Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Song
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Tháng năm ở Đại Trại (kỳ 5)
Tiểu thuyết
Mai Sơn
Năm
ANH CŨNG KHÔNG BIẾT vì sao anh trở thành một người như hiện nay. Có lẽ anh bị cuốn vào những dòng thác nào đó mà anh không biết. Anh không có nhiều nhu cầu như những thằng trọc phú. Em biết anh mê văn chương. Anh thích một chút tiện nghi. Và anh là thằng lãng mạn khi anh đang có vợ mà vẫn yêu em.
***
Cô ra khỏi taxi, đi bộ băng qua một dãy nhà cao tầng đèn vàng bắt đầu xuất hiện rải rác trên khung cửa sổ các căn hộ. Đêm qua, trong giấc mơ, cô thấy mình đi qua những khối nhà xám xịt, từng căn hộ giống hệt nhau, biển số nhà ở tít trên cao, không cách gì nhìn rõ. Làn gió lạnh cuối năm thổi nhẹ vào ngực, như vỗ về cô, khiến cô chỉ muốn bật khóc. Tất cả đều trở nên xa lạ. Cô đang tìm đến nhà kẻ cách đây hai ngày đã ngồi đối diện với người yêu của cô trong quán cà phê gần trường đại học. Khi rẽ vào con hẻm, bắt gặp đôi tình nhân hôn nhau say đắm, chàng trai áp cô gái sát vào tường, cô chợt thấy mình cô đơn đến đau đớn. Cô bất giác đi chậm lại, hai chân bủn rủn, muốn quay đầu, hủy bỏ cuộc hẹn với ông ta. Nhưng nỗi buồn rầu có sức mạnh riêng của nó, nó xui khiến cô bước tới, đi ngang qua đôi tình nhân. Vừa lúc đó ông ta, một dáng hình cao lớn từ đâu không biết lao ra đứng chặn đường cô. Cô thét lên và giật mình tỉnh dậy.
Bây giờ giấc mơ hiện giữa ban ngày. Cô đang đi từng bước vào nhà ông ta, một biệt thự nhỏ, nằm trên con đường nhỏ ở phía cuối dãy chung cư.
Vừa qua khỏi cánh cổng Hồng đã lọt vào một khung cảnh im ắng. Một khoảnh sân rải sỏi điểm những chiếc lá vàng khô héo. Chiếc xe hơi màu đen đậu bên hông nhà. Không có một tiếng động nào đủ lớn để đánh thức một sự cảnh giác. Nhưng không khí đầy vẻ đe dọa tiềm ẩn đâu đây. Không có ai ngoài ông ta sao? Đây là cơ quan hay nhà riêng của ông? Lần trước đến đây Hồng cũng tự hỏi vậy nhưng không tự mình tìm được lời giải đáp. Khi Hồng vừa bước khỏi bậc cấp cuối cùng, nơi hai bên có hai cái đầu rồng bằng đá, để vào phòng khách, ông nhẹ tay vuốt từ sau lưng xuống, bóp hông cô, và bắt cô xoay người dừng lại. Ông đứng trước mặt cô, vẻ như muốn vồ vập, nhưng ông kềm chế. Hồng biết điều đó. Con mồi đã tự dẫn xác vào hang hùm, ông còn quá nhiều thời gian. Đi sau ông, bất chợt Hồng dợm bước lại vì nghe mùi nước hoa trộn lẫn mùi da thịt đàn ông và mùi da thịt đàn bà phả ra từ tấm lưng to bè của ông. Mái tóc ông cắt ngắn nhưng vẫn cho thấy đủ tình trạng rối bời. Ông không sửa soạn đón tiếp Hồng như mỗi lần hai người gặp nhau ngoài quán, và một lần đã lâu lắm rồi, ở tại đây.
Ông gieo người xuống ghế. Một khuôn mặt nặng nề, cặp mắt lờ đờ, với cái miệng thèm khát nhục dục. Ông có vẻ ngái ngủ, hay thỏa thuê như thể vừa qua một trận tình. Ông lật ngửa rồi úp lại hai bàn tay mình, chăm chú nhìn những cái móng tay sạch sẽ, như không cần biết có một người đàn bà đang ngồi trước mặt, từng làm ông say mê. Hay là ông không còn say mê mình nữa? Hồng tự hỏi, và bất giác thấy lo sợ. Ông mở to mắt ra trong một cố gắng mệt mỏi, rồi đột ngột ngồi thẳng lên, nói nhanh, đanh gọn như loạt súng liên thanh.
Bọn họ thở ra toàn mùi bất mãn, một nhà văn nào đó đã nói như thế về bọn trí thức lạc loài trong xã hội mới, và anh muốn nhắc lại điều đó với em. – Ông nói như thể câu chuyện giữa hai người đã bắt đầu từ lúc nào rồi. - Thời nào cũng có những loại người như vậy. Anh ta thở ra giọng điệu của kẻ thua cuộc, bại hoại, nhưng điều đáng khinh bỉ là anh ta vô tình truyền cái giọng điệu ấy cho con gái mình. Rồi con gái anh ta sẽ vào tù, còn anh ta thì ung dung ở ngoài tiếp tục gieo vãi những con rắn độc bò ngổn ngang trong đêm tối. Dưới chân em có một con rắn độc như vậy.
Hồng cảm thấy bàn chân mình hơi co lại.
Ông đã tỉnh ngủ hẳn. Cặp mắt long lên. Ông nói:
Anh không hiểu tại sao em chịu đựng được anh ta? Hay là mỗi khi gần em, anh ta lao vào em và quên mất việc phải chửi bới chế độ thì anh ta mới chịu được?
Không phải vậy. Anh đoán mò rồi. Lúc nào gặp em anh ấy cũng căng thẳng, dù em đã cố tình tỏ ra nhẹ nhõm để giảm bớt căng thẳng.
Ông hơi giật mình, rồi cố trấn tĩnh, vỗ nhẹ như từ vô thức vào cái chỗ trống trên chiếc ghế nệm dài, ra dấu bảo Hồng đến gần. Hồng làm theo. Trên chiếc bàn kính thấp, có một đĩa trái cây đủ loại, lẩn vào đó những cái vỏ cam được cắt khoanh hình xoắn ốc. Một chai Chivas vơi nửa đứng bên cạnh một cái ly chân cao còn đọng một lớp cặn màu đỏ rượu vang. Ông ôm cổ Hồng bằng một bàn tay, nói, giọng nửa tỉnh nửa mê:
Em thích sự căng thẳng của anh ta à?
Im lặng.
Ông nói thêm, giọng của kẻ chuyên chế.
Em không cần trả lời câu này.
Hồng chợt nghĩ, câu hỏi của ông ta nghe sao hay quá. Vậy là ông ta còn yêu mình. Chỉ có những kẻ đang yêu mới nói năng như vậy.
Nếu anh nói vậy, thì em không trả lời.
Ông rời nhanh bàn tay ra khỏi cổ Hồng, gằn giọng, nghe như tử thần:
Anh cho bắt con gái anh ta đấy.
Hồng bình tĩnh. Cô tự nhủ phải bình tĩnh. Cô tự nhủ không được thất bại.
Anh đang nói về anh ấy mà.
Em không thấy có sự liên hệ à?
Em thấy, em biết, và vì vậy mà em đến đây gặp anh.
Em muốn anh làm gì cho anh ta à?
Anh biết mà.
Ông đáp nhanh, giọng như trẻ con giận dỗi:
Không, anh sẽ không làm gì hết.
Hồng bỗng thấy mình như cô chị muốn vỗ về đứa em trai:
Anh thả cô ta đi.
Rồi sao?
Em sẽ không đi lại với anh ấy nữa.
Anh không tin.
Anh còn cần gì nữa?
Em nghĩ là anh còn cần gì nữa?
Em nhắc lại, anh sẽ thấy em không đi lại gần gũi với anh ấy nữa.
Ông ngồi thẳng lưng dậy, có vẻ như thấy con mồi đã gần nằm gọn trong tay. Nhưng ông còn phân vân.
Đó vẫn là tâm trạng của em với anh ta. Không phải là em như anh muốn nhìn thấy ở em.
Trên tường những bức tranh chép phong cảnh đồng quê Việt Nam dễ nhìn treo quanh cái tủ rượu to chiếm hết chiều ngang căn phòng. Không có cuốn sách nào quanh đây. Tại sao? Hồng từng hỏi câu đó, và được ông trả lời, sách ông để hết ở nhà riêng, đây là nơi làm việc, ông không muốn sách vở làm phân tán ông. Ông có trí thông minh bẩm sinh. Ông có say rượu lần nào trước mặt cô chưa? Cô không nhớ. Hình như ông bị kẹt giữa hai chọn lựa, uống rượu hay không uống rượu trước khi lên giường với phụ nữ, không uống thì không có hứng thú, uống nhiều thì bất lực. Ông mặc bộ pyjama màu xanh dương, có những chấm tròn trắng nhạt ẩn hiện, áo được thắt dây hờ hững, kiểu quần áo thường thấy trong khách sạn. Vẻ ngái ngủ của ông lại hiện ra, dường như ông có thể chủ động trình diện những vẻ mặt khác nhau của mình. Phải chăng trên lầu là một bãi chiến trường mà ông vừa rời khỏi? Thường khi gặp ông ở ngoài cô thấy ông mặc quần xám, áo lụa trắng, chạy xe SH, như một tên đĩ bợm. Có lần cô tình cờ gặp ông bịt mặt bịt mũi chở một nữ sinh trên chiếc xe đó chạy vội vào một con hẻm. Tại sao ông không dùng xe hơi cho kín đáo hơn? Có lẽ chạy xe máy thì dễ xoay xở khi đi vào những khách sạn nhỏ nằm trong những con hẻm. Ông dạy cái môn học mà không sinh viên nào, đặc biệt là nữ sinh, muốn học nhưng không thể không đủ điểm.
Phía sau lưng ông là khung cửa sổ rèm tím vén một bên, mở ra góc vườn nhỏ, với giàn trái cây hồng lúc lỉu trái, không biết là loại cây trái gì, hay là cây trái giả tạo, thỉnh thoảng thấy bay vụt qua một con chim nhỏ rồi mất hút. Ai trông nom ngôi nhà này? Sao mà ông ta, dù ở trong một bầu không khí dễ chịu, một nơi chắc chắn nuôi dưỡng tinh thần hiền hòa như thế này, lại chỉ chất chứa trong đầu mình toàn những âm mưu chết người? Nhưng trong không khí êm đềm, cô ngửi thấy mùi tù đọng. Cô đã đến đây, ngủ lại với ông ta một đêm. Cô có yêu ông ta không? Không. Ông quyến rũ cô bằng tất cả sức mạnh con đực của ông. Nhưng ông quá tệ chuyện trên giường. Và ngoài ra, ông kiểm soát cô khi biết cô yêu anh. Ông theo đuổi cô trước khi cô rơi vào tay anh. Nhưng ông không chịu thua, và ông thấy ông có thể có chiến thắng sau cùng khi biết anh là “một tên bất mãn, quá khích”. Ông không ngần ngại nói ra điều đó với Hồng khiến Hồng chới với khi thoạt nghe lần đầu. Ông cho đàn em nhắn tin khủng bố liên tục vào điện thoại của anh. Cái tin gần đây nhất là về những con dao của IS. Hồng đã phải năn nỉ ông dừng lại. Từ từ, cô vô tình để cho cái gọng kềm của ông siết dần lại mà không hay. Và hôm nay là vòng siết mạnh nhất của cái gọng kềm đó.
Ông nhìn đồng hồ treo trên tường, rồi nhìn Hồng âu yếm:
Đêm nay em ở lại với anh chứ?
Ông nhìn cô vẻ âu yếm, nhưng giọng nói thì máy móc, như thể ông vừa nói câu đó với ai khác và bây giờ lặp lại với cô, và dường như biết chắc câu trả lời như thế nào nên ông lơ đãng quay lưng ra phía sau khi nghe tiếng rèm kêu loạt xoạt từ một ngọn gió hiếm hoi làm cánh cửa sổ đập nhẹ vào khung, rồi bất chợt ông đứng dậy đi từng bước lên lầu. Hồng nghĩ, chắc ông đi thu dọn bãi chiến trường? Có khi nào lúc quay trở lại thì ông quên mất ông đã hỏi câu gì hay không? Hay là, hỏi một câu hiên ngang như thế chẳng qua là để che giấu sự tư ti về khả năng tình dục của mình.
Hồng chỉ mới ngủ với ông một lần. Cô hoàn toàn không nhớ cô đã xoay xở thế nào để qua hết đêm đó, vì nó cực kỳ buồn chán, và có thể cơn buồn ngủ ghê gớm đã giúp cô khi cô chủ động uống rượu trước đó. Chỉ khi thức dậy cô mới thấy ê ẩm cả người và đau nhức nơi hạ thể, với nhiều vết bầm tím. Ông ta là một khối bạo hành ngắn ngủi trên giường.
Ông quay lại, ở trần, với chỉ chiếc quần short trắng, trên tay là cái điện thoại to như một cuốn sổ tay. Ông lấy trong túi quần ra một mảnh giấy trắng, nhìn kỹ hồi lâu, miệng lẩm nhẩm rồi vò nhỏ lại bằng cái móng tay, dí vào cái dĩa đầy những vỏ cam khoanh tròn.
Em thấy ở đây dễ chịu không? Em đói chưa? Để anh lấy thức ăn cho em.
Hồng xua tay, cô thậm chí không biết cô có đói hay không.
Anh cứ để em tự nhiên. Khi nào đói em sẽ đi lấy. Cái tủ lạnh của anh vẫn ở trong bếp chứ?
Ông lắng nghe Hồng trả lời, và có vẻ như cân nhắc từng lời cô nói, một lúc mới gật đầu.
Sao anh vừa đi dạy học vừa làm an ninh?
Em muốn biết à?
Em thấy chuyện đó đáng tò mò mà.
Bình thường thôi. Sự phản ứng phức tạp trong xã hội đến mức sắp bùng nổ như thế này, thì guồng máy an ninh phải chạy hết công suất thôi em.
Anh làm gì?
Ông trả lời từ tốn, lạnh lùng:
Anh cố gắng bóp chết mọi mầm mống phản loạn trong các trường đại học.
Làm sao anh biết đó là mầm mống phản loạn?
Ông nhếch mép cười. Dường như ông nghĩ rằng đó là một câu hỏi ngây thơ.
Sao anh cười?
Ông thôi cười. Hồng nói tiếp:
Em cũng mang trong đầu những mầm mống phản loạn đây.
Nhưng em không thuộc về một tổ chức nào cả. Đó là sự khác biệt. Không ai bắt em đâu, em cứ thoải mái nghĩ ngợi, phản kháng trong đầu em. Thỉnh thoảng nói ra một chút cũng được.
Ngừng một chút, ông nhìn cái vành ly rượu, rồi liếc mắt nhìn cô:
Em có hay nói chuyện chính trị với anh ta không?
Không nhiều.
Chắc là nói về những chuyện phù phiếm?
Không. Anh ấy ghét những chuyện phù phiếm của đàn bà.
Hay là nói về chính em? Về vẻ đẹp nhục cảm của em?
Không. Anh ấy không nghĩ em đẹp.
Thế thì hai người thường nói về cái gì?
Không chuyện gì ra chuyện gì. Và thường thì dẫn đến cãi nhau.
Ông không còn giữ vẻ thản nhiên được nữa. Rõ ràng câu trả lời này làm ông khó chịu. Ông hơi lùi ra khỏi cô, nói:
Để kích thích nhau lên giường à?
Hồng cảm thất nóng bừng mặt.
Ông cũng bỗng nhiên mất tập trung. Đôi tay ông như đôi tay của người mù sờ soạng lên lưng Hồng. Có cái gì đó như sự thảng thốt hắt qua vẻ mặt ông. Ông nói như mê dại:
Anh muốn nhìn tấm lưng của em. – Vừa nói ông vừa rót rượu cho đến khi ngập một phần ba ly.
Ông nhẹ nhàng kéo cái fermature dọc theo lưng váy Hồng, rồi ông lùi xa một chút khỏi cô trên ghế. Hồng nghĩ, ông yêu mình nhiều hơn anh. Ông luôn muốn ngắm nhìn thân thể mình, ngay cả khi “chat” qua Internet. Anh chưa bao giờ đòi ngắm nhìn cô, một bộ phận nào đó trên thân thể cô, vậy mà thật buồn là cô luôn sửa soạn cho mình đẹp nhất khi đến với anh. Gặp nhau, đến một lúc nào đó anh chỉ muốn vùi đầu vào người cô, vào những chỗ sâu kín nhất như để trốn tránh thực tại, như con đà điểu chúi đầu vào cát. Còn ông, ông yêu mình như vậy có lẽ vì lòng ông yên ổn. Một tình yêu dễ dãi và xa xỉ dành cho một người đàn ông có cuộc sống khấm khá, an toàn. Có lần ông nói, công việc của ông không khác gì công việc của một người lao động giản đơn. Chỉ cần thu thập tài liệu, chứng cứ, sự kiện, rồi phân loại theo những tiêu chí định sẵn, rồi đưa ra những kết luận, hoặc những đề nghị dẫn đến những quyết định.
Một ý nghĩ xuất hiện trong đầu Hồng khiến Hồng bất giác muốn đứng dậy ra về. Cô co người thoát dần khỏi bàn tay ông. Ông ta nhìn xã hội qua những con số, những trang báo cáo, và chắc chắc là không nhìn thấy gì, chắc chắn là vô cảm, trong khi người cô yêu lăn lộn vật vã với mọi thứ chung quanh, từ khi mở mắt ra đến khi lên giường ngủ, thấy hết mọi ngóc ngách buồn bã, mọi chuyển động não nề của cuộc sống bày ra, để rồi luôn bức xúc, luôn bị căng thẳng, có lúc như điên cuồng.
Em có thể không ở lại đây mà vẫn ra về với một tin tốt lành chứ?
Ông dường như không nghe câu hỏi của Hồng, ông say rồi chăng? Hay ông đã nghe và hiểu nó theo một cách nào đó trong cái tâm trí của người say. Ông ngồi thẳng lưng hơn, buông Hồng ra, cầm ly rượu, nhìn lên trần nhà, nói:
Có thể anh sẽ không đào sâu vào nghiệp vụ này nếu anh không yêu em, và em không đang yêu anh ta.
Hồng giật mình, tự hỏi: Ông đang nói thật? Một người đang sống hai mặt như ông mà có thể thành thật được sao?
Ông tiếp:
Cuộc sống của mọi người nói chung bị một sức mạnh máy móc kỳ quái xô đẩy, chứ chẳng phải lý tưởng hay ý thức hệ gì hết. Anh cũng vậy mà anh ta cũng vậy thôi. Anh là con ốc và anh biết anh đang ở trong một guồng máy nào. Anh còn biết rõ anh ở đích xác trong bộ phận nào nữa cơ. Còn anh ta, anh ta cũng như anh, chỉ là một con ốc, nhưng lại không muốn thừa nhận một cơ phận, một guồng máy mà anh ta thuộc về. Có lẽ vì anh ta thất nghiệp chăng? Anh ta duy tâm quá. Anh e rằng anh ta còn hơn cả duy tâm, tức là còn quá siêu hình nữa, ở chỗ anh ta suốt ngày sống với một thực thể chính trị nào đó. Đâu có thực thể chính trị nào đâu em! Em chỉ cho anh xem đi, thực thể chính trị nào đây mà nhiều người làm như nó có đó, ngay trên đầu họ, đè trên lưng họ, hay níu chân họ. Anh chỉ sống với bộ máy, với đồng nghiệp, với cấp trên, với các mệnh lệnh, chỉ tiêu. Anh sờ mó ngó thấy được tất cả những cái đó gần như ngày đêm.
Nói đến đó ông cầm ly rượu ngửa cổ nốc cạn.
Vẻ mệt mỏi mỗi lúc một hiện rõ trên mặt ông. Ông bắt đầu hơi ngả người trên ghế, mắt lim dim như đuổi theo những ý nghĩ của riêng ông.
Hồng thoáng nghĩ, ông đã chán Hồng, ông muốn thấy cái chỗ hấp dẫn nhất trên người Hồng, và lần này thì nó không còn đem lại cho ông khoái cảm nào nữa, vì ông có nhiều con mồi ngon hơn, trẻ đẹp hơn Hồng. Rồi cô nghĩ có lẽ hai ngày đêm thiếu ăn thiếu ngủ vừa qua chắc đã để lại những vết đỏ lựng dày đặc trên lưng cô, như cô vẫn thường bị như vậy mỗi khi trong người yếu mệt. Nghĩ vậy cô càng thương anh hơn. Vì mỗi khi nhìn thấy cái lưng xấu xí đó, anh thường dừng lại thật lâu như một bác sĩ da liễu hỏi han đủ điều chỉ để sau cùng dặn cô “em nên chú ý uống nước nhiều hơn, em ít uống nước quá”.
Nhưng bài diễn thuyết của ông hướng về anh thì chưa chịu chấm dứt:
Em nói với anh ta rằng, cái gì tồn tại đều có lý do của nó. Chấp nhận một hiện thực không có gì là ngu ngốc cả. Như thể mình sinh ra trong một gia đình nghèo mấy đời, và biết rõ lý do mình nghèo, đồng thời thấy rằng để vượt thoát cái nghèo truyền kiếp này thật là gian nan, nếu không nói là bất khả. Mà nếu như có một thực thể chính trị đi nữa, thì nó cũng như gia cảnh và cha mẹ của mỗi người, nghĩa là khi mình sinh ra tất cả đã có sẵn đó rồi.
Anh nói điều đó với những người nhẹ dạ như em thì được, chứ làm sao có thể thuyết phục được một người như anh ấy. – Nói xong Hồng nhớ đã nghe ai nói câu này với giọng tự an ủi mình.
Vậy thì chắc rằng anh ta ngu ngốc.
Nhưng em không thấy ảnh ngu ngốc. Ảnh quá sáng suốt nên mới thành ra như thế.
Vậy hóa ra cô cho tôi ngu ngốc à? – Ông hơi lên giọng, thay đổi cách xưng hô.
Em không suy nghĩ kiểu đó. – Cô mạnh mẽ trả lời và tự thấy mình bỗng nhiên khôn khéo, bình tĩnh.
Ông đang nhướng mày nhìn vào mặt Hồng, tỏ vẻ kinh ngạc trước thái độ thản nhiên của cô, thì điện thoại trong túi quần ông reo lên. Ông giật mình, cố trấn tĩnh rồi chậm rãi nhưng dứt khoát đứng dậy, bước tới đẩy nhẹ nhàng cánh cửa kính vừa đủ để ông lách người ra ngoài. Những hồi chuông mơ hồ dần cho đến khi tắt hẳn. Hồng phải cố dằn lòng lắm mới không cầm lên cái miếng giấy nhỏ xíu trong dĩa vỏ cam.
Một lúc sau ông quay lại, không nhìn Hồng mà tiếp tục nhìn vào màn hình điện thoại, nói xa vắng, như nói vào khoảng không:
Cô về đi.
Hồng không thể ngồi yên trên ghế. Cô nhìn ông khẩn khoản, nói thảng thốt như sắp đánh mất cái gì hệ trọng, cô nói nhanh, nhưng kịp nhấn mạnh từng chữ:
Anh biết em đến đây để làm gì rồi mà. Khi nào cô ấy được thả?
Tụi anh không giữ cô ấy làm gì.
Hồng nhổm dậy, gần như chồm tới ông khi ông chưa chịu ngồi trở lại chỗ của mình:
Anh nói gì vậy?
Gương mặt ông lộ vẻ lo lắng, điều không thấy từ đầu đến giờ. Rồi bỗng dưng ông nói, lạnh ngắt:
Cô về đi! Cô ta sẽ được thả.
Mấy ngày nay anh ấy cũng thường xuyên nhận được thông tin đó. Nhưng em muốn hỏi khi nào cô ta được thả?
Anh không biết.
Ông im lặng hồi lâu khiến Hồng hoảng hốt. Cô linh cảm ông đang che giấu sự thật, có thể là một sự thật ghê gớm. Cô muốn phá tan sự im lặng đó nhưng không biết làm cách nào. Ngôi nhà phả ra không khí ngột ngạt. Bên ngoài khung cửa sổ thấp thoáng thấy có bóng người đi qua vội vã. Cô định hỏi ông, hoặc kêu lên, nhưng miệng lưỡi cứng đơ. Bóng tối như bò từng mảng quánh đặc chung quanh vì cô có cảm giác ông đã bằng cách nào đó làm giảm ánh sáng trong căn phòng, để xua đuổi cô, hoặc để giam giữ cô. Cô cảm thấy mình bị đe dọa nếu không rời khỏi nơi đây sớm. Ông không trả lời gì rõ ràng hơn. Ông đã quyết tâm giữ bí mật thì chịu thôi. Khi một tay an ninh quyết định điều gì thì hẳn đó là sắt thép, từ ý chí của hắn hoặc của bộ máy mà hắn phục tùng. Như ông vừa nói. Đặc biệt hơn nữa khi ý chí sắt thép đó được thể hiện không cần che giấu nhiều với một người mà trước đó không lâu hắn còn mê mẩn. Chấp nhận đi, Hồng tự nhủ, thấy mình đã làm xong nhiệm vụ, đã đóng xong vai trò, đã bất lực. Hẳn anh sẽ không buồn em, phải không anh? Cô thổn thức nghĩ đến anh.
Và bất chợt vẻ đẹp trẻ trung, đầy sức sống của Thủy con gái anh hiện ra trong đầu cô như một điềm xấu. Một cơn lạnh chạy dọc sống lưng cô. Cô không biết mình đi ra khỏi nhà ông như thế nào khi đã ngồi trên taxi. Chỉ nhớ là cô có vô thức đưa tay lên đầu che mưa vì một cơn mưa to đã trút xuống từ lúc nào. Có thể cơn mưa này đã gây cho cô ảo giác có bóng người ngoài cửa sổ nhà ông khi nãy. Cô cuống cuồng gọi điện thoại cho anh, như thể chính mình đang rơi vào tình thế hiểm nghèo. Nhưng không gọi được. Có lẽ vì điện thoại của anh là điện thoại dỏm chăng? Hoặc là mưa gió, và cao điểm vui chơi tưng bừng của thành phố đã làm nghẽn mọi đường liên lạc trong không trung. Phố đã lên đèn, đã nhốn nháo cuốn vào nó mọi năng lượng của đời sống. Đủ mọi loại xe cộ chiếm hết mặt đường, đang bò trì trệ từng chút, không biết chừng nào sẽ đến đích, nhưng vẫn cảm nhận tốc độ cuồng dại của cuộc sống ngu tối đang lao vào một miệng hố. Đủ mọi loại âm thanh chiếm hết không gian, đang cố tiến đến tuyệt mù của nó là cái vực sâu đâu đó trên đường. Nó sẽ che lấp hoàn toàn những tiếng khóc, tiếng than thở của những kẻ ở bên lề, những kẻ cô đơn trong tù. Như đứa con gái của anh.
Sáu
NỖI BUỒN HAY NIỀM VUI của cậu ta không hề có một viễn tượng nào, hy vọng hay thất vọng của cậu ta không hề đặt trên một cơ sở lý thuyết nào, mà hoàn toàn tùy thuộc vào từng nguyên nhân cá lẻ, từng cơ hội rơi vào tay hay vuột mất, với từng con người cụ thể, đến rồi rời đi. Thế giới của cậu ta là lớn hay nhỏ? Nếu là nhỏ, thậm chí nhỏ mọn tầm thường, tại sao cậu ta bỏ quán này đi biệt từ sau đêm đó?
***
Anh lúc ấy đang ngồi trong một quán nhậu bình dân ở đường VVT, chờ Bình.
Bình chưa đến. Người hẹn gặp cũng chưa đến.
Trí óc anh lang thang lơ đãng ngay khi cô gái phục vụ đem cái thực đơn, ly đá, gói đậu phộng và cái khăn lạnh đặt lên bàn, nhẹ nhàng hỏi anh “Anh uống bia gì?” Sự xuất hiện của cô làm nổi rõ sự vắng mặt của một người khác.
Đây là cái quán vỉa hè nằm trên con đường xe cộ tấp nập của Sài Gòn, anh vẫn thích ngồi nhậu mỗi khi phải hẹn gặp ai. Hồi trước ở đây có một anh chàng phục vụ trẻ măng khoảng trên dưới hai mươi, lúc nào cũng bảnh bao, lịch sự, tóc chải đẹp vừa chớm phủ vai, thỉnh thoảng khi nghiêng người, mớ tóc trên trán lòa xòa phủ xuống một bên má anh ta, trông rất hay. Cậu thường mặc chiếc áo sơ mi nền tím nhạt hoặc hồng nhạt sọc thẳng, thẳng thớm, sạch sẽ, khuôn mặt ưa nhìn với ánh mắt trông như đang cười, điều hiếm thấy nơi những anh chàng phục vụ quán nhậu vỉa hè. Chỉ có cái dáng đi hơi khập khễnh khiến cậu ta, như các nhà tướng số nói, chịu số phận nghèo khổ, phải đi làm bồi bàn. Cậu bưng mấy chai bia ra, đặt lên bàn, rút cái khui bia trong túi quần, bật nắp chai bằng cái vẻ không dứt khoát thường thấy. Đặt hờ hững cái khui trên miệng chai bia trước mặt anh, cậu ta liếc nhanh nhìn anh, vẻ như không tin anh là người sẽ uống cái thức uống sẽ gây nhiều ồn ào bức xúc này. Anh thỉnh thoảng nhìn lâu vào khuôn mặt dễ thương của cậu ta, lòng thầm hỏi những con đường ngóc ngách nào đã dẫn cậu ta đến đây, trong khi có vẻ như cậu ta không muốn ở lại. Dần dần cậu ta trở nên thân mật với anh. Mỗi lần anh vào quán, cậu ta đều vui vẻ cười chào và xăng xái phục vụ anh, nhanh và lịch sự. Anh để ý thấy cậu ta hay liếc nhanh nhìn anh khi anh đứng dậy đi vào phòng vệ sinh. Rồi một hôm, lúc anh vào nhà vệ sinh, mở khóa quần để xả bớt nước trong người ra thì chợt thấy một cánh tay trắng trẻo từ đằng sau thò chéo ngang hông, nắm lấy cái dương vật của anh. Anh giật mình, vội đưa tay hất mạnh cái bàn tay đẹp với những ngón búp măng của ai đó, và quay lại, thấy cậu ta mặt đỏ lựng bẽn lẽn. Anh nửa tát nửa đẩy nhẹ vào má cậu ta hai cái. Từ đêm sau, không thấy cậu ta trở lại quán nữa. Cậu ta đang ở đâu trong thành phố này? Cậu có tiếp tục những cuộc phiêu lưu tình dục nho nhỏ của mình ở những quán xá khác? Sao cuộc đời cậu ta buồn quá vậy? Hay là cậu ta cho đó là niềm vui hàng ngày của mình? Liệu cậu có tìm được partner cho mình chưa, hay cứ tiếp tục lãnh những cái tát nhẹ nhàng như anh từng tát, hoặc thậm chí là bị bạo lực, bị bạo dâm? Chắc là cậu ta bơ vơ lắm trên đường đời của mình, vì cậu ta đã lỡ phải lòng những người đồng giới, mà xã hội này chưa khoan dung cho chuyện đó. Nhưng chắc gì cậu ta nghĩ tới đất nước, hay nhà nước này, như là những nguyên nhân bao trùm gây ra đau khổ cho cậu ta. Cậu ta chỉ đau khổ trong từng trường hợp, như lần bị ăn tát của anh chẳng hạn. Rồi một đêm khác, ở một nơi khác, cậu ta sẽ được đê mê nằm trong vòng tay của một chàng trai, một gã đàn ông khác? Cũng như những người trẻ tuổi khát khao yêu thương, và thất vọng, nếu nỗi buồn của họ là nhỏ bé, tại sao khi thất tình họ có thể tự tử, còn những kẻ có những nỗi buồn lớn lao về đất nước như anh thì cứ sống mỏi mòn? Liệu anh có buồn bằng cậu ta không? Cậu ta thiếu thốn tình dục, một điều rất cụ thể, còn anh thiếu điều gì? Anh thiếu tự do chăng? Tự do là gì? Nó có lớn lao đến độ anh quên đi sự thiếu vắng đứa con gái yêu thương của mình không?
Vậy mà hiện giờ thì anh chỉ thiếu vắng điều duy nhất đó, và anh sẵn sàng đánh đổi tất cả để có nó, con gái anh.
***
Và đúng như những tin nhắn và lời nói của tay giáo sư đại học kiêm cán bộ an ninh, Thủy đã được thả về. Người ta chở cô về tận nhà vào nửa đêm. Một cuộc hành trình kỳ lạ. Khoảng năm giờ chiều sau khi được ăn qua loa bữa cơm với miếng trứng luộc, người ta quát tháo bảo cô ra xe. Cô bước lên xe, và chiếc xe bít bùng, tối om giam nhốt cô suốt nhiều tiếng đồng hồ. Người ta đẩy cô vào trong góc thùng xe. Cô không biết thùng xe rộng cỡ nào, và có bao nhiêu người ngồi trên xe, nhưng mùi rượu nồng nặc trong không khí. Và sự im lặng rõ ràng được kìm nén qua những tiếng thở nặng nhọc. Mùi mồ hôi, mùi cơ thể đàn ông trộn lẫn với mùi khói, mùi xăng và sự dằn xóc của xe khiến cô, chỉ sau có lẽ khoảng mười lăm phút xe chạy, phải nghiêng người nôn hết bữa ăn ra. Sau khi nôn, cô hết sức tỉnh táo căng hết các giác quan ra để nghe ngóng. Bên ngoài màn đêm dường như đang buông xuống, khi cô nhìn thấy qua những cái khe nhỏ của thùng xe tiếp nối với cabin, những vì sao, rồi thỉnh thoảng cô thấy những vệt ánh sáng đèn đường vàng vọt hắt vào thùng xe từ bốn cái khung vuông có lưới mắt cáo như mặt robot hai bên thùng xe. Không còn tiếng ồn ào náo động của xe cộ trên đường. Khi sự im lặng bất chợt ngự trị cái thùng xe, thì tiếng thở mạnh của ít nhất ba người đàn ông không còn kìm chế nữa, đồng loạt trút ra, nghe như sự bù đắp mất mát. Từ trong ba cái hốc tối om còn lại cô mơ hồ thấy ba bóng người chậm chạp nhúc nhích, thoạt tiên gần như cùng chuyển động nhẹ nhàng trong cùng một tư thế chuẩn bị cởi bỏ những gì làm vướng víu trên người, rồi ngay lập tức lẹ làng lồm cồm bò đến gần cô. Hai bóng đen bò tản ra hai bên cô, bóng đen còn lại, lớn hơn, bò thẳng đến trước mặt cô. Cô có cảm giác cái dáng hình thô kệch này khá quen thuộc, thậm chí cô phải bịt mũi lại vì cái mùi nước hoa rẻ tiền xộc ra. Hắn, có lẽ là hắn, kẻ mấy ngày nay vẫn tìm cách đến gần cô mỗi lúc cô mỏi mệt thiếp đi trên cái giường tồi tàn.
Cô sợ hãi rúm ró, nhổm dậy, lùi lại dần, dán lưng vào hai cạnh của góc thùng xe, hay tay bó chặt gối. Mới đầu sự kinh hãi khiến cô nghẹn họng, không biết phải phản ứng như thế nào. Tim cô đập muốn rách toạc cả lồng ngực. Cô không có vật cứng nào trên người để tự vệ. Cô chỉ có một bộ quần áo mặc từ hôm bị bắt. Và hai bàn tay bạch tuộc bắt đầu chạm đến chân, rồi tay, ngực, cổ, vùng hạ thể cô. Hai thằng ngồi hai bên kẹp cứng hai tay cô. Cô hét lên: Cứu tôi! Cứu tôi! Lập tức một bàn tay cứng như thép bịt miệng cô lại. Rồi liền đó chúng cạy răng cô ra đẩy vào trong một vật mềm tròn, khiến cô tắt tiếng, ngộp thở. Trái với những động tác cứng rắn của hai thằng hai bên, thằng phía trước mặt cô lại tỏ ra nhẹ nhàng, thậm chí kiên nhẫn khi thấy cô phì phì từ mũi những tiếng khinh bỉ. Hắn làm như cô là người tình đang giận dỗi hắn. Đôi khi bàn tay hắn như máy móc, xoa bóp tới lui đều đều trên hai đùi cô, còn hắn thì quay nhìn đâu đâu, thậm chí hai bàn tay hắn còn chưa muốn xâm nhập vào vùng kín của cô.
Hai thằng kia tuyệt nhiên không sờ soạng gì cô, có lúc chúng buông lơi cô, như để giúp cho đàn anh của hắn đánh giá mức độ buông xuôi, gục ngã của cô. Cô nhanh chóng nhận ra ý đồ đó của chúng. Và cô làm bộ yếu lả. Chúng thả lỏng hai tay cô ra. Cô chộp lấy cơ hội đó, vùng vẫy thoát khỏi chúng, thì nhanh như chớp hai gọng kềm siết lại. Sự náo loạn đó không làm cho thằng đầy mùi nước hoa đối diện cô bị phân tâm. Làm như biết rõ rằng cô đang ở trong trạng thái kích động, hắn dừng tay lại. Rồi thay đổi mô hình di chuyển. Thay đổi tốc độ và cường độ di chuyển. Cô chưa kịp biết là nhanh hơn hay chậm hơn trước, mạnh hơn hay yếu hơn trước. Chỉ biết rằng khác trước. Cơ thể cô thông báo cho cô điều đó. Sự bất lực của tinh thần tương phản với sự ô nhục phập phồng, căng cứng của vật chất. Nhưng chẳng bao lâu, cô không còn biết đến sự tương phản tàn bạo đó nữa.
Thủy không muốn kể thêm với Hồng. Cô chỉ kể đoạn cuối trong chuỗi nhục hình mà cô trải qua. Cô bảo hôm nào khỏe cô sẽ kể tiếp. Nhưng không còn một dịp nào khác nữa. Cô đã quyết định mang tất cả tủi nhục vào tận sâu bên trong tâm thần đã tối đen của một người bị thác loạn thần kinh.
Hồng đến sau cú điện thoại kinh hoàng của anh. Cô kéo quần Thủy xuống, nhìn thấy giữa hai đùi cô gái xinh đẹp kiêu kỳ bầm dập tơi tả. Còn có những vết răng. Cô bật khóc nức nở.
Một phút sau anh mới hiểu ra. Anh thét một tiếng muốn vỡ nát cái hành lang chung cư nửa khuya.
bảy
SÀI GÒN BUỔI SÁNG CUỐI NĂM, khi anh nhìn qua khung cửa sổ nhỏ căn hộ nhà mình thấy một góc trời xanh, và nghe một luồng khí lạnh tràn vào ngực buốt giá.
Hồng luôn ở trong phòng Thủy, hoặc đi ra đi vào, mang vô đó cái này cái kia, không biết để làm gì. Anh thì gần như không dám đặt chân vào đó, như thể đó là một căn phòng thủy tinh, sẽ rạn vỡ khi anh đi vào. Hai người phụ nữ nói những chuyện không đầu không cuối, như người mẹ trẻ trò chuyện với đứa con sơ sinh của mình.
Rồi khi Hồng rời đi, bỏ lại Thủy một mình, thì Thủy vẫn tiếp tục nói chuyện một mình, ú ớ. Một sáng Thủy thức dậy đòi đến trường, vai mang ba lô, nhưng trên người chỉ độc một cái quần lót. Anh hỏi: “Con định đi đâu?”. Thủy đáp: “Con muốn đến gặp ông thầy dạy triết mác-lê”. Anh nói: “Ổng sắp đến đây đó, con”. Cặp mắt Thủy sáng lên, rồi tối lại, rồi cô chạy vội vào buồng, đóng kín cửa, la hét suốt cả buổi sáng. Anh không làm sao lay tỉnh cô được. Anh gọi Hồng đến. Chỉ có Hồng mới làm Thủy khuây khỏa cơn điên.
Tại sao tất cả chuyện này?
Anh và Bình và Hồng và Thủy ngồi trong quán cà phê vắng, rất xa thành phố, như để tránh một địa ngục, một cạm bẫy giết người đâu đó giữa những bảng hiệu, biểu tượng đỏ rực, vàng khè. Hồng ôm chặt Thủy ngồi ghế đối diện anh và Bình. Khi Thủy vùng vằng đòi rời khỏi cô, đi lang thang ngoài vườn, Hồng chạy chậm theo, dụ dỗ Thủy trở vào. Khi Thủy đã ngồi yên rũ rượi trong lòng mình như đứa trẻ ngờ nghệch, Hồng úp mặt vào chiếc khăn tay, nhìn xa ra khoảng sân nắng. Hồng thấy mình trống rỗng trong đầu trong lòng mấy ngày nay, và những cơn gió đau đớn cứ thổi vào đó từng lúc.
Tại sao phải phản kháng, hả con? Ba hoàn toàn không biết những con đường nào đã dẫn con đến kết cục thê thảm này. Nhưng chuyện này là của riêng con phải không? Nó như là hơi thở của con thì làm sao ba biết được, ngay cả khi con thở nặng nhọc. Giống như ba có hơi thở riêng và cô Hồng có hơi thở riêng vậy đó. Nhưng lẽ ra con không nên phản kháng dữ dội như vậy con ơi! Người ta đã thả con ra rồi mà. Không, ba nói sai rồi. Họ thả con ra một nhà tạm giam nhỏ, nhưng họ buông xuống cả một địa ngục trụy lạc vây hãm con. Con phản kháng chính trị, xã hội hay con phản kháng cái ác của con người? Câu hỏi này có lẽ không bao giờ ba còn nhận được giải đáp từ con. Cô Hồng không còn nước mắt để khóc nữa. Mấy ngày nay cô luôn ở trong phòng của con, và thường xuyên cầu nguyện cho con. Cô đã bỏ hết công việc riêng của cô. Ba thì rất ít khi vào với con, như xưa nay vẫn vậy. Ba sợ. Ba ân hận. Có lẽ ba đã không gần gũi con, để con được trút đi bớt phần nào sự phẫn uất, và nhờ đó mà con sẽ không phải trút ra bên ngoài một cách thảm khốc như thế này? Còn chú Bình, sau ngày con bị loạn điên, bỗng trở thành người câm, không nói gì với ai, kể cả với ba. Chú Bình uống rượu suốt ngày, đòi rượu liên tục không làm sao kịp đáp ứng. Chú Bình đang ngồi đây, bên cạnh ba.
Tối 8/1/2016
M.S.