Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 12 tháng 6, 2022

Thơ Liêu Thái

Nghe thấy và ghi chép ở bệnh viện

 

Dó vẫn chưa chịu trầm

Dó vẫn chưa chịu trầm

Dó vẫn chưa chịu trầm…

 

1.

Cây dó bầu trên đỉnh núi Cà Tang

Đứng lại sau bão mùa lở lói

Trận lụt năm ấy lấy đi nhiều thứ

Cây dó bầu ôm con

Trầm vẫn chỉ hương

Trầm vẫn chưa về

Kỳ nam xa khuất

Chỉ mùi hương…

 

Máu của thơ

Hoặc giả thơ của máu

Gồng mình chịu đựng gió lào và bão cát

Những khe thung mềm rũ lời tình tự

Cạn khô mùa đồng không

Chiếc lá vàng ốm bệnh

Chồi non bật cựa

Những dòng nhựa trời không

Thơ có ba giây để chờ đợi

Điều gì chưa rõ

Khi trận bão kéo đến

Cây dó bầu bật gốc

Và mùi hương kỳ nam

Níu một tó rễ dại

 

2.

Một buổi chiều vàng

Ánh sáng như đổ những chén mật

Xuống cánh đồng phù sa

Tâm hồn trù mật

Những lời ca thoát ra từ bụi

Vài cụm cây thiên cổ

Triệu năm trổ bông đốm vàng

Lá của chúng khắc những dấu kỉ hà

Của một lời hứa về mùa vĩnh cửu

Tôi biết mình nói mớ

Khi mạch máu đã chuyển sang lành lạnh

Tiếng cỗ máy chuyển vận thời gian

Hét vào tai tôi những lời ma mị

Chúng dối trá đến chừng như rất thật

 

3.

Cậu có ba giây để suy nghĩ

Và đi đến quyết định cuối cùng

Trước khi cánh cửa thiên đường khép lại

Cậu cũng sẽ bị tắt nghẹn lối địa ngục

Những người bạn của cậu đều từng thế

Và những người bạn của cậu cũng muốn thế

Đối với bất kì ai không phải là họ

Bởi loài người là một bầy chuột thông minh

Của một loại thượng đế khác

Rất yêu bóng tối và mùi người

 

4.

Họa tiết của một phù điêu

Hằn sâu vết đáy sông tiền kiếp

Ánh sáng chảy nhão màu vàng đồng

Những cội cây trơ gân

Thớ gỗ bắt nguồn vô tận

Của những mạch nước sâu

Nối bầu trời mật

Mùi hương của rừng nguyên sinh để lại

Gương mặt em thảng hoặc nụ cười

Tôi gọi vói theo bằng vài ký hiệu

Không thể thốt thành lời

Ngôn ngữ đã bất lực từ lúc ấy

Một con chim đập cánh bay lên

Chở theo ánh sáng cũ

 

5

Cha đã đập lồng ngực mình đùi đụi

Vì giận mẹ đi biệt xứ

Những người mẹ Việt Nam thương con hơn mình

Những người mẹ Việt Nam đặt mơ ước vào con

Và đặt cả hoang đường vào con

Một khúc ca buồn ám khói

Của người ăn mày địa ngục

Phả vào mặt sông lạnh

Mọi thứ vẫn lơ mơ ngủ

Tôi thầm gọi tên một ai đó

Khi âm thanh đã bị lấy đi

Và mọi ký tự rời rạc

Mẹ Việt Nam thương con mình hơn mình

Mẹ Việt Nam đặt hoang đường vào con

Và giấc hoang đường xưng tụng ban mai

Và giấc hoang đường đạp đổ ban chiều

Những câu thơ như một trò chơi phù phiếm

Thả lên mặt đất rởm niềm đau

 

6.

Bà ấy trạc sáu mươi

Mi nhớ vậy

Trong một chiều cuối tuần mùa hạ

Mưa, như gột rửa cái nắng cháy da ban sáng

Bà đã lặng người khi biết sự thật

Sự thật một bảng báo giá

Phẫu thuật tim mạch gắn stent thông máu

Cho con trai bà

Bà tin vào thẻ bảo hiểm y tế dành cho người nghèo

Người thu ngân bảo bà nộp năm mươi

Bà rút ra tờ trăm ngàn đồng để nộp

Ngồi chờ tiền thối

Cô thu ngân ngồi chờ và hối bà nộp tiền

Bà bảo đang chờ cô thối tiền thừa, đến năm mươi

Cô lắc đầu, thở dài và giải thích với bà rằng năm mươi triệu đồng

Chứ không phải năm mươi ngàn đồng

Và nếu không có số tiền ấy thì không thể gắn stent cho con bà

Đó là qui định chung

Đó là cơ chế

Lương y như từ mẫu

Điều ấy đương nhiên

Thầy thuốc cũng xót xa trước con bệnh nghèo

Đương nhiên

Nhưng mọi thứ đều phải qui ra tiền

Vì theo kinh nghiệm của ngành

Đây là số tiền không nhỏ đối với người giàu

Số tiền lớn đối với người khá giả

Và là số tiền quá lớn đối với người nghèo

Nên việc người ta trốn viện sau khi phẫu thuật

Có thể xảy ra với xác suất rất cao

Cơ chế mới kinh tế thị trường

Theo định hướng xã hội chủ nghĩa

Trong y tế cũng vậy

Thị trường trong quan hệ bệnh nhân với bệnh viện

Nghĩa là có nộp tiền, có bảo hiểm thì có chữa chạy

Không có thì cũng có thể giúp chữa chạy nếu thật sự nghèo

Nhưng muốn chứng minh mình nghèo thì phải có chính quyền địa phương xác nhận

Thời gian có cái giấy xác nhận nhanh chậm tùy vào cơ chế làm việc mỗi nơi

Có nơi đôi ba ngày

Có nơi đôi ba tuần

Đương nhiên không vượt quá thời hiệu pháp luật đã qui định

Và đương nhiên để có cái giấy xác nhận hộ nghèo

Theo định hướng xã hội chủ nghĩa

Nhân đạo và cao cả này

Đôi khi người ta mất mạng, mất người thân

Bởi tốc độ chạy của người nghèo bao giờ cũng chậm hơn con bệnh

Một cuộc chạy không bao giờ cân sức

Để giật cây cờ sự sống

Nơi cổng bệnh viện công

Đương nhiên chuyện này chỉ diễn ra nơi bệnh viện công

Với bệnh viện tư, người nghèo nào dám bén mảng

 

7.

Rồi sẽ không lâu nữa

Người ta sẽ quên hoặc cố gắng đừng nhớ

Hơn hai vạn người đã nằm xuống

Vì một cái lệnh phòng chống dịch

Vì một cái bắt tay của quỷ

Vì một cú áp phe của loài hôi tanh

Và những oan hồn ấy vẫn chưa hết

Những oan hồn vẫn tin mình chưa chết

Chỉ mới bị phong tỏa đâu đó giữa thành phố

Những oan hồn chưa cần cầu siêu

Mà cần một cái giấy thông hành

Một cái giấy xác nhận rời khu cách ly

Của chính chủ tịch thành phố ký, đóng dấu

Và họ cũng cần cái giấy xác nhận

Được tự do đi lại

Sau khi đã chịu đủ những ngày cách ly, giãn cách, giới nghiêm, phong tỏa

Họ cũng cần thêm giấy giới thiệu

Vào cửa thiên đường

Hoặc một tấm vé ưu tiên

Vào cửa thiên đường

Được thảo, ký và đóng dấu

Bởi những đại diện thiên đường xã hội chủ nghĩa

Gần một năm năm trôi qua

Mọi sự kẹt cứng trong thiếu thốn

Từ miếng ăn cho đến chỗ ngủ, chỗ đi lại, khoảng mặt trời ai lấy mất

Và cả những quyền tự do tối thiểu của một oan hồn

Ví dụ như ý niệm về tự do cho một linh hồn

Tìm về thiên đường từ một thiên đường

 

8.

Một buổi sáng như bao buổi sáng

Một tờ giấy báo gói bánh mì

Một bản tin

Một gia đình tan nát

Đương nhiên có thêm nhân vật khác

Xuyên thủng mái tôn một cái chuồng gà

Sau khi quăng mình chạy trốn

Cùng với các kĩ năng học được từ ngành

Trong các học phần trinh sát

Quần chúng nhân dân

Có một quần chúng nữ

Đã hi sinh gia đình

Và một an ninh đồng chí

Đã hi sinh bản thân

Sau khi đu dây nhằm bảo vệ hạnh phúc cho đồng đội

Đương nhiên

Câu chuyện ở Thái Nguyên

Xứ sở của chè

Gợi nhớ thời hái lượm

Các nàng hái lượm các đọt chè xanh

Chẳng giống với hái lượm thời mông muội

Thế nhưng chúng ta đang quay về với thời đó

Văn minh hái lượm diệu kì

 

Thời của người ta hái trái hạnh phúc

Trong vườn người khác

Trong nhà người khác

Trong phòng người khác

Thời của người ta lượm lặt đời sống

Không phải cành củi

Không phải trái cây rụng

Không phải củ rừng

Không phải cục đá hay mảnh xương

Mà người ta lượm lặt nụ cười của người khác

Để gắn lên môi mình

Người ta lượm lặt danh dự của người khác

Gắn lên ngực mình tấm huân chương

Người ta lượm nồi gạo của gia đình khác

Gắn lên bàn nhậu bạn bè đông vui

Và đương nhiên nếu được

Sinh mệnh tha nhân

Cũng là thứ thuốc trường sinh

Trong công cuộc hái lượm vĩ đại trường kỳ

 

9.

Hắn là một tay du côn

Hắn nói thế

Hắn hăm he các bác sĩ bệnh viện

Rằng nếu họ ra khỏi cổng bệnh viện

Sẽ không toàn mạng với hắn

Điều làm ngươi buồn cười

Là mọi lời thách thức và hành vi du côn của hắn

Chỉ để được ăn cơm

Chuyện là vầy

Viện tim mạch vẫn giữ nguyên chế độ cách ly

Người nuôi bệnh nhân chỉ được ra ngoài trong một số giờ để mua thức ăn

Bệnh nhân không được rời phòng, trước nữa không được rời giường

Đeo khẩu trang 24/24 giờ

Hắn vào viện lúc ba giờ sáng

Hắn là đồng hương của mi

Hắn đăng ký cháo

Và bệnh viện mang cháo cho hắn mỗi bữa

Cho đến khi hắn nổi cáu

Quát tháo ầm lên rằng “mấy ngày nay tao thở máy

Tao không nói gì đừng tưởng tao sợ

Thằng nào to nhất cái bệnh viện này

Ra đây gặp tao!”

Y tá hỏi hắn cần gặp to nhất để làm gì

Hắn hỏi tại sao mọi người ăn cơm, còn hắn phải ăn cháo

“Bây giờ tao muốn ăn cơm, chúng mày làm gì tao!”.

Nói xong hắn bưng một phần cơm ngồi ăn ngon lành

Vừa ăn, hắn vừa nói với mi về thành tích dâm thuê chém mướn của hắn

Hắn khoe với mi về khả năng gọi đàn em đứng đầy trước bệnh viện

Hắn khoe số má một thời

Mi hơi buồn, và mắc cười vì điều này

Bởi việc một tay tự xưng mình du côn, số má, hét ầm ĩ chỉ vì một suất cơm

Giữa thế kỉ 21 này

Cho thấy một thứ gì đó

nhỏ nhoi và buồn tẻ

Và thân phận hắn

Hình như cũng được định giá từ bữa ấy

Hắn tiếp tục quát tháo bác sĩ

Hắn bị sốt liên miên

Và ngày ra viện còn xa lắm

Đương nhiên chẳng ai nói gì hắn

Nhưng các bác sĩ tránh né hắn mỗi khi thăm bệnh

Chỉ hỏi vài câu và lên đơn thuốc

Có gì thì siêu âm, chụp phim, thử máu…

Có y tá làm thay họ

Đơn thuốc cùng hệ, nên cứ vậy mà làm

Hắn sốt dài

Ngày mi ra viện

Hắn nằm úp mặt vào tường

Dường như có gì đó hơi muộn màng

Hằn trên lưng xăm trổ…

 

10.

Cây dó bầu mọc đỉnh núi chúa

Chịu bao mùa bão quật

Nhựa ứa tràn rừng thiêng

Rừng thiêng khóc vuốt mặt

Nước mắt chảy thành sông

Con chim cũ thả hồn nơi viễn phố

Đậu một cánh rừng bên ô cửa mùa thu

Những lời hẹn như nói mớ

Nối kiếp người

Những đoàn người nghiệt oan

Chạy về đâu mãi miết

Những linh hồn oan khuất

Chờ tự do như giấy thông hành

 

Hỡi những kẻ lòng lang dạ sói

Hỡi lũ người hổ báo ruồi xanh

Hỡi những kẻ ngồi ghế cao

Đang nhấm nháp từng muỗng tiết canh đồng loại

Liệu sự trừng phạt dành cho các ngươi có đủ

Để xoa dịu những đớn đau nhân quần?

Hỡi lũ người rắn rết

Kẻ đã ung dung đếm tiền trên xác đồng loại

Liệu bản án nào cho chúng bay

Đủ để giải oan cho dân tộc này

Một dân tộc đi qua nhiều cuộc chiến tranh

Chưa bao giờ chết thê thảm bằng thủ đoạn của lũ chúng bay!

Thiết nghĩ, chúng bay và đồng bọn

Phải trả giá xứng đáng cho điều này

Bởi mạng nào cũng là mạng

 

Cây dó bầu rấm rứt mùi hương

Đâu đó trầm còn xa lắm

Đâu đó thương tật và hư không

Kỳ nam giấc mơ thủy kiệt

Cây dó vặn mình

Trút tiếng than rừng sâu

Rừng sâu buồn rưng rưng

Mùi hương mơ ám giấc…

L.T