Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 15 tháng 10, 2017

Thơ Hồ Minh Tâm

Khái niệm buồn

 

là một cái gì đó loòng thoòng khó vuốt ve bởi độ trơ lâu đời của nó

ấy thế mà cứ phải nhỏ nhẹ vuốt ve

âm thanh nó lắng nghe

tiếng trở mình của tiếng thở

 

là một cái gì đó định hình không biên độ

[chẳng hiểu có định hình biên giới]

những lối mòn dích dắc

những lối lạ dích dắc

đôi bàn tay ủ ấm

lan xa

 

là một cái gì đó vuông rồi tròn, hoa rồi quả

như tiếng thở dài vừa khôn đã dại

như cái nhìn vừa loãng tan đã kết tinh

mồn một & vô hình

ngoài ban công leng keng những tiếng cười vắng mặt

 

ta treo cổ giữa kẽ tay mình

nhiều đêm tập nhắm mắt

tập tận hưởng những vì sao đang tỏa sáng

trên lưng bầy kiến

bò quanh

 

là cái gì đó nhiều lần tự vấn

ta sinh ra nó hay nó sinh ra ta

nó thơm tho như tiếng tay mềm chạm cửa

tiếng những bước chân nhợt nhạt rời xa

 

chúng ta [có lẽ thế] đã, đang, và sẽ là những chiến binh kiêu bạc

gục đầu lên nó

đè lên nó mà thất bại

đề lên nó mà cười

đè lên nó

 

chúng ta [có lẽ thế] sao không đập toang cánh cửa

kéo nắng vào

và gió

biết đâu mình lại cho nhau một mùi gì đó

hay ho

 

 

Mưa màu truyền thống

1–

tôi đi 49m về phía trái

nó quát: dừng lại, lãnh địa của thú cưng, cấm loài toan tính

bố khỉ, tớ mang họ đười ươi, biết chút tiếng người có sao không?

2–

tự thưởng cho ku một chiều rỗng

một cốc mùa đông, đầy

một bức tường tự sướng

(chợt nhớ mấy em vừa xinh đẹp vừa khó thương – bức tường nhìn tôi, đắm đuối)

3–

phía phải tôi ngồi là một con đường to

tất nhiên, hai phía nó đi về đâu đó

trên cây chiếc lá bàng đang chuyển vàng sang đỏ

có thể, sớm mai nó sẽ rụng

(lão trà đá vừa lên dây guitar vừa chuyện trò, dò nốt – ta đi trên đường hà nội, rực rỡ chiến công... đường thênh thanh ba đình... đứt cái phựt)

mẹ, toi bộ dây (1 giây nghĩ vậy)

lão không nói, không cười, không tỏ ra mình đang mất mát

dí mồm vào ống điếu, khói thuốc lào lấp loáng, bao dung

dù sao, những cơn mưa trên cao không ngần ngại trút màu truyền thống

4–

hắn đi 49m về phía trái

nó quát: dừng lại, lãnh địa của thú cưng, cấm loài toan tính

bố khỉ, tớ thành thạo làm người, hiện đang trên đường tiến tới mất trí

được không?

em cún trắng, thắt nơ đen và em abc váy đen nơ trắng – bồng nó.

[chu môi chùn chụt & ngoắt đuôi]

thời đại này “nhìn chung chưa bao giờ được thế”

đáng yêu biết bao nhiêu

những tình yêu lạc loài!

 

5–

buổi chiều tay chân không dây nhợ

chỉ lòng

vòng

dây dưa

 

 

Gọi em là nàng


nàng có bụng trên bụng một chút là ngực nàng chút nữa là đôi vai

nàng có cổ đủ cao

nghịch gió

 

nàng có cằm môi mũi mắt lông mày lông mi và vầng trán

trên hết là tóc

trên tóc nàng là cái nhìn của tôi

...

dưới bụng nàng đầy đủ mọi thứ

[thế nàng mới sống được chứ]

 

đôi chân trắng dài đôi giày đen cao

móng chân nàng đẹp như những hạt dưa trên dĩa sứ

trang phục nàng: nhiêu khê... rất khó kể!

[xong phần mô tả]

...

mỗi sáng lẫn trong tiếng còi xe tôi trườn qua nàng, nghĩ:

nàng còn có những gì tôi chưa chạm đến ngoài những thứ trên kia?

chỉ nhớ: nàng có nụ cười rất ổn định!

[xong luôn phần phân tích tâm lý]


& hết

 

 

 

 

 

Đêm – thêm một bài thơ cho mẹ

 

giữa mềm mại cái lằn ranh đen trắng

đêm và con

đêm yên lặng và con trong veo

[ồ không, đêm trong veo còn con thì câm lặng]

thứ gì đó ngân lên 

...

đêm

...

đêm xuyên ngọt đời người.

chừng đó thôi – nửa trái đất này

chừng đó thôi – nửa hành tinh mờ mịt

chừng đó thôi – một kiếp sống đa mang

 

đêm là nụ cười chú bò khoang bến trú

bên kia sông tháp chuông Ba Cồn* vọng nghiêng

quả khế trên cao lúc lắc chín vàng

mẹ ngồi khuấy nồi bánh đúc

giữa nhiều chiều mưa nắng

gió lay lá chuối mùi quê

con chó vện nhà ai khóc mớ

chiều hôm

 

đêm trộn trạo buổi sáng buổi trưa

tiếng khua thuyền phía bến đò Thông Thống*

cá kim xanh khâu chỉ mùa trăng

ơn người cất rớ

vớt hồn con thất lạc quê nhà

 

 

đêm là dòng sông Gianh đỏ ngầu mắt núi

mẹ ta lưng áo màu trầu

tức ngực buổi bình minh chợ Hạ*

đổi chua lấy ngọt

đổi phân tro cười nụ ngô khoai

ầu ơ

bến đò chợ Mới*

trời còn lâu mới tết mẹ mua hành mua tỏi làm chi

 

(*) Các địa danh thuộc Quảng Bình.

 

 

Đêm Khơi

 

 

Quý bảo: đêm nghèo quá

Hồng nhìn dài bãi khuya, không nói gì

ba cái ly chạm đêm vọng thành

biển trắng

 

Hồng hỏi: từ mặt trời đến bóng tối, từ cái nhìn đến cái quay đi

mấy gang đủ chạm chính mình

Quý không nói gì

tôi quờ tay vén gió, vén nụ cười ngái ngủ, vén vẻ đẹp của đêm

giọt sương bé tí ti nghĩ gì trên mạng nhện

đêm. lũ côn trùng vừa hát vừa ăn mừng bóng tối

 

đêm. không giấu được – mùi vị phía mời nhau

đêm. không chết được – sống. ở phía gọi là

vài nụ cười xa – tôi nhớ tôi – trên cành bè bạn

 

quê tôi – hoàn lão, thanh khê, đồng hới, cào lao thượng hạ rối bời

quê tôi – hà nội, huế, sài gòn, cần thơ, đà nẵng

quê tôi – trưa. tiếng gà gáy mớ

quê tôi – chiều. xoắn cọng lá tre khô 

 

khuya hôm qua, trên chiếc cầu ánh sáng

tôi chạy giật lùi

ngã tư đêm – trắng – xanh – rồi đỏ

mắt đêm treo đầy khuông gió

tôi hát một mình

 

à ơi. đêm đất. đêm khơi

 

 

 

lũ lịch sử & quê nhà& mẹ

 

mẹ treo ngọn đèn lên cành bão

hơi thở già cong

xuống bóng

đen

 

tám chục năm một ngọn đèn mẹ treo cái nhìn lên cửa hẹp

đủ nhận ra mặt bão lũ, mặt nắng khan, mặt lặng câm, mặt gào thét...

thân quen tựa mặt người

cơn bão qua, những cơn bão qua, những cơn bão qua

những tàn phá điên cuồng được đặt tên – lịch sử

lịch sử ào qua

mẹ tôi lại ra sau nhà quét lá

trên chiếc lá non bị bức tử bằng phù sa đen

phù sa bạc

ánh mặt trời vụn nứt, rụng xuống

cùn chổi mẹ tôi

 

gió ngang đồi không

gió dọc suối cạn

gió xiên biển lạt

sóng tràn lộ quan

khuya hôm qua, lũ lịch sử lại về

lần này tan hoang kinh hoàng hơn lần trước, mẹ kể.

ngọn đèn dầu. tắt

nhoè mưa

 

lịch sử lại ào qua

mẹ tôi lại ra sau nhà quét lá

khóc lá non

mẹ ơi, đừng quét vội

lòng con trồi xé mầm đau

 

 

Sống – có thể gọi nó là một bài thơ, được không?

 

1.

hãy vẽ cho tôi một ẩn dụ buồn

hãy vẽ cho tôi một ẩn dụ không buồn mấy

hãy vẽ cho tôi một ẩn dụ vô vi

thế rồi...

hãy vẽ cho tôi một ẩn dụ hồn nhiên như con khỉ

...

đợi nhé, đôi khi

em phải xoá trắng quả địa cầu

&

bắt đầu vẽ lại

2.

những chiếc chổi khổng lồ được làm bằng lông đuôi ngựa đực

dựng tràn lan ham muốn

phố thành rừng

từng giờ từng giờ tăng giá &

khi mua một sợi lông đuôi ngựa được khuyến mại một thùng sơn tốt.

tuy nhiên, những con ngựa đực cụt đuôi rất khó tiếp cận ngựa cái để sinh cho loài người những cái đuôi đầy lông quý.

chúng nhìn nhau và loay hoay tìm cách vượt qua rừng chổi được kết bằng chính lông đuôi mình. trâu xuất hiện, và tù và lên tiếng.

3.

có thể vì không đủ độ dài đường chạy, người phất cờ xuất phát cho một toán người chạy đua... chỉ cần đứng nguyên một chỗ

dưới chân họ là đích đến.

4.

lặp lại sự sống của chính mình là điều không thể

song, họ vẫn cứ luôn miệng khiển trách đời sống này: nhàm chán

5.

chơi đêm rất cần bóng tối. cả thế giới chỉ mỗi mình Thomas Edison không thích điều này!

6.

công nghệ thông tin biến mọi khoảng cách thành trò đùa

điện thoại di động là kẻ tồng phạm trong cuộc chơi ấy và,

vì nó là điện thoại di động, bạn phải chịu khó di động mang nó đi... đến nơi có sóng. kể cũng phiền hà, không tiện mấy... trừ khi bạn chính là cây ăng ten cho cuộc đối thoại.

7.

nếu được, anh hãy băng bão về trợ giúp quê mình. trái đất quá nhiều khuyết tật. giọng em mềm–xuyên bão!

 

8.

trái đất ngày một nặng hơn, ngày một lệch chuẩn, dụng cụ tập gym được xuất xưởng quá nhiều. căn hộ chồng lên căn hộ, không gian chồng lên không gian,

những nụ cười sáu múi và vòng eo năm mươi sáu dìu nhau bay, kể cũng là giải pháp tốt... chả ăn thua, trái đất vẫn ngày một khó nhọc thêm vì bệnh béo phì!

9.

sự sống – cuộc sống – sống.

sống – sự sống – cuộc sống

cuộc sống – sống – sự sống

sắp xếp thế nào để có thể gọi nó là một bài thơ?

 

– thơ sinh ra chỉ để hoàn thiện hơn về định nghĩa cái đẹp, biết thế.

tuy nhiên, không thơ cái đẹp vẫn đẹp như vốn đẹp, thơ ở trong phần không thấy được. thơ trám vào sự thiếu, vắng, bằng nguyên bản cô độc của mình

 

và,

khi tôi đang viết bài thơ này, bên kia một cô bé vừa chào mặt trời bằng tiếng khóc, một cậu bé vừa dạt lên bờ biển lạ, một bà mẹ vừa xõa tóc điên, một cặp kiếng vừa khép lại cái nhìn, một đầu đạn vừa thoát ra nòng súng, một cánh rừng bốc cháy, một con sông vừa bị chặt đầu

...

từng giây từng giây thế giới bao hàm sống & chết

thơ ơi

 

 

 

Quay lưng rồi nói bình yên

 

Ngày đi

em nói

chúc anh bình yên!

tôi chẳng biết nói gì cùng em

và chẳng biết mong gì cho em

chỉ có chuyện này muốn kể:

xưa.

nơi này là núi lửa

lòng đất cuồng nhiệt giao hoan

tàn tro tự trào

phún xuất thành hình hài anh tự ngàn năm trước.

hương khói mở mắt cười

em hiện ra từ đó – vạn kiếp sau

đường đời khép chặt hai đầu bằng những cơn đau

nên mặt đất chẳng nơi nào bình lặng.

họ mơ về bình yên.

 

tôi ghét bình yên

bởi nó thuộc loài gặm nhấm

bình yên là câm, là điếc, là mù loà

bình yên là chết.

 

bởi tôi đang sống nên tôi không tin có sự sống bình yên!

 

dù cỏ cây vẫn cứ chồi lên

và mùa sau sinh thành mùa trước

và mưa

và nắng

rồi mưa

rồi nắng

rồi yêu thương vờ vịn …

 

mặt đất bình yên

là khi lòng đất đang nén chịu

chẳng biết bao giờ núi lửa lại bừng lên

anh và em lại kiếp sau từ đó

kiếp kiếp sau từ đó

chăc lại nén chịu nhau

để rồi quay lưng

và tụng:bình yên!

 

 

 

Khúc Mono Cho Em

 

em

hãy nới lỏng những ngón tay mình

đừng nắm lại một đêm buồn quá lâu như thế

cho những đường chỉ tay được duỗi dài và thôi kể lể

gấp khúc thường là nơi neo đậu những đi về

 

số phận là gì thế em

khi phía trước chằng chịt những lối, những đường

chằng chịt vân tay – đêm em thường vịn vào cho lý do mất ngủ

nhưng

tiếng thở dài không thể thay được gió

thổi sạch lòng em những chiếc lá nâu

 

em

hãy đứng lên và bước về đây

để nghe cùng anh khúc mono từ cây guitar gỗ

chẳng biết những âm thanh ấy thốt lên từ đường vân tay

hay từ dây si, dây mí

từ đâu – thì cũng vậy

chỉ biết lòng em sẽ có một chuyến đi…