văn việt: Hội thảo giới thiệu sách

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Hội thảo giới thiệu sách

NGẪU NHIÊN VÀ TẤT YẾU

18:00, thứ Ba, ngày 06/06/2017, Hội trường l’Espace, 24 Tràng Tiền, Hà Nội

18 :00, thứ Ba, ngày 13/06/2017, Thư viện Idecaf, 31 Thái Văn Lung, Q1, Tp.HCM

Tác phẩm "Ngẫu nhiên và tất yếu" (Le hasard et la nécessité) được xuất bản năm 1970. Từ những khám phá mới nhất về sinh vật học phân tử, tác giả Jacques Monod đề xuất một cách nhìn triết học mới về sự tiến hoá của con người và xã hội.

Có thể phát biểu niềm tin vững chắc nhất của tác giả và của đại đa số các nhà khoa học thời nay như một định đề cơ bản : Tự nhiên là khách thể và không mang dự phóng. Tự nhiên hiện hữu bên ngoài ý thức con người, và sự hiện hữu đó không mang theo bất cứ mục đích nào. Từ đó, khác với các học thuyết được ông đánh giá là “hữu linh”, vì đều dựa trên giả thuyết (hiển ngôn hay nằm sâu trong nền tảng của chúng) cho rằng tự nhiên có “ý chí” hay “dự định” (như của Hegel, Marx, Engels, Bergson, Teilhard de Chardin, v.v.), Monod quan niệm rằng sự sống, cũng như con người, xuất hiện là do ngẫu nhiên thuần tuý. Nhưng trong khi đó toàn thể tự nhiên bị chi phối bởi tính tất yếu trong các quy luật vật lý.

Tại sao sự tiến hoá của sinh quyển trên trái đất rõ ràng là hướng thượng và tiến tới những hình thức ngày càng phức tạp ? Với các học thuyết cổ điển, dự phóng hướng thượng là hiển nhiên. Nhưng với tác giả câu hỏi cơ bản đó là một vấn đề triết học hoàn toàn mới và rất nan giải. Đây là vấn đề mà tác giả phải giải quyết trong tác phẩm này, tuyệt đối chỉ bằng những quy luật vật lý của tự nhiên, khách thể và không mang dự phóng. Nội dung khoa học của tác phẩm chiếm phần trọng tâm qua hơn nửa số chương, trình bày cả một quá trình tiến hoá từ những phân tử sinh học đơn giản nhất cho tới ý thức con người và cuối cùng là ý thức xã hội. Đây cũng là một giải thích khoa học rất phong phú về sự kết hợp tinh tế của hai yếu tố ngẫu nhiên và tất định.

Với quan niệm như thế về tự nhiên, con người và xã hội, làm sao chúng ta có thể đặt nền tảng cho đạo lý ? Để kết thúc tác phẩm, tác giả nói tại sao vấn đề còn mở ngỏ : những niềm tin siêu hình đã nảy sinh qua nhiều thế kỷ đang mất dần, để chỉ còn lại nhận định sau : "Đạo lý của hiểu biết cũng là sự hiểu biết về đạo lý". Từ nay sẽ không có một đấng cứu rỗi nào, con người chỉ có thể lấy thái độ khách quan khoa học làm nền tảng cho văn hoá hiện đại để có thể đứng trước sự chọn lựa hoàn toàn có ý thức và tự do giữa "Vương quốc của thiên đường và địa ngục".

Diễn giả:

Dịch giả Hà Dương Tuấn đã học cao học toán tại đại học Paris, là chuyên gia công nghệ thông tin trong hãng Ericsson trước khi về hưu. Ông đã dịch cuốn "Sự hình thành tinh thần khoa học" của tác giả Bachelard, cũng do NXB Tri Thức xuất bản.

GS Chu Hảo : Giám đốc NXBTT.

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Hội thảo giới thiệu sách