Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Sáu, 14 tháng 10, 2022

Thơ Tuệ Nguyên

Về điều phi lý

Cuộc sống ở dưới gối nằm
còn bên trong chiếc váy đàn bà là mọi triết lý
tiền tài và danh vọng thay phiên nhau canh giấc ngủ loài người.


Từ xưa đến giờ   những ngôi sao

cũng chỉ lóe sáng trong đêm tối thôi

nhưng dưới ánh sáng mộng mị của thời đại này
loài người lầm lạc đi vào giấc mơ nhau

tạo thành một khối thịt di động
tôi trống rỗng chất từng hạt bụi tạo tác mình
gom đóng giùm tôi
lắm kẻ chìm nghỉm trong mầm bệnh

 

Vực kiến tâm linh thổi tắt ngọn nến vạch muôn vàn  hệ lụy
tấm rèm bóng đêm vén mở chẳng ai muốn nhìn nhận điều gì hiển nhiên nữa

loài người mù lòa hết rồi
nhưng vẫn đủ thẩm quyền gieo nụ cười dàn dựng những vở kịch
kẻ điên đi trên sương mù
kẻ khôn mở to mắt gieo rắc nghi hoặc

đạp phá tan hoang

 

Còn tôi
khi tóm bắt tôi từ tay tôi lại để nửa đời cóng lạnh trong vòng tay những kẻ khác
nửa đời còn lại tôi trôi nổi trong cô đơn

lẩm nhẩm về bản kinh cổ

cầu nguyện cho giống người

 

Ở khoảng giữa   tôi trần trụi
đi xuyên    đi xuyên qua mọi con đường

Những điều quan trọng có đây rồi lại mất
ở nút thắt     tôi cài rồi cởi

Nỗi niềm kẻ cô đơn chẳng còn hơi sức đe dọa ai    mà đêm hôm trước
bàn rượu bày ở trời đông
tôi ngồi uống rượu ở trời tây    lại có kẻ say.


Lễ của lễ hội

 

Đây, ngày hội của rác rưởi    thời đại

những ống kính đục khoét những gã khổng lồ

moi tìm những kẻ nằm trong ngục tối

và những kẻ được xem là có mặt của ngày hôm qua

 

Cũng chính đêm hôm đó

có người kể lể về đời sống thế sự

đưa mình vào cổ tích giữa nơi chốn

những kẻ chối tội làm nên nghệ thuật sống

những thằng điên trở thành học giả

những gã khổng lồ có xu hướng béo phì

những kẻ tầm thường có nguy cơ trở thành

vật tế thần   có cả bè lũ im lìm lắng nghe

khuya lắm rồi tôi còn nghe tiếng vỗ tay rất thanh của đám lâu la

 

Tôi phải nhảy qua bóng đêm để kể thành tích mình.

 

Đây ngày mặc niệm của những bóng ma

những linh hồn côi cút gặp nạn giữa trần gian

lẩm bẩm bản kinh lật mặt tối về đời sống loài người

 

Cũng chính đêm hôm đó

những khuôn mặt đã chết nổi cộm lên đòi quyền sống

họ ùa đến rất nhiều đến nỗi choáng ngợp          không–thời gian

ở đó họ bao phủ tôi   bao phủ khuôn mặt tôi

cái khuôn mặt cứng đơ vì ngỡ ngàng

 

Cũng bằng sức lực bàn tay mình

tôi lột luôn con người tôi

bằng cách làm nở phồng những xác chết gần gũi tôi để chất vấn về đời sống

một đời sống ma thuật

ma quỷ lên ngôi    thánh thần hóa dại.


 

Đây ngày lễ của thánh thần

loài người chém giết nhau tranh giành                 quyền nhân danh

ở trên thiên đàng – những vị thần say rượu                đã lẩm cẩm

 

Cũng chính đêm hôm đó

một tội ác đến từ miền đất mà mọi điều có thể

đổ lên đầu đám vô thần

loan báo cho họ một tia hi vọng cho sự tự do

cái tự do được đi bằng đôi chân mình

mà mọi tiếng động đều được để ý

 

Cũng đến từ miền đất đó

thuật ngữ công bằng chèn ép nhóm thiểu số và buộc chúng phải chịu đựng

tôi phải ví đời sống mình như một đền thờ

để xưng tội và cầu nguyện.

 

Và đây    ngày hội của con người

phố thị nuốt mất đàn bà

đường phố phải tạo ra giống loài như thế                  để lũ ngợm nghịch

tôi dùng sức mình nâng cao hai bàn tay trắng

lên trời hoan hô đồng loại mình

hoan hô

đồng loại có đôi lần phạm tội trốn chạy

đã thỏa hiệp với quỷ dữ

giết chết niềm tin    dập tắt hi vọng

 

hoan hô đồng loại mình

những kẻ tiếp tục ngủ đông.


 

 

Đi

 

Âm thanh vang vọng từ miền khô hạn

Đêm nay bỗng run lên vì lạnh lẽo

 

                            *

Đẩy cửa con bước qua

Đằng sau là những tiếng hối

Nhanh …

Nhanh …

Nhanh …

Rất khẽ

 

Ranh giới chơi vơi

Người ngân khúc kanhi đưa tiễn linh hồn nhau

Con vẫn khép hờ đôi mắt bên câu thần chú

Cửa ơi…

Mở ra…

 

Cánh cửa hé mở trên khóe môi ông Gru già

Con mơ ảnh tiếng bà vọng về tích xưa

Pô Riyak thét gào với sóng biển

Pô Nai niệm kinh trong góc núi làm lễ cầu mưa

Tộc Chàm vẫn khát khô cổ họng rỏ từng giọt

mồ hôi xuống

Cánh đồng xẻ khoán mảnh đất nứt nẻ

Hạt nắng nhảy múa trên lưng còng anh nông phu

 

Con chồn chân hứng phải cơn gió hanh

Nao nao một miền quên lãng

*

Ngày con đi    trăng thượng tuần

Người dâng lễ    trẻ múa trong lửa

Ong Ka-ing lên sân khấu diễn trò

Bên khuôn mặt đền tháp cổ sáng lên bởi son phấn

Để xưng tao-mày với đám cô hồn Chàm

 

Con vuốt ve khuôn mặt mình bằng những gì

thiếu hụt, mất mát

Vo tròn cuộc đời trong những lần trượt ngã, vực lên

Con lặng nhìn mọi ước muốn bị cuỗm mất

Nhìn hình hài đang được dát nước sơn

màu lòng trứng

Chảy dọc sóng lưng con những cơn đau

Sóng lưng không xương sống

 

Trong cuộc phân tranh

Những vết thương luôn làm cho con say và điên

Tiếng nói được ném về phía sau như ngọn dao găm

Xuyên qua người con, Mi hãy cút khỏi nơi đây

Con không là kẻ chạy trốn

Cũng không lánh đời

Một mình trong bóng đêm

Con cuộn lại từng mảnh đời

 

Trong con chữ đã tan loãng, rơi rớt

Tạo hồi chuông chiêu hồn cho đời sống úa vàng  một niềm vui nhỏ

 

Con đi

Lờ đi kí ức của một tộc người

Lờ những tiếng ồn bởi vành môi đã khô khát

Lờ những tiếng gọi và miếng mồi tanh hôi

Lờ cả mảnh đất đã lặng thinh

Lờ cả dáng hình Người

Trước những bước đi đang giậm đạp lên nhau

Bằng cái chuẩn mực của đôi bàn chân

Con nhếch miệng hà hơi

Thổi lên những âm vang nhói buốt

Những bước lặng    nhảy tưng

Nhịp điệu lỡ nốt     cuốn trôi mọi dấu ngăn


 

Ngày con đi

Gió tràn vào Palei

Hạt nắng đè nặng tấm thân

Con xoay mình bởi sự thúc giục mù mờ

Gõ vào mặt đất liên hồi

Nơi một đoá hoa dại trổ muộn

Chỉ thấy bày kiến bò dưới chân

Một con âm thầm đi khai báo

Có một sự sống mới đang ở nơi chúng tôi

Hắn đang nói về tự do và quyền lợi của xác chết!”

Ồ! Đó không thể là con

Đó không thuộc về nơi con – chắc thế

Con vẫn hi vọng rằng, nó thuộc về một loài bò sát

hoá thạch hàng triệu năm trước

Ở gần con thôi

Dù là thế - nhưng mọi điều như thể tiến dần về miền hệ lụy  Con vẫn là Chàm

 

Trong một thế giới được thêu dệt bởi sợi và màn

Con thêm thắt vẻ côi cút cho mình

Mọi cách thức đều rất thầm kín

Dù có nôn mửa một khối quá khứ vô hình để

nhận diện vết thương

Dù có lật ngửa lật xấp đôi bàn tay để chờ được

cứu vớt, nâng đỡ

Sự ưu ái và khinh miệt khiến con ngoi ngóp đầu

để thở

Đôi mắt con như hai ngọn nến bừng lên

Sáp tràn trên khuôn mặt    dại người

 

Để nỗi cô đơn và muộn phiền khỏi trương phình

Con tìm đến chung rượu

Với nó    con gom thêm một đóng thối nát của

đời sống quanh con

Hân hoan đi vào cuộc vui chung

 

Đổ tràn một ly xuống tàn tích xưa cũ

Con đốt con, một tôi vô hình

Hồn siêu    thân rã

Nhường vài mảnh xương ở chốn hoan lạc

Nơi ma đang nô đùa với thần

 

Khi nhúng mình sâu vào chung rượu

Mọi cách chết cần sự hiện hồn

Con hiện nguyên hình

Chỉ thấy sự tự do trương nở trên bản thảo to gấp triệu lần nhà tù Auschwitz

Ở đó không có hơi ngạt của chất Cyclone-B

Ở đó cũng không có lính canh

Ở đó chỉ có dây chuyền của nỗi sợ hãi

Trên khuôn mặt đã méo mó

Những lời tuyên-dụ và dòng máu nhuộm

Tạo bản hoan ca hoành tráng dọc thời gian

 

Ấy thế, con đi và mơ về một nơi chốn

Để con mở lời khép lại những mất mát và đau thương

Trên vách tường còn lắm điều nghi hoặc

Trên bức màn đã nhàu nát bởi được trùm quá lâu

Chỉ trườn nhẹ người

Trong khung trời tự do của mị từ  con gióng lên

Nhưng không thể tiết lộ điều mình đang sống hay đang chết

Chỉ ho he mình là gã đần đang say

Đi và cố nhiệt tình hoan nghênh những điều dị hợm

 

Ở nơi, con được đặt tên cấp giấy phép để sống

Con không được chỉ trỏ vào những điều nghi hoặc

Con không được cựa quậy những nơi đau

Con không được mày mò truy tìm vệt sống của mình

Con chỉ nhìn mọi thứ hiển nhiên như thế

Và trong sự thể hiện của mình

 

Con không được tỏ ra hoang mang hay rũ liệt

Dù đói và dốt

Khốn khó và u uẩn

 

Với nhịp thở bông lơn

Hận thù đã tuôn khỏi cổ

Chỉ nghẹn trong con

Những giọt ân huệ rơi rớt từ bàn tay lạnh của lũ ngợm

Đã quơ dạt mọi thứ trôi tuột, chìm nghỉm

 

Thời gian đã mọc trên đầu con những ước mơ

Bên khu chợ đời - người và người đã may sẵn cho nhau nhiều áo quần một màu

Với lòng khát khao ngây dại

Con đánh đổi cả tuổi đời và sức lực để có

Để những lời khen chê lướt qua

Mọi thứ đã rách nát

Con trần truồng với bầu khí trời

Mênh mang một cõi mơ


 

Xót thay cho lũ Chàm chúng con – như đất sét

Người đời có đủ mọi thứ nhân danh

Họ vươn tay nhào nặn những đứa con của Người

Con côi  con hoang  những đứa con tật nguyền

Để trêu đùa

Họ còn nặn chúng con thành loài chó săn

Chúng con tự rình nhau

Săn bắt nhau

Kẻ được người mất   kẻ thắng người thua

Ôi loài chó ghẻ lác

Sủa cắn xé nhau bấy lâu đã nằm gọn trong nồi lẩu

 

Ở nơi, con được răn nhiều về tình yêu và hạnh phúc đời người

Và sự sinh sản

Con chìm hẳn ở đó

Con mơ hồ về chợ búa và tiến bộ

 

 

Tiền là tiên   quyền là thánh

Thuế má và con cái là thứ làm đám dân Chàm bù đầu

Còn con

Bỏ bê cuộc đời mà người đời đã cho con

Con tìm đến thiên thần và quỷ dữ trong con

Chỉ gặp những tiếng ồn

Con đi bằng nét vẽ phi chuẩn trong tâm linh

Bằng quyền năng của tiếng lòng

 

Ôi!

Vết hằn của gạch nung

Vết bay của Ciim Hơng

Con chỉ biết

Gia tài của con chỉ là cái bao tử đang reo

Ở trong chứa đựng điều gì là điều con không thể hiểu

Con chỉ biết   có nó

Và đi - đi vào đời săn lượm
Đi vào đời bon chen, nhốn nháo

Đời người - phù du

Ngọn gió tràn về thổi bùng cả tro bụi

*

Mai con lại đi

Giờ, cũng không cần tới mai nữa

Mọi lúc, mọi nơi con có thể ra đi

Đi đâu đó

Đi về phía trước

Vẫn một mực lao mình về phía trước

Dù phía trước chẳng dẫn tới đâu cả

Cũng như nơi này

Không có gì để con trông ngóng

Chẳng có gì để con tìm kiếm

Nhưng ai cũng muốn núp trong đó để phô trương, khuếch tán

Con chỉ biết trên đường

Cái được nói đến là những con đường đã đi

Những cây cầu đã gẫy sau lưng

Những hố hầm đã vượt

Và cả cái bóng đang chung chạ

Con bám víu vào những con chữ

Những con chữ bị cưỡng dâm

Những con chữ thoi thóp vì ngột ngạt

Những con chữ đã đóng tàu – du hoang

Những con chữ nằm lăn lóc dưới đôi chân trẻ thơ

Những con chữ mà người đời sợ hãi, xa lánh

Người nhìn con đứng trước nó

Cong lưng kể lể về nỗi cơ cực

Dằn mình lại

Người nằm trên thảm gai đời con

 

Còn nhớ

Trong giấc mộng dài

Người trở về, cởi bỏ

Người cháy lên trong ánh hào quang của mình

Thanh lọc tẩy sạch

Người trổ lên một bông hoa vàng

Như Thuphi, như Pakchoh

Dâng hương dâng sắc cho đời

Trong thời khắc đất trời chuyển mùa

Độc nhất

Người hòa vào sự sống bất diệt

Trong hứng khởi của người

Con giật tỉnh mình

Chỉ mồ hôi đầm đìa

 

Con vẫn nhớ

Về miền sâu kín của niềm riêng đời Người

Người buộc sự hiện diện của con như một đối nghịch

Người bắt con sụp lạy trước tượng đá

Sụp lạy và cầu nguyện trước đền tháp

Yang Kajan   Kut that

Và cả một đấng mù loà đang ngự trị

 

Trước khi đi

Con có lần vẽ hình hài mình trên nền hư ảo

Ở đó có những thân phận côi cút trong hoang mang

Ở đó có trò xuẩn ngốc của người đời

Soi mình trước vũng nước

Cái vũng nước mà Người đã uống và khạc nhổ

Con khuấy đảo lên

Trám sắc diện tang trắng

Phì cười

Xót xa

 

Trước khi đi con cũng có lần vẽ cuộc đời mình trên nền hiện tiền

Để trong nếp gấp của cuộc chơi

Những tiếng run hư hử của lần chạy tiếp sức hụt hơi

Giơ tay lên con tung hô những hố hầm đầy xác chết

Những xác chết chưa đưa lên giàn hoả táng

Mà chỉ giễu cợt bằng những đôi tay

thích tung hứng     nhào nặn

 

Bàn tay của vuốt và móng

Bàn tay của sức đẩy và kéo

Bàn tay của ung nhọt và máu

Con cựa quậy

Loay hoay với cơn khát

 

T.N