Lê Học Lãnh Vân

Bức tranh MẮT NHÂN GIAN được treo kế bên bức MẤY RẶNG GIANG SAN. Với tôi, hai bức này đi đôi tạo cảm xúc tuyệt vời.

MẤY RẶNG GIANG SAN

MẤY RẶNG GIANG SAN đẹp, ấn tượng. Bên trong viền đen ngẫu hứng là ba mảng.

Người xem tranh thấy nơi mảng giữa một cánh rừng thu “tầng biếc chen hồng”... Bên trên tầng rừng là khoảng trời đất bao la, đồi núi trập trùng, trời mây bát ngát. Bên dưới rừng là màu xanh nước với gợn sóng tạo cảm giác dòng sông dập dềnh…

Bầu trời trong tranh Đoàn Quỳnh Như, dù là một bầu trời xanh lộng gió cũng không êm dịu mà xáo động dưới các mảng màu mạnh mẽ. Rừng thu cũng vậy, rất đẹp nhưng không còn êm đềm như khu rừng thế kỷ trước… Dòng sông mềm, xanh cho một cân bằng tĩnh tâm. Như một gương mặt nữ tính giữa đất trời hoang dã, như một nguồn róc rách sinh sôi giữa thiên nhiên…

Người xem tranh là tôi, đứng gần rồi lùi xa, ngắm nhìn mấy rặng giang san thưởng thức vẻ đẹp hùng vĩ, đậm đà của cuộc sống tươi vui trước mắt. Nhưng...

Nhưng, khi để tâm hồn hút sâu vào MẮT NHÂN GIAN, tôi cảm nhận MẤY RẶNG GIANG SAN chỉ là khúc nhạc dạo đầu. Rất đẹp, để đưa người xem vào vùng suy tư sâu thẳm qua cái nhìn của MẮT NHÂN GIAN.

MẮT NHÂN GIAN

Con mắt nhân gian tròn vạnh như tròng đen mắt người. Thế giới phản ánh trong con mắt đó được chia hai phần bởi một trục nghiêng mà theo tác giả Đoàn Quỳnh Như, trục nghiêng vì trên thế gian này có trục tự nhiên nào thẳng đứng đâu, trục trái đất cũng nghiêng mà!

Hai phần ở hai bên trục đó dù bị chia cắt vẫn hoà nhập vào nhau. Phần bên trên, màu chủ đạo là màu nóng, phần dưới là màu lạnh.

Nhìn sâu con mắt đó, tôi rợn người. Phần bên dưới màu xanh cùng các đốm hồng cho tôi cảm nhận đại dương, đại dương mới thành lập khi sự sống bắt đầu cách đây khoảng ba tỉ rưỡi năm. Đại dương ấy sôi sục, có nhiều lưu huỳnh, những thành tố đầu tiên của sự sống như phân tử hữu cơ dài hơn bắt đầu được tạo thành. Phần bên trên màu đỏ gợi trong tôi thời gian vũ trụ xa hơn, khi Trái Đất bắt đầu thành lập cách nay khoảng năm tỉ năm, đúng là thủa tạo thiên lập địa. Khi ấy những đám tinh vân bắt đầu tụ lại thành khối cầu lỏng đỏ rực trước khi sự tiến hoá diễn ra liên tục trong vòng năm tỉ năm tạo nên Quả Địa Cầu xanh đẹp hiện nay như được phô bày trong Mấy Rặng Giang San...

Hai bức tranh bổ sung nhau cho ta cảm được vẻ đẹp trước mắt cùng vẻ đẹp của năng lực học hỏi và suy tư đã đẩy tri thức loài người tới vô tận. Vẻ đẹp của sự thống nhất giữa cái hữu hạn với cái vô cùng, giữa các hạt căn bản vô cùng nhỏ và các thiên hà vô cùng lớn, sự thống nhất mà khoa học đang khát khao vươn tới! Chúng cũng đặt những câu hỏi về sự chủ động của loài người tiếp nối tiến hoá hay tàn phá những thành quả tiến hoá của Địa Cầu tích tụ hàng tỉ năm…

Và, những giây phút này, chúng cho ta vẻ đẹp lôi cuốn trong cặp tranh MẮT TRẦN GIAN – MẤY RẶNG GIANG SAN của hoạ sĩ Đoàn Quỳnh Như…

Ngày 14 tháng 8 năm 2022