Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Văn Hải ngoại sau 1975 (kỳ 164): Vũ Thị Thanh Mai - Vân Cát
Khác Tây phương, thân thể của thiếu nữ Việt Nam là một bí ẩn. Một giá trị của Khổng giáo và nếp nhà. Đặt chân đến lục địa Hoa Kỳ các thiếu nữ thuyền nhân mà ngày rời quê hương còn niên thiếu, đã đi giữa ham muốn và gìn giữ. Ham muốn thân thể và gìn giữ thân thể ấy cho gia đình. Thanh Mai khảo sát những băn khoăn này, bằng giọng văn chừng mực nhưng sinh động.
(Trần Vũ)
Tôi bị thu hút bởi đôi mắt mầu xanh tro như lòng biển mênh mông hàm chứa nhiều bí ẩn. Tôi có cảm giác anh là lượn sóng tôi chờ đợi đã lâu. Một lượn sóng sẽ xô bờ cuốn tôi ra khơi, cùng tôi đi vào cảnh hoàng hôn tuyệt hảo, có trời mây thênh thang, có ánh nắng nhu mì rải mầu cam lên nước xanh, có gió hối hả những lời tình tứ.
Tôi hay đưa mắt nhìn trộm Matt. Tôi biết anh từ lúc lên đại học. Nhóm chúng tôi thường hẹn gặp ở thư viện. Anh thu hút tôi bằng đôi mắt mầu tro. Tôi không đoán được anh nghĩ gì. Tôi cố gắng tìm hiểu văn hóa và xã hội của Matt. Thật ra, điều tôi muốn tìm là một lối thoát khỏi nếp sống quá gò bó với chính mình. Những buổi chiều không có lớp, tôi xem say mê những vở kịch trên tivi có nội dung về cuộc sống hằng ngày. Màn ảnh đem đến những hình ảnh mới lạ cho ước mơ của tôi. Những hình ảnh muôn mầu muôn sắc của gia đình với tiếng cười đùa tranh cãi, với lời yêu thương luôn ở trên môi. Tôi khám phá một gia đình Mỹ tiêu biểu cho một thế giới tự do và diễn cảm. Con cái được khuyến khích trình bày ý kiến và cảm nghĩ với cha mẹ. Khi còn bé được phép chọn lựa trong giới hạn. Khi đến mười tám tuổi có quyền quyết định cho cuộc sống của mình. Chọn lựa sai lầm được xem như bài học giúp trưởng thành. Vợ chồng bình đẳng, tương trợ lẫn nhau trong mọi mặt của cuộc sống. Người đàn ông chia sẻ những việc nhà như nấu cơm rửa bát, hoặc phục vụ điểm tâm cho vợ một cách rất tự nhiên và cho đây là một cách biểu lộ sự thương yêu. Trao đổi những chiếc hôn nhẹ và câu «I love you» là thói quen hằng ngày để nhắc nhở tình yêu trong gia đình.
Sự tự do và diễn cảm này không hiện hữu trong gia đình tôi. Bố tôi từng là một sĩ quan Cộng hòa. Bố yêu nước và gia đình hơn chính bản thân mình. Nhưng bố nghiêm khắc, không hề nói ra lời yêu thương. Cuộc sống bốn năm ở Mỹ không ảnh hưởng đến bố. Mỗi quyết định của bố vẫn là một mệnh lệnh. Mẹ luôn theo ý bố còn chị em tôi chỉ có thể phản đối trong lòng. Khi chị em tôi vào trung học Mỹ, bố đã chọn sẵn ngành và trường đại học. Bố cảnh cáo chúng tôi nhất định phải đủ điểm để được trường đại học này nhận vào ngành điện toán. Sự đòi hỏi này đè nặng áp lực lên chúng tôi. Hai năm trung học chỉ là lo lắng vùi đầu vào sách vở, không biết đến mùi vị của tuổi hoa niên. Chị em tôi không được phép tham gia các sinh hoạt giải trí hoặc lấy những lớp nghệ thuật mà chúng tôi rất thích. Việc giao thiệp bạn bè bị giới hạn eo hẹp. Tôi như một toa xe lửa còn ham thích cảnh đẹp hoa bướm bên đường, nhưng cứ phải không ngừng mù quáng đi theo đầu toa và không thể trật ra khỏi đường rầy. Tôi thầm trách bố mẹ quản thúc đủ điều. Khi bị rầy phạt vì bài thi không được điểm cao, tôi giận bố mẹ không thông cảm con cái đã cố gắng hết sức. Tôi đã từng mong chờ mòn mỏi lúc lên đại học để xin dọn vào ký túc xá hoặc ở chung với bạn. Nhưng cuối cùng bố mẹ không cho phép, bảo khi nào xong đại học và lấy chồng mới được ra riêng.
Người chồng tương lai của tôi chắc chắn sẽ không có bản tính nghiêm khắc như bố. Từ ngày sang Mỹ, bố buồn bã và ít nói hơn khiến không khí trong gia đình càng thêm khó thở. Hai chị em tôi rúc vào trong phòng, còn một mình mẹ lẩn quẩn làm việc nhà. Cảnh nhà của tôi buồn tẻ lắm, mỗi người thầm lặng làm bổn phận của mình. Đôi lúc tôi tự hỏi không biết mẹ, trong vai trò của một người vợ, có bao nhiêu hạnh phúc. Hai chị em tôi bị đóng trong khuôn khổ mà bố mẹ định sẵn, không được phép thốt ra một lời than phiền.
Tôi không muốn nối tiếp cuộc sống của mẹ. Tâm hồn tôi ẩn giấu một thế giới của nhiệt tình. Khi yêu thích, dù là một con người, một dòng nhạc, một cảnh vật, tôi cũng yêu thích rất nhiệt tình. Tôi muốn được biểu lộ cảm nghĩ của mình, được biết cảm nghĩ của những người chung quanh. Có lẽ tôi di truyền từ mẹ, nhưng bản thân bà sống dè dặt quá nửa cuộc đời, ít khi thố lộ tâm tình.
Nhìn quanh, gia đình tôi chỉ là một gia đình di dân tiêu biểu. Nói chung, thuần phong mỹ tục dạy những bậc cha mẹ giữ cử chỉ nghiêm trang, vợ phục tùng chồng, con cái phục tùng cha mẹ. Để các cụ Việt Nam xem tivi thấy các ông rửa bát nấu cơm thì các bà vợ và cả cha mẹ của họ cũng sẽ bị mắng vốn. Trẻ con đưa ra ý kiến thì sẽ bị mắng là “trả treo”. Thế hệ của tôi trưởng thành ở Mỹ, phải thích nghi với xã hội và bị ảnh hưởng là việc không thể tránh. Dù tôn trọng văn hóa hầu như nghìn đời mà tôi đã hấp thụ, tôi cho rằng mối tương quan trong gia đình cần được điều chỉnh lại để phù hợp với xã hội Mỹ, hòa hợp với thế hệ chúng tôi và chuẩn bị cho thế hệ mai sau.
Tôi quyết tâm tung ra khỏi cái khuôn khổ gò bó mình hai mươi năm, truy cầu hạnh phúc trong một lối sống mới. Có phải anh sẽ là lối thoát của tôi?
«Chị Thư, đàn ông Mỹ rất lãng mạn và nuông chiều vợ.»
«Bố không chấp nhận đâu. Ông sẽ từ mày.»
Đây là việc một đời. Bố mẹ không hiểu tôi mà chỉ dựa theo những quy luật cũ kỹ để ngăn cấm. Người chồng tương lai này phải do tôi tự tay chọn lựa.
Từ lúc nào, tôi như thấu hiểu anh hơn và mong được gần gũi. Căn phòng thực tập là nơi các sinh viên túc trực làm bài, luôn đầy người và ồn ào. Trong mấy tháng nay, tôi thường ở đây thấp thỏm chờ anh đến. Sự hiện diện của anh khiến căn phòng trở thành thế giới riêng của tôi. Tôi yêu thích nét mặt hoàn toàn tập trung của anh khi làm bài hoặc lúc tranh luận. Tôi cho đó là biểu tượng của đam mê. Người đàn ông có khả năng đam mê thì cũng có khả năng yêu sâu đậm. Mỗi lần anh đi về hướng tôi, tôi vờ vĩnh bâng quơ chào anh để nhìn thấy đôi mắt xanh tro mỉm cười với mình. Đôi mắt đó khi mỉm cười đem lại một sự độ lượng trên gương mặt. Không biết đến bao giờ anh mới dừng lại nói lời mật ngọt với tôi.
Nhưng mấy tháng chờ đợi là đủ mấy tháng u sầu. Mỗi ngày trôi qua là thêm một ngày thất vọng. Đã có lúc tôi muốn quên đi, nhưng càng muốn quên thì lại càng thấy nhớ. Những tối khuya ra về một mình, màn đêm yên tịnh khiến tôi cô đơn quá, lại miên man mơ tưởng một vòng tay ấm, một nụ hôn tình.
Thứ Sáu tuần sau là ngày thi cuối cùng của niên học. Cathy dặn buổi tối thi xong đến chỗ cô dự party đến sáng. Tôi thấy Cathy mời Matt. Tôi trả lời lững lờ.
Không biết mùa hè này anh có lấy lớp hay không. Có thể tôi phải đợi đến mùa thu mới gặp lại anh. Nỗi lo của tôi bị chị Thư gạt đi: «Gần một năm rồi. Nếu có duyên thì đã thành.»
Chị Thư thật biết cách khiến cho tôi từ trên mây cao bồng bềnh rơi xuống mặt đất đầy sỏi đá. Tôi đau ê ẩm với lời nhắc nhở của chị. Có lẽ chị nói đúng, nhưng tôi không muốn tin lời chị. Tôi thật đã từng bắt gặp ánh mắt dịu dàng của anh nhìn tôi. Hay là tôi quá dè dặt khiến anh nghĩ chúng tôi không thể hòa đồng. Làm sao để anh hiểu lòng tôi?
«Vậy cũng tốt. Dù sao cũng không thể đem về nhà.» Chị Thư nói trắng. Chị sợ bố sẽ từ tôi.
Tuần lễ thi đã bắt đầu. Mệt mỏi, nhưng không đêm nào tôi ngủ yên. Mùa hè sẽ lê thê vô tận. Nghi vấn sẽ giày vò tôi. Tôi nằm trăn trở đếm lùi số ngày còn được gặp anh. Hôm nay đã là thứ năm. Tôi vùng dậy, đứng soi mình trước gương. Cái vỏ bề ngoài của tôi thật buồn tẻ, chẳng trách anh không nhìn ra nỗi đam mê trong trái tim tôi. Trong kịch cũng nói nếu yêu thích ai thì nên mạnh dạn tỏ bày. Trong trường hợp tệ nhất, mình có thể yên tâm vỡ mộng. Tôi muốn tháo xuống chiếc vỏ ốc này. Tôi đánh thức chị Thư dậy, năn nỉ chị ngày mai cùng đi party của Cathy. Cuối cùng chị phải nhận lời để được ngủ tiếp. Tôi còn chưa ngủ, lựa một bộ đồ để ngày mai mặc. Cái áo thun hai dây mà thường ngày tôi chỉ mặc dưới áo khoác nhìn tạm được. Nhưng cái váy dài đến đầu gối nhìn rất lỗi thời. Tôi cầm kéo cắt ngắn lên một đoạn. Ngày mai, tôi sẽ đến với anh bằng con người thật của chính mình.
Cathy ở chung với vài người bạn trong một chung cư nhỏ gần trường. Lúc tám giờ tối đã nhiều người kéo đến. Chị Thư than một tuần lễ thi cử quá mệt, muốn được ngủ sớm. Tôi hứa với chị sẽ ra về trước mười giờ đêm. Tôi có nhiều nhất là hai giờ đồng hồ. Matt vẫn chưa đến. Trên bàn có những thức ăn nhẹ, những lon nước ngọt, bia và một bình thủy tinh rất to đựng cocktail màu đỏ. Tôi lấy một ly nước rồi về chỗ ngồi, hồi hộp chờ anh đến.
«Uống từ từ. Cocktail có pha rượu.»
Đi party nào chị Thư cũng nhắc tôi câu này. Nhưng hôm nay, câu nhắc này có tác dụng ngược.
Căn phòng tăm tối, mỗi lúc một đông hơn. Tôi đã hơi ngấm rượu, bắt đầu thấy nhẹ hẫng. Ly rượu pha làm dịu thần kinh, tan đi sự hồi hộp. Tôi ngồi buông thả trong lòng ghế, không ngừng nhìn quanh. Cuối cùng, trong ánh sáng loé lên theo nhịp điệu của âm nhạc, tôi tìm ra anh. Anh đang cụng ly với vài người bạn cùng lớp. Chần chừ một lúc vẫn không tìm ra cớ để trì hoãn, tôi uống nốt ly rượu thứ ba, lấy can đảm đứng dậy. Đầu óc hơi bị xây xẩm. Tôi đứng yên một chút để lấy thăng bằng rồi cởi áo khoác máng lại trên ghế.
«Chị Thư, em sẽ trở lại mau.»
Thư nói với theo điều gì nhưng tôi không quay lại. Tôi chen lấn đi về phía anh.
Đứng trước mặt Matt, tôi cố gắng che giấu. Nhưng anh như nhận ra được một chút kỳ lạ trên gương mặt của tôi.
«Chào!»
«Nhảy với tôi.» Tôi chỉ lắp bắp được vài chữ.
Matt sựng lại một chút khiến tôi nghẹt thở. Trong vài giây, một chút thú vị hiện ra trên gương mặt anh. Có lẽ anh thấy thú vị với sự liều lĩnh của một thiếu nữ dè dặt như tôi. Anh mỉm cười đứng dậy nắm tay tôi kéo ra sàn nhảy. Lần đầu tiên chạm vào da thịt anh, một luồng điện lan truyền sang bàn tay tôi đi ngược lên vai. Khi anh buông tay, cánh tay tôi hãy còn tê.
Sàn nhảy đầy nghẹt những thân thể cuồng nhiệt tỏa sức nóng. Chiếc đèn treo lơ lửng giữa trần nhà liên tục quay tròn chớp sáng nhiều mầu sắc, cùng với những âm thanh dồn dập phát ra từ máy nhạc, khiến đầu óc con người bị mơ hồ. Mỗi người bềnh bồng thất lạc trong thế giới riêng của họ. Đôi mắt tôi không rời anh. Tôi muốn sống hoàn toàn cho khoảnh khắc này. Đây có thể là kỷ niệm duy nhất cho mối tình đầu của tôi. Tôi nói với chính mình năm nay tôi hai mươi tuổi, là người thành niên, có thể công khai tình cảm của mình. Đầu óc tôi chìm đắm, người buông thả theo nhịp điệu, mặc cho chuyển động thân thể tiết lộ sự khao khát trong tình yêu. Vở kịch trên tivi về cuộc tình một đêm gì đó thoáng hiện trong óc tôi, nhưng đã bị gương mặt của bố mẹ dập tắt ngay lập tức. Qua hết đoạn cuối của bài nhạc, một bài mới bắt đầu. Tôi vẫn chưa nói ra được những thầm kín trong lòng. Giọng cô ca sĩ khắc khoải cất lên với bài Be Near Me.
«Nỗi lòng tôi hoàn toàn đơn giản»
«Ý nghĩa rất rõ ràng»
«Đừng bao giờ thất lạc quá xa tôi»
«Và đừng xa tôi»
«Xin đừng xa tôi»
Ai đã nói ra hết tâm trạng của tôi. Một nỗi buồn xâm chiếm lấy tôi, như tôi đang tội nghiệp cho chính mình. Tôi muốn cho anh biết rằng tôi sống với mối tình một chiều thật cực khổ. Rằng tôi mong chờ đã lâu một lời nói, một cử chỉ yêu thương. Nhưng tôi vẫn không ra lời. Sự cương quyết được hay mất của đêm hôm qua đã tiêu tan. Tôi sợ bị anh từ chối.
«Hãy đến bên tôi, ở gần tôi»
«Ở gần tôi, gần tôi»
Tôi ngẩng đầu lên nhìn thật lâu, thật sâu vào đôi mắt anh. Khoảng cách giữa chúng tôi gần lắm. Anh có đọc được lời cầu xin trong mắt tôi?
Giọng hát lặp đi lặp lại câu cuối cùng.
«Định mệnh của anh là bên cạnh tôi»
«Định mệnh của anh là bên cạnh tôi»
Âm thanh yếu dần, rồi nốt cuối cùng cũng dứt. Bài nhạc gì ngắn vậy. Tôi thở dài nhẹ, chưa biết phải kết luận gì. Tôi gắng gượng mỉm cười nói lời cám ơn rồi đi về chỗ ngồi. Nhưng luồng điện đó như lại đang làm tê dại cánh tay tôi. Tôi quay lại nhìn anh ngỡ ngàng. Nét mặt anh xúc động, bàn tay cầm chặt lấy bàn tay tôi.
«Nhảy với tôi thêm một bài.»
Tôi đứng yên. Nước mắt dâng lên nhưng trên môi là một nụ cười sung sướng. Trong mịt mùng của đầu óc tôi một tia hy vọng nẩy sinh. Điệu nhạc trở nên êm dịu. Tôi hên vậy sao! Khi người ta đang may mắn thì mọi việc đều như ý. Anh quàng tay ôm lưng tôi, kéo nhẹ tôi về phía anh. Luồng điện loang khắp người tôi. Trái tim như đang chạy đua với hơi thở. Tôi ngửi được mùi của lượn sóng biển tỏa ra từ người anh. Người ca sĩ hát bài Hello với thành khẩn.
«Chào em, có phải tôi là người em đang tìm kiếm?»
«Tôi nhìn ra được trong ánh mắt của em»
«Tôi nhìn ra được trong nụ cười của em»
«Em là tất cả mà tôi từng mong muốn»
Dù những lời ngọt ngào này không phải do anh nói với tôi, tôi xem như đã mua được vé số trúng lô an ủi. Tôi lâng lâng để mặc cánh tay vững chắc của anh dìu bước. Những vòng xoay đem hơi thở của chúng tôi quyện vào nhau. Tôi chợt nhớ chưa kiểm tra thân thế của anh.
«Anh có đang hẹn hò với ai không?»
«Có một người, nhưng không nghiêm túc lắm.»
Tôi hiểu luật của trò chơi, khi hai người chưa hứa thuộc về đối phương thì họ có quyền hẹn hò với những người khác. Tôi không ngại vì đây cũng là một cách tốt để tìm hiểu trước khi chọn lựa.
Đêm tôi nằm mơ tưởng lại khoảnh khắc trong vòng tay anh. Chỉ một bài slow lãng mạn đã khiến thần trí tôi mê man như được cầm chắc trong tay câu hứa hẹn một đời một kiếp. Chị Thư nghe tôi kể mãi một câu chuyện, vừa chán vừa mệt, đã ngủ say sưa. Tôi vui mừng đến độ nằm không yên, cứ lăn qua lăn lại, cười khúc khích một mình. Tôi còn giễu cợt chính mình đã quá nhút nhát không đi bước đầu sớm hơn. Cười đủ, tôi quay người về hướng cửa sổ. Vẫn là một màn đêm yên tịnh, nhưng lòng tôi không thấy cô đơn chút nào. Biết đâu anh cũng không ngủ được, đang ngắm thưởng cảnh đêm cùng tôi. Tâm trạng của tôi đêm nay so với đêm qua là một trời một vực. Ngày mai và nhiều ngày sau còn có nhiều hạnh phúc đang chờ đón tôi. Tôi rơi vào trong giấc ngủ trước khi trí tưởng tượng đi hoang.
Những ngày hè tháng sáu trời đẹp lãng mạn. Người Cali gọi «Tháng Sáu U Sầu» vì ngày bắt đầu ảm đạm đôi khi mờ sương cho đến buổi trưa mới có nắng to. Những lần hẹn hò với Matt, tôi nói dối mẹ là đi thư viện rồi tự lái xe đến chỗ hẹn. Đi xem phim mới biết Matt cũng như tôi thích loại phim khoa học giả tưởng. Vào quán ăn Việt Nam, anh ăn tô phở ngon lành và cầm đũa rất thành thạo. Anh cho biết đã có lúc chung phòng với một người bạn Hoa gần Phố Tầu ở Los Angeles và thường đi ăn ở đó. Chúng tôi trao đổi những câu hỏi về văn hóa của đối phương. Tôi cho rằng sự cưng chiều vợ của người đàn ông Mỹ rất ngộ nghĩnh, trái lại anh cho rằng sự phục tùng của người đàn bà Á Châu rất ngộ nghĩnh. Chúng tôi như rất vừa vặn cho nhau.
«Em đi chơi với Matt vui lắm, chị Thư.»
Chị Thư không ngăn cản nhưng không được yên tâm. Chị cứ nhắc tôi «không được làm cái gì trước khi đám cưới.» Câu này mẹ nói đã không biết bao nhiêu năm, trước cả khi tôi bắt đầu có những cơn đau bụng định kỳ. Bố thỉnh thoảng lặp lại câu chuyện của cô con gái nhà ông Đắt chưa đám cưới đã có chửa làm mất mặt gia đình để răn chị em tôi.
Ngày xưa tôi không hề đặt nghi vấn, nhưng tôi đã khác. Người Mỹ cho rằng việc ân ái là một cách tự nhiên để biểu đạt tình yêu. Tôi thấy ý niệm này có lý lẽ.
«Chị Thư, có phải không có bầu trước đám cưới thì không sao?»
«Mày đừng điên khùng. Không được làm cái gì là không được ngủ chung. Không lẽ bồ bịch với mười người thì ngủ với mười người à.»
Con số mười là ngoài sức tưởng tượng của tôi. Tôi chỉ mới thử nghĩ đến một. Tôi luận không ra cách trả lời chị. Cái khuôn khổ này cứ bám sát quấy rầy tôi. Mỗi cố gắng vượt qua là một tranh đấu. Tôi rủ chị Thư hôm nào tra khảo Cathy.
Cathy không ghi lớp hè. Buổi sáng, xong một lớp lúc mười một giờ, chúng tôi ghé sang nhà cô gõ cửa. Một thanh niên Mỹ lạ mặt, trên người chỉ có một cái quần đùi, ra mở cửa. Hai chị em tôi hoảng hốt tưởng gõ lầm nhà ai. Chị Thư hỏi gặp Cathy. Anh ta tránh đường rồi lớn tiếng gọi. Cathy bước ra từ phòng ngủ, trên người là một áo thun ngắn trên nửa đùi. Tôi nói hôm khác sẽ trở lại nhưng Cathy ngoắc tay.
«Ngồi đi. Hắn sắp đi.»
Chị Thư cười hỏi Cathy:
«Hai người quen biết bao nhiêu lâu rồi?»
Cathy vẫn còn chưa tỉnh ngủ lắm, nhíu mày suy nghĩ:
«Hình như một hai tuần gì đó.»
Con số mười như không lớn chút nào đối với Cathy. Cô cười to, chế giễu chúng tôi.
«Tôi không nghĩ xa như vậy. Sống theo cảm giác của mình thôi. Miễn mình thấy được là được.»
Chị Thư và tôi đã bị nhồi sọ từ bé. Nếu mình thấy được mà bố mẹ thấy không được là không được.
Tôi hỏi Cathy có ngại cho tôi hỏi thêm chi tiết hay không. Cô bảo tôi cứ tự nhiên.
«Sau khi cô từ chối thì thế nào?»
«Hắn ta sẽ đề nghị chia tay rất mau.»
«Vậy, muốn không chia tay thì không nên từ chối?»
«Chưa hẳn. Đàn ông giống như máy điện toán. Trước khi chiếm hữu, mình mở máy lúc nào cũng lên và có thể đưa ra bất cứ mệnh lệnh gì…»
Hai chị em tôi bật cười. Người Mỹ dùng động từ «turn on» có nghĩa là «mở lên» và cũng có nghĩa «kích thích tình dục». Ý cô là đàn ông nuông chiều đàn bà khi chưa chiếm hữu. Cathy dừng một chút rồi tiếp tục.
«Sau khi chiếm hữu, thì hắn ta như cái máy cứ bị tắt điện, không nhận mệnh lệnh gì. Được một thời gian thì hai bên chán nhau và đi đến chia tay.»
Ra khỏi nhà Cathy, tôi trầm lặng suy tư. Chị Thư hiểu sự bối rối của tôi.
«Mày chơi không nổi trò chơi của Mỹ đâu.»
Tôi thật chơi không nổi và cũng không có ý theo trò chơi của Cathy. Nhưng tôi rất muốn được như cô, sống bằng cảm giác của mình.
Ngày bốn Tháng Bảy là lễ Độc lập của Mỹ. Họ có phong tục kéo gia đình bạn bè ra biển nướng thức ăn và xem pháo bông. Đây là dịp chung vui với thân nhân và cùng lúc chia sẻ một kỷ niệm vinh quang với đồng bào. Biển sẽ rất đông người, khó tìm chỗ đậu xe. Matt dặn đến chỗ của anh rồi đi chung xe ra biển.
Chúng tôi đợi rất lâu mới có một chỗ đậu xe trống. Matt đeo theo một ba lô nhỏ. Anh tính thời gian chính xác. Chúng tôi có đủ thì giờ tìm một chỗ gần bờ trải một tấm khăn ngồi xuống. Matt dùng ba lô và vài cục đá đã nhặt được chận bốn góc khăn khỏi bị gió làm bật lên. Chung quanh chúng tôi, mọi người nhộn nhịp quây quần bên lò lửa của họ nướng thịt và bắp. Có tiếng nhạc kích động khiến bầu không khí được tưng bừng hơn. Matt đưa tôi một bao khoai tây chiên nhỏ và một chai nước. Chúng tôi vừa nhâm nhi vừa ngắm thưởng sự chuyển hóa của hoàng hôn.
Hôm nay gió rất lớn thổi bay đi hết những đám mây, để lại một bầu trời trong vắt. Ánh nắng yếu ớt chiếu ra từ mặt trời tròn cam sẫm. Từng đợt sóng lớn đâm sầm vào bờ, sức ép tạo nên vô số bọt biển. Tôi chợt ngậm ngùi khi nhìn thấy nước rút ngược trở về lòng biển không đem theo gì. Vết tích để lại trên mầu cát nâu nhạt là những đường vân cong trắng bất chợt trông rất mỹ thuật.
Khi mặt trời xuống đụng chân trời thì tiếng pháo bắt đầu vang dội. Màu cam sẫm loang ra mặt biển, và chỉ trong vài phút, hoàn toàn biến mất. Cảnh vật trở nên u tối làm nổi bật những ánh lửa nhảy múa chung quanh chúng tôi. Matt và tôi nằm xuống cạnh nhau xem màn biểu diễn trên nền trời. Anh nắm lấy bàn tay tôi không buông. Tôi không còn bị cảm giác tê dại như lần đầu, nhưng đổi lại là một cảm giác hạnh phúc. Tôi thấy được gần anh hơn một chút.
Từng đợt pháo được bắn thẳng lên với tốc độ rất nhanh, đến một độ rất cao bùng ra như những chiếc dù khổng lồ tỏa ra nghìn tia lửa đủ màu sắc. Đợt pháo trên cao chưa kịp tắt thì đợt mới đã được bắn lên khiến cho cả trời đất như đang mở hội. Mọi người hoan hỉ trầm trồ, tiếng trẻ con vui mừng náo động. Tôi chợt thấy cảm động trước sự đồng tâm của họ trong ngày sinh nhật của đất nước. Và cảm kích Matt đã có ý phân hưởng cùng tôi. Tôi quay đầu nhìn anh, lay nhẹ bàn tay. Matt buông tay tôi, nghiêng người dậy chống khuỷu tay xuống đất và cúi xuống nhìn tôi. Đôi mắt đó rất gần đôi mắt tôi khiến tôi bối rối.
«Tôi vui lắm. Cám ơn anh.»
Matt mỉm cười không nói gì, đôi mắt vẫn không rời tôi. Anh vuốt nhẹ má tôi, những ngón tay di chuyển xuống môi tôi. Tôi nghe nhịp tim mình rầm rộ như từng đợt sóng đập vào bờ. Tôi mơ hồ nghe anh nói yêu tôi. Cánh tay anh vòng qua nhấc lưng tôi khỏi mặt đất. Tôi cảm giác được hơi thở ấm áp của anh trên mặt, đôi môi mềm đi từ trán dọc theo sóng mũi tìm đôi môi tôi, trong lồng ngực anh trái tim cũng đang hân hoan không kém trái tim tôi. Nụ hôn rất dài, đem sự mong đợi đến từng tế bào trên làn da.
«Đi về chỗ tôi.» Anh thì thầm trong tai tôi.
«Được. Nhưng tôi phải có mặt ở nhà trước mười một giờ đêm.»
Chúng tôi ngồi dậy thu dọn. Anh đeo ba lô lên vai, dắt tay tôi đi về hướng bãi đậu xe. Buổi tiệc trên cát vẫn còn náo nhiệt, nhưng những ánh lửa đã tắt bớt. Tôi nép sát vào anh. Gió như mỗi lúc mỗi thấm qua xương một cách lạnh lẽo hơn.
“Tôi thấy lạnh. Hãy cõng tôi.”
Matt nhìn tôi cười nhẹ một cách thú vị, chuyển ba lô qua tay rồi khom lưng xuống cho tôi leo lên. Tấm lưng anh rắn chắc khiến tôi được vững vàng. Tôi vòng tay qua cổ anh và khép mắt lại, trong lòng vui như đứa trẻ thơ. Trong tai này tôi chợt nghe lời chị, trong tai kia tôi cũng nghe được lời Cathy. Nhưng tôi không muốn nghe lời gì của ai. Lúc này, tôi chỉ muốn chúng tôi có thêm thời gian tìm hiểu nhau.
Căn phòng nhỏ của anh ở trong một chung cư lầu hai. Anh mở tung cửa sổ. Không khí mát rượi đem theo mùi hoa nhài tràn vào. Ánh sáng duy nhất là ánh trăng rọi qua khung cửa sổ soi rõ một bức tường, phản chiếu một ánh sáng xanh nhẹ. Trong không gian xanh phảng phất hương hoa ngọt ngào, hai thân thể chúng tôi hòa hợp trong yêu đương. Đêm nay, nỗi đam mê được bày tỏ bằng xúc giác. Chúng tôi trao đổi những nụ hôn khát vọng, bàn tay mơn man trên da thịt làm quen từng vùng trên thân thể đối phương. Tôi nhận ra được sự trân trọng của anh. Ý nghĩ được yêu, được ham muốn làm dâng trào cảm xúc. Tôi khép mắt, nhìn thấy lượn sóng từ giữa biển đã dồn dập vào đến bờ, sẵn sàng cuốn lấy mình.
Bỗng nhiên, đầu óc tôi trở nên rất tỉnh táo. Tôi nghĩ đến bố đã mất hết quá khứ oai hùng, đi làm với đồng lương khiêm nhường để nuôi gia đình. Nghĩ đến mẹ tằn tiện nhẫn nhục. Rồi nghĩ đến câu chuyện nhà ông Đắt đã ám ảnh bố mẹ nhiều năm. Tôi nhớ rõ đã từng hứa trong lòng sẽ không phạm lỗi lầm này, không để bố mẹ nhục nhã. Hai chị em tôi là niềm an ủi và kiêu hãnh của bố mẹ. Có phải tôi không nên phản bội lại lòng yêu thương và kỳ vọng này? Có phải tôi không nên gây thêm tổn thương cho bố mẹ đã mất mát quá nhiều sau chiến tranh? Có phải tôi sắp phạm sai lầm lớn nhất và sẽ không có cách hối lỗi? Sự xung đột trong ý nghĩ khiến tôi hoảng hốt. Tôi nắm chặt tay Matt, nước mắt rơi mau với mặc cảm đã phạm một tội lỗi mà tôi chưa kịp phạm.
“Đừng!”
Tôi khiến anh cũng bị hoảng hốt lây.
“Có chuyện gì?”
Tôi cũng không giải thích được phản ứng của mình. Nhưng tôi thấy ngại vì mình thật quê. Sợ anh tưởng tôi bị bệnh thần kinh.
“Xin lỗi anh.”
Matt chùi giọt nước mắt trên má tôi, nói rất dịu dàng.
“Không sao. Đừng khóc.”
Anh ngồi dậy dựa lưng vào tường, ra dấu cho tôi ngồi cạnh rồi quàng tay ôm vai tôi.
“Cho tôi biết chuyện gì.”
Tôi dựa đầu vào vai anh, cảm kích sự độ lượng mà tôi luôn thấy trong anh. Sự độ lượng này đã đem đến cho tôi sự thoải mái mỗi khi ở gần anh.
“Xin tha lỗi cho tôi. Tâm trí tôi bối rối lắm. Tôi muốn thuộc về anh, nhưng tôi không qua được lương tâm của mình.”
Tôi kể cho anh nghe câu chuyện “không được làm cái gì trước khi đám cưới”, câu chuyện nhà ông Đắt và cả mẫu đối thoại với Cathy. Tôi giải thích thêm về phong tục quê cha gắn liền trinh tiết của một thiếu nữ với danh dự của gia đình.
Anh nghe xong, siết nhẹ vòng tay.
“Đây là vấn đề nguyên tắc. Giữ nguyên tắc là một điều tốt. Có lẽ em bị giằng co trong sự áp dụng những nguyên tắc của một xã hội trong một xã hội khác.”
Anh ngừng một chút rồi tiếp tục.
“Có những nguyên tắc căn bản sẽ vĩnh viễn bất biến, như là không trộm cắp, không giết người. Nhưng có một số sẽ thay đổi theo thời gian hoặc hoàn cảnh. Khi tôi có ý định phát triển một mối tình với một người con gái Á Châu thì nhắm biết sẽ cần có những thỏa hiệp. Tôi không chắc tương lai sẽ đem lại gì cho chúng ta. Nhưng tôi hy vọng chúng ta có thể tiến triển tốt đẹp. Đừng vì tôi mà tự miễn cưỡng…”
Giọng của anh chuyển sang đùa cợt.
“Hãy vẽ ra phạm vi của vùng cấm. Tôi hứa sẽ không phạm.”
Tôi bật cười vì câu nói nửa đùa nửa thật. Nhưng nỗi vui mừng thật sự là tôi đã không chọn lầm người. Anh thật là lượn sóng tôi chờ đợi đã lâu, đã khiến cho cảnh hoàng hôn trong giấc mơ tôi được hoàn hảo. Có thể sẽ xảy ra những thỏa hiệp bất thành và anh sẽ không đem theo tôi đến một cuộc đời mới. Nhưng dù sao tôi cũng sẽ giữ mãi mối tình này trong lòng. Như những lượn sóng xô bờ rồi rút ngược ra biển xa mà không đem theo gì, nhưng để lại trên cát những nét vân trắng làm tăng vẻ đẹp của bãi biển. Những nét vân của sóng.
Nguồn: