Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Bài trường ca Ukraine…
Lê Vĩnh Tài
Tựa
uống đi rượu lửa phỏng tay
cánh đồng tuyết trắng đạn bay xoá rừng
tự dưng mất nước lưng chừng
vác vai tên lửa nỗi mừng xe tăng
nước Nga cũng một biển người
người ta giành cuộn giấy chùi còn dư
phân vân siêu thị nghịch thù
pháo binh đã tới mùa thu còn dài
uống đi lùi lại sơ khai
bệnh viện nhà trẻ đã hai lần buồn
gạch rơi viên méo viên tròn
mẹ ôm em bé thân còn đong đưa
uống đi nước mắt như mưa
NATO mở rộng cho vừa lòng em
uống đi đại bác ru đêm
chúng ta từng thức những đêm da vàng
chương 1.
- lời của một cánh đồng lúa mì
1.
tôi là lúa mì
tôi khóc, tôi đang khóc
lịch sử một lần nữa
bỏ lại xác chết của họ
dưới chân tôi
ồ tại sao, tại sao
chúng tôi lại khóc cho họ?
một lần nữa một lần nữa
hay nhiều lần nữa?
họ cứ thích bạn chết
bạn phải thành anh hùng hay liệt sĩ
dưới gốc lúa mì của chúng tôi
họ thích ăn xôi bỏ chúng tôi làm thằng Bờm đói bụng
họ nói dối, họ nói dối
từ Stalingrad đến Leningrad
một triệu người chết, nhiều triệu người chúng tôi đã chết
những cánh đồng lúa mì bùng cháy
họ đốt cháy, họ đốt cháy
và một lần nữa
họ bỏ lại Ukraine đã chết của chúng tôi
và xác của các bạn
Ukraine
ôi, sự xấu hổ của Putin
những lời nói dối tưởng như vô tội
tưởng tượng một bọn phát-xít mới
khi máu chảy ngập trong cánh đồng lúa mì
chỉ vì một hải cảng không đóng băng khi
mùa đông đến...
2.
Ukraine
mẹ sinh tôi ra
một đứa bé ốm yếu
dưới cái nắng của cánh đồng lúa mì Ukraine
mẹ còn quá trẻ
và cha thì quá bạo lực
có lẽ do cha uống quá nhiều vodka
mẹ dẫn tôi đi qua
những cánh đồng lúa mì
chiếc váy dài quấn vào mắt cá chân của mẹ
khi đến một cái ao phía sau cánh đồng
nơi cha từng cố gắng dìm mẹ chết
những người châu Âu qua đường đã can thiệp
kéo mẹ lên
mẹ chạy lên đồi một mình
dành cả cuộc đời để không nguyền rủa những bàn tay
từng tìm cách nhấn chìm mình
mà lẽ ra tôi gọi là cha
mà lẽ ra cha phải gìn giữ mẹ
và mẹ cũng cảm ơn những bàn tay
đã kéo mẹ ra khỏi làn nước đóng băng
vào một buổi sáng nắng đẹp
trên cánh đồng Ukraine
phổi mẹ vẫn đầy hơi thở
và ánh mắt tôi vẫn đầy tin tưởng
cha ôi...
3.
Ukraine
người không làm thơ để dự giải nobel
người không kịp vần vèo thơ mộng
vì người không còn hòa bình
chỉ còn vết sẹo đạn bom trên những bài thơ
không còn bài thơ mà còn những vết sẹo
trên lá cờ thủng lỗ
đây mới là lổ thủng của lịch sử
chứ không phải mấy cái ly vỡ trên bàn nhậu
đã tranh nhau danh vọng đến vỡ đầu
đây là tương lai không còn lỗ thủng nào cho lịch sử chui qua
chúng ta không cần anh hùng
chúng ta sẽ sống lại từ đống tro tàn
tro tàn bay mỏng quá
gió độc thổi quá xa
đây không phải bài thơ
đây là ánh mắt của những kẻ giết người
cứ thích nói như nhà thơ
nên người mới khốn nạn
người không có tương lai
không có quá khứ
chúng ta nát nhừ
và chúng ta chuẩn bị đối mặt với bom nguyên tử
4.
nhện đang bò trên từng con đường
đôi chân chúng dính đầy thuốc súng
chúng xâm nhập vào những bông hồng nở vào mùa đông
chúng muốn người chìm trong bóng tối diệt vong
chúng không thấy ngón tay người rỉ máu trên cò súng
những mảnh vụn từ ngôi nhà tự do của người
cả cánh đồng của người
tan nát
nhưng đây là hy vọng của một dân tộc
mọc như rêu trên cây đổ
những người lính giương cao lá cờ thủng lỗ
họ đứng lên đẹp như những bông hoa
diễu hành như những con ong
họ là sự bùng nở của tự do
trong thời đại đen tối của tội ác
5.
kéo lá cờ lên
kẻo chúng ta quên
ồ ồ chúng ta đã quên
nàng chảy máu thêm lần nữa
người yêu dấu ơi
những cơn gió mùa đông
dưới chân tôi quá khứ tan biến
bạn đã đến vì tôi
chiếc vương miện cuối cùng đã trong tầm tay của chúng ta
gió hú ầm ĩ
những người lính về đây để chia tay
để chết
ồ ồ tôi chỉ biết
sân bay đã được an toàn
những ngọn gió có thể mang chúng ta đi đâu
ơi người yêu dấu
thế giới diệu kỳ bị bỏ lại
những con đường xa xôi sẽ dẫn chúng ta về nhà
bạn cần chờ một phút
ồ ồ đừng bỏ rơi em
chờ rồi em sẽ đến, anh yêu
6.
tôi biết bạn núp sau cơn mưa đại bác
bất chợt tôi biết bạn có những bí mật
nói chuyện với nhau chỉ bằng ánh mắt
bạn buồn và khôn
với những suy nghĩ xám xịt như xe tăng
của bạn
7.
đôi mắt bạn u tối nhìn tôi
tôi không biết bạn yêu tôi
hay không yêu tôi
mà thôi, bóng tối
chúng ta rồi cũng chỉ trôi
như năm tháng trôi
qua cái chết
như Ukraine không chết
như tôi sẽ chết cho Ukraine
có lẽ tôi sẽ bay đến tận thiên đường
cầu thang lên bầu trời màu xanh rộng mở
thời gian sẽ trôi
chúng ta như những chiếc lá đang bay
nếu chúng ta không vượt qua, chúng ta sẽ chết
bạn biết và nếu như tôi không biết
thì bạn trôi
chúng ta không thể làm đám cưới
chúng ta là hai kẻ ngoại tình
có người nói: chàng hãy tìm người khác
chứ không lẽ cứ mãi đi theo em?
một người nói: dạ thưa mái tóc trên đầu
trắng như chim bồ câu
chẳng ai hiểu chúng ta
họ ngỡ chúng ta là những hiệp sĩ
đang thổi vào sừng tù-và của mình
và đang trên yên ngựa
chàng hiệp sĩ tìm tình yêu
nàng trước ngày mọi thứ hoang tàn
đi tìm bom đạn
buổi chiều nước da màu hoàng hôn vàng như tóc
cố lên đừng khóc
chàng hiệp sĩ đã quên lời hứa
chúng ta hát trong nước mắt
chúng ta giải phóng những đống gạch vụn
những khu chợ những nhà thờ những bệnh viện còn run
vì sợ
chúng ta vẫn chờ thêm những hiệp sĩ khác
đang mỉm cười từ hai ngàn cây số
vé máy bay còn chỗ
khứ hồi những quân đoàn tình nguyện
8.
sân bay
tiếng ồn ào của những con người đang mệt mỏi
giật mình với những tiếng loa phát thanh
chiến tranh và danh sách những người đã chết
những xác chết không ai chịu nhận
những cái bao cay đắng bốc mùi
những chàng hiệp sĩ bay về không phải làm thơ
vẻ đẹp của khẩu súng như thể
một cơn gió thổi qua
sự sợ hãi và nhút nhát của chúng ta
như đôi mắt trẻ nhỏ ngơ ngác trước lời hăm dọa
vì anh ta nói dối
chúng ta chỉ cần một giọng nói
cho đến khi chúng tôi chết
chúng ta chỉ còn một tiếng kêu
chúng ta không cần đáng thương
chúng ta gãy xương sườn
vì những lời diệt chủng vu khống
chúng ta cần tên lửa vác vai
chúng ta không hèn
không câm không ngọng
vì chúng vẫn còn sự tưởng tượng
chúng ta không tự sướng
chúng ta là những thiên tài
cả khi thiên tai bão lũ
như ai đó gọi em
giọng như nước trong veo rơi trên đá
vang lên từ ngôi làng xa
vắng lặng
chúng ta cay đắng chúng ta ngọt ngào
chúng ta chỉ còn giọng nói
nơi em cũng yên lặng
chơi một mình
như đóa sen ngập tràn bên suối
dưới mái vòm một ngôi chùa
nơi lặng và ngồi và mơ và mộng
nơi nụ hôn là những bông hồng
rực rỡ
nơi hoàng hôn vẫn còn chìm sâu
như khu vườn ngàn lẻ một đêm Ba Tư khép lại
chìm vào giấc ngủ
chúng ta chỉ còn một giọng nói
một chút nữa khi em đi
chúng ta sẽ sống lại
9.
lịch sử không chỉ là máu
và xác chết
- đây là chiến hạm nga
đầu hàng đi
những viên đạn bay ra
chỉ bạn vẫn còn nằm im ở nơi này
nhìn trời cao và đám mây bay...
lịch sử
sẽ mãi mặc niệm
với thời gian
bạn đừng dùng quá khứ
toàn xác người
để thay đổi lịch sử
chúng ta hướng về tương lai
và bạn nghĩ lịch sử sẽ đọc cho bạn nghe bài thơ
có ánh trăng hơi tối
nên bạn thắp thêm một ngọn nến
bên tên lửa
bạn quên ngọn nến sẽ tắt
người ta sẽ không gặp nhau sau khi chết
lịch sử cũng không bao giờ lặp lại
người thắng cuộc sẽ hát
hơi lớn tiếng
nghe như một tiếng ồn
bên ngôi mộ
vùi chôn
lịch sử...
lịch sử không phải một lỗ thùng
cũng không phải là một cái vòi
bạn có thể vặn khóa
và quên
bao nhiêu là máu
đã chảy qua
như Mẹ
không ngừng rơi nước mắt...
chương 2
- cỏ xanh, máu đỏ và lúa mì vàng
10.
ôi cỏ xanh, ngươi buốt chân trời
ngươi bám chùm rễ số phận
bằng ngón tay hồn nhiên vào đất
ngã xuống xuyên giữa ngực
tan vào đất đâm chồi vẫn cỏ
màu xanh không cần cơ may
trên gương mặt mong manh và xanh
không ai thấy mắt của ngọn cỏ
âm thầm oan khuất sương đêm
thôi, gương mặt cỏ xanh không thể hiện hình
nước mắt để làm gì
nước mắt được gì đâu…
cỏ xanh bây giờ là ký hiệu lặng im
chỉ còn hoa hồng
màu đỏ chiếc gai kêu lên đau đớn
ở góc vườn có dòng suối quanh co
viền theo cánh hoa trong một nghi lễ đầy nắng
chiếc bẫy mùa xuân đã giăng ra
và chú chim giả vờ bay về ca hát
những gợi ý về cỏ được viết thành tập
như tập ảnh của phóng viên chiến trường
sau chớp pháo
cỏ hiện lên không phải cả cánh đồng mà rõ đến từng
gân máu mong manh
những gợi ý về cỏ là bầu trời
ánh sáng dọi lên như một bộ phim
trích đoạn lịch sử
sau này nằm phủ bụi trên kệ sách
những gợi ý về cỏ là con chữ
nhẵn nhụi
miêu tả những gì đã biến mất
nhanh đến chóng mặt
gợi ý về cỏ là linh hồn
oan khuất cả khi ngừng đập
nước mắt để làm gì
nước mắt được gì đâu…
11.
năm 1917
bạn gọi tôi là u-cờ-rai-na
sau đó vài năm bạn mang tôi về nhà
liên bang sô viết
năm 1941
bạn cũng gọi tôi là u-cờ-rai-na
và 6 triệu người chúng tôi
đã chết khi đánh tan 1 triệu quân phát-xít vô nhà
bạn
năm 2022
tôi vẫn là u-cờ-rai-na
và bạn gọi chúng tôi là
phát-xít
những em bé phát-xít vừa 6 tuổi
chết khi đang đánh vần
i tờ ít
trên khoảng sân quá nhiều
vết đạn
chi chít
của bạn
12.
ukraine không phải cả thế giới
quá rộng lớn và cô đơn
nó bé nhỏ với những cánh đồng
bóng tối và sợ hãi
ngay cả bóng tối cũng không im lặng
bạn nghe nó khóc
như thể bóng tối sẽ biến thành một thứ gì đó
họ tưởng có thể nắm chặt nó
trong tay
bằng máy bay
và tên lửa
đây là góc bản đồ thế giới bị bỏ rơi
đây là một phần thế giới không có hồi kết
nơi những cánh đồng bị tàn phá
những dòng sông bị chặn
phù sa
nhưng đây cũng là khu rừng mà những con sói không thể vượt qua
trong mắt người không phải con ngươi
mà là một hạt bụi
nhìn những con sói
sống trong một vòng tròn
vẽ ra cho chính nó
đây là những gì bài thơ viết
máu
không phải là chỉ là một từ vựng
ukraine chịu đựng
giữa tuyết rơi
người đang cháy
người đang chảy
người đang mơ
người đang bị bao vây
người đang thức dậy
14. (không có số 13, khỏi sợ xui)
bài thơ tên là:
Ukraine, hãy đến xem máu chảy trên đường
- có người nói: thơ thế này không hay
thơ thời sự không thể lửng lơ như vậy
bài thơ nhặt lên chữ U
và viết về một cái móc sắt
từ bầu trời rơi như những chiếc máy bay
chữ U móng sắt
con chim ưng khổng lồ đã ăn cắp bánh mì của chúng tôi
chúng tôi chỉ còn biết hôn nhau trên những ngọn cây thông
vào mỗi sáng
những con chim ưng xé thức ăn của chúng tôi
vì nó không phải ăn một mình
nó có một hình xăm trên cổ
chữ Z
đất nước chúng tôi chữ U
nó hình chữ Z
đó là cách chúng tôi phân biệt
bạn với kẻ thù
chữ Z và chữ U
cái móc sắt chữ Ư như lời hứa
bị bỏ quên
như bạn quên chùm chìa khóa
một đất nước bị bỏ quên
vì một tên hàng xóm hay ăn vạ
chúng ta ngủ thiếp đi
bạn có ở dưới cửa sổ không
liệu những cây thông có chạm tới đám mây bị xé rách
chiến tranh bắt đầu với ánh mắt trẻ thơ
nó hối mẹ của nó nhanh lên
như thể không có gì quan trọng
buổi sáng này nó thấy ẩm ướt
như mọi buổi sáng khác
nó nằm xuống với một con mèo hoang
giữa chữ U súng nổ
đứa trẻ hối mẹ nó nhanh lên giờ đã chết rồi
những đứa trẻ đang lớn lên là những đứa trẻ khác
tuyết sẽ bao phủ xác ướp của chúng ta
15.
chúng ta dễ bị tổn thương
chúng ta thường
bồng bột
chúng ta nâng những người bị ngã
để cho họ đi qua
sự tàn ác của họ
là hậu quả của việc chúng ta tử tế
nhường họ cái ghế
tưởng chỉ để ngồi
khi bạo chúa lên ngôi
những ký ức ám ảnh
những ngày vô vọng
những giấc mơ đầy hy vọng
rồi chúng ta đóng cửa ngồi khóc trong im lặng
chúng ta đành đeo mặt nạ
cười
những mảnh vụn rải rác này
tưởng sẽ làm chúng ta bị vỡ ra, tưởng sẽ biến chúng ta thành nô lệ
tưởng chúng ta không còn sức mạnh
tưởng chúng ta hy sinh
chúng ta là những nhà thơ vĩ đại
giống như một con sư tử
chúng ta kiêu hãnh
chúng ta hung dữ
chúng ta quá khứ
chúng ta hiện tại
chúng ta tương lai
chúng ta là đại diện cho lịch sử
chúng ta làm cả thế giới
phải kinh ngạc
chúng ta làm cơn bão
trong một thế giới tan vỡ
chúng ta tự hào
không vác sông núi ở trên vai
chúng ta vác vai tên lửa
chúng ta ngẩng cao
đầu
ánh mắt của chúng ta vươn tới bầu trời
nhắm bắn
chúng ta xây dựng cho mình
ngôi mộ bằng niềm tin
tấm bia bằng nước mắt
chúng ta làm cho thế giới kinh ngạc
đá xanh phải tan chảy
tiếng gầm như sư tử
chúng ta phá vỡ xiềng xích của sự tầm thường
chúng ta không cần sự thương hại
cổ chúng ta không thể gãy
chúng ta bắn cháy
sắt thép của kẻ thù
cuộc gặp gỡ của chúng ta
với những kẻ trước đây
đã gửi email đã từng hăm dọa
đã từng nổi đóa đã từng háo danh
bọn chúng đã tan tành danh dự
chúng ta ủng hộ những nhà thơ nữ
ngày tám tháng ba
chúng ta sẽ xin lỗi vì sự vắng mặt của
em, lẽ ra anh không nên để em một mình đối mặt với sóng gió
làm thế nào chúng ta có thể yêu nhau
khi em tan vỡ?
nỗi đau mà em đang chịu sẽ khiến chúng ta nghẹt thở
em gỡ mũ sắt để đội hoa
bộ quân phục còn mùi thuốc súng
chúng ta cần tha thứ cho bản thân
nhưng chúng ta không thể yêu thương những người đã tàn phá đám cưới của chúng ta
chúng ta đo đếm từng mi-li-gam hạnh phúc khi đất nước đổ vỡ
chìm đắm trong những giọt nước mắt này
những mảnh linh hồn
họ sẽ không bao giờ lấy được
chúng ta mềm như nước
thấm từng dải đất
mà họ nghĩ chúng ta sẽ đánh mất
quê hương
16.
ly tán
tha phương, người sống người chết cùng nhau chạy trên đường
những ngôi trường
đổ nát, đất nước vẫn đang mùa dịch bệnh
không phải con vi-rút
con mắt xanh của con quỷ
trên bầu trời tung ra đầy màu sắc
con mắt của một kẻ
lạc loài, lấy say máu thay cho sự sợ hãi
bài thơ
cũng mang vết sẹo dài
do chữ cái để lại, sau một cuộc chiến bằng dao
với con quỷ
người về từ đám cưới
người đi ra nghĩa trang
người vẫn đang xếp hàng
ra trận
em bé học sinh nhìn bạn mình vừa chết
nghe trái tim của bạn vẫn kêu vang
bài hát của một dàn hợp xướng
bên dưới trái tim
những người đàn ông nhảy theo cách họ đang cố dập tắt lửa
những người phụ nữ giữ chặt người đàn ông của họ trong điệu múa
họ không muốn người đàn ông duy nhất của mình
biến mất sau làn khói
bom
Ukraine, thế kỷ hai mươi mốt
thế giới tràn ngập những bài thơ và lửa
trong bóng tối, cá bay và chim hót
như những người vừa kết hôn
như các anh hùng
họ đều đã chết
bầu trời mở ra, cay đắng như trong tiểu thuyết
chiến tranh và hòa bình cùng bị thương
văn chương cũng bị thương
những quyển sách thủng giữa bìa nhiều vết đạn
tiếng hát của những người đi gặt lúa
theo tiếng kẻng từ cánh đồng chạy về cầm súng
vẫn không dừng lại
bạn không thể phân biệt bài hát với bài thơ
bạn cũng không ngờ
đám cưới và cái chết
những thành phố không ai bị bỏ quên…
17.
những người yêu đã kịp cưới nhau rồi
đã tân hôn trước khi lửa đạn
đã bình minh trước khi pháo sáng
đã hoa hồng trước lúc máu rơi
những người yêu đã ra trận hết rồi...
chương 3
- không phải bài thơ, ukraine là văn xuôi của giấc mơ, đắng cay và im lặng...
18.
đất nước bị bao vây
phong tỏa biển và đại dương
nước mắt chúng ta như sương
mù, vây quanh bóng tối
lờ mờ hiện ra
những bóng ma tham lam
trên biển, trò chơi của các ông vua trong phòng họp
các nhà ngoại cảm im miệng
như pháp sư cổ đại, không còn dám nhảy múa
trong sương mù
vì sẽ nhất nhật thiên thu tại ngoại
chuông reo vang vùng tuyết trắng xa xôi
cầu nguyện cho những người vừa lìa trần thế
cầu nguyện cho cả những người lính Nga
đêm qua
trái tim chúng ta bị đong đưa
chôn vùi trong im lặng
không khí như một máy nén mệt mỏi
hút hết ô-xy trong phổi
cái khoảnh khắc những chính trị gia giả vờ
cảm động, lời hứa trắng trợn ngày mai
đám phán thì thầm với bầu trời đầy dục vọng
sao chúng ta đã quên?
paris 1972
chính chúng ta từng chết như đom đóm trong đêm
không ai cứu?
chúng ta từng chết chìm trong biển
chết đói chết khát
chết ngạt
những cái chết không tình cờ
chết như thơ
chết rồi vẫn còn người ngồi hát
trên những xác
người
rồi tiếp đến là những xác người ngâm nước muối lõng bõng
người Việt máu đỏ da vàng
vượt biên chìm xuống biển
không phải hàng ngàn mà là cả triệu
người phát điên
những giấc mơ của chúng ta
một ngày như ánh nắng mới thêu
trên lá, khi nào chúng ta thì thầm trở lại
khi nào, trong bóng râm của những bóng cây
nơi con quái vật áo màu xanh lá cây tham lam và ghen tị
nơi sự thật chảy nước miếng một nỗi buồn kéo dài
trong hơi thở mỏng manh
vẫn tanh
mùi máu
bây giờ chúng ta đang tìm xem các ngôi nhà
đang rơi từng mảnh vỡ, sau đó
chúng ta sụp đổ
dưới những con sóng vẫn còn những đống
xác người
có cả anh trai của chúng ta
máu thịt của chúng ta
cùng mẹ với chúng ta
mà chính người ta đã từng hò la truy đuổi
dù đã chạy đến tận biển khơi xa
mà chúng ta giả vờ
quên, không ai chịu cứu...
19.
những ngọn gió của chiến tranh vẫn tiếp tục thổi
người ta giải thích về tội
ác, về
sự hung hăng chết người
của Putin?
hãy làm bài thơ về Ukraine
nơi các bệnh viện bị đánh bom
những người vô tội bị giết
những người dân chạy trốn khỏi đất nước
hãy làm bài thơ về Ukraine
nơi các thành phố bị bao vây
mọi người bị đói
không có bác sĩ bang bó vết thương
vì các bác sĩ cũng bị thương
và chết
hãy làm bài thơ về Ukraine
để cùng vẽ ra một gã điên
một kẻ luôn khinh thường
một kẻ luôn coi mạng người dân
như rác
hãy làm bài thơ về Ukraine
nơi thế giới kinh hãi
không ai có thể kìm nén nỗi buồn
khi người lính Nga bị đầy vào cuộc chiến
vô tội đói khát mang về những chiến lợi phẩm
là tủ lạnh chứa thức ăn
hãy làm bài thơ về Ukraine
tưởng như bạn phải một mình đối mặt với thảm họa
vì đầy những kẻ luôn giả định cho câu trả lời
cứ nhân văn và cứ cười cười
những người
màu đỏ
nhân loại chưa cần phải nói ra
lịch sử luôn có những người yếu hay ra gió
hãy nhớ
không ai có thể mập mờ
ngay cả muốn nước đôi
cũng nuốt không trôi
phiếu trắng
cả thế giới sau lưng khi bạn nhắm thẳng và bắn
ngay cả khi mọi người tưởng họ nghiêng trời
lấp đất, bịt miệng bà nữ-oa
tranh cãi về thiên hà
bao la vũ trụ
họ muốn biên giới chỉ còn những thầy tu
không còn binh lính
họ nghĩ mình đã kiểm soát cả linh hồn
tùy ý muốn cho ai lên thiên đường
hay địa ngục
“Tụi bây là ai?”
“Tại sao tụi bây đến đây?”
nhưng khi mẹ quỳ một chân xuống
đó là lúc sa mạc đã đầy trong hai hốc mắt
bạn thấy những ngón tay
của bụi cây
bóp cò trong bóng tối
bạn nghe
tiếng sủa của những con chó đổ mồ hôi trong đêm
và mép dao của đường chân trời
kẻ thù chảy máu
những chiếc xe tăng của họ đã bị mù
trong bình minh rạng rỡ
những người lính bị bắt vào vai kẻ thù
đã bị vỡ
làm đôi
bạn thở
và biết đất nước mình còn sống
nhân loại sẽ không còn phải lưu vong...
20.
bạn có bao giờ làm bạn với đám mây
khi nó bay
ngang qua nhà bạn?
đừng bao giờ làm bạn với đám mây
vì nó sẽ làm bạn say
nắng
bạn sẽ không dám bắn
đám mây
nó sẽ gõ vào
cửa sổ nhà bạn
liên tục
nhiều khi làm bạn bị tâm thần
nó nói: không có gì xảy ra ở đây
không có gì
không có gì
cả
đêm qua
tiếng chuông
báo động, nhẹ nhàng như đám mây
bay
khói
tiếng chuông
một lần bạn nghe, thấy
đôi mắt của một cô bé
nằm ngơ ngác
trên mây
cô bé ấy
đã nằm phục hai ngày
phía bên ngoài thủ đô kiev
và hai chiếc tăng nằm bẹp
cô bé ấy đã chết
ngay từ đầu
nó làm bạn
đau
muốn rách
đám mây
những tro tàn mùa Chay
rơi xuống Ukraine
“hãy nhớ, cô bé ấy…”
cho dù mùa đông rơi xuống tất cả mọi người
tàn tro vẫn còn ấm áp
và bạn sẽ trở về với bụi
ở Ukraine mùa này tro xám đang rơi…
21.
không có lời xin lỗi
và trò chơi
tiếp tục
sự tham lam của bạn
như thể một cú đánh vào gáy của lịch sử
đã ám ảnh bạn, màu đỏ tức giận và tím bầm
sự hài hước ở trên giá treo cổ
bạn có trái tim của một con sư tử
khỏe như một con bò
có lá gan của một con dê
và dạ dày của một con cáo
các bác sĩ thú y được cử đến để xoa dịu nỗi sợ hãi của nhà vua
nhưng họ đã bị bối rối
bởi đôi tai lừa của ông
và những vết chân chim dưới mắt
vẫn hay rơi những giọt cá sấu
cái chết là đẳng cấp của bạn?
tấn công, xâm lược và khóc
hờn dỗi với cả thế giới
mặc kệ các ngân hàng bị phá sản
mặc kệ Trung Quốc để bạn treo lơ lửng
cuộc cách mạng của bạn đã chết, vì bạn là cái chết
trong hơi thở nóng bỏng của hận thù
màu trắng
bạn đã chọn tiếng hú của sự sỉ nhục
quằn quại trên cây thập tự giá
số phận của mình
không ai biết bạn là người hay động vật
hay thực vật hay là con chip
đã thành người...
22.
cái chết
không phải là con mương ngoài cánh đồng
nó như một cánh buồm nhỏ
trôi ngang mặt trăng
.
nó chạm vào mặt trăng
sau đó, có một hình ảnh sẽ chìm
như đám mây nhỏ
và nàng cũng nhỏ
xíu xiu
.
cái chết
quay lại quá sớm
khi không ai chờ đợi
nó dường như
trượt xuống bên cạnh mỗi chúng ta
khi anh ấy húc tăng vào nhà
qua cánh cổng
sau buổi trưa đầy nắng
22.
thế giới đang chứng kiến
những chiếc xe tăng được kéo bởi máy cày
thế giới cũng từng bị kéo bởi những kẻ độc tài tàn ác
nhân dân phải chia phe để nhìn nhau hơi khác
một số bị sốc, một số khác thì cười
nhẫn tâm nhìn một đất nước bị tàn phá
và một người lính Nga
nằm trên tuyết như miếng thịt trong tủ lạnh
xe tăng chạy ầm ầm
nhưng các chính trị gia bắt đầu vấp ngã
lo sợ ngoại giao tan rã
trong mớ hỗn độn cao chạy xa bay
bạn chỉ đứng nhìn các vòng vây
mà Ukraine rơi vào giữa
thế giới chờ đợi và nhìn thấy
một cuộc chiến tranh bắt đầu
nơi băng giá chảy máu
đất nước tôi cũng từng là những mảnh kính vỡ
những đứa trẻ được lên báo chỉ vì chúng vừa thoát ra khỏi biển lửa
bom napalm...
23.
ukraine ukraine
người đau không còn chịu được nữa
người đau từ đêm đến sáng
người đau từ hoàng hôn đến bình minh chạng vạng
những thành phố tuyết trắng bị bao vây
những thành phố bị phá huỷ
những thành phố trong tầm pháo
những thành phố có những quả bom
ném xuống nơi mà lẽ ra
chỉ dành cho những người đàn bà đang rặn đẻ
một người chết chảy ra bốn lít máu
một trăm người là bốn trăm lít máu
một ngàn người là bốn ngàn lít máu
cứ thế, ukraine chảy ra
cứ thế người ta
không ai còn câm lặng
24.
Ukraine
cho đến khi con dao được rút ra
vết thương sẽ không bao giờ lành...
uống đi rượu lửa phỏng tay
cánh đồng tuyết trắng đạn bay xoá rừng
tự dưng mất nước lưng chừng
vác vai tên lửa nỗi mừng xe tăng
nước Nga cũng một biển người
người ta giành cuộn giấy chùi còn dư
phân vân siêu thị nghịch thù
pháo binh đã tới mùa thu còn dài
uống đi lùi lại sơ khai
bệnh viện nhà trẻ đã hai lần buồn
gạch rơi viên méo viên tròn
mẹ ôm em bé thân mòn đong đưa
uống đi nước mắt như mưa
NATO mở rộng cho vừa lòng em
uống đi đại bác ru đêm
chúng ta từng thức những đêm da vàng
chương 4.
- chiến tranh không có luật lệ
25.
nó mất vần nên bài thơ
không còn êm ái
làm dịu nỗi đau
nó lấy đi những mạng người
do tội ác của kẻ cứ cười cười
một ván cờ vua không còn luật lệ
nó không chiếu tướng
mà hủy diệt một đất nước
một nền văn hóa
những vệt mực như máu ngang trời
màu tím thành màu đỏ
trên tuyết trắng đường ray của một chiếc xe tăng
hết xăng vẫn bắn
những người tị nạn bỏ chạy khắp nơi
những vị cứu tinh mang xe nôi xuất hiện
không phải ba lan mùa tuyết tan
mà là những trái tim tan thành nước
cho đến khi trận chiến ác liệt nhất
những thủ tướng phải đến làm nhân chứng sống
như tượng đài bất động
chúng ta không thể lay chuyển
những kẻ trộm mạng sống và cướp hơi thở của chúng ta
chúng ta đành trở thành người ban ra
nước mắt cho toàn nhân loại...
26.
nước Nga
người hàng xóm vẫn cùng giọng nói với chúng ta
một người bạn đồng hành
hát những bài hát dịu dàng
trên cánh đồng những buổi sáng
người cưỡi ngựa đi trên con đường rộng mở
phép thuật trong ngón tay của anh ta
cho linh hồn luôn tồn tại
nước Nga
người đã từng là làn sóng réo rắt sự sống
cảm hứng cho tự do
nó đã lâu lắm rồi, phải không?
chúng ta vẫn có thể nhớ
những bài hát từng vang lên như thế nào?
chúng ta nhảy múa
và ngỡ như mình sẽ hạnh phúc trong những tháng mười
tháng ba tháng tư tháng năm tháng sáu
cho đến khi chúng ta đói bụng ngã quỵ
không thể bước thêm một bước nào nữa
chúng ta không thể nhớ mình đã khóc
khi bài hát như âm thanh động đất
tạm biệt, những Pie
những ông hoàng tốt bụng uống vodka như uống nước lã
từng viện trợ bột mì và bo-bo
chúng ta từng ngỡ là mình sẽ chết
những chiến binh thời hiện đại
từng sải bước tự hào
làm quân dự bị của sự kiêu ngạo
để bảo vệ thế giới
chúng ta nắm bắt cả sương mù, ngủ như huyền thoại
- bạn là ai?
chúng ta đã cố gắng tìm ra chìa khóa của
một trăm triệu truyện ngụ ngôn
về những anh hùng
đeo huân chương cả khi đã chết
chúng ta thích khói và sấm sét
những nòng pháo giương cao với gió
chúng ta biết cuộc đời mình
tồn tại trong những chiếc máy bay núp trong mây nhả đạn
chúng ta lãng mạn tranh nhau được chết
cho đến khi chúng ta bắt đầu có xe máy trung quốc
wave tàu
chúng ta chạy ra đường cao tốc
tìm kiếm cuộc phiêu lưu
điều gì đến sẽ đến
như một đứa trẻ của lịch sử
chúng ta được sinh ra, được
sinh ra để thoát ra hoang dã
chúng ta leo cao đến mức
không bao giờ chúng ta chịu xuống
chúng ta luôn luôn trên đường chạy
số phận là một mặt trời mọc
phương đông hồng
ồ, ồ
chúng ta được sinh ra với khẩu súng trong tay
sau lưng chúng ta cũng là khẩu súng
không cho ai được lùi
chúng ta tiến lên
hàng đầu rồi biết đi đâu
chúng ta đứng vị thứ cuối cùng
chúng ta không thèm phủ nhận vị trí của mình
chúng ta thương hại thế giới
cho đến ngày chúng ta chết không còn ai thương hại
tiếng la hét phá tan sự im lặng
đánh thức cõi chết
chúng ta không ngủ, chúng ta phải thức để báo thù
chúng ta đang sôi sục
cho đến khi chúng ta quay trở lại ánh sáng
chỉ là bữa cơm no
chúng ta nhìn người anh em của chúng ta bỏ chạy
sủa vào mặt trăng
nhiều năm tưởng như trải qua trong dằn vặt
chôn trong một ngôi mộ không tên
những nghĩa trang quốc gia đầy mộ gió và nắng
đến bao giờ chúng ta sống lại
lịch sử đều giống nhau, chỉ có tên gọi chúng ta sẽ thay đổi
có vẻ như chúng ta đang đi quá xa
chúng ta từng căm ghét một gương mặt lạnh lùng
anh ấy là một cao bồi
cưỡi trên một con ngựa thép
anh ấy đổ mồ hôi trên những con đường
của giấc mơ Mỹ chạy trốn
anh í cưỡi ngựa qua những vinh quang
trong những cỗ máy tự sát
từng được bung ra từ những chiếc máy bay không người lái trên quốc lộ
ví như quốc lộ 9 chạy về từ pleime về tuy hòa
bỏ lại một thị trấn bị xé nát sau lưng
hóa ra đó là một cái bẫy
cho những loạt đại bác nát
nhừ
chúng ta muốn bay như một con đại bàng
đến biển
cho đến khi được tự do
ôi Chúa ơi, những cuộc cách mạng
tự vệ và giải phóng
nó chỉ là một cú sút xa
cong qua hàng rào vào lưới
hãy xem ngọn lửa đang quét qua
đường phố ngày hôm nay
nó cháy như một tấm thảm bằng than đỏ
và một con bò điên loạn bị lạc đường
ngoài kia, trên những cánh đồng
người ta đang chiến đấu vì bữa ăn của mình
chúng ta cũng đã từng chiến đấu
chỉ để chứng minh mình đúng
chúng ta không cần được tha thứ
chúng ta tìm kiếm sự trung thực của mình
bạn nghĩ bạn có thể nói chuyện với thiên đường
khi nó đến từ địa ngục?
những bầu trời xanh từ nỗi đau
bạn nghĩ bạn có thể nói chuyện với một cánh đồng
từ một khối sắt thép màu xám đen và lạnh?
bạn có nghĩ rằng bạn có thể nói với họ
khi họ chỉ muốn bạn đổi anh hùng của mình để lấy bóng ma không?
xác người tro nóng
những làn sóng vô hình réo rắt
chúng ta không có lý do gì để phấn khích
kể cả đài phát thanh cũng thành thế giới ảo
nói láo
sau cơn mê anh hùng
chúng ta cảm thấy cuộc sống chỉ là một trò đùa
chúng ta hãy ngừng
vì bây giờ đã quá muộn
nhưng bọn họ biết
rằng chúng ta sẽ chiến đấu trên đường phố
vì lũ trẻ của chúng ta
những kẻ đạo đức mà chúng ta tôn thờ
sẽ không còn nữa
bọn họ chỉ biết thúc giục chúng ta xông ra
còn họ ngồi phán xét tất cả sai lầm
còn quyết định cả khẩu súng của chúng ta là dài hay ngắn
như một bài hát hay trường ca
chúng ta phải ngả mũ trước hiến pháp mới
cúi đầu trước cuộc cách mạng mới
mỉm cười toe toét trước sự đổi mới
khi máu vừa kịp khô
rồi chúng ta lại phải tiếp tục làm thơ
giống như vừa mới ngày hôm qua chúng ta
quỳ xuống và cầu nguyện
rằng chúng ta không bị lừa lần nào nữa
chúng ta tự hứa trước cổng địa ngục:
- tiếp tục đi, con trai của mẹ
rằng chúng ta sẽ có hòa bình
khi con gục đầu mệt mỏi
mẹ cũng đừng khóc nữa
anh ấy đã có lần bay cao
nhưng lần này anh ấy đã bay quá cao
còn một nơi chúng ta sẽ đi
nhanh như thể đôi chân của chúng ta có thể bay
nếu bạn định bỏ lại đất nước như một con tàu bị chìm
một nơi mà anh ấy chỉ mơ ước
nơi tâm hồn anh ấy tự do
những sân khấu màu bạc, những tấm màn kéo màu vàng
cầu vồng mọc xung quanh mặt trời
tất cả những ngôi sao đã chết
- cỏ xanh và thủy triều vẫn xanh mãi mãi
lâu đài của linh hồn bằng đá và vinh quang
những vị vua và nữ hoàng cúi đầu và chơi đùa với bạn
giữa âm nhạc và giai điệu
mê hoặc bạn ở đây
cửa mở, và gió xuất hiện
những ngọn nến đã thổi và biến mất
những tấm màn tung bay và sau đó anh í xuất hiện
- đừng sợ
tất cả thời gian của bạn đã đến đây
đã bay đã biến mất
cánh đồng đã không còn máy gặt
chỉ toàn xe tăng
chúng ta đang rời khỏi mặt đất
liệu mọi thứ có bao giờ trở lại như cũ không?
đó là lần đếm ngược cuối cùng
hơi thở cuối cùng của anh ấy
tất cả chúng ta đều nghe thấy
tiếng gọi của hồi chuông cuộc đời
chúng ta cần phải đứng dậy
mặc niệm và tụng ca
nhưng lần này liệu có là lần cuối?
+++
toàn cầu hóa toàn cầu hóa
“tôi đến từ Canada
tôi đang uống cà phê Guatemala
trong một quán cà phê của Bỉ
do người Mỹ làm chủ”
toàn cầu hóa toàn cầu hóa
vậy sự giải phóng của chúng ta là ở đâu?
bao nhiêu năm chinh phục
bao nhiêu năm áp bức
bao nhiêu năm đấu tranh
bao nhiêu năm kháng chiến
để bây giờ
chúng ta toàn cầu hóa?
bao nhiêu năm chủ nghĩa tư bản
vẫn còn đe dọa
chúng ta mệt mỏi với xiềng xích được vẽ ra
sự giải phóng của chúng ta đã đi đâu?
- tại sao chúng ta không đến được với nhau
không yêu nhau mà cứ lo hòa giải?
chúng ta chia phe đánh nhau
rồi bây giờ chúng ta lại “toàn cầu”
nhân loại lẽ ra không còn biên giới
chúng ta thế giới phẳng
rồi chúng ta tiếp tục bị lừa dối
chúng ta tiếp tục bị khuất phục
rằng chúng ta không có gì
chúng ta trống rỗng
chúng ta là công nhân
chúng ta là những bậc thầy
đầy linh hồn và trí tuệ
chúng ta vẫn thế
chúng ta là những người không có giấy phép
không có hộ khẩu, chúng ta ka-tê-3 (KT3)
chúng ta ngoại vi
chúng ta ngoài lề
ngoài lề mồ hôi ngoài lề nước mắt
chúng ta không phải là mối đe dọa
cho sự an toàn của xã hội
những người khác, không phải chúng ta
hiện ra trong các bài diễn thuyết
chúng ta là những nhà hậu hiện đại
họ nói chúng ta chơi dại
vì chúng ta muốn nói lên bài diễn thuyết của mình
chúng ta là những người hầu, những gia đình tan nát, những cộng đồng tan vỡ, những dân tộc phải di dời, chúng ta là những thương vong, chúng ta là những thiệt hại không thể chối cãi của các cuộc cách mạng, của chiến tranh, của các cuộc chinh phạt, của nền văn minh phương Tây, của chủ nghĩa tư bản, của lợi nhuận lòng tham, của dân đen bé họng, của nhà thơ không bao giờ dám mong
được in báo
chúng ta phản đối vì nếu không chúng tôi sẽ chết
chúng ta là những người không có khả năng áp bức bất cứ ai, bởi vì chúng ta là những người bị áp bức nhất
khi không còn ai khác để đàn áp, đừng nói với chúng tôi rằng quá khứ đàn áp tàn ác không liên quan đến chúng ta
chúng ta đã chiến đấu
quá khứ của cuộc cách mạng đã bị xóa bỏ trong các diễn ngôn lịch sử
chúng ta chống lại bất cứ điều gì không cho phép chúng ta là chúng tôi
chúng ta không có vũ khí
lịch sử là vũ khí của chúng tôi
lịch sử của chúng ta rất mạnh mẽ
trao cho chúng tôi ý thức
xua tan sự dối trá và phá vỡ sự im lặng của chúng ta trước quyền lực
không cho chúng ta là chúng tôi
chúng ta yêu những đứa trẻ mồ côi của chiến tranh
như chúng ta yêu thích lịch sử của chúng ta
chúng ta là chướng ngại vật nguy hiểm nhất cho sự áp bức
chúng ta là lời hứa về sự giải phóng mà chúng tôi đã từng đánh mất
ngày xưa...
chương 6.
- bạn sẽ nhìn thấy vẻ đẹp của một cô gái cầm súng
người về hỏa tiễn lửa thiêu
chơ vơ trời đất mây chiều hỗn mang
người về quá đỗi bàng hoàng
kẻ thù mang súng và mang mặt người
27.
Ukraine
người đang nhận về mình đạn lửa
nhận về mình máu ứa
nhường loài người một cuộc ăn năn?
người nhận về mình những trái mìn nổ chậm
người chết hai lần
âm ỉ trong từng lóng xương tủy
phỏng rát lân tinh
người nhận về mình một ánh ma trơi
cả bầu trời chớp sáng
buổi sáng người không cần mặt trời
mặt trời của người ngủ quên trên những cánh đồng tứa máu
những bình minh mửa máu
những hoàng hôn máu chảy trên đầu
buổi chiều người không cần những chiếc xe tang
và những chiếc xe tăng cùng nhau lộng lẫy
năm anh em vừa từ biệt cuộc đời
những quả pháo làm nặng trái đất
vốn đã quá nặng rồi
những cuộc đời sinh nam tử bắc
sinh bắc tử nam
sinh ở phía đông qua phía tây tìm nơi
nằm xuống
người vừa từ chợ trời
nhỏ nước mắt bên mớ quần áo cũ
người vừa từ mùa thu
rớt nước mắt mùa đông tuyết trắng
người vừa ngừng hơi thở
sau nụ cười người hóa bóng ma
người về từ quá khứ
mấy ngàn năm đủ để người tha thứ
hay người còn cô đơn?
người nhìn người hàng xóm oán hờn
người anh em tối đèn tắt lửa
giờ thành máu ứa
người nhìn ngày mai người nhìn ngày mốt
nhìn nắm đất vùi hài cốt
của những người mà người từng yêu
người nhìn thành phố sẽ mọc lên bên những ngôi mồ
chắc có người sẽ bơ vơ và lạnh
như ngày xưa có người đã từng lạc giữa mạc-tư-khoa tuyết trắng
đó thôi?
người biết hồng quân hay bạch vệ
như hồng cầu hay bạch cầu cũng thế
như một vùng trời
cũng máu đỏ da vàng cũng tang trắng mà thôi
người tưởng như mình vẫn là người
đang ở ba lan đốt cháy đời mình bằng tên lửa
người làm bông hoa tóe máu trên gai nhọn
như nhân gian nằm xuống trên địa cầu
người bị đau
vì những xác thịt vẫn giả vờ cựa quậy
những ăn năn vẫn sám hối giả vờ
trả súng đạn này
cho hàng cau, ngọn lúa
trả về cho thơ
người nở nụ cười
mà mọi người
tưởng như người
thắng trận...
28.
đất nước bị kẻ thù tấn công
điều đó như một vầng trăng
để ngón tay người chỉ thẳng vào đắng cay lịch sử
lịch sử là những trận đói tàn ác
những cuộc diệt chủng hèn nhát
khi mặt trời đã khuất, và mặt trăng ló dạng
trên những cánh đồng
phía tây màu hồng, phía đông màu đỏ
và họ màu xanh, lao đi nhanh hơn cả tên lửa vác vai
vầng trăng mờ mờ màu da cam mọc lên
và từ từ đổi thành vàng vàng của lửa
trong khi những ngọn đồi tối sầm lại
ai đã quên lối về
mùi hương đêm ẩm ướt
trên bờ vực sáng ngời, hỡi sắc đẹp
những nữ chiến binh làm em mê say
từ khi em còn thơ dại
nhưng có bao giờ em dám chắc mình sẽ như bây giờ
không đắng cay nào có thể bẻ cong
nòng súng
ai yêu em đến tận cùng?
mặc dù tôi phải thở
tiếng cười của tôi cho đến chết
tiếng súng lẻ loi nhiệm mầu
đôi mắt em là niềm vui
trái tim em là ngọn lửa
nếu tất cả rời bỏ em và quay trở lại
con đường mù mịt và sợ hãi
thì một mình em có thể tạo ra một lần nữa
trận mưa bom xăng
ngọn lửa mạnh mẽ hơn
nếu linh hồn em phải đi một mình
người đẹp, tôi tôn thờ bạn
hãy để khẩu tiểu liên của bạn khóc
hãy để cho bọn chúng cuối cùng tự mình
xin chuộc lại tội lỗi
hãy để những kẻ trộm cắp của ngọn lửa
thành ma trơi
hãy để cho thế giới của con người
không còn trại súc vật
bây giờ em không còn nhìn thấy kẻ thù
em là một thiên thần
ánh sáng của mặt trời
mùa đông và bài ca của quê hương buồn bã
sẽ không có nỗi buồn
không có cái chết nên không có hồi sinh
vì em đâu có chết
em không có kẻ thù
chỉ có anh cứ nghĩ thiếu anh thì em không sống nổi
em biết làm sao?
anh nhìn này, em đau lắm
lửa bỏng da em
vết thương từ nòng súng làm bằng lời hứa của anh
anh cũng không có ai sưởi ấm
bờ môi em cũng khô héo rồi
chúng ta đã quá đủ một cuộc tình vô lý
ngày xưa nước đức hay nước ý
bây giờ đến anh
chiều ngang qua ô cửa
Olga Bergon ngồi làm thơ và anh đã hứa
“em hát khác xưa rồi khóc cũng khác xưa theo…”
em khác xưa rồi anh không chịu khác xưa
những cơn mưa lời hứa
của những áng mây
lọt qua kẽ tay
rơi xuống thành tên lửa
em cũng không sợ
chỉ hơi ngộp thở
khi nhìn thấy anh
giờ là mùa đông trắng tuyết
anh thành nỗi buồn giữa mùa xuân
mới vừa hết tết
mọi người vẫn còn mệt và say
anh giống như người đang hấp hối
làm em vỡ ra
xe tăng cháy rồi
những lá thư tình ngày xưa anh đã xé
anh cố đọc lại những mẩu giấy vụn của em
giờ em chán anh
vì anh thích làm người xa lạ
thôi anh yêu ơi
đừng nhíu mày giận dữ
anh là thằng hèn
em yêu anh mà anh sợ
anh giả mù
trong áo váy của em
anh nhìn màu xám của em
nhìn màu hồng của em
nhìn màu đen của em
nhìn xuống đôi chân em
những gót mòn mà anh từng yêu cháy bỏng
cháy bỏng đến kinh hoàng trong mắt em
29.
Thị trưởng thành phố Melitopol, vừa quay về sau khi bị quân Nga bắt cóc: “Đây là lời đầu tiên của tôi sau 6 ngày bị giam giữ. Tôi muốn cảm ơn tất cả những người dân thành phố Melitopol, những người đã không sợ bị bắt giữ, thẩm vấn, tra khảo, đã bảo vệ quan điểm của mình, đã biểu tình, chống đối. Chúng ta là những người tự do, chúng ta sẽ bảo vệ được quyền lợi của mình. Tôi tin rằng, trong thời gian tới, cờ Ukraine sẽ lại tung bay trên cột cờ thành phố.”
bạn nhìn thấy vẻ đẹp của một cô gái
qua bàn tay thô ráp
của một người đàn ông
anh ta như một bóng ma hiện ra trước khi mặt trời lặn
bạn nghe thấy tiếng vọng mỏng manh
của vẻ đẹp
trăm năm
đổ nát
những ngôi đền, những bảo tháp
không chỉ nhà thơ mà là những nhà thờ
sừng sững với niềm tự hào
như xứ sở của chúng ta với hàng ngàn ngôi chùa
báo ứng
những ngôi chùa có khi bị phủ bởi một đám mây đen
bóng tối trỗi dậy với tiếng kêu
của người không biết sợ
bạn thấy một người phụ nữ
cô ấy nở một nụ cười
niềm vui khi đuổi theo hoàng hôn
trong một bí ẩn đắm mình
trong khoảnh khắc trong một thoáng nhắm mắt
bạn chìm đắm với sắc vàng của bầu trời
như sắc áo của con người
đã tu từ muôn kiếp
tóc của cô ấy thẳng và không được dài
cô ấy không phải là nàng Bạch Tuyết
da của cô ấy rám nắng và khuôn mặt của cô ấy rướm máu
cô ấy không có bất kỳ đường cong hay 3 vòng nào cả
giống như nàng Bạch Tuyết, cô ấy ngọt ngào
có thể có một chút khác biệt
Bạch Tuyết là công chúa, cô ấy chỉ là một nông dân
đến từ những ngôi làng
những cánh đồng lúa mạch
những ngôi nhà mái lá
trên đồng cỏ ngập nắng, có vị cỏ tranh ngày xưa bạn ngậm
mềm và ngọt, mềm và ngọt
cô ấy cũng có vài người bạn
những người bạn nhỏ bé, xám xịt
họ ẩn mình như những con nhện trên trần nhà
mạng nhện hơi lung lay khi có cơn gió
từ những góc khuất đó
căn phòng nhỏ xíu đó
chỉ có không gian để thở
cố ấy bước ra
tất cả tài sản của cô ấy
có thể bỏ gọn vào một chiếc ba lô
nhưng là cả một không gian để nhét bạn vào
để bạn đi cùng cô ấy
đến lúc phải đi rồi, đi
không đành lòng
nhưng điều cuối cùng bạn nhìn thấy là một nụ cười
hạnh phúc
bạn học được rằng chúng ta không cần
nhét thêm thứ gì vào ba lô nữa
chúng ta đã có đủ máu và tự do...
chương 7.
- làm thế nào để đọc một bài thơ, khi tên lửa đang bắn vào thành phố?
30.
bạn làm thơ khi người Nga đang thả bom vào Ukraine, dù thơ của bạn phản đối. Nhưng những ngôi nhà đã hóa vô hình, chẳng lẽ bạn lại làm thơ về những ngôi nhà vô hình, bởi vì ngôi nhà tự nó đã vô hình gạch vụn ư?
bạn lấy ra một chiếc ghế và ngồi ngắm mặt trời. Có một cuộc chiến đang xảy ra, bạn an ủi rằng nó không ảnh hưởng đến bạn. Bạn ở bên ngoài cuộc chiến và đang đón ánh nắng mặt trời. Bạn nói “hãy tha thứ cho chúng tôi”.
bài thơ, nó tự hỏi liệu sự tha thứ, có ích lợi gì cho mọi người lúc này không?
- Lời của Mẹ
.
quan tài này là của con, con ơi, đừng sợ, hãy nằm vào đó
một viên đạn được gọi tên là sự giải phóng đã nhằm trúng con
chúng ta không tin vào cái chết, con hãy nhìn kìa
sau này người ta sẽ nói những ngôi mộ đều bất tử
con có nghe không, tất cả bài thơ đều khóc
không ai quên con, hãy tin vào điều đó, hãy tin rằng niềm tin đang chảy trong những tấm vải liệm, trong ống tay áo của con, trong những bài ca, trong những lời cầu nguyện, trong những bài thơ nghẹn trong cổ họng mọi người
giữa mùa đông này, tất cả mọi người đều mặc áo mỏng
để dành vải liệm cho con
bài thơ, nó chỉ là những giọt mực, nhưng nó biết thổn thức
như ngọn nến, nhỏ giọt trên lòng bàn tay của Mẹ như nước mắt, cháy và cháy…
và khi đến lượt Mẹ cũng bị giết
mọi người bắt đầu hỏi
kẻ nào đang làm Diêm Vương
kẻ nào tự ý đến quê hương
của con và của Mẹ
.
mẹ đang ngậm một bài thơ trong miệng
để im lặng để thút thít khóc
để không hét lên để khỏi khạc ra máu
để giữ ngôn ngữ trên lưỡi
để mọi thứ vẫn chảy ra
để hàn gắn
như cô y tá băng vết thương của con trong bệnh viện
để học cách tìm kiếm cội nguồn của sự sống
mà kẻ thù đến bây giờ vẫn không biết
nên chúng chỉ biết giết
người
chúng sẽ đền tội
mọi thứ sẽ thay đổi. Ngay cả sự lãng mạn của sương mù sẽ thay đổi. Bài tập chính tả của chữ “cỏ” sẽ thêm vào dấu hỏi sau màu xanh, như sự căm thù thêm dấu huyền sau màu đỏ
giọng nói, vốn dày hơn trong bóng tối, sẽ thay đổi, sẽ khàn đi
tháng Tư, mà con biết cũng sẽ thay đổi, vì thêm dấu huyền vào sau song sắt chữ U
sự thay đổi diễn ra như thế này: sự nhẹ nhàng của một con chim và những con người không thích sự cuồng nộ, những người xua tan cái lạnh buổi tối bằng cách hát, sẽ bắt đầu trí nhớ về mùa đông, như một thứ ngôn ngữ bị lãng quên, họ sẽ học nó, đọc lại nó, nhận ra nó ngay giữa mùa hè tháng Tư nắng cháy
và mọi thứ sẽ thay đổi, với chúng ta dù chúng tôi sẽ không thoát khỏi sự giải phóng này, nỗi sợ hãi về con chim màu đen vào buổi trưa bay quanh những tán cây sắc nhọn, đập cánh vào tia sáng nhưng mù mịt. Chúng tôi sẽ bắn
một vùng đất đóng băng chờ tuyết tan, mơ những ngày đầy nắng cho những người dũng cảm và không may mắn
cuối cùng, hơi thở của chúng ta sẽ thay đổi khi bọn họ bị đánh bại, bị bắt buộc phải đọc thuộc lòng một danh sách những lời xin lỗi, những giáo điều về những lòng tham
cả cái lạnh mùa đông trên cánh đồng sẽ thay đổi, những ngọn cỏ tháng Tư cứng đầu vì mùa hè của những người phụ nữ sẽ thay đổi. Mùa hè nhưng giống như mùa thu, như đang vào mùa thu. Mùa Thu chỉ chết trong Phạm Duy vì thật ra nó sống mãi
vì mãi mãi vẫn còn những khẩu hiệu
.
chúng ta phải lên tiếng ngay bây giờ, nếu không chúng ta sẽ mãi mãi phải im lặng
chúng ta phải kể lại ngọn lửa giáng xuống đôi vai của những người yêu nhau như thế nào. Sự tuyệt vọng của một tên đồ tể đang hất tung mọi thứ của thế giới lên những tảng đá làm cái thớt của hắn, trong một buổi trưa thành phố nắng tháng Tư, sau khi tuyết tan ra thành máu
chúng ta hãy lên tiếng ngay bây giờ, có thể kịp cứu một ai đó
trong sâu thẳm bóng tối, vì nước giống như sự im lặng hơn bất kỳ ngôn ngữ nào, có ý nghĩa hơn bất kỳ những lời được thốt ra, một cách mạnh mẽ như những lời tuyên bố giữa hai con người, đang được hò hét, rằng tội ác không bao giờ được giả danh vũ điệu của tình yêu
chúng ta như những con cá chìm trong mạch nước ngầm, cảnh báo mọi người về sự thay đổi của gió, của mặt trời đầu tháng Tư. Hãy để chúng ta cảnh báo họ, rằng sau trận Donbass tất cả mọi người sẽ bị ném vào bờ, mọi người bị xé nát từ bên trong, bởi sự lạnh lùng của mảnh kính vỡ, sau cú húc của những chiếc xe tăng
không còn ai ngăn dòng nước mắt chảy
không còn ai còn đọc được cuốn sách ở trên trời
được viết bằng ngôn ngữ chết chóc của mùa thu
vào mùa hè tháng Tư đầy nắng
ngay bây giờ, chúng ta hãy đếm những con chim đang bay như những chữ cái, để mọi người nhớ những cái tên được nguệch ngoạc trên tay những đứa trẻ. Những đứa trẻ hồn nhiên được lịch sử chọn lựa làm người phán xử những tội đồ
những kẻ mọi rợ
chúng ta hãy nói, dù có phá vỡ niềm vui, về những người dám đứng đối mặt với nhau, như thể canh giữ sự cô đơn của họ, cuối cùng đành phải từ cánh đồng chạy xuống biển như một cơn gió
những cái chết mồ côi
dù sao, mọi thứ đã rõ ràng ngay từ đầu. Và ai đã dừng lại? Ai đã làm nó sợ hãi?
âm thanh muôn thuở của một dòng sông
cảnh báo vĩnh cửu vì lòng dũng cảm cũng vĩnh cửu
mọi thứ đã trở nên rất mạnh khi di cư về phương Nam
thật cảm động khi chúng ta rồi cũng trở về nhà
đừng nói to điều đó
đừng để khoảng cách của một câu nói
khiến bạn phải lập tức thốt lên
bạn có thể quên
nhưng đừng chịu nhục
như một nhà thơ nữ không tha thứ kẻ hiếp dâm
đó là một kỹ năng bẩm sinh của con người
che giấu một điều gì đó nhẹ nhàng sau trái tim bạn, một thứ gì đó nhẹ nhàng, nhưng không thể lay chuyển được, sự hào phóng hoang dã không đè nặng lên bất kỳ ai, sự tha thứ nhưng làm khuôn mặt họ nhăn lại
họ cũng phải ăn năn hối lỗi
dù thua hay thắng cuộc
và sau đó bài phát biểu bắt đầu, giống như bạn bắt đầu bị cảm lạnh, và cơn sốt bắt đầu xuất hiện
kể từ đầu tháng 4, những người lo lắng đã lang thang xung quanh ánh sáng bí ẩn này
lịch sử ngắn gọn của máu trên cánh đồng tuyết trắng
tuyết đến tận biên giới
mùa đông, tất cả những người bảo vệ thành phố
đã đi ra khỏi các ngôi nhà
đang được sưởi ấm
chúng ta là những người hát trong một đêm yên tĩnh
khi trung tâm thành phố vắng lặng
chúng ta gieo hạt của một tiếng thở dài
trong đất đen và trong hơi thở của tuyết
rơi vào tuổi thơ của chúng ta
nơi trú ẩn an toàn của lòng trung thành
ở đây chúng ta thân thiện với bài thơ
và mặt trái của ngôn ngữ
với sự dịu dàng sâu sắc
ở đây chúng ta học các nhặt từng tiếng nói
như nhặt các đồng xu
- bạn đi trước, tuyết ơi, bạn cứ đi trước
lấp đầy lên nỗi buồn
sâu thẳm của cái giếng, mở ra cho bạn
như một ẩn dụ
qua những giây phút cuối cùng của tuổi thơ của một trường học của các ngày Chủ nhật, qua những ngôi nhà trên đồi, nơi những cậu bé với tiếng nói mong manh đứt đoạn, tuyết đánh dấu chúng ta có mặt
trong cuốn sổ đầu bài ngày đi học
trong cuốn sổ ghi mỗi đêm yêu ngày ta lớn
thế giới giống như một cuốn từ điển
giấu trong túi, giống như hình bóng của ai đó đang đi bộ
trên con dốc dẫn đến quảng trường
nơi mà sự sợ hãi gặp sự dũng cảm
nơi người Ukraine trên khắp thế giới đang trở về
xếp hàng nhận súng
giết những kẻ giết người...
Chương 8
- chiến tranh không phải những con số, bạn đừng có đếm...
31.
bốn mươi xác người
và một một trăm ba mươi hai ngày bị vây hãm
ba ngàn gói hàng viện trợ nhân đạo
năm người đàn ông có vũ trang đến nhà bạn
và sau đó tống bạn ra ngoài
bạn nghe thấy tên lửa bay qua đầu khoảng hai lần
năm lần họ đưa bạn ra khỏi doanh trại
đến một con mương
nơi có bảy mươi ba người nằm ngổn ngang mục nát
bạn nghĩ đây là con số cuối cùng
bạn nói, tôi không thích mơ như thế
bạn chạy qua rừng, một viên đạn găm vào đùi nhưng bạn bị bốn vết thương
đó là khi một cây đau đớn trụi lá mọc lên trong lồng ngực bạn
bạn cố thở mười bảy lần trong một phút
và bạn tiếp tục lau bụi bẩn trên mặt sáu lần, cả khi bạn ngủ
họ đã chôn cất bạn vào mùa đông năm ngoái
một mùa đông nào đó, không phải là một bông tuyết, mưa cũng không nhiều như vậy
bạn đã chiến đấu cho phe nào?
tôi biết nỗi sợ hãi của bạn và chúng đến từ đâu
tôi biết bạn đã gặp ai vào mùa đông đó
bạn đã chiến đấu vì ai trong cuộc chiến này?
mọi người đến đây, hàng năm, trong những đợt mưa, tiếng chim tan biến, cầu nguyện cho của bạn
sự cứu rỗi cũng như linh hồn
mọi hy vọng đang kết thúc
chiến tranh như một đứa trẻ nằm ngủ với bố mẹ
nó sợ bị bỏ lại một mình trong bóng tối
nó sợ bị bỏ rơi
32.
bạn cũng đừng làm thơ
tiếng rắc rắc vẫn còn âm vang
dữ dội, đêm nay nàng đang đào bới bạn
ra khỏi sự khốn khổ
bằng đôi tay gãy xương của mình
sau khi mìn
được gài khắp thành phố
bạn nuốt chửng đôi chân của nàng
vì nàng cứ vùng vằng bỏ chạy
trên chiếc giường vướng víu này
chúng ta tồn tại bằng cách ngâm mình trong máu
của chính chúng ta
đây không phải là giọng đọc thì thầm
bạn đang đọc to một bài thơ
giọng bạn chạy trên mặt nước
tràn ra trong trường học
ngập các ngả tư của thành phố
đang vỡ ra
từng mảng tường bị đổ
đây không phải là một bài thơ nhỏ
bài thơ của bạn rất lớn
bạn nâng niu bàn chân trong hai bàn tay
nuôi dưỡng bào thai thành những đứa trẻ
xếp chúng vào trong lịch sử
chỗ chúng ta vẫn chơi, nơi
thịt nướng nhiều hơn bánh mì
nơi bom bi và bom napalm làm thịt bị cháy, nơi
họ hút tủy xương của bạn như bạn hút các phụ âm
và phun ra các nguyên âm, nơi chữ P bị câm
nơi họ nhai và họ nhả
bạn âm
tính ngay nơi xương bị gãy
ngay nơi bạn tưởng là bạn yêu
đây là một tình yêu
lớn, nơi không phải một giọng thì thầm
không phải như những gì bạn lắng nghe
nơi người Ukraine trên khắp thế giới đang trở về
xếp hàng nhận súng...
33.
bạn
như phù du
chết đuối trong ánh sáng
Ukraine ơi,
không ai có thể cho tôi một cái gì
trừ bạn...
nếu bạn không chiến đấu bây giờ
sau này còn ai chảy máu?
bầu trời có biến thành màu xám
im lặng như màu khói tuyệt vọng của xứ sở
hơi đẹp, và buồn
34.
tôi có một giấc mơ
chứ không thôi tôi phải đạo giấc mơ
của ông Martin Luther King
có lẽ
vì tôi chưa bao giờ dám có một giấc mơ
kể cả giấc mơ nói điều mình nghĩ
ông ấy đã nhìn thấy giấc mơ
một giấc mơ khiến bạn mất ngủ
là tôi sẽ dám ăn thua đủ
với kẻ thù
những kẻ chuyên gửi bom như email đe dọa
những kẻ chỉ dám mở miệng khi mọi thứ đã an bài
khi người ta đã xài
nát bét
cũng chủng tộc màu da cũng tôn giáo toàn cầu
cũng yêu hòa bình, "các anh ơi hãy nhẹ tay chút xíu..."
nghe như là bé gái đang yêu
"thưa ngài tổng thống anh hề
hãy từ bỏ chiến tranh đừng làm dân của mình phải khổ
bằng cách tuyên bố
đầu hàng"
"chúng ta không nên mắc mưu bọn phương tây..."
"chúng ta là con người có tầm nhìn xa và rộng"
"chúng ta không bị kích động"
ôi chúng ta không có chúng tôi
bạn có thể không cần biết tên tôi
tôi chỉ là nhân chứng
trên lá phiếu làm màu vì "không nên quan tâm chính trị"
ngày mai chúng ta cần bỏ phiếu
chúng ta là hy vọng của tổ tiên chúng ta
chúng ta là di sản của con cháu chúng ta
lá phiếu là tiếng nói của chúng ta
chúng ta làm sao mà
câm được?
chương 9.
- chúng ta không phải những mảnh vỡ
35.
chúng ta chỉ phá vỡ chính mình
chúng ta không phải là mục tiêu
chúng ta không phải là bóng tối
chúng ta là những xác tín
đúng và sai
chúng ta không cực đoan
chúng ta không cuồng tín
chúng ta bảo vệ nền văn minh
dù hàng ngàn người phải chết
chúng ta xem những gì họ làm
âm thầm học cách tự kiểm soát bản thân
chúng ta lỏng lẻo
chúng ta không có quyền lực
chúng ta ném lá cờ trắng
giữ bình tĩnh khi các điệu múa trở nên hỗn loạn
chúng ta chờ đợi
những cô gái không xuất hiện với mùa đông trong mắt
mà khẩu súng trên tay
chúng ta không phải quân nổi dậy
chúng ta là những người nghèo
bị bỏ quên
nhưng chúng ta là thế kỷ thứ 21
khi quyền lực đã suy tàn
khi bạn hỏi tôi là ai và ngươi là ai
tôi chưa cần trả lời
và bây giờ bạn cũng không còn hỏi nữa
bạn biết là đã muộn
tôi đang ngồi với trái tim chìm trong cô đơn
gió đang thổi, mang lại nỗi buồn
trong khi tên lửa đang bay lên trời
tơi bời sắc đỏ
và lần đầu tiên trong đời
tôi có câu trả lời:
- tôi sẽ là cô gái với bông hoa trong tóc và mùa đông trong mắt
của bài thơ đâu mất
như người bạn ra vẻ từng yêu
giờ kêu cứu bạn hiếp dâm
như cuộc chiến tranh
tưởng đã suy tàn trong trí nhớ
như bạo chúa
chưa bao giờ chịu tha thứ cho thơ...
.
bạn xông vào nhà
đừng đánh bằng mũ bảo hiểm
đừng túm tóc
kéo lê hay đạp vào mặt
hãy giết tôi bằng một viên đạn
có mùi dầu lửa
như bài thơ
giết người bằng một thanh kiếm
bọc trong một cơn mưa
như những trái bom xăng mang tên
tuyệt vọng
không phải afghanistan
hay syria
đây là u-cờ-rai-na
của châu Âu hay của nước Nga và
Trung quốc?
.
đúng hay sai
ngắn hoặc dài
đậm hoặc nhạt
viết
nếu bạn biết
tôi chỉ có một giấc mơ
đêm qua
có một bầy dơi
tất cả bọn chúng đều lộn ngược
như tên lửa trút
xuống trang giấy
viết
lo sợ và mệt mỏi đêm nay
.
cho đến khi bạn chạy
trốn khỏi lũ quỷ
cho đến khi bạn cảm thấy
ánh sáng như một chiếc lông chim
mà nàng cứ mãi đi tìm
xác của bạn
.
khi bạn nhét vào tôi run lên
dạ dày tôi đau đớn và trái tim như khói
bốc cao lên và tôi cảm thấy đau, vì
bạn không yêu tôi, bạn chỉ muốn tôi
bạn chỉ muốn miền Đông và con đường đi ra biển...
bạn lấy một lát cắt ngang cơ thể tôi
như một miếng ngon bạn vẫn thích
chiến tranh lạnh nhưng bạn thích nóng
bạn muốn cảng và biển đầy nắng
bây giờ bạn nằm trong một bình thủy tinh
đầy xăng và thân xác bạn biến vào ngọn lửa
.
bạn đã hứa sẽ cứu tôi
nhưng tôi đã sai lầm vì tin bạn
thêm một lần nữa
hoa hồng, màu đỏ đẫm máu
tại sao bạn luôn mơ ước những cái gai?
tại sao bạn mơ về
một lịch sử mà bạn biết không bao giờ có?
bạn không chịu vùng đệm
bạn muốn êm
đềm trong đổ máu
cái ác đã còng tay cánh hoa
trong vòng xoáy vĩnh cửu của thời gian
bạn nói điều này bởi vì bạn đã chết
bị sỉ nhục trong sự tỉnh thức của mọi người
đêm nay
tôi trở lại với bóng ma
lắng nghe giọng nói như thôi miên
và điên
cuồng của nó
tất cả những gì tôi cần là cái chết của những kỷ niệm
nhân dân tôi từng mơ mình vỗ cánh
đột nhiên
bạn mở cửa bước vào
và tôi
treo lơ lửng trong không gian
giữa bài thơ và sự giải phóng
bạn, giọng nói, đám mây, và cả tôi
đang chìm vào bóng tối
chìm vào sự vây hãm
không có đầu hàng
.
bài thơ tru lên dưới ánh trăng
vết thương lên da non
đang đầy trở lại
trăng tròn
mặt trăng đầy trăng
ai cũng mong được chữa lành
qua rèm phòng ngủ bài thơ bay vào
mặt trăng, nó đang nhìn bạn
bạn không thích như vậy sao?
và sao bạn lại không thích như vậy?
tại sao bạn cứ muốn nàng buông súng
để nhận khoan hồng?
nàng đã làm gì bạn
hay chỉ vì nàng dám chống lại
nước Nga?
36.
theo đó đỉnh cao
dĩ nhiên là đỉnh cao này
trừ trường hợp phải đáp khẩn cấp
.
theo đó khổng lồ
gã nghĩ rằng gã là khổng lồ
trừ khi tượng thạch cao bị vỡ
.
theo đó huyền thoại
đã thành huyền thoại này
chỉ 2 xương ống chân sụp đổ
.
theo đó bài thơ
đã thành khối u của các tế bào
ăn vào tận tủy
.
vẫn còn người nghĩ
liên xô hay mỹ
ôi liên xô
bàn tay vợ xanh gầy hơn trước
suy nghĩ của nàng làm ướt cả bóng đêm
không ai quên
cơm độn
.
theo đó một tiếng kêu
của nhân dân nhắc thi sĩ về ngữ pháp
chữ dân trong câu và vua đứng đầu câu
nếu ác mà làm màu
sẽ bị cấm
như tên độc tài giờ làm trò lẩm cẩm
cách tân
.
theo đó một ánh trăng
ánh sáng của nó sẽ thòng xuống thắt cổ ngay trong
tâm trí
không phải thơ bị bí
.
theo đó giấc mơ hóa rồng
của những ngôi nhà mỏng tang trên phố
thay nhau sụp đổ
không cần mưa bom
(chầm chậm nở hoa trong bạn
theo đó thi sĩ yêu thương
và không ngừng nói nhảm)
.
theo đó giấc ngủ của bé thơ
cũng cần gió mưa
chúng ta cùng đi tìm một ngôi nhà mới
cuối cùng rồi bình minh cũng tới
cho câu thơ có chữ dân
ôi nhân dân
khi cần đổ máu...
chương 10.
37.
- bạn chỉ là lá thư ngỏ, không phải đơn tố cáo...
bạn không dám bí ẩn
cũng không dám đau buồn
bạn chỉ mua vé để bay đi gặp những người bạn làm thơ của bạn
từ sáng sớm có người đã đoán
và họ có mặt
nhè nhẹ như một bài thơ
chỉ bạn hơi mờ hai mắt
bạn không phải ukraine
chỉ là trái đất này quá chật
bạn nhận giải thưởng của sự thật
không cần giải của thơ
bạn vẫn chờ
sự tử tế
chương 11.
- chiến hạm của tình yêu và hận thù cùng bốc cháy
38.
bóng tối như vết sẹo trên biển
thủy thủ đoàn của bạn đau đớn
mất liên lạc không ai còn sống sót
ngay cả bến cảng cũng biến mất
tất cả đều chết
chiếc tàu chiến cuối cùng
vũ khí cuối cùng
thuyền trưởng, ôi
thôi tất cả đều biết đó là tôi
và con tàu của tôi
đẹp và sát thủ
nhưng đó không phải là nỗi sợ hãi của chiến tranh
vì bạn đã chìm mãi mãi
cái chết hét lên vào buổi sáng
khi chúng ta cắt đứt dây neo
con tàu chiến của bạn
trở lại màu đen của vĩnh viễn
chúng ta quay ngược thời gian để tìm đồng loại của chúng ta
dưới biển
chúng ta sẽ kéo chúng tôi lại gần nhau và
bơi cho đến khi chúng ta nổi lên
mặt nước
nhưng kể từ đó chúng tôi vẫn bị mắc kẹt
tôi chết đuối, và dưới
đáy biển tôi có thể nhìn thấy
vầng hào quang rực rỡ của lửa lúc nửa đêm
hai vì sao Neptune làm mặt trời ngủ quên
không bao giờ còn mọc
39.
phương Đông
nỗi buồn của bạn thức dậy lúc 2 giờ sáng
sau đó là lúc 4 giờ chiều
và 5 giờ 30 phút đêm
và 6 giờ 45
phút sáng
sau khi chuông báo động reo lên
bom thả lên đầu người dân mệt mỏi
những đứa trẻ tập nói
vi-va-u-cờ-rai-na
và những con gấu nga
thoa son đánh kem che nếp nhăn đuôi mắt
tuổi già
nỗi buồn ẩn đằng sau vô cớ
một câu nói đùa
một nụ cười, một tiếng khóc
nỗi buồn sợ tôi hạnh phúc
sẽ không còn buồn
nỗi buồn ngừng lại trước mặt tôi
nhưng chỉ chơi một câu chào rất vội
ôi nỗi buồn của tôi
kéo tôi trở lại bóng tối
hay xô tôi ánh sáng
rồi ra vẻ như không có chuyện gì
khi mọi người hỏi "bạn có khỏe không?" tôi trả lời "tôi khỏe" hay "tôi làm thơ rất hay, tôi bay như tên lửa"
thế giới cứ vỡ đôi
tội ác và trừng phạt
trong những câu chuyện kể
từ vở học làm thơ của tôi
tôi chép những lời khuyên của bạn
nỗi buồn của tôi không lộ ra như nỗi buồn
nó không gục đầu trên hành lang
hay ngủ vùi đến 12 giờ
và chờ người rủ nhậu
không
không
không
nỗi buồn của tôi chỉ thể hiện qua bài thơ tôi viết
khi con tàu của bạn đã chìm
vì bị cháy
như cánh cửa phòng tắm đóng lại
nỗi buồn của tôi đọng lại dưới vòi sen lâu hơn bình thường
không phải do tôi ở dơ hay lười tắm
vì nó dễ nổi nóng và khóc quá nhiều
vùng cấm bay bạn cứ liều bay
không phận = tử phận
những quả bom và xác của người dân
cả xác những người lính chỉ biết tuân
theo lệnh
nỗi buồn của tôi không giống như nỗi buồn
không biết bước đi như nỗi buồn
không biết nói chuyện như nỗi buồn
nhưng đừng tưởng nó không phải là nỗi buồn
nó là nỗi buồn muôn thuở
không
bạn không thể nhìn thấy nỗi buồn
nó không phải như một người bị gãy chân và chống nạng
xếp hàng nhận bánh mì
bạn cũng không biết rằng
nó tàn tật và đang suy sụp
xếp hàng nhận súp
nó bị thương và đã đầu hàng
chỉ còn bạn núp và điên cuồng xả đạn
nỗi buồn của tôi là căn bệnh ung thư
bạn không biết cho đến khi bạn lột trần tôi
nắn bóp khối u phía dưới thịt da
thấy rằng tôi đã thở một bầu trời như khói
đã nghẹt hai phổi, và trái tim
còn mỗi giọt máu chảy trong huyết quản
như một mũi tên
ghim trên ngực
cho đến khi tôi nhẹ như một chiếc lông bay trong gió
có thể đó là tôi
có thể đó là em
người đã gạt hạnh phúc của tôi ra khỏi cửa
đã hứa đã quên
u-cờ-rai-na bên
bờ bóng tối
hạnh phúc đến khi cánh cửa
đóng chặt
hạnh phúc không có tay để mở
chúng ta uống một tách cà phê
để hạnh phúc tràn qua cửa
chỉ ra lối thoát cho nỗi buồn
...
nỗi buồn tuột mất
vì nó là chất lỏng
nỗi buồn là máu
buồn chảy thành dòng
buồn là mưa
đổ vào buổi chiều
buồn bã đó
buồn trải dài
một khúc đường vắng
biên giới những bóng cây
những người chạy và vấp vào tràng đạn
những người chạy thoát cùng với buồn
nhìn lên trời
chẳng thấy gì
ngoài máy bay và mây mưa tên lửa
không mặt đất
không bầu trời
không đỏ
không vàng
không chia phe
reo vang hay chửi rủa
không phát-xít hay giấc mơ
bị phỏng
buồn vực thẳm
buồn trống rỗng
buồn phẳng lặng
buồn tù đọng
buồn không nuốt trôi
như những bài thơ của tôi...
40.
- 3 tuần cho cuộc chiến, 3 triệu người di tản, những người không di tản đã nằm xuống. Thơ 3 câu đề lên bia mộ...
.
con thỏ trắng ngủ
nơi hoa thủy tiên đang nở hoa
nhẹ nhàng trên đầu
41.
chiến tranh chỉ còn đôi mắt biết nói
những điều bí mật
đôi môi sẽ khô
sự sợ hãi và nhút nhát của chúng ta
như đôi mắt trẻ nhỏ ngơ ngác trước lời hăm dọa
chiến tranh chỉ cần một giọng nói
chúng ta phải ở lại cho đến khi chúng tôi chết
chúng ta chỉ còn một tiếng kêu
lêu lêu đồ ganh tỵ
đáng thương
chúng ta gãy xương sườn
vì những lời vu khống
chúng ta cần một tiếng nói
chúng ta không hèn
không câm không ngọng
nhưng bọn chúng vẫn còn sự tưởng tượng
chúng ta không tự sướng
chúng ta là những thiên tài
cả khi thiên tai
chúng ta cay đắng chúng ta ngọt ngào
chúng ta chỉ còn giọng nói
và em cũng yên lặng
như đóa sen ngập tràn bên suối
dưới mái vòm một ngôi chùa
nơi em im lặng và ngồi và mơ và mộng
nơi nụ hôn những bông hồng
nơi hoàng hôn vẫn còn chìm sâu
như khu vườn ngàn lẻ một đêm Ba Tư khép lại
chúng tôi chìm vào giấc ngủ
chúng ta chỉ còn một giọng nói
một chút nữa khi em đi
chúng ta sẽ sống lại
chiến tranh như bài hát biển nhớ
biển đầy như những đêm
những con tàu sẽ bùng cháy
chúng ta chỉ là một tiếng gọi
chúng tôi là bông hoa trên cành cây đó
chiến tranh sẽ trèo lên để chạm vào cửa sổ
và cố sức làm cho căn phòng
bị nổ
tung
nếu tôi là con chim nhỏ
rung rinh trên cành
suốt ngày tôi sẽ hát
tình yêu của chúng tôi cho anh ấy
khi anh ấy quấy rối tôi như một nàng thiếu nữ
với đôi mắt u ám
anh ấy sẽ phải nghe những bài hát
mà anh ấy phải thở dài
như sự chia hai
chiến tranh thành ly rượu cuối
và vì tôi không là một thiếu nữ
không phải là em
để có thể hôn anh ta
đứt lưỡi
chúng ta ngang qua căn phòng
mờ ảo tiếng đọc thơ như tiếng bom
kéo theo những hơi thở
có ai ngờ chúng tôi quấn quít lấy nhau
và lấp lánh ánh vàng trong bóng tối
em cười như thể em là đứa trẻ mơ mộng
phía sau đôi mắt tiên nữ giáng trần đang sống
trong sự ghen tị. Chúng tôi là vua và hoàng hậu
chúng ta vẫn còn giọng nói
những bông hoa sớm trong đồng cỏ
chúng tôi phải tặng chúng cho chúng ta
trước khi chúng tàn lụi
chúng ta còn một giọng nói
trò chơi đã thay đổi
cái bóng lù lù quá lớn
hoặc thu nhỏ lại quá nhỏ
những cái bóng vội vàng, len lén dọc theo một bức tường
ám ảnh như những người lính
hy sinh đến người cuối cùng
chúng ta nhìn thấy chúng mơ hồ ánh sáng
cho đến đêm, dường như tất cả ánh sáng
đều tập trung trong mắt bạn
bằng cách nào đó, chúng ta vẽ, một công viên rộng mở
chúng ta thở chúng tôi cần một giọng nói mơ hồ
chúng ta có một triệu ngọn đèn
sự rối loạn như các vì sao
những chòm sao rối tung trong mây
chúng ta không bay
thôi, chúng ta hãy thở
đó là khu vườn của chúng tôi
chúng ta mang cả thế giới
vào con đường có dấu chân chúng ta trong ngọn lửa
thức dậy, ôi bình minh trong những thân cây rỗng
bước ra cơn buồn ngủ, chúng tôi nhìn
dọc theo những con đường
bạn có nhớ chúng ta đã quan sát những con vịt
chúng ngủ như thế nào không?
chúng có một chân
chúng ta có một giọng
thiên nga có một giấc mơ
chúng tôi còn một cuộc chiến tranh
donbass còn màu thu vàng levitan phản chiếu
có một vì sao, nếu bạn cúi xuống
bạn gần như có thể chạm vào nó
như trăng vàng đáy nước ngày xưa
có cô nàng múc uống
luống cuống nhà sư
có sao như sương có sương như sáo
sao giăng đầy ngực áo
nó lạnh làm sao
ngay cả ánh đèn cũng lạnh
họ đã đặt khăn choàng sương mù xung quanh
cái gì sẽ xảy ra nếu không khí trở nên trắng mờ
vũ khí sinh học làm chúng ta lạc lối
dọc theo những con đường tạo ra từ bức tường sương mù
chúng ta là mùa thu
chúng ta càng đi theo
càng chạy càng sợ lạc
vũ khí hóa học thật ác
thật là một đêm bằng bạc và bài thơ thật dài
và khác lạ làm sao khi chúng ta bước đi chúng ta đứng đây
nhìn thấy em trở nên xa lạ
biến dị xót xa
trên con đường chúng ta gặp toàn những kẻ nghĩ mình thành chánh quả
không biết mình ba hoa
nhưng chúng ta có tất cả
thì thầm đột nhập giấc mơ
nếu đêm là của chúng ta
bây giờ chúng ta cô đơn trong một thế giới
chúng tôi chỉ còn hai chúng ta
em đừng khóc
ngoài vườn cỏ mọc
chiến tranh đã bắt đầu có màu xanh
vô danh
bia mộ...
chương 12.
- vẻ đẹp chỉ còn trống rỗng của người
đã làm rung chuyển thế giới
42.
Ukraine
người làm chùn bước cả những cơn thịnh nộ
những kẻ tưởng như ngoan đạo
đã gục ngã trước thiên đàng
không thấy mây bay
người làm một sức nặng
đè lên lưng những kẻ bị nguyền rủa
lòng tham đã chịu thua
bọn họ không còn đủ sức chịu đựng và chìm
vẻ sang trọng đĩnh đạc
đã gửi trong cấm vận gông cùm
trong đôi mắt ra vẻ đa tình
trên khuôn mặt người yêu lại giả vờ đi bố thí
ôi tiếng cười của họ, tâm hồn đau khổ tội nghiệp của họ
làm bao nhiêu người vào vai nhân văn sám hối
người chỉ phản chiếu sự ngọt ngào
vô lý của niềm vui trống rỗng
nhưng bây giờ mọi người nhân danh sự cao ngạo
để nói về người
dù người từng lãng mạn
như con chim mỏng manh bay quanh bờ hồ
bây giờ người có thêm sự dũng cảm
người khiêm tốn giả vờ để người ta đổ lỗi
tự dưng người ta bắt người phải gánh một gánh nặng
của một quốc gia trống rỗng
sau đó người ta mua bán sự ngây thơ
cho lớp lớp trẻ con sinh ra và mê đắm
nước nga
nỗi đau tinh tế ẩn chứa bên trong câu chuyện
họ từng thu hết lúa mì cho người chết đói
người vẫn cắn môi
khi phải kể
sự cám dỗ của trại cải tạo
si-bê-ri-a
họ muốn người có niềm tin
và phải sống bên một bức tượng nhỏ đặt trên đỉnh một cái bệ
sức mạnh của người đủ mang mọi thứ đi xa hơn
người cam chịu với hy vọng một điều gì đó ẩn giấu
bên dưới nơi người ta chôn xuống đất những gì cần khuất mắt
người biết thừa đạo đức
là vẻ đẹp của sự dối trá
các nghi lễ nằm dưới chân
người dẫm lên mảnh thủy tinh vỡ
và họ đau đớn sụp đổ xuống sàn nhà như một cái xác thối rữa
chúng tôi nghe còi báo động của họ
họ ngỡ người không thể sống lại
không biết Chúa cũng từng phục sinh
họ bắn vào bình minh còn người bắn vào xe tăng
nỗi nhớ co rúc giữa tương lai và quá khứ
quá mong manh vừa đủ cho bọn chúng nát nhừ
sự trống rỗng người ta tự tạo ra
rồi tự la to: khoảng trống
làm người cũng không thể thoát khỏi nó
người ta tranh nhau tiếc nuối
nhưng người biết điều đó
không xóa đi sự bất lực
chấp nhận nó vì không còn cách nào
người chấp nhận chiến tranh
cuộc sống là một thứ gì đó đã chết
trước khi chết
như thể chính người tạo ra
một nhịp đập tự do mà bọn họ không thể hiểu
người khóc vì thời gian không còn quay lại
điều mà chúng ta hằng mong mỏi
nó sẽ không hòa giải
vì bản chất phi lý của lòng tham mà họ khát vọng
chỉ để cảm thấy
để tê tái
để níu kéo
để hiểu
để quên
để tiêu diệt
để dành
để đốt
họ muốn người không còn cả lịch sử
và như vậy người không tồn tại
nhưng những ký ức khi lịch sử ấn vào
giữa quá khứ và tương lai
người bùng lên thành những bông lúa mì trên cánh đồng
bọn chúng muốn người khô héo
để nhân loại không còn phải réo
gọi tên ai
++
tiếng bom
như một giai điệu
mẹ bồng em chạy giữa sương mù
tiếng tiểu liên
như gió ném
em bé chơi vơi trong cái lều nơi biên giới
tiếng lửa cháy
bên chiếc xe nôi
tiếng tên lửa
làm sủi bọt một hải cảng
những hạm đội thành thuyền thúng bơi trong thủy triều
đe dọa hạt nhân
vần với chữ dân
tưởng là chữ NHẪN
ai ngờ chữ TÂM..
43.
những đoàn xe tăng cố sức bò vào
như con rắn cuộn tròn
bạn tưởng nhà phù thủy đang làm phép thuật
cổ tích của giấc mơ
thật khủng khiếp khi bạn nhận ra
những phụ nữ goá chồng, và những chàng trai mười tám
chết dưới bánh xích xe
bạn chịu đựng cảnh gông xiềng
mà bạn biết nặng hàng ngàn tấn
cánh hoa cúc dịu dàng
bạn phải sống
trên mặt đất này mỗi con người phải nếm mùi tình
đau đớn
bên cửa sổ bạn thắp lên ngọn nến
cầu nguyện nỗi buồn
đèn hắt ánh sáng vàng
trong đêm bạn không biết
là lửa cháy
nhà máy điện hạt nhân
cuộc đời màu than đen
con tim đập nhẹ và đau hơn
một mai qua cơn mơ
mai này hòa bình
không còn tên lửa hành trình
giã vào nhau như giã gạo
người lính trở về ngôi nhà có gắn chuông ngoài cửa
ngón tay anh gần như không thể chạm vào chuông
vì cánh cửa đã tự mở
anh đi vào phòng ngủ
với cái túi xách vợ anh thường đi chợ
anh thức
trong lúc ngồi nhìn mình ngủ
giữa hai lá cờ
vàng đỏ trong mơ
anh cũng không biết sao hai màu này thù nhau lâu
và đau như vậy?
bao nhiêu ngôi nhà đã cháy
bao nhiêu người đã chạy
chỉ vì hai cái màu này tung bay
anh gõ cửa tất cả các căn phòng
nhưng thật ra anh không hề gõ
trong phòng ngủ
tất cả họ đều đã thức dậy khi anh trở lại
họ kêu la
nhưng tiếng kêu la của họ không có âm thanh
nó câm lặng còn hơn sự im lặng
họ cay đắng ôm lấy anh
tay họ không chạm vào anh
không ai có thể tìm thấy tiếng nói
anh đi ngang họ, họ ngang qua anh
anh và họ vẫn còn bóng tối
họ hỏi anh đã làm gì với bữa tối
của mình?
vì bây giờ họ đã mang danh hiệu "hy sinh"
những huân chương xuyên qua lớp vải
ghim vào bầu ngực
làm họ vẫn còn chảy máu sau khi chết
chết trước khu hy sinh
các bác sĩ có thể lấy ra căn bệnh tuổi già cao huyết áp
như lấy viên đạn và nỗi sợ hãi ra khỏi trái tim anh?
anh vẫn còn sợ như ngày xưa anh sợ cô giáo buồn
thức suốt đêm làm bài tập...
anh cũng chỉ muốn nói:
tôi thức để biết các bạn vẫn bình an
họ nói
anh nói
nhưng không bao giờ có tiếng nói
chuông cửa không bao giờ còn vang lên
không ai có thể ghé thăm cái giường nhỏ bé của anh
trong phòng ngủ
tất cả họ đều đã chết
những người hàng xóm mới của anh
thì thầm:
- đó chỉ là một ảo tưởng
chiếc túi xách của vợ anh vẫn còn đây, chứa đầy thức ăn
nó không thủng lỗ chỗ những vết đạn
những người lính vẫn mang chiếc ba lô
như chiếc cặp ngày xưa anh mang đi học
giờ các con anh đang mang đến trường
những quyển vở của anh ố màu
chúng đã cất và và thay vào những quyển vở mới
không dính máu
những người đến để nói lời chia buồn
chưa bao giờ nguôi với vợ của anh
như ngày xưa
chưa bao giờ mẹ hết lo về anh sau giờ tan học
họ chưa hiểu
làm thế nào một người có thể chết vì những người hàng xóm
những người chết đang đi bộ dưới ánh trăng
họ thức nhìn anh đang ngủ
mơ tất cả cùng về
ngồi nhìn vợ một đêm...
44.
cuối cùng trong góc hẹp
của thế giới
bài thơ
gặp lại
lịch sử
nằm úp mặt xuống giường
bạn nói gì lịch sử cũng
chảy ra
như máu
vết thương
bạn muốn che giấu
chúng, bạn có ngàn tay
như quán âm ngàn mắt
bạn nghĩ bạn sẽ được che chở
những lời nói
dối
ngày qua ngày
bạn làm
khăn trải giường
nhàu nát
.
lịch sử
vô ích nhưng ly kỳ
như nhiều khi
bạn treo mình trong không khí
như một đám mây
bạn không thể kỷ luật nhân dân
nhưng lịch sử vẫn cần
kết tội
bạn cứ chờ
không vội
bạn sẽ học lại những đoạn trích
không phải bài giáo khoa vỡ lòng
mà là các thành phần
của máu
nghe bạch cầu, hồng cầu
khóc, như lịch sử từng nói:
- chúng ta dòng dõi tiên rồng
lạc long
sông nước
mọi người mới biết
bạn chế biến món trăm trứng
không phải ốp-la mà
máu pha nước mắt
dối trá pha sự thật
ăn mày pha xôi gấc
cuồng Nga pha sự thật
như bài thơ
trộn ngôn từ thành món gỏi
món gỏi
mọi người vẫn thái lát cà chua
mua thêm dưa chuột
ngâm tất cả trong thất vọng
sợ hãi, niềm vui, đau đớn, nỗi buồn...
và mọi người mặc bộ quần áo nước mắt lẫn tiếng cười
thay nhau như hai phe đối nghịch
món gỏi trộn lịch sử
bạn ủ không đúng cách
làm nó bị mốc
và chua
khi người mua
nếm thử...
.
khi đối diện với họng súng giữa khơi
chưa chắc lịch sử sẽ gọi tên các nhà thơ
nhưng các ngư dân sẽ gọi tên Tổ quốc
sau khi gọi tên Tổ quốc
các ngư dân sẽ cắn lưỡi
và lắng nghe những bài thơ
khi họ nằm trong hầm ướp đá
để vào bờ
họ sẽ hỏi các nhà thơ:
- này các anh
tại sao không tự cắn lưỡi của mình
nuốt xuống một ngụm nước biển
để con chữ còn biết được vị mặn
của muối
chưa cần máu, chỉ cần muối
để cổ họng các anh
may ra còn cảm giác
xót và rát
của vết thương
lời chim chóc hót mãi không thành sẹo
45.
hệ thống báo động bị
hệ thống báo động bị động
hệ thống báo động bị động nên không báo động
nên hệ thống báo cháy bị
hệ thống báo cháy bị cháy
hệ thống báo cháy bị cháy nên không báo cháy
chỉ xe tăng và các chiến thuyền tự nhiên bị cháy
biển đầy những đêm
và ngày sẽ bùng cháy
trong khúc hát mỏng manh
chúng ta sống trong ánh sáng
trước khi quay về cõi hư vô
nàng mở các ngón tay của bạn
cho đến khi bạn nới lỏng cò súng
những người không thể biết
câu chuyện những nỗ lực phi thường
để giả trang như bình thường
một đứa trẻ vừa mới học đánh vần
tờ giấy viết vội mấy chữ nó vẫn treo trước ngực
"không có chiến tranh"
"bọn xâm lược cút đi"
nó đứng im
nhưng bạn biết trái đất vẫn nghiêng
một góc điên cuồng
nó lặng lẽ giơ cao hai tay
nắm đấm nắm chặt lại
như thể sợ rằng nó sẽ
mất bình tĩnh nếu như thả lỏng hai nắm đấm
nụ cười của nó vẫn dịu dàng
và bạn nhìn những nỗi buồn
của nó, chìm trong mỗi khớp xương
nó hát:
chúng ta không rung trong gió
như những quả chuông nhỏ
chúng ta là niềm hy vọng
và đức tin ngang qua chúng ta vẫn bay
chúng ta đẹp
chúng ta rất mạnh
chúng ta yếu ớt
chúng ta nhìn những kẻ đang trát vữa
lên mộ của chúng ta
nó hát:
thế giới sẽ tan đi như những hạt cát
mỗi một hơi thở của bạn
phơi bày trong ánh sang
bạn bắt đầu nghĩ:
- tôi biết gì không tôi có gì không tôi không
là gì cả
tôi không phải là một đất nước đã nát tan
.
bạn thấy một con thuyền thành một đống vỡ nát
trôi dạt vào bờ
không có mái chèo
không có hy vọng
và kẻ thù
và chính phủ của chúng đưa ra một sợi dây thừng
không phải để kéo thuyền vào
mà để treo cổ tất cả bọn họ lên...
.
bạn sẽ làm gì?
ngồi trong nỗi buồn
đeo vào như một mặt nạ
thậm chí bạn còn muốn mang nó vào giấc ngủ mơ
bạn biết
không chỉ một con thuyền
vì sao cả một đất nước dễ dàng bị phá vỡ
như những mảnh thủy tinh
bạn không kịp buồn
vì niềm vui của đồng tiền bán dầu đã dẫm lên thủy tinh vỡ
làm bạn tứa máu...
nhưng sự thật
lịch sử chỉ là một đứa bé
bạn chỉ ngạc nhiên là tại sao họ
lại để bạn tham gia vào một giải đấu
của người lớn
bạn không biết
những người đàn ông lực lưỡng đang ngồi canh gác trước cửa nhà
họ mặc đồng phục
.
bạn đừng nhớ lịch sử
nếu bài thơ chết
bạn vẫn không dám dự đám tang
nếu bạn chưa biết yêu
bạn là đối thủ của cái chết
nếu bạn không ở trên chiếc diều
thả dây và nó bay
như nắng
nếu bạn không biết chia động từ ở thì quá khứ
nếu bạn không yêu những chú sóc
nếu bạn không biết chải tóc
với niềm vui
nếu bạn không biết
một nhà thơ đẹp trai thường say vào buổi sáng
đập cửa nhà bạn
tìm kiếm những bài thơ
và đọc to
làm điếc tai cả thế giới
nếu bạn không vui vẻ
thả người bị bắt oan
bạn cũng đừng có nhớ lịch sử
nếu bạn chỉ thích đánh nhau
thật đau
chảy máu
cái chết của bạn như lời tuyên bố quanh co
gương mặt bạn u ám hay không tì vết
bạn muốn sống
vậy ai sẽ chết?
bạn cũng đừng nhầm lịch sử với xác người
những mạng người như một giấc mơ...
chương 14.
- một bài thơ nào đó, đâu đó...
trong đó, nó
muốn diễn tả cả thế giới
46.
như đâu đó, nơi đó
có, hàng triệu người
họ không đọc thơ mà họ xuống
đường, đâu đó, nơi đó
có, hay không có
hàng ngàn người đang ngã xuống
vì tự do vì máu và hoa
sáng nay
có một bài thơ, theo đó
nó, đuổi những con chữ
không phải trong bài thơ
mà trong một đôi giày chật
chạy mất khi bị bắn
bằng tên lửa vác vai
Ukraine người như ánh sáng
xua đuổi bóng tối
như bài thơ
xua đuổi con chữ
như chiến tranh
đến lúc kết thúc
không thôi nó sẽ kết thúc chúng ta
vạn cốt khô và ngôi mồ
tên bạo chúa
như ai đó, có hay không có, bỏ
rơi trên vỉa hè
một em bé
một mình vượt qua biên giới
mồ côi
như vị nữ tu quỳ
nghe tiếng súng
đêm qua, bật thành bài ca
bài thơ xót xa khi nó muốn nở hoa
phải bị chảy máu
MỘT CÁI CHẾT RẤT NHỎ
trong thế giới thật to
không lẽ trái đất toàn những vùng đất
không còn sự sống
chỉ toàn màu xám tro
sau khi nhuộm màu tên lửa
đâu là ý nghĩa của bài thơ?
nếu chiến tranh là một nghệ thuật
hóa ra loài người chúng ta
giết nhau thật điêu luyện
TRỐNG RỖNG
lịch sử đang cố gắng
để lấp đầy khoảng trống
tình yêu không thể cứu
tôi trôi trống rỗng
còn một mình
với khoảng không
tôi không muốn tin
tôi cố gắng che giấu
tôi xóa đi tất cả nỗi đau
nhưng rồi còn lại gì?
sớm mai đây
nhà cháy
bom rơi
một tôi
một sống
một chết
lịch sử nằm ngủ quên
bên huyệt mộ trống rỗng
VỰC THẲM
tôi
không đáy
tôi nằm ngay lỗ hổng
hay là ngay cổ họng?
nơi trái tim tôi bỏ trống
tôi cũng không có gì để ăn
tôi hết xăng
tôi xe tăng nằm bẹp
tôi
nuốt xuống
mọi thứ xung quanh đã bỏ tôi
để sự cô đơn
vào được bên trong
như nàng mang em bé trong tử cung
như tôi trong cơn khùng mang bom hạt nhân và súng
TÔI RƠI TẠI CHỖ
tôi đang tìm kiếm nơi
tôi rơi
tôi bị thời gian
bắn rơi như súng phòng không
trượt qua thời gian rơi vào
một màu xám
GIẤY VỤN
bàn tay thời gian
sẽ không chạm vào bạn
tôi sẽ gói bạn
trong túi của tôi
và một mảnh bánh mì vụn
thời gian mở ra và tôi im lặng
bạn gói cơ thể tôi
và những nơi tôi đã quên
hay để trống
tôi muốn hét lên
nhưng cổ họng tôi đang nuốt những hòn đá
những quả tên lửa vẫn bay về từ xa
tôi đang đi qua địa ngục
HUNG DỮ
bạn yêu sự dịu dàng
vậy bạn có thể yêu sự dữ dội
của tôi
không?
chẳng phải tôi muốn mình đẹp
khi tôi bùng cháy sao?
đại dương ở trong bạn
bạn lau những con sóng trên mắt tôi
tôi không thể biến lông mày của bạn thành bờ biển
tôi quên
khi tôi làm tổn thương
bạn chịu đau đớn
tôi xé toạc bạn trong cơn cuồng phong
bạn ôm tôi cơn mưa mùa hạ
đâu chỉ ucraina?
tôi đâu chỉ nước nga
CUỐI CÙNG TÔI TỒN TẠI
trong những khoảnh khắc bị đánh cắp
giống như tiền lẻ
trong
túi người khác...
tôi không ăn cắp
tôi chỉ đi tìm tivi hay máy giặt
ai bỏ quên
47.
- nàng không phải ukraine và chàng không phải nước nga
giọt nước mắt của ánh trăng
nàng đang khóc lần thứ một triệu
vì đây cũng là đêm thứ một triệu
thế giới có hàng triệu linh hồn
đang khiêu vũ với ánh sáng của nàng
.
không có công lý thì không có hòa bình
chàng nói chàng không thở được
nên đã trút hơi thở cuối cùng
.
một nửa trống rỗng
chàng dành cả ngày để
rót mình vào cốc của người khác
chỉ để thấy rằng
đến lúc chính mình chỉ cần nhấp một ngụm
tất cả những gì còn lại trong cốc
là phần còn lại của nàng
đã mang cho chàng quá nhiều
nàng yêu mà chàng cứ lo mình bị thiếu
.
một ẩn dụ cho giấc ngủ
pin điện thoại của chàng chỉ còn 1%
chàng cũng không cảm thấy cần thiết
để cắm nó vào
đâu đó
nếu điện thoại của chàng là bộ não
và bộ sạc là đôi mắt
nhưng đó cũng là ẩn dụ
vì thực tế chàng cắm sạc vào chỗ khác
chàng muốn cục sạc
mãi mãi là của chàng
không chỉ lúc 3 giờ sang
.
nàng đọc những bài thơ của chàng
nước mắt giàn giụa
chàng không chắc nàng đã hiểu
những lời nói dối của mình
chàng muốn làm một phiên bản của chính mình
nhưng nàng đã phá hủy
một rãnh rất sâu, nơi bóng tối của tình yêu
chàng đã rơi vào nó
.
nàng không biết từ khi nào những cánh hoa của nàng đã chết bông hoa là linh hồn của nàng, đã khép mí
vào buổi sáng khi ánh mặt trời chiếu qua cửa sổ phòng ngủ
nàng không biết từ khi nào những chiếc lá là ý thức của nàng
trở nên héo úa
và bay ra khỏi cơ thể nàng
nàng không biết từ khi nào cái rễ là linh hồn của nàng
đã không còn hy vọng
và ánh sáng trở nên yếu ớt
nàng không hiểu vì sao nắng vẫn sáng chim vẫn hót
mà hoa thì héo
thế giới này hóa ra là những giọt nước mắt
và vết bỏng trong cổ họng
nuốt đau còn hơn nhiễm con virus cúm tàu
.
- anh không phải nước nga và em không phải ukraine
ước gì tâm hồn anh khao khát thấy linh hồn em
như mặt trời khao khát thấy mặt trăng
ước gì mắt em đừng khóc vì anh
như mưa tháng sáu
ước gì anh chưa bao giờ gặp em
nhưng anh biết mình đang vướng vào
ước gì...
trong nỗi nhớ màu đen
anh dò dẫm tìm
những phong cảnh
đẹp quá chừng bi thảm
em là bệnh nhân
tình yêu cũng thở máy
những cơn sốt lênh đênh
bên cửa sổ
một giai đoạn cả hai chúng ta tàn nhẫn
khi dương tính cả cõi âm
lương tâm là xác chết...
Vĩ thanh
- Kết, hay bài trường ca không phải ukraine, nó đi ngang qua tât tạng…
bạn nghĩ rằng ánh sáng sẽ đóng cửa
khi một người nào đó
nhớ?
mặc dù bạn biết
người ta không thể nhớ
cũng như lửa
không thể tự thiêu
sao nhiều người
vẫn cháy?
thế giới
có còn cơ hội
cho những người ly hương
và tỵ nạn
nhớ?
đêm qua
ngôi mộ của những người đàn ông
cùng đi trốn với nhau
mãi mãi nằm bên nhau
bỏ lại những đứa con và
người đàn bà
họ từng yêu dấu
ai sẽ đến
nhớ?
phổi của bạn đầy bụi
bạn chờ đợi nghẹt thở
ở ngọn lửa
vàng xanh và nhớ?
đêm tối lạnh
bạn đứng xem
những mặt người
xơ xác
những xác người
xác xơ
như bóng trăng bị rỗng
nhớ?
bóng tối nuốt chửng
vì sự đồng ý của những viên đạn
bạn quên
nhớ?
những người thân yêu bị bắn
bạn thấy lồng ngực bị vỡ
như những viên đá lạnh, trong cái cốc
trên bậu cửa sổ
khóc và
nhớ?
1.
khúc bi ca
bị xoá nhoà trong những vụ tự thiêu
không ai dám
khóc
quả cầu lửa cô độc
từng loé lên bóng tối
đám tro xương người
không có gì
không có gì còn lại
cũng không ai
còn
thấy nóng
những người không bị đốt cháy
sống mãi
thành 1,4 tỷ người
đời đời
biết sợ
chết, không phải món nợ
cũng không phải là lý do
để hoảng sợ
mấy mươi năm trôi qua
Tây Tạng
vẫn nghĩ mình là sư tử
gầm vang cho sự khóc ròng
trống rỗng
trong 1,4 tỷ giọt nước mắt
như mây
tội ác
đã dày
như cao
hơn dãy
Himalaya
2.
Tây Tạng
khi người chạy trốn khỏi đám mây
tưởng không ai dám trói tay
đức Phật
sống
tưởng sấm sét không dám bắt người làm con tin
cho lửa
người duy nhất còn lại
chưa bị đốt cháy
đang chịu nguyền rủa
tại sao ngươi chưa chịu giác ngộ?
Tây Tạng
tít trên đỉnh núi
hai cánh tay người xương xẩu
ôm một hài nhi chưa sinh ra
vì những bé sinh ra đã bị đốt
hay thiêu
cháy
những người chết trên đường luân hồi
những người mất tích
những người đi tìm kiếm
để lại những dấu chân những ngọn đồi
những bụi cây, trong áng mây
trong hình dạng của một con người
trong hình dạng của một đất nước
chỉ còn ngước
lên trời
lặng im hít
thở
tự do
khoảng trống rộng lớn
nhưng chỉ cần sự vắng mặt của người
là nước mắt
rơi
bao giờ
chúng ta ăn chỉ để vượt qua cơn đói?
bao giờ
chúng ta ngủ chỉ để ước mơ?
bao giờ
chúng ta tỉnh táo để mở miệng ra
và nhổ ngụm máu trong miệng?
bao giờ, Tây Tạng?
những người chín kiếp tu hành nhưng giờ đành
lúc lắc hai nắm đấm
lạt-ma thành bóng ma
để chứng minh sự tồn tại
dù tồn tại là để từ chối
sự toàn năng của đám loăng quăng
và muỗi
ngày thay đổi từ màu đỏ sang đen
từ màu đen sang màu tóc
khi tụng niệm người biết Phật cũng khóc
ròng, và biến mất
nhưng Tây Tạng
người vẫn hiên ngang
ở lại trong trại, tranh luận với các bức tường
và chấp nhận bị nuốt bởi quỷ vương
Tây Tạng
người chính là bài thơ
đã ghi rõ địa chỉ người nhận
để bưu phẩm không bị tịch thu vô cớ
nhưng nó vẫn bị xoá
và đưa vào máy nghiền
thành bột giấy
chỉ còn mảnh ngôn từ
như những vụn bánh mì
chú chim câu
hoà bình ngơ ngác
Tây Tạng, không lẽ
người chỉ còn những mảnh vỡ
lần lượt, tan rã?
không còn giấy
nên người đành viết lên cơ thể của mình
ngoằn ngoèo những con chữ
cứa vào giấc mơ
chẳng lẽ con ngựa
giờ phải nhìn vào dấu chân của mình trên mặt nước?
cỗ xe tứ mã đã chìm
những người dậy sớm đã biến mất vào màn sương
những người ngủ muộn cố gắng sải bước
với sự mệt mỏi của vó ngựa
khi một bài thơ như một quốc gia
vẫn chưa thể ra
đời
Tây Tạng
người là bài thơ
tìm kiếm tên gọi
chúng ta
hãy cố hết sức để bài thơ quay lại nơi nó sinh ra
dù có bị lột da
mổ bụng
Tây Tạng
thảo nguyên của người tung bọt trắng như lời nguyền
được viết lên các tầng trời
mưa như nước mắt
khi người vô cớ bị bắt
giam, đám mây cũng tắt
nắng trên đôi mắt trống rỗng
của các nhà sư
từ từ
khuỵu xuống
Tây Tạng
người có lạnh khi bài thơ rơi
từ đỉnh núi
trời mưa, khi người chạm vào nó
gió chạm vào mưa
mưa chạm vào nước mắt
những người bị bắt
chạm vào nhau
nỗi đau
chạm vào phẫn uất
nước mắt
một phần nước và chín mươi chín phần phẫn uất
cơn đau vỡ mật
ngay cả những con bướm
tiếng cánh vẫy cũng im lặng
như tiếng sấm
Tây Tạng
người bấp bênh trên làn sóng màu đỏ
nhuộm lên đất nước của người
bọn họ muốn người chết trong hỗn loạn
cùng tiếng rơi
của binh đao
loảng xoảng
nhưng thành phố của người tít trên đỉnh núi
Himalaya nên tha hồ ánh sang
không chỉ bài thơ
Tây Tạng
người bỏ lại đằng sau những nàng thơ
õng ẹo như ả điếm
vẫn giả danh kiều nữ
khoả thân kiếm ăn con chữ
nát
nhừ
Tây Tạng
bài thơ của người là những đêm tinh tế
bụi cây lá mỏng
thở sương mù
chân tu
mắt nhắm
không lùi
mọi thứ bây giờ không còn thuộc về người
người ta đã giành lấy
cả những viên đá thiêng liêng
từ tu viện
nhưng ẩn đằng sau khuôn mặt của bóng đêm
đất nước của người như mặt trăng
đã từng đánh dấu trên bản đồ
đã từng có vua
hoàng cung từng lộng lẫy hơn bài thơ
những hành khất đeo mặt nạ với bát ăn bằng bạc
suốt ngày ca hát
dù phải rời khỏi đất nước
Tây Tạng, gương mặt người vẫn như đám mây
tuổi người như đá xám
như khoảng trống
như mênh mông
như cỏ
số phận của người
mãi mãi còn ở đó
chiến trường của người không tồn tại
trong giấc mơ lưu vong
nhưng chẳng lẽ lưu vong là không tồn tại?
nhưng chẳng lẽ?
mà thôi...
vẫn còn ánh lửa
của những lạt-ma trẻ dưới chân núi
Tây Tạng bây giờ “không có tù nhân”
chỉ có nhân dân
đã chết trong những cuộc chuyển dạ
Tây Tạng
người còn quá trẻ hay đã quá già?
người vẫn hít vào và thở ra
như khói, nơi nào người ta đổ gạt tàn thuốc lá
như hàng ngàn đống tro xương người
sau khi tự thiêu
người ta muốn người đi bộ từ núi xuống đồng
người còn cách Biển Đông
bao nhiêu hải lý?
chúng ta đã cùng nhau khóc:
cuộc hành quân vạn dặm
Trung Hoa ôi Trung Hoa
bao nhiêu người đã rơi
từ núi cao
mất
mạng?
Tây Tạng
ngọn gió giận dữ ở biên giới
mấy mươi năm trước người quấn lá cờ trong gió
trong một trò chơi rên xiết với mấy ông vua
và những điều tưởng là tồn tại
cái chết người ngỡ sẽ vinh quang
lịch sử của người: - không tồn tại
những cuộc đàm phán
trên một chiếc máy bay về bắc kinh bị nổ
và rơi...
quê hương
giống như một lưỡi dao lãng quên
những thành tựu và những sai lầm của người
- không tồn tại
người tìm lại những linh hồn
trong 1,4 tỷ con người lạ
- không tồn tại
nên tình yêu cũng không còn tồn tại
ngộ ái nị
người la: oai oái
nghe ai ái
xa ngái
ai oán mùi trầm hương
- không tồn tại
dù người không phải Quảng Đông và Quảng Tây
- không tồn tại
dù người nắm chặt sự dũng cảm trong tay
và ngay
trong trái tim
ngay
trong dương vật và tử cung
nóng bỏng
Tây Tạng
người phải chờ đến bao giờ nữa?
đến bao giờ ngọn lửa
tự thiêu
thành tình yêu
của người?