Chi chi chành chành…

(Tranh Bùi Xuân Phái)

*

Thôn đông mỏ quạ ra rì

ủ ê chẳng đặng bỏ đi không đành

tóm con chi chi chành chành

đem về lột xác cái đanh rầu rầu.

Hạn là tháng hạn mưa ngâu

đành hanh bổ củi xỏ xâu thằn lằn

xương xa mát lạnh tiền căn

ngày nhằn hột lựu đêm nhằn hột le.

Bước qua nấm cỏ sè sè

vén quần tận bẹn măng hoe hoe vàng

cũng đòi học thói làm sang

bán thân từ độ hai hàng râu ria.

Nhớ làm chi chỉ trật trìa

kêu nhiêu cũng chỉ chầu rìa mà thôi

hôm nao theo nước về xuôi

la vang một tiếng lạnh đồi không hư.

Phế tích của ảo ảnh (2)

*

Thốt nhiên tôi quay về hướng mặt trời

một ngày thoát thân – xác quạ lót đường đi

những đám mây tích vô tích sự

dửng dưng với bầu trời xanh

bất chợt một góc trời điêu hao thành lũy

giữa muôn trùng cảnh lạ bến nước bủa giăng.

Tôi chờ đợi một tiếng kêu bằn bặt thổ ngơi

ẩn nhẫn như cơn mộng oan khiên phong vận

thoát thai thành một nghĩa cử tầm thường

bốn phía trời căm dù hờn tủi cũng đành.

Trăm lần như một tôi không có chọn lựa nào

hiện hữu những cơ ngơi ảo hoặc thánh hóa

định vị bởi khí hậu nhiệt đới không lối thoát

như một kẻ hành hương lạ thất lạc

trong ngôi đền không có nổi một lư hương.

Đứng dưới rượng hoa già kí ức tràn về khiển trách

không không tôi không chấp nhận

lời nguyền rủa ấy xin đừng trút lên tôi

một mai làm người tôi sẽ gửi lời thâm tạ

như lá chúc thư trần tình cho phiên bản cuối.

Dù tôi biết mình không còn chỗ chạy

không cả một tòa án giả hình

thu hẹp trong vòng tròn định mệnh

trên cả những giao ước biển lận trớ trêu.

Chiều đã xuống quảng trường nhức nhối lói

cho tôi xin một hồi chuông

để làm gì tôi chẳng biết

xung quanh người đeo mặt nạ hóa trang

ban nhạc luân xướng hân hoan bước lên đoạn đầu đài

cử chỉ khinh mạn của gã ôm lưỡi hái

khiến tôi thèm một nụ hôn cuối và bữa tiệc giã từ.

Những âm hồn rỉ rén trở về – không không

đây không phải chỗ cho các ngươi khiếu oan

ôi thật kinh khiếp thế chỗ những cảm xúc chết

là kí ức của cảm xúc hoen quẹn da non.

Người con lịch sử khuôn mặt ngươi ở đâu

sau tấm biển quảng cáo nịt vú đàn bà

hay bên kia rừng trảng thâm u

bên dưới những nấm mồ oan khốc.

Vẫn biết sự thật là tiếng vọng thiên thu

nhưng hãy cho tôi hòa giải

bởi cuộc chiến với kí ức

là cuộc chiến với sự lãng quên.

Kí ức như mộ phần người chết

hãy để nó vĩnh viễn nằm dưới đáy ngục sâu

bởi đào lên chỉ thấy toàn hồn ma và xương xẩu kinh người.

Phế tích của ảo ảnh (3)

Hãy để người chết kể cho người chết nghe chuyện gì đã xảy ra.

– Czeslaw Milosz (1911-2004)

Tôi trở về đây vòng quay của đất trời tê tái

thăm hỏi những con người bị lãng quên nằm chen chúc

dưới đám ruộng chiêm trũng lúc giao mùa phất phơ.

Họ là ai tôi tự hỏi những bản văn tự không ấn dấu

xung quanh một bến nước có tiếng hát phù trầm

quay quắt một đêm mưa hàng cau đánh sập

sân từ đường vỡ vụn những viên gạch khép nép nghìn thu.

Trên nỗi đau phận người là những lời lừa phỉnh

dù bóng tối không bao dung và nỗi khiếp sợ ngập tràn

nhưng hi vọng ngày mai tia rực sáng vui đùa cùng cỏ cây

trong khi sự lừa phỉnh là bóng tối đời đời

nhốt chặt những linh hồn muôn kiếp không cơ may cứu chuộc.

Hồn ma còn sợ bóng tối không tôi tự hỏi

nhưng chắc chắn họ không tự biện hộ được

khi lịch sử kì oan buộc tội ngay lúc lâm minh

và sự lừa phỉnh phỉnh lừa chính nó.

Nằm đếm sao trời đêm đêm họ gửi chúng ta thông điệp gì

gia phả không đủ chỗ viết những lời nhắn nhủ

cựa mình chạm vào rễ gai trợn trừng hai hốc mắt

không họ chẳng nói gì bởi tất cả những điều cần nói

đã được nói ra từ trước đó lâu lắm rồi.

Nhưng tôi quả run sợ bởi đó là bước khởi đầu

dù không biết gọi nó là gì lịch sử hay kì tích

của những con người khổng lồ biết bay

và phủ trùm lên ý thức tội đồ tôi nhận ra

không ai chết cho kẻ khác

kể cả người bị đóng đinh trên núi Sọ.

Phế tích của ảo ảnh (4)

Quay về một cõi riêng thôi

Liệu trong tấc cỏ kiếm trời ba xuân

– Bùi Giáng

Tôi nhìn thấy gì trong đôi mắt lá răm

ở nơi có ánh chiều tháng Chạp

và những quả ổi mơn mởn xanh

rầu rầu liếp mía con dẻ cùi phụ họa

lời ru mái nhà nâu hiu hắt à ơi.

Miệng lúng liếng giọng luyến láy

những điều tôi không hiểu – chẳng sao cô gái ạ

tôi vốn là kẻ lạ khát vọng hoài thai

trên những rui mè ngôi nhà huyền sử

thất lạc trong chuyến đi tìm quá khứ vong thân.

Bóng ma quá khứ không làm cô sợ hãi

miểng bom cắm trên hương thờ trở thành linh thiêng

vẫn nhịp nhàng như điệu chày ba thuở ấy

ngây tạnh một đêm mưa nước trổ đòng đòng.

Gió tây bắc hốt hoảng bữa cơm chiều đạm bạc

như một kẻ dại khờ tìm ánh lửa khoan dung

làn tóc rối che giấu niềm cảm thông vội vã

rồi vụng trộm khép lại ước vọng thuở đầu đời.

Tôi nghe thớ gỗ rung niềm đau của núi

ứa từng giọt lệ từ kẽ nứt ban sơ

dòng máu đỏ khôn ngăn triền cát lở

hạn trăm năm sao chưa hẹn được một lần.

Con nước chảy hoài bờ biên tái

một thoáng xanh về trong lệ xanh

tan đi giữa cõi mù sương ấy

hoa lê một nụ điểm trên cành.

Thư hương để lại lầm vạt bụi

khấn thầm trên những nẻo chim di

khói chưa tan mộ phần phiếm bạc

mà sao nấm cỏ đã xanh rì.

Một mai trở lại với cồn sương

dùng dằng dăm bước ngẫm đoạn trường

phân vân nước chảy hồn nẻo ý

một nhánh phù dung cũng đủ thương.

Đến hạn tôi về trong mây thôn

trống chiêng không gọi đã khua dồn

đếm đi đếm lại chừng năm tháng

điểm tóc tro phai mặt mạc hồn.

Cô gái ạ ước vọng không bao giờ đạt được của tôi là

chỉ một lần nhìn thấy quê hương mình trong

đôi mắt lá răm.