Ngô Minh

Trên thế giới, báo chí là một ngành kinh tế mang lại lợi nhuận khổng lồ. Nhưng ở ta đa phần tờ báo “lề phải” từ năm 1954 đến nay đều được bao cấp, nghĩa là lấy tiền ngân sách (tiền thuế dân đóng) để làm báo. Có người lý luận rằng: “Báo chí cách mạng là để tuyên truyền chủ trương đường lối của Đảng, nên phải bao cấp”. Đó là luận điệu của bọn cơ hội, bọn không biết xót tiền dân! Người viết xin có mấy ý kiến sau:

Thứ nhất, báo chí là một nghề, cũng như bao nhiêu nghề khác như nghề giáo, nghề mỏ, v.v. Nhà báo cũng là người lao động, sống bằng lao động của mình, cũng như triệu triệu người lao động chân tay, trí óc khác. Đã là người lao động thì phải làm lấy mà ăn. Thế mà nhà báo “lề phải” lấy tiền thuế của dân để nuôi sống mình, để làm ra tờ báo không ai muốn mua đọc, là điều bất công lớn nhất trong lao động ở xã hội ta hiện nay, cần phải trừ bỏ. Có thể khẳng định đây không phải bất công nữa mà là ăn cắp, tham nhũng! Đa phần báo Đảng, báo, tạp chí của 64 tỉnh đảng bộ, báo ngành (Bộ, Tổng Công ty) biên chế rất đông. Báo đảng tỉnh có nơi tới 50, 70 người, có tờ báo ngành biên chế lên tới 400 người, trụ sở tòa ngang dãy dọc, xe con hai ba chiếc. Mỗi năm chi trả lương cho bộ máy, chi bảo trì nhà cửa, xăng xe lên tới cả mấy trăm tỷ đồng. Nhưng tờ báo họ làm ra chỉ in ấn được 1000 đến 3000 bản, chỉ dùng để phát đến bí thư chi bộ, còn 90 triệu người dân Việt thì hầu như không ai đọc, thậm chí không biết có tờ báo đó ở trên đời. Đó là sự vô lý, sự bất công lớn nhất. Cho nên mới có nghịch lý: “Báo Nhân Dân thì lãnh đạo đọc, còn đích thực NHÂN DÂN thì không đọc!”.

Bất công thứ hai là, trong làng báo “lề phải” ấy, có rất nhiều tờ báo biết tự làm lấy mà ăn, không lấy tiền ngân sách để nuôi báo. Ví dụ các tờ báo của ngành công an như báo Công an TP Hồ Chí Minh, Công an nhân dân, An ninh thế giới… hay báo Thanh niên, Tuổi trẻ, Người lao động, Đài VTV, v.v. Tôi có dịp tìm hiểu cách làm của tờ báo Công an Đà Nẵng (CADN), một tờ báo ngành của một tỉnh miền Trung, từ đó tôi phát hiện ra sự bất công trong quản lý báo chí hiện nay. Báo CADN cho biết, mỗi kỳ ti-ra của báo là 11.000 tờ, nên họ sống bằng tiền bán báo là chủ yếu. Báo CADN in ấn ở miền Trung nhưng phát hành trên địa bàn cả nước. Đội ngũ cán bộ biên tập, phóng viên của báo 76 người, trong đó có 20 sĩ quan công an. Tiền lương của 20 sĩ quan này họ nhập vào quỹ xây dựng lực lượng. Còn hàng tháng họ ăn lương của báo. Năm 2013, báo CADN đạt doanh thu 123 tỷ đồng. Do làm báo có lãi, báo đầu tư trang thiết bị hiện đại cho biên tập viên. Đầu tư cử phóng viên ra bám trụ ở vùng biển Hoàng Sa từ ngày bọn Đại Hán Trung Quốc đặt giàn khoan 981 ở vùng biển Việt Nam. Báo CADN là tờ báo có ti-ra khiêm tốn nhất trong làng báo của ngành công an, cũng đã sống bằng nghề báo của mình, không ăn vào tiền thuế của dân. Các tờ báo khác của ngành công an có lãi lớn hơn, họ còn nộp thuế, nộp cho Quỹ xây dựng lực lượng và đi làm từ thiện, giúp đỡ đồng báo nghèo. Báo Thanh niên, Tuổi trẻ... lương phóng viên rất cao, có người cho tôi biết trên 25 triệu đ/tháng, nhuận bút thuộc loại cao nhất nước hiện nay. Báo chí muốn có lãi phải có ti-ra lớn, phát hành rộng rãi. Muốn thế phải hướng về khát vọng, tâm tư, ước muốn của người dân, từ cái ăn cái mặc, nơi ở, nước sạch, những khổ đau mà dân phải chịu trước tệ nạn cường quyền. Nghĩa là phải mang hơi thở của cuộc sống nóng bỏng. Báo chí mà chỉ viết về lãnh đạo chuyên dạy dỗ dân lừa bịp thì dân không ai đọc đâu!

Vấn đề đặt ra là các tờ báo “tự thu tự chi” đó cũng là “báo chí cách mạng”, “họ cũng phải làm nhiệm vụ chính trị tối thượng là tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, phản ảnh thành tựu đổi mới của đất nước” (như nghị quyết thường nói) giống như hàng trăm tờ các báo khác. Vậy sao các tờ báo trung ương, tỉnh lại được bao cấp từ A đến Z? Thật quá bất công. Hơn nữa, mang danh báo đảng, báo ngành, các báo sống bằng ngân sách nhà nước ấy lại cử phóng viên hàng ngày đi “đọc lệnh” trấn lột doanh nghiệp bằng cái gọi là “quảng cáo”, làm cho chi phí đầu vào của hàng hóa Việt Nam luôn tăng cao, khó bán, khó xuất khẩu. Nước ta hiện có 20.000 người có thẻ nhà báo, nhưng sống bằng nghề báo hẳn hoi (có nghĩa sống bằng nhuận bút) hỏi được bao nhiêu người? Nhà báo sống bằng quảng cáo, giàu có xe hơi nhà lầu thì không viết được bài báo nào! Thật xấu hổ!

Từ sự phân tích trên, tôi cho rằng đã có nhiều tờ báo cách mạng, phục vụ chính trị hẳn hoi vẫn có lãi, tự thu tự chi được. Vậy sao không bắt các tờ báo “lề phải” khác phải vay vốn mà làm báo, lấy lãi bán báo mà trả lương cho cán bộ phóng viên. Và phải phục vụ nhiệm vụ chính trị, sai phạm là kỷ luật là phạt tù. Làm không được thì dẹp đi! Đó là lẽ phải, là chân lý. Không thể khác được.

Đã đến lúc phải hô vang: “KHÔNG ĐƯỢC LẤY TIỀN THUẾ CỦA DÂN ĐỂ LÀM BÁO !!!”.