Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 3 tháng 1, 2021

Thơ Nam Nguyên

Con thiên nga trên vịnh

 

Một con thiên nga trên bờ vịnh, lông trắng 
& cái mà tôi đang phàn nàn
là hai đốm đen, giống bớt hơn là bùn
dưới lòng thành phố. Cách nó thủ thỉ bơi
khiến tôi muốn vươn tay ra, chạm vào lông
nhưng làm thế nào, ai sẽ giữ lại đôi cánh
lúc nó kêu quang quác, mà không phải bay, với
cái miệng thẳng lên trời, trong khi
những con mắt bên cạnh dòm ngó

cái dáng vẻ thản nhiên & nếu có tiếng động
từ đằng xa, hay một sự nguy hiểm – con cá sấu, mắt lồi
lao đi với hàm răng vàng, 
khiến tôi cảm nhận được mùi hôi từ nó
& nếu không có ai, thì tôi sẽ sủa
như một con chó dữ để nó không cô đơn
& mọi sự xâm phạm, phải có nguyên nhân
tôi thấy nó bay lên với ánh nhìn đầy cảm kích, 
trong khi cái vệt đen kia 
kéo dài ra sau đuôi, có lẽ mọi sự hoàn hảo đều đánh đổi bằng 
sự tan vỡ, thì đây – cùng một tông, tôi cố khoác lên nó, bằng cả hai tay, 
khi sờ vào khoảm xương nhỏ ở vai, lúc nó nằm yên, 
xòe hai bàn chân ra, một lớp sụn thịt dư, ẩn phía trong mảng da sần sùi
tôi để nó sảng khoái & hạn chế cử động, tránh phá vỡ sự bất đồng ngôn ngữ
nâng tay lên, thay vì hạ xuống như đang đánh một ai đó, mắt nhìn sâu hơn là thoáng qua & nếu nó long lanh, thì đấy là một sự rung động trước cái đẹp

 

 

 

 

Mời em ngồi

 

Em thì thích hoa hồng đỏ, ngồi vào bàn vẽ & đọc sách
Em thì thích những chiếc váy dài với các hoạt tiết ren, của lá cây, hay dây leo mà điểm nhấn là sự kín kẽ
Nên tôi cố mở lòng mình bằng hoa hồng, với gai & cái bàn vẽ với sách, chống chịu mọi sức nặng nó mang lại. May váy cho em, với sự tỉ mỉ của đôi tay bị kim nhọn đâm, đôi mắt lãng đãng vì sự tập trung
Nhưng cái kết quả của sự mở lòng ấy thì luôn giữ em ở lại

 

 

 

Sự suy tưởng quá mức của tình yêu

 

Anh không nên rời đi
khi chưa cởi


một cái gì đó, vào mắt em


& cái gì đó, thì luôn
làm em tưởng tượng


& đáng tiếc là, cái
cần cởi, chỉ


được cởi ra, khi


anh nằm yên


đợi, một cái gì đó
nghĩa là cởi, của


thứ vô hình
con chim
trên cành cây bất động


bởi sợ, một ánh
mắt anh & tiếp tục


ở đó, như thể 
ai cài
chân nó


vào một cái khuy &
thì thầm: "mi
đang là khúc gỗ"

 

 

 

Về chúng tôi

 

Thật ra, tôi là vật chứa của thơ
còn nó bắt tôi, phải làm điều ấy
nên mọi kháng cự
chỉ là 
sự hạn hẹp

ngôn từ, khiến nó
trong nhiều khoảnh khắc, phải
gồng lên
mà hứng
việc lặp lại,
hoặc
kìm bản thân, để tránh
vỡ
cái vật chứa, rồi tặng, một viên đá lớn
& bảo tôi mài
để thấy
được mảnh kim cương
nó nghĩ
tôi đây, nhẹ dạ
nên giấu sau lưng, nhiều viên đá nữa

 

 

 

 

Sự ảnh hưởng của điều bí mật

 

Có lúc anh nhìn
& tìm kiếm
một điều gì
trong em. Có
lúc anh thấy
nó trườn
như một con rắn
từ vai em
xuống 
cánh tay
& vì nghĩ 
việc thòi ra
khiến em hoảng sợ
nên anh
nắm chặt. Có
lúc anh thấy
nó nằm
im thin thít
giữa ngực em
& anh gọi
nhưng không trả lời.
Nên nghĩ đến
việc
yêu thương
sẽ làm 
nó bật ra
mà không hại em 
& chìa
một cánh tay
đợi anh
túm lấy

 

 

 

 

 

Bi kịch của bài thơ siêu hình

 

Nó quá to lớn để mà chồm, 
bốn cái chân

 

lên một tấm phản nhỏ

 

bởi vậy tôi đang kéo tấm phản
căng ra

 

trong khi, tất cả
chẳng hề suy chuyển

 

nhưng nó vẫn cảm ơn & ngả
tấm thân mềm mại, qua rìa

 

của khoảng mênh mông & xoay
cơ thể

 

về phía êm ái

 

 

 

 

Hạnh phúc

 

Nói rằng, nó đã mất
thứ đáng quý (của loài chó), dù chỉ là

 

khoảnh khắc khi
từ đằng xa, chạy tới & chực
dí cái mũi
đầy nước

 

vào cơ thể tôi
& bởi vì
quá ẩm, nên tôi đang
nấn ná lại, một cái gì đó

 

của gọi là câu chuyện, không 
có hồi kết & em (người tôi mới quen) 
thì đang lấp đầy &

 

viết chúng, bằng thứ ngôn ngữ mới
& để yên, cho cái mũi
con cún
chạm vào & nó không hề sủa, dẫu

 

chỉ mới lần đầu – em

 

thứ xa lạ nó gặp, mà nếu 
tôi có thắc mắc, thì nó

 

cũng không biết phải, giải thích
thế nào

 

 

 

 

Dẫn luận nhỏ về khuy

 

1

 

Cái lỗ áo, cần cái khuy
& cái khuy, cần bàn tay
điềm tĩnh

 

2

 

Điều gì làm nên
cái lỗ áo & cái khuy
ngoài khát khao
gắn chặt

 

3

 

Đôi lúc nó bị trượt ra ngoài
& đôi lúc lỏng, như 
một sự thách thức, & đặt
câu hỏi, về sự rời đi

 

4

 

Cái lỗ bị may tròn & cái khuy
thì gắn cố định
vào cái được may tròn ấy

 

5

 

Cái khuy chui vào
cái lỗ & hơi khít
nên nó bị than phiền
& trả ơn
bằng cách che kín lại

 

6

 

Thử hình dung về phạm trù
của sự va chạm
& thỏa mãn, giờ ta có 
hai vật đóng vào nhau
& không thể biết
cái nào đang được đóng

 

7

 

Sự thân thuộc, làm nên tình yêu
& tình yêu
đẻ ra sự thân thuộc

 

8

 

Cấu trúc giản đơn
của lỗ và khuy
là cấu trúc tác động, hay đúng hơn
sự ban phước lành
mà nếu, một cái được tồn tại
thì cái kia nghĩ rằng, chính nó
tạo ra, sự tồn tại ấy

 

 

 

 

 

 

Cầu nguyện

 

Ngồi yên
một chỗ, hoặc
đứng

 

lặng

 

& bắt
suy nghĩ

 

thoát khỏi mọi suy nghĩ
& tiếp tục

 

bắt suy nghĩ, thoát

 

khỏi 
cái suy nghĩ, đã

 

sai khiến 

 

ban nãy

 

& nếu
thành công, thì

 

chúc mừng

 

bạn

được cái

 

mà suy 
nghĩ
muốn

 

 

 

 

 

Nội dung của một phép biện chứng

 

Nói với người ta rằng
tôi trồng, một cái cây

 

& trồng ngược lại

của một cái cây

 

to lớn hơn & bảo
chúng yêu thương nhau

 

& để người, tự do mà chọn

 

 

 

 

Mượn một cái cớ

 

1

 

Em tặng tôi
một đêm, chỉ một đêm
bắt tôi nghĩ
rằng nó rất dài – đặt
tôi bên này & em
thì bên còn lại

 

2

 

Trời khô – chứ không mưa
không có cái gì, hay dấu hiệu nào
biểu thị – một cơn mưa
không có, cái sợi nào của nước – rơi
vào cái muốn của tôi – đang lạc
& làm mát nó

 

3

 

Lực lượng của đêm quá mạnh
& còn tiếp tục, khi
tôi nghĩ đến. Tôi là
cái định luật, mà đêm làm ra
(& định luật thì luôn phải khẳng định
ngược lại
tính đúng đắn, với thứ
đã làm ra nó)

 

4

 

Chẳng ai bận tâm tôi
vì mối quan tâm của họ lớn
nên cần, một cái cớ
để trú – vào đêm
với một chiếc áo đen
& giờ thì tôi, là
đêm của họ

 

 

Một diễn thuyết về vết cắt

 

Dường như một vết cắt
trọn vẹn
chỉ khiến mọi thứ
thành đôi

 

trừ khi gấp chúng lại.
Gấp chứ không phải

 

nhiều vết cắt hơn – gấp
là sự tạo ra
của các chỉnh hợp

 

tùy ý & vẫn vết cắt ấy
nhưng phải đủ

 

độ dài (dày) – nghĩa là
nó cần phải
hình thành

 

một tiết diện tiếp xúc
lớn
để bao hàm mọi

 

nếp gấp, hoặc hơn. Có
nhiều trường hợp
vết cắt

 

chỉ dừng lại, ở
khoảng lưng chừng
của đoạn gấp

 

bất lực – trong một
cánh tay, hay rơi

 

– cái thế năng trọng trường
trong hệ nhị phân


cố xoay sở, mượn
quán tính – làm điểm tựa

 

& bật về phía nếp gấp
(chúng ta đã thừa
trong việc tiết kiệm thời gian)
đôi khi, sự dừng lại

 

của vết cắt
phạm phải, một nếp
gấp nhỏ, nhưng chưa thể

 

trọn vẹn. Nó là sự dừng lại
bỏ dở, những công đoạn
một kẻ phá bĩnh

 

biện giãi bằng – sự đứt gãy
& giao thoa
của lớp không khí mới

 

vào khoảng trống
của các phân tử, nhưng
vẫn giữ lại một ít
để nó

 

bám vào. Xét về lịch sử
Chúa – lần đầu tiên
làm ra Eva, từ Adam
– Ngài, đưa một vết cắt

 

vào chiếc xương sườn
mở ra
thời đại, của những sự tách bỏ
& hình thành
nên một Eva, từ đau đớn

giá mà, có sự gấp lại
của hữu thể/ xương sườn
thì đã có Eva – số lượng

 

bội, của 2/ nếp gấp & nếu
vết cắt
là đại diện
của mỹ học qua việc

 

tạo ra sự đứt gãy
có chủ đích
đã nói thì nếp gấp cũng

có thể xuất hiện
mỹ học, tùy nghi vào
các ý đồ, nhưng

 

tấ cả phải phụ thuộc
vào vết cắt – cái
điều kiện đủ
cho mọi mỹ học
đứt gãy. Có thể day,
nghiền,

 

nhai, như một con thú đói
hiếm khi
vết cắt là những khối
lập thể

 

hay nghệ thuật ý niệm
& trừu tượng
của các sự vật. Một

 

con khủng long đã tuyệt chủng
đánh lừa
chúng ta – bằng
sự thất lạc (vết cắt) – những

 

thành tố cấu thành
bị xáo trộn
hơn một nếp gấp
& tiếp tục là

 

sự không đồng đều
của các nếp gấp, điển hình
loài spinosaurus
đã được phục dựng

 

hay megalodon
kỳ – Đại Tân Sinh, bị
thiếu một cái răng cửa – từ

 

sự hoảng loạn& vùng vẫy
của con mồi
đó là một vết cắt đẹp

 

– khoảng trống, bao giờ
cũng khiến
sự tò mò

 

cái gì vừa ở đó
& rời đi, bằng cách nào
hình dạng, màu sắc

 

vết cắt, sự bén ngọt
có nếp gấp hay không?

 

 

 

Lời của đóa hồng

 

(Bông hồng vàng và bình minh mưa)

 

1.

Trong một biến tấu khác
chàng Samet đang đợi

những mảnh vụn vàng
chảy ra trong đêm tối

2.

Không phải kết thúc rằng:

"Chàng Samet đau đớn – bên tai
tôi hoài nghi

trong một phút quay lưng – Xuyzan
lời hứa về bông hồng vàng

được thì thầm – bởi
những thiên thần

nhút nhát & chậm trễ".

Nó là – sự lựa chọn
để mở ra

nhiều lựa chọn khác

3.

Chọn một người tình nguyện
đánh cắp

& đánh rơi. Có người nhặt được
mà không

cần sự trả lại

4.

Mưa & than không cháy.

Chẳng gì thành hình. Ở phía này
không còn gắn kết.

Thành quả
của dòng sông

là gom góp – sự chịu đựng
từ những cơn mưa lớn

5.

Thừa nhận rằng
họ không hạnh phúc

đó là cách bạn thấy. Điểm nhìn
từ một phía

của người
làm ra đóa hoa

hình dung thế giới
trong những chiếc bình vỡ