Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 22 tháng 1, 2017

Bốn mươi năm thơ Việt Hải ngoại (54): Nguyễn Xuân Thiệp

 

clip_image002[4]Sinh quán Huế
-làm thơ đăng báo từ trước 1954
-học ở Huế và Sài Gòn
-dạy học ở Mỹ Tho, nhập ngũ 1963, làm phát thanh Quân Đội ở Pleiku, Đà Lạt, Sài Gòn.
-tháng 5. 1975 đi tù chế độ Cộng Sản tới 1982
-1995 sang Mỹ -in thơ ở Văn Học, Thế Kỷ 21, Hợp Lưu, Văn...
-chủ biên tạp chí Phố Văn từ 2000-2008
-hiện định cư cùng gia đình ở Dallas, Texas.

Tác phẩm đã xuất bản: -Tôi Cùng Gió Mùa (Văn Học, 1998. Phố Văn tái bản, 2012); -Thơ Nguyễn Xuân Thiệp (Phố Văn, 2012); -Tản Mạn Bên Tách Cà Phê (Trẻ xuất bản, 2012)

*

Những cội rễ văn hóa và những kinh nghiệm sống khác nhau tìm thấy sự kết hợp của chúng nơi Nguyễn Xuân Thiệp. Thuộc thế hệ rất sớm của văn học miền Nam, đi qua chiến tranh như một người lính, vào trại cải tạo sau năm 1975, đến Hoa Kỳ như một chọn lựa cuối cùng, Nguyễn Xuân Thiệp tiêu biểu cho số phận của nhiều thế hệ người Việt, chiến đấu, mơ mộng, lưu vong, hồi phục sau chấn thương, viết và viết trở lại.

Thơ Nguyễn Xuân Thiệp đầy hơi hướng của thiên nhiên, mùa màng, hoa cỏ. Như  mùi nhựa thông Đà Lạt, nơi ông từng sống. Ông viết nhiều thể thơ, có vần, tự do, nhưng là một thứ thơ nhiều nhạc điệu và trong những giới hạn khuôn thước. Tuy thế hình ảnh, sự từng trải, tâm tình, trong những bài thành công nhất, đã vượt ra ngoài giới hạn quy ước. Nguyễn Xuân Thiệp thường lập đi lập lại một số hình ảnh, một số chữ quen thuộc. Chúng xuất hiện với tần số cao, giữa những câu thơ dài, như những ám ảnh của lòng hoài niệm hay của chấn thương, hay của hoài niệm như một chấn thương.

Kín đáo và lặng lẽ, ông là một nhà thơ không được nhiều người biết, nhất là những độc giả trẻ tuổi và trong nước. Đó là sự chọn lựa. Nhưng những người đã yêu thích thơ ông sẽ ngày càng nhận ra sức mạnh của ngôn ngữ Nguyễn Xuân Thiệp: lặng lẽ, dần dà, xâm chiếm tâm hồn bạn, chế ngự chúng ta không phải chỉ từ trong quá khứ mà còn ở những chặng đường sắp tới.

Chủ đề của thơ Nguyễn Xuân Thiệp trải rộng từ thơ xuất bản trong nước, trước năm 1975, đến thơ ở hải ngoại, bao phủ một giai đoạn dài nhiều chục năm, như một thứ bi ký lịch sử. Của tình yêu, đất nước, bằng hữu, sự phản kháng, nỗi tự tin buồn bã, sự chinh phục dịu dàng. Nguyễn Xuân Thiệp, trong những bài thơ có khuynh hướng lãng mạn, vẫn có khả năng mô tả con người lâm vào nghịch cảnh, bị tước đoạt tự do, mất quê hương, những kẻ bị hành hạ, và do đó bước đi của lịch sử. Thơ kêu gọi sự chú ý đối với giây phút hiện tại, thời gian sắp tới, sự tuôn chảy không ngừng của đời sống, hy vọng và tuyệt vọng. Một thứ thơ độc thoại nhưng có thể chia sẻ với nhiều người.

 

 

THƠ TRÍCH

 

NHỊP BƯỚC MÙA THU

 

sáng nay. tôi lắng bước mùa xưa

chim nhỏ. năm nao. rộn khóm dừa

sông chớm đôi bờ thu quạnh quẽ

đường dài. son đỏ. quán lau thưa

 

nhà ai. phơi áo. ngoài hiên gió

nắng tắt trưa qua. lạnh bến chờ

cây ố. sắc tường. vương phủ ấy

trẻ nghèo. nhặt lá. ngói rơi. hư

 

nghìn mùa. sương khói. dậy âm vang

lộp bộp. hiên sau. trái rụng vàng

bóng sậu. kêu qua bờ mía dại

xa nhau. mùa thu. mưa trong trăng

 

em đi. nhịp bước dạo đôi mùa

áo biếc. chìm trong dáng núi xa

trống lẻ. trường bên. hờ hững điểm

hoàng thành vừa chợp giấc mơ trưa

 

thời đại xây trên lòng quá khứ

tiếng mùa. hốt gió. rắc ly tan

này em. nhìn lại  nương cày cũ

mặt đất. âm u. bặt tiếng đàn

 

1954

 

 

 

HỎI THẦM GIỌT MƯA.

VÀ NÓI GIÙM TÔI

 

ơi em bé. hái búp sen mùa hạ

sen thì hồng. mà tay nhỏ xanh xao

em hái sen. chiều nay ra chợ bán

hương hạ nồng. cùng sợi khói nhà sau

 

mẹ già tưới cây chanh bên bờ dậu

để một mai đời ngát lộng hương chanh

mẹ còng lưng. mà trời cao vời vợi

dẫu một ngày. giọt nắng rụng xa cành

 

người chị nấu bát canh khi chiều xuống

nhớ chồng xưa. đã khuất cuối rừng lau

sao cái chết vẫn gần bên sự sống

bát canh chiều. thoang thoảng. vị chiêm bao

 

ơi bờ ao. và ơi khu vườn biếc

em gái hiền. đứng đợi. trước gương xưa

em gầy ốm. một đời không áo lụa

em xin trời. chút nắng. để cho thơ

 

người thi sĩ. với những tờ bản thảo

uống nước mưa. và thở chút khí trời

hồn có rộng. đi trên đường gió bụi

mắt hôm xưa. còn dõi bóng cuộc đời

 

xin hỏi đất. và hỏi thầm hoa cỏ

hỏi giọt mưa. đã rớt xuống khu vườn

trong gỗ mục. có chồi lên đọt lá

trong tim người. có tiếng nói nào không

 

hãy nhìn lại những bóng hình thân thuộc

ở quanh đời. và hãy nói giùm tôi

hãy nói giùm tôi. trong cơn cùng khổ

hãy nói giùm tôi. hy vọng của người

 

1973

 

 

 

NHA TRANG. THÁNG BA 1975

 

băng cánh đồng. trăng chết

tháng ba. về trên thành phố xưa

 

như lời ngụ ngôn. buồn. của gió

nắng tháng ba. vàng bạt mui xe

hành nhân. tóc râu. chín rộ

biển xa. sâu. như mây tần

thùy dương dậy. chiều tà. hung hãn

 

tháng ba. trên thành phố xưa

bầu trời. rạn. màu men sấm ký

vẳng nghe xa. tiếng cọp gầm

sạt mái tường vi. ngói lở

ngày phơi bãi bình sa

đâu thành phố. của mùa trăng giả đảo

những cây bàng. ửng đỏ. trong mưa

tháng ba ơi. đang giữa bản đàn

bỗng nghe ve ngâm. vượn hót

người yêu người. làm sao quên

mái tóc đi về rặng cây bông sứ

tháng ba. tháng ba. trong đời tôi

và lịch sử. hoàng hôn nghiêng mái quán

hải âu. bay xa. về đâu

thùy dương dậy. chiều tà. hung hãn

 

tháng ba. cọp chạy. người xa người

em mang hồn hoa sứ

ngủ ngàn năm. đất xưa

 

 

 

TÔI CÙNG GIÓ MÙA

 

trong cuộc hành hương. về nơi bình minh

                                                    ẩn náu

cuộc đi nối tiếp những con đường từ                                                                                   

                                                   bóng tối

trong màu đỏ rạn. của ráng trời

khi tôi về qua khu phố nhỏ

thì gió mùa cũng đã trở về

giữa ngã ba chiều

gặp lại nhau

 

gặp lại nhau

tôi cùng gió mùa

khi những chiếc lá khô lăn tròn mặt nhựa

cuốn theo chút nắng cuối trời

người phu quét đường

quét bóng hoàng hôn nẻo phố

khi lá chín rụng nhiều

trẻ con sẽ nhặt làm kèn

thổi qua một mùa đông xám. tới một mùa

                                 thu vàng. đầy khói

thổi qua hồn tôi

 

gặp lại nhau

tôi cùng gió mùa

cho nên trong ly rượu chiều nay. uống bên

                                                    quán lá

có thêm chút cay đắng của giọt lệ nào

và lời vi vu của nhiều hạt bụi

 

này em. chưa đan xong chiếc khăn quàng cổ

thì gió mùa đêm nay đã đến đầy phòng

thổi rung liếp cửa

em có nghe tình ta. âm vang. dưới bầu trời

                                                      hun khói

âm vang qua đồng cỏ tranh

 

gặp lại nhau

tôi cùng gió mùa

để đêm nay có người lục lại gối chăn trong hòm cũ

tìm lại chiếc gương xưa

để sớm mai

hồng má trẻ con

se môi thiếu phụ

để người đi xa một sớm quay về

 

hỡi gió mùa

đã đến trong cây

đã nói cùng với lá

rằng ta yêu nỗi cùng khổ của kiếp người

cả những điều tuyệt vọng

rằng khắp nơi. trên mặt đất. mùa đông                                                                                      

                                           này thiếu lửa

nhưng dưới mái tranh nghèo. của quê hương

                                                 ta chiều nay

đã ấm lại tình hoa cỏ

 

hỡi gió mùa

đã cùng ta gặp lại

nhớ không

lần đầu tiên chia tay cùng người

mà lịch sử đã có dư nghìn tuổi

mà hôm nay ta lại gặp ta

người lại gặp người

trong nỗi bàng hoàng

trong cơn sốt vỡ da

 

hỡi gió mùa

đã thổi từ cội nguồn xa. tới cửa hiện thời

thổi qua những rặng núi. những dòng sông.

                        những xóm làng. thành phố

                        quê hương tôi

đã đến đây chiều nay gặp lại

trong ký ức âm u. của đời tôi

đã có những cơn gió mùa. chợt dậy

đã có những cơn gió mùa thổi qua thành

                                                    quách cũ

thấp thoáng bóng ngọn cờ

đã có cơn gió mùa thổi qua hàng hàng bia mộ

những mặt người thiên thu

 

gió mùa

gió mùa

thổi qua

thổi qua

qua những tầng cổ tích. những lớp đá ong.                      

                                 những rừng thạch thảo

như tù và. như tiếng trống thành xưa

                 vang động. như tiếng độc huyền 

                             dưới những hạt mưa

 

thổi qua

thôi qua

một mình trên góc phố chiều nay

tôi nghe gió mùa đi qua lục địa

thổi qua những biên thùy. rào cản. những

                ước định của người. những tâm

                hồn mê sảng

những màu da .những dòng nước mắt

gió mùa

gió mùa

thổi qua

thổi qua

thổi từ lịch sử của từng chủng tôc

tới nỗi riêng của mỗi phận người

trong cơn oan khốc

thổi từ tử hải. tới bờ hiện sinh

thổi qua những nền móng mới

những bàn tay tiếp tiếp lên trời

 

gió mùa

gió mùa

thổi  qua

thổi qua

 

hỡi gió mùa

giữa những bình minh. những hoàng hôn.

                                                  cười khóc

ngươi đã nghe gì. thấy gì

từ trong thánh kinh. và nam hoa kinh

và triệu triệu những trang kinh vàng óng

trên cây vô ưu

và cành nhân sinh

có con chim nào hót

có không một chỗ dừng chân

cho loài người. suốt cuộc hành trình. về nơi

                                                    tĩnh lặng

 

hỡi gió mùa

đã đến trên quê hương ta chiều nay

để thêm một lần gặp lại

xin hẹn cùng ta

xin hẹn cùng người

một mùa đông ấm lửa

 

1974

 

 

 

ĐIỆU HOÀI HƯƠNG XANH

 

Đêm. những vùng xanh châu thổ

dịu như một làn hơi men

bỗng bay. rực trời. đốm lửa

khi điệu kèn hồng rúc lên

 

đêm đưa ta lên miền bắc

với những chấm đèn trong mưa

một đi. bóng nhà xa khuất

còn nghe đôi ngọn gió thu

 

khi ta đi lên miền bắc

nụ cười quên dưới trời xưa

trái tim đeo ngoài ngực áo

như chuông. trước cổ ngựa thồ

 

lưu thân đi trong trời đất

áo quần như gã hề điên

tóc râu. dựng bờm cổ thụ

cõi người. chợt lạ. chợt quen

 

chân ta đi trên miền bắc

qua dăm thôn xóm buồn teo

buổi chiều. trắng bông chẩu rụng

rắc lên quán chợ quê nghèo

 

ta đi. đi lên miền bắc

bóng ngày. treo ngọn cây cao

buổi trưa. tiếng gà hiu hắt

nhớ đầy dăm vạt áo nâu

có đêm. sụp trời. mưa lớn

nghe trăm cỗ ngựa qua cầu

tưởng như những loài nấm đỏ

mọc trên thớ gỗ mục sầu

 

đi trên mùa thu đất bắc

nắng lên. tưởng chín trái hồng

lá sen trong hồ đã chết

lòng ơi. có nhớ cốm vòng

đâu những hội vui ngày trước

ai về dưới mái đình cong

giữa khuya. nằm nghe tiếng ếch

trôi về từ một bãi sông

gió thu. thổi bùng liếp cửa

bên tai ngỡ giục trống đồng

 

khi ta đi lên miền bắc

uổng công ngậm ngãi tìm trầm

thấy con chim rừng sắc tía

nhả những hạt buồn trăm năm

 

ôi. những ngày trên đất bắc

nhớ mùi trái chín phương nam

nhớ ơi. đồng bông súng nở

ngọn rau. con cá. trong vàm

nhớ những cuộc tình sông nước

nửa đêm. đứt một dây đàn

 

bao giờ. giữa mùa thu biếc

cho ta về lại phương nam

nghe tiếng chim chuyền bụi ớt

tưởng chừng động bóng thời gian

hái những đọt mưa xanh ngắt

khi mùa thu rơi trên đầm

 

khi ta đi lên miền bắc

hồn đầy những sắc tạp âm

thổi chùm cỏ khô bay mất

ôi. bóng mùa vui. biệt tăm

 

1976

 

 

 

THẢO NGUYÊN

 

mùa hạ. ta qua vùng thảo nguyên

gió thổi. chiều xanh trôi với nắng

khoảnh khắc. vầng trăng bạc nhú lên

cánh chim theo trăng vào trời rộng

nhà ai. đèn lồng soi trước hiên

nhủ thầm. nhà ta sau hàng phượng

ta đi năm năm qua thảo nguyên

cảm ơn phút giây đời giao hưởng

 

mùa hạ, ta qua vùng thảo nguyên

bước nhẹ tênh. quên thời khổ hạnh

mê con chuồn chuồn đỏ bay ngang

thương bầy dê con trên đồi vắng

gặp trẻ chăn bò đi hát rong

gặp ấu thơ ta. mùa hạ sáng

đời trôi đi. tưởng đời lặng câm

bỗng tiếng đàn ai trong gió thoảng

 

hỡi bé lang thang vùng thảo nguyên

như ta ngày xưa. thời thơ dại

áo vắt vai. đi qua rừng sim

lội trong cỏ may. ngập đầu gối

biển cỏ mênh mông. sóng dập dờn

hò ơi. dong thuyền về bến đợi

cho ta theo nhé. về đêm nay

đêm trong nhà xưa. đêm mát rợi

xin bát canh rau. ăn rất hiền

chong ngọn ngọn dầu. mẹ dệt vải

đọc chuyện thạch sanh. lòng hân hoan

có khi mơ được làm thằng cuội

trong giấc ngủ mơ không thấy tiên

chỉ thấy vườn xưa. cây chĩu trái

tan mơ. mở cửa ra nhìn sao

muôn ánh sao mơ.ø dòng lệ chảy

đêm khuya. rì rào trong cây xanh

nghe bên láng giềng gà tre gáy

sáng mai. ta bước ra ngoài sân

nhìn quanh hiên. rụng đầy hoa bưởi

 

năm năm. ta qua miền thảo nguyên

đến nay. vang vang. mùa hạ gọi

 

mùa hạ cùng ta phơi áo biếc

bên hàng dâu rũ lá mong manh

mùa hạ cùng ta đi hài đỏ

qua cầu tơ liễu. nắng vàng trong

mùa hạ cùng ta che nón rộng

xuống đầm nước lục bơi thuyền sen

mùa hạ cùng ta thổi sáo trúc

diều ai lơ lửng mấy tuần trăng

mùa hạ theo ta vào nương bãi

chặt cụm mây vàng. hái mật ong

mùa hạ theo ta ra đầu núi

nhìn quanh. từng vạt khói bềnh bồng

 

năm năm. ta qua vùng thảo nguyên

nghe mơ hồ ngôi sao biếc gọi

 

cha đã đi qua vùng thảo nguyên

gió mùa xưa chuyển cơn giông lớn

vang thiên thu chớp bể mưa nguồn

nước vượt bờ. trùng khơi nước rộng

hồn cựu kinh. thấp thoáng ngọn rừng

đám lưu dân qua vùng châu thổ

chẳng tìm đâu thấy một xóm làng

thảo nguyên. tàn khuya không ánh lửa

trời mịt mùng. muông thú kêu hoang

cha đã đi qua vùng thảo nguyên

những năm ấy trời làm đói khổ

kẻ sống. người chết. đều trơ xương

lại thêm khắp bốn bề giặc giã

muôn oan hồn. dấp dúi. lang thang

nương thân nơi đầu sông cuối bến

ngày gầy xơ. lất phất mưa phùn

đường bạch dương. chiều. không quán trọ

hành nhân. hành nhân. đêm thu phân

 

cha trở về trong căn nhà gỗ

trao cho ta chiếc gậy tìm đường

đêm uống trà khan. đọc thơ cổ

xót đời. qua một tiếng độc huyền

 

ta đi năm năm qua thảo nguyên

gậy trúc mòn khua kêu đá sỏi

nắng vẫn xanh trên ngọn bạch đàn

mùa hạ đi. nhưng thu chưa vội

ta. con chim hạc. trong thời gian

một đêm. cánh sa trên đồng nội

từ đó chung quanh đời bặt tin

chuông chùa tây phương không vọng lại

 

mai mốt. mẹ qua vùng thảo nguyên

me. ánh trăng vàng trong truyện cổ

lặng soi bên mặt nước hồ gương

đi lang thang qua vùng bia mộ

khi cúi nhìn một cụm hoa lan

thương ôi. mắt nhung xưa. còn mở

 

mai mốt chị qua vùng thảo nguyên

như xưa. một lần về quê ngoại

ngày reo vui. vườn chim. bay chim

long reo vui. reo. tà áo lụa

chị gội đầu bằng nước hoa chanh

hương tóc bay sang. chiều vời vợi

chị ơi. mai qua vùng thảo nguyên

mang cho em một chùm nhãn chín

ôi. tình xưa. như nhãn và sen

dẫu tình phai khi chưa kịp hẹn

thì khuya sau. xin trăng hạ huyền

tiếp truyền đi những lời non biển

 

mai mốt em qua vùng thảo nguyên

tìm nhau. trăng đã về động cổ

tìm nhau. tìm nhặt chiếc khăn rơi

tìm nhau. khi qua đình ngả nón

tìm nhau. khi qua cầu áo bay

tìm nhau. đến phai hương tàn lửa

vị quế nồng. nghĩa nặng tình sâu

thì em nhé vào ngàn thăm hỏi

lão tiều phu. đốt bãi cháy bờ

gã chăn ngan. kêu ngoài lau sậy

hỏi thăm từ con hươu con nai

hỏi thăm giọt mưa và ngọn lá

bởi có ta. trong mỗi hạt sương

có ta. trong từng tia nắng dọi

lời ta trong câu hát dân gian

kể lể chuyện buồn vui sớm tối

em gom về trao lại cho con

mai sau sông nối xa đời suối

chuyện của người là chuyện dòng sông

bình minh đến mở tung cửa biển

 

ta đi năm năm qua thảo nguyên

 

Nghệ Tĩnh, 1980

 

 

 

ĐỐT LỬA NGHE SƯ ĐÀN

 

đốt lửa. chừng như người qua khe

mùa đông. tím những nương mưa

đốt lửa bên trong lán suối

mưa. mưa. trên con đường núi

có ai tìm vầng trăng mọc khuya

rét. đói. sầu miên. đất. đá. gỗ

đầm sấu hoang. lau thắp. bến chờ

 

lửa đã cháy. cháy trên củi ướt

tù ngồi hơ tay. nghe cổ tích

chuyện đường huyền trang đi thỉnh kinh

bỗng trong đêm. rộ tiếng ai đàn

lửa củi soi. nhà sư mặt ốm

kể từ sư rũ áo đi đày

cái tâm mây nổi. trăng thiền đạo

cuộn cuộn trường giang. sóng lục đầu

đầm cỏ. nước in. thân cò vạc

bắt cua. vồ nhái. ngày qua ngày

đêm đêm. ôm đàn trong xó tối

 

năm ngón tay gầy. tiếng thổ cầm

sư ngồi đàn. như cây trăm năm

lửa cháy. xèo xèo. mùi nhựa ngái

khói tỏa. mù khe. màu cỏ rối

dạo đàn. mưa thu rơi trong trăng

tiếng mau. chim bay qua mùa đông

đàn ánh thép xanh. gươm phạt trúc

gỗ nổi. đá lăn. trâu bứt gốc

hồn u. mả tối. đây là đây

rạng tiếng ngư dương. thơ quỷ đọc

lán sâu. bếp ảo. lửa đào lay

 

cây đàn gỗ xưa. như mặt trăng

năm ngón tay gầy. như chim ưng

bật dây. rỏ máu. hoàng hôn rừng

gọi những mùa đi không trở lại

đàn qua. tiếng buồn trong lau sậy

gió thu. đưa võng. ai chờ ai

đêm cẩm khê. đàn trong u độc

 

người nghe đàn. khơi lửa đỏ khuya

tóc râu tiền kiếp. đầm hơi mưa

bỗng thấy. sân nhà. cây sứ gãy

năm cửa ô quan. ngấn lệ mờ

những nẻo chiều sương. người rách rưới

những mái nhà. mưa xoi. nắng dọi

lọ rơi. sành vỡ. lục cục âm

khuya rồi. ai đẽo gỗ huỳnh đàn

ửng sắc hoa gầy. trên áo quan

 

sư bỗng ngừng đàn. nhìn đống lửa

gốc cây. cháy như đầu thiên cổ

huyễn huyễn. củi tàn. màu kinh xưa

mặt đất chừng qua cơn mộng dữ

nên ngón tay gầy. như ngó sen

hơi đàn trôi trong hương lá xanh

đàn ngân. cánh chim soi trên đầm

mùa hoa mơ nở. trắng non ngàn

từ trong động ấy. giờ trăng mọc

ánh trăng. chảy vàng trăm cửa sông

 

bếp rụi. lửa riu. âm đàn dứt

trăng lên rồi. hổ xuống cẩm khê

 

1980

 

 

 

HOA BLUEBONNET

VÀ NẮNG THƠ TÔI

 

Bài Đinh Cường

 

đâu rồi. cụm hoa bluebonnet

của mùa xưa. giờ vùi trong tuyết

bạn nhìn phương đông. cây phong du

gió lay. hồn còn neo bóng nguyệt

kiếp bạn vẽ tranh. tôi làm thơ

dẫu thân đã khô. đời đã kiệt

hư ảo. lưng trời đàn sếu qua

mùa đông rồi. chúng đi trốn rét

bạn trốn đâu. a. tôi trốn đâu

chui vào tranh. vào thơ. láo hết

đốm lửa vẫn cháy nơi quê xa

những hồn không nhà. đau kể siết

thôi cứ co ro. hè phố người

bao giờ mùa hoa bluebonnet

bạn đến tôi. rót rượu lên trời

có nắng vàng. màu nắng thơ tôi

 

vào đông 1997

 

Bài Mai Thảo

 

hồng nhạn. như trăng. bay đi khuất

đỉnh ngọn nam hoa. gió tuyết mù

những trang báo văn. nhòa nét mực

phố xanh. quán ngủ. tiếng cười hư

căn gác lãng quên. đèn tà nguyệt

có thấy trong khuya. áo quỷ lòa

tưởng như một đóa tường vi. rớt

trong chung trà. động thoáng hương dư

tịnh khẩu. bình câm. pho tượng đất

ca sỹ. sao người dứt tiếng ca

bãi cát sông hằng. cơn sóng tuyệt

hoàng hôn. hoàng hôn. áo nghĩa thư

hốt nhiên. đốm lửa từ sinh diệt

cháy. tàn đông. mùa tuyết sắp qua

thì cho cụm hoa bluebonnet

nở lại trong màu nắng của thơ

sao không. cũng là trang tuyệt bút

một nghìn trang. có lẻ một tờ

 

tháng giêng 1998

 

 

 

MƯA

 

mưa mù sa. mưa tháng tám. hay mưa tháng năm

tôi đi. hồn cây. mưa hạ hay mưa mùa đông

em vẫn bên bờ kia. biển. mây. vàng nắng đậm

tôi nhìn trời. gọi một vầng trăng trổ bông

 

mưa từ đất rộng. áo em phai. mưa qua sông

mưa sài gòn. mưa ở đây. mùa new orleans

tiếng đàn trầm rụng. quán âm. cõi blues nức nở

khuya rồi. có tiếng sóng. và rừng xưa nước

                                                               mắt xanh

 

em có nhớ. mai kia. sẽ mưa trên hồ sen. trên

                                                               rặng nhãn

tôi làm cánh chim cổ tích bay ngược thời gian

em chơi nhảy dây. nhớ cột giùm đôi vạt áo thơ.

                                              con chuồn chuồn. đỏ

vết đau ấu thời. chiếc kẹp tóc. quên trên ổ rơm

 

khi xa tôi. trời mưa không nhỉ. thì cứ nói là  mưa đi

thêm chút mộng. người xa nước. lúc chia tay

                            những bông phượng hồng. ướt tóc

rơi. mái hiên thưa. nhìn gì nữa. phố mưa

thấm trên trang sách. em ôm vào ngực. lỡ mai

                                                         người không về

 

thì mưa

những guồng tơ quay. dưới mái nhà mây xám

mùa thu

rồi mùa hạ

tiếng ve khơi biển rộng

vỡ quá khứ. mù tôi đi

qua những chiếc cầu treo. thiên niên kỷ tàng

                     tàng. nghiêng. thành phố quạ

trở giấc tường vi. mưa ở đây. mưa từ rất xa. rất xa

 

 

 

NGŨ NGÔN TƯỜNG VI

 

những ngọn cây. ven rừng

đợi bình minh. thức giấc

bầy chim xa dừng chân

báo tin vui trở lại

 

hường ơi. đã sớm mai

 

em hái bông tường vi

trong vườn cây đợi nắng

thoảng hương trà vũ di

từ một câu thơ cổ

 

những câu thơ anh viết

dài theo đường chim bay

cũng là bông tường vi

sáng nào em đã hái

 

sáng nào em đã hái

bông tường vi màu xanh

có ửng đường vân đỏ

có tím pha lời chim

 

xanh là xanh chờ đợi

đỏ là vết dao sâu

tím với sầu nuối tiếc

sao thời gian qua mau

 

sao thời gian không ở

em hái bông tường vi

tưởng rằng sẽ cất giữ

thơ anh và xuân thì

 

tưởng rằng sẽ cất giữ

tường vi đâu. xuân thì...

 

 

 

MẢNH TRĂNG

 

                             tặng Nguyễn Xuân Hoàng

 

vẫn chiếc áo sờn cổ

đôi giày của gã lãng du

tôi đi. với mảnh trăng. mùa đông

này bạn văn xưa

còn không những nét dao trên đá

về số phận. của một người. một đời

và đốm lửa

tôi nghe thơ anh. cùng tiếng chuông. ngân

giã từ

giã từ

những mùa của quỷ

 

hồi tưởng

những năm tháng đó

mảnh trăng  mùa đông

cùng ta đi

qua mái nhà. góc phố. đường ray

về hổ khê

về vùng lau thưa. thăm mộ bạn

mùa này cây đào cẩm nhân đã trổ bông

hồn oan. đêm cầm đèn. gọi cửa

 

đường tăng

đầm suối tây phương như kiếm sắc

dốc hiểm

khe oan

về đâu

ngọn gió mùa đông. thổi. tím

mảnh trăng còi

bay. bay. như chim. qua mây

dưới trăng. trâu bon. ngựa mỏi

hoa ác ăn người

yêu quái. chờ ai. nơi lều cỏ

 

đường tăng

thuyền đã ghé bờ

hãy quên. như trăng

quán cháo khuya. đèn đỏ

mở chân trời. cuộc đời thôi đã khác

 

tháng mười hai, 1997

 

 

 

CƠN GIÔNG

 

cơn giông

barbara. đừng khóc. chiến tranh khốn kiếp. đã đi qua

ba giờ sáng

thức giấc. tiếng sấm. chớp giăng qua ngọn đồi. những hàng cọ. màu vàng

bóng đường tăng. hay ai. người và ngựa. đèn soi

chậu bông cúc bên trường thành. rũ cánh

mưa rơi

đá rơi

tôi ở đâu. trong túp lều. của thơ haiku

nghĩ tới em

nơi ưu ngôn cốc ấy

em có thức nghe mưa

chợt thấy

qua tia chớp lóe

đồi tara. cuốn theo chiều gió. người đi qua chiến tranh. lửa cháy atlanta. chia tay. nước mắt

nhưng bảy mươi lăm năm rồi. đôi tình nhân vẫn đứng hôn nhau. dưới bóng sồi già

sao anh và em. mãi xa cách

ngày mai sẽ là một ngày khác. tomorrow is another day*. cố nuôi lấy niềm tin. như máu trong tim mình

sẽ không còn sấm dội. mưa sa

người với người không còn xa cách

và cây magnolia ở old town

còn đó. với một bông trăng

     

Autumn 2014

 

*Lời trong Gone With The Wind

 

 

 

THƠ. HIỆU ỨNG CÁNH BƯỚM

 

 

có bao giờ em nghe

gió

nói về

hiệu ứng cánh bướm

butterfly effect

này nhé

cái vỗ cánh của một con bướm ở brazil

có thể gây ra cơn lốc xoáy

tornado. tận vùng đồng cỏ texas

anh cũng muốn thơ anh. như cánh bướm kia. tạo ra

                                   những chấn động. rền

trên những phế tích. ngày qua

 

vâng. thơ anh sẽ về lại ngôi trường

của mùa hè

gặp em

và mái tóc

ngày cài chiếc nơ. xanh

thời sagan

un certain sourire

 

hay tới. một ga xe lửa. lúc tàu sắp hụ còi

hoàng hôn

và giọt lệ. chia tay. đắng. sót

 

ôi. thơ anh sẽ ở lại. và ngân vang. như tiếng

                                                        phong linh

trước căn nhà

chỉ có mình em

và những cơn ho

gõ cửa

 

hay ở những nấm mồ

gió. chạy

qua bờ cát đỏ

và hàng dương. ánh chiều tà. bạo liệt

 

hoặc giả. anh sẽ đọc thơ mình

trên cánh đồng. của những con chim chờ chết

cô bé ấy bảo

anh ơi

hãy cám ơn hoa quỳ vàng

đã nở đầy cánh đồng thơ

một lần nọ

 

nhớ không em

góc phố khuất có mùi hoa ngọc lan

thuở anh và em. yêu nhau. hôn. trong bóng tối

 

vâng. anh cũng sẽ đọc. thơ mình. trước sân trường

                                                     hoa phượng đỏ

cô gái trong l’amant

marguerite duras

hẹn cùng gã tình nhân. trung hoa

về hẻm đèn khuya. chợ lớn

mùi nhục cảm

của vú. và môi

rồi chia tay. buổi sáng. trên bến tàu. sương mù

 

và ở đâu đó

trước thềm ngôi nhà số 3 nguyễn trường tộ

bên đống lửa. đốt bằng trái thông khô

anh sẽ

gọi tôn nữ kim phượng. lê uyên phương. phùng văn

                   hưởng. trịnh công sơn. và nhiều bạn bè

                   nữa. về đọc

thơ anh

và đọc cho gió

bởi gió sẽ mang đi

về phía ngọn đồi sương tím

nơi có em. đang chờ

 

ôi. thơ anh

như cánh bướm

như nụ cười

cái chết

 

tháng 8.2012