nổi mùa vắng cá

mùa gió nổi mùa vắng người

mùa vắng vòng ôm mùa vắng tình yêu lạ lẫm

mùa chỉ còn em và anh

tìm đến

 

Gió nổi

cho sóng biển phủ bóng chúng mình

cho gió cát làm nhòe bóng chúng mình

cho chúng mình đốt lửa

làm ấm biển lạnh

 

Hãy lánh đi

hỡi những ánh mắt tò mò vô vị

cho cuộc tình tị nạn

biển Ninh Chữ

gió nổi

chỉ một mùa.

 

NGƯỜI XỨ LÀNG THUỐC

 

Người quảy Ciêt Agha harơk lên vai ra đi từ rất sớm

sớm hơn lũ gà gáy báo triều lên

sớm hơn tiếng còi tàu nơi kí ức

 

Người quảy gói thuốc đi không tiếng động

như sợ đánh thức bầy con đang say giấc

người mở cánh cổng khép hờ

đi

 

Họ gọi nhau giọng khẽ

như không muốn cho nhau nghe

như muốn cho riêng mình nghe

 

Họ ra đầu ngã ba đón xe đò đi về phía rất xa

rất ra và rất lâu

họ trở về

đám trẻ con ra ngõ ngóng bóng cha, chị

bầy dê ngước mắt nhìn người quen

người quảy gói thuốc về

lặng lẽ

 

Mươi ngày nửa tháng nữa họ lại đi, có lẽ

quến nhau đi

những chuyến đi định mệnh

mang giấc mơ bé nhỏ đi xa

mong ngày trở về mùa tươi màu nắng.

______

Ciêt Agha harơk: giỏ đan bằng tre lát để đựng thuốc rễ cây dân tộc Cham.