Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Ba, 20 tháng 12, 2016

Chuột cống

Truyện

Thái Sinh

Gia đình tôi chuyển về đây gần được một năm nay, người chủ trước sau khi giao chìa khoá bảo vợ chồng tôi:

- Ở mảnh đất này thiên thuận địa lợi, khí vượng làm ăn phát đạt, nhưng ghét nhất là lũ chuột cống. Chúng hoành hành dữ lắm, làm thế nào cũng không dẹp được...

Vợ tôi vốn là người đàn bà sắc sảo, thị cầm tinh con mèo, nghe vậy bỗng bật cười:

- Chuột cống hả? Việc trị lũ chuột ấy để tôi, chỉ cần ném cho mấy mồi bả là chúng lăn quay hết thôi mà...

Nhà tôi nằm ở cuối con đường, một phía giáp với cống dẫn nước từ hồ nước Mát ra bệnh viện đổ ra sông, phía sau nhà trước kia là khu lò gạch của hợp tác xã nay đã bỏ hoang. Theo sách cổ của người Trung Hoa thế đất của gia đình tôi thuận tiện cho việc làm ăn buôn bán. Có lẽ thế, nên khi nghe ai đó giới thiệu vợ tôi viện đủ lý lẽ để mua bằng được mảnh đất này. Thị lôi từ đâu về một mớ sách báo in ảnh loè loẹt dúi vào tay tôi:

- Sách dạy cả đấy, anh cứ xem đi. Tôi tính chán cả rồi, nếu không lấy miếng đất này thì muôn năm tìm khắp thị trấn cũng chẳng có chỗ nào tốt hơn đâu...

Tất nhiên là tôi chiều theo ý thị, đôi khi cáu lên tôi đã mắng: “Đồ cám bã, biết gì...”. Vốn là người lười đọc, nhưng tôi biết thừa đám nhà báo, văn nghệ sĩ là một lũ mánh qué, lừa bịp. Còn thị, nếu cái gì thị đã tin thì khó lay chuyển được. “Một điều nhịn là chín điều lành”, tôi tự nhủ như thế.

Thị đi loanh quanh khắp các gian phòng, gõ vào các bức tường, lay khuôn cửa rồi gật đầu với vẻ hài lòng lắm: “Được, tốt!”. Dường như thoả mãn, đêm đầu tiên về nhà mới thị ngủ như chết, miệng há hốc, ánh sáng ngọn đèn ngủ khiến da thịt thị xanh mướt, nhợt nhạt như kẻ chết trôi, nom khiếp quá.Tôi vốn thính ngủ, nghe thị ngáy lại lạ nhà nên không tài nào ngủ được, hết nhìn đăm đăm vào ngọn đèn cho mỏi mắt rồi lại đếm cũng không tài nào ngủ được. Tôi trở dậy lững thững đi ra phía sau. Trong ánh sáng của ngọn đèn cao áp từ phía bệnh viện hắt lại, nhà tôi hiện mờ mờ cùng với các khoảng sáng tối càng khiến nó nhuốm một màu ma quái. Tôi tiến lại phía tiếng chuột rúc gần bể nước. Một cảnh tượng làm tôi kinh hoàng, một lũ chuột cống lúc nhúc nối đuôi nhau đi từ phía lò gạch xuống cống. Chúng đi nhộn nhạo, con nào cũng béo nung núc, to như con chó con, lông ánh màu lân tinh, khiếp quá. Chúng thản nhiên đi qua trước mặt tôi, việc tôi có mặt tại đó chẳng khiến chúng sợ hãi, đôi ba con còn dừng lại ngước gương mặt bẩn thỉu nhìn tôi rồi khịt khịt hai lỗ mũi như hăm doạ, trêu tức.

Máu trong người tôi sôi lên, tôi vớ một thanh củi nhằm một con to nhất đang bước đi khệnh khạng giáng xuống. Thanh củi gãy khấc, bay vù trở lại suýt văng vào mặt tôi. Có lẽ vì nóng giận nên tôi đã nhằm trượt, đàn chuột nhảy cẫng lên chạy tán loạn. Một con đang lôi kéo một cái gì đó vụt chạy qua chân tôi, cọ đám lông ướt rượt, nhầy nhụa khiến tôi rùng mình co vội chân lên. Bất chợt khi đặt chân xuống tôi đạp phải cái đám bầy nhầy mà con chuột bỏ lại làm tôi trượt chân ngã oạch xuống. Cái tấm thân chẳng mấy to lớn của tôi trở thành vật ngáng đường lũ chuột, chúng phóng ào ào qua người tôi, khi tôi đứng lên được thì toàn thân bê bết bùn đất cống rãnh mà lũ chuột khi chạy qua để lại. Tức quá tôi chửi ầm lên đã đánh thức vợ tôi dậy. Thị cầm đèn pin với gương mặt ngái ngủ soi loang loáng lên người tôi, giọng gắt gỏng:

- Đang đêm anh làm cái gì mà ầm ĩ lên thế?

- Chuột, tại lũ chuột, cô hiểu không? – Tôi chỉ cái vật bầy nhầy dưới đất- Nào, soi vào đây xem bọn quỉ bỏ lại cái gì.

Thị bước tới vừa soi đèn vừa cầm đoạn củi gãy khều cái vật dưới đất lên, tôi thoáng thấy thị rùng mình, giọng lạc đi:

- Trời ơi, sao lại thế này, thai nhi...

Hất đám bầy nhầy xuống cống, thị múc đầy xô nước dội ào ào tống khứ cái của nợ đó đi. Sau khi rửa ráy xong tự nhiên tôi thấy lạnh toát người, tôi vội trèo lên giường trùm chăn kín đầu định đánh một giấc tới sáng. Nhưng mà sao cái hình ảnh quái quỉ từ đâu đó ập tới cứ chờn vờn trước mắt tôi. Tôi nhớ ai đó đã kể rằng: Ở một bệnh viện nọ có một bầy chuột cống to lắm, chúng sống quanh quẩn cạnh nhà xác, nhiều trẻ sơ sinh bị chết vừa mang vào nhà xác chưa kịp chôn đã bị lũ chuột cống lôi đi mất. Vì thế mà các bệnh viện phải làm lồng sắt úp lên các tử thi để chống lũ chuột, nhiều khi sơ ý lồng úp không kín do vội vàng là bị chúng tấn công... Toàn những chuyện rùng rợn, ma quái và bịa đặt, khiến tôi chả thể nào ngủ được. Gần sáng thì tôi lên cơn sốt, có lẽ vì đêm qua cảm lạnh nên người tôi nóng hầm hập, đầu nhức như búa bổ, mồ hôi đầm đìa, khó nhọc lắm tôi mới nhỏm dậy lấy được mấy viên thuốc. Khi đó vợ tôi đã dậy, thị tong tả đi chợ chuẩn bị bữa cơm vào nhà mới trưa nay. Sau khi uống mấy viên thuốc tôi đỡ sốt hơn và bắt đầu ngủ lại, vừa chợp mắt tôi như rơi vào cơn mộng mị.

... Lia tờ báo đã nhàu nát trước mặt tôi hắn hỏi:

- Cậu đọc bài báo này rồi chứ?

- Dạ,thưa anh em đã dọc rồi. Rất nhiều chi tiết không chính xác...

- Nhưng nói chung là đúng chứ gì? Hắn cười khẩy- Mấy ngày nay tôi liên tiếp bị các “cụ” gọi. Cả bàn dân thiên hạ đang xôn xao về bài báo. Công ty đang ăn lên làm ra thì thế này đây, chỉ ít ngày nữa là thanh tra sẽ sục vào. Thử hỏi tất cả những việc làm đó của tôi là vì ai, vì công ty, vì anh em hay vì tôi? Mấy thằng nhà báo thối mồm luôn chõ vào việc của người ta. Nhưng ai là người cung cấp tài liệu cho chúng, nếu không phải là nội bộ? Chẳng lẽ là tôi, cô Liên, những người đã bị báo nêu?

Tôi nhớ trước đó vài tháng hắn gọi tôi lên, vừa ngáp một cái rõ to, đôi mắt gà gà nhìn tôi nửa cười cợt, nửa hờ hững:

- Thế nào, chú đã thảo xong bản hợp đồng rồi chứ? Bên B họ có ý kiến gì?

- Dạ, em đã làm xong, họ không có ý kiến gì chỉ chờ anh cho ngày giờ ký thôi- Tôi đáp.

- Tuần tới tôi và cô Liên đi Hà Nội giải quyết nốt số vật tư, cậu và ông Biển ở nhà thay tôi ký hợp đồng với B...

Nói vậy tức là hợp đồng đã được ký rồi, việc ăn chia đã thoả thuận, tôi và ông Biển chỉ làm cái việc hợp pháp hoá bản hợp đồng đó thôi. Điều gì sẽ xảy ra nếu sau này hợp đồng gặp trắc trở. Hắn đứng lên vuốt cái đầu bóng nhẫy rồi vỗ mạnh vào vai tôi.

- Phải mạnh dạn lên, rồi mai này công ty sẽ thuộc về tay các cậu chứ còn vào tay ai nữa?

Sau bữa ấy tôi được “đề bạt” từ nhân viên phòng tài vụ lên trưởng ban bảo vệ. Vợ tôi uất lắm, thị vốn có họ xa với bà Nhạn vợ ông chủ tịch. Thị rít qua hai hàm răng:

- Chân lý thuộc kẻ mạnh, dù anh có thanh minh đến mấy hắn cũng chả tin. Thôi, anh cứ để hắn cho tôi, sức nó tôi chỉ búng một cái là đổ...

Bẵng đi một dạo chừng dăm sáu tháng sau những trận bão táp đã ngưng, không ai hề hấn gì, bởi tôi biết các “cụ” đã che chở, những người có liên quan chỉ bị kiểm điểm nội bộ. Nhưng xem ra hắn còn ngờ tôi cung cấp tài liệu cho nhà báo nên vẫn tìm cách hất tôi đi. Một hôm gia đình ông chủ tịch có việc, trước đó mấy ngày vợ tôi đi uốn tóc, sơn sửa móng tay, sắm váy áo, giày dép... cứ y như thị vừa đi mỹ viện về. Thị ngúng nguẩy bảo tôi:

- Ngày mai em phải giúp chị Nhạn tiếp khách. Toàn khách tỉnh không thể ăn mặc dúm dó được.

- Em hôm nay đẹp quá- Tôi buột miệng.

- Đừng nịnh thối - thị cười, dí ngón tay vào trán tôi.

Hôm ấy hắn cũng có mặt tại nhà ông chủ tịch, sau bữa cơm bà Nhạn kéo hắn ra một góc chỉ vào vợ tôi:

- Hẳn anh chưa biết cô này, nó là em gái tôi, chồng nó là trưởng ban bảo vệ chỗ anh. Nghe nhà tôi nói, tới đây sẽ kéo nó lên văn phòng làm thư ký cho ông ấy theo dõi khối tài mậu. Dù sao cậu ấy cũng được học hành tử tế, chắc anh đồng ý?

Hắn há hốc mồm, giọng lắp bắp.

- Không, thưa chị. Cậu ấy là người tốt, cán bộ nguồn của chúng em. Tất nhiên hiện nay chúng em đang thử thách, xin chị hiểu cho.

Chừng hai tuần sau vợ tôi từ nhà ông chủ tịch trở về, thị mở ví ném ra giữa bàn tờ giấy gấp đôi:

- Chị Nhạn gửi cho anh quyết định đề bạt đó, ông chánh văn phòng ạ, giờ thì ông đừng bảo tôi là đồ cám bã nhá- Thị rót nước tồ tồ xuống cái cốc đặt trên bàn- Dẫu sao tối nay vợ chồng mình cũng nên đến nhà hắn, cảm ơn hắn vài câu cho phải phép.

Tối ấy thị mặc chiếc mini jupe, áo cổ rộng đi giày cao gót nom thị khá hấp dẫn. Tối ấy tôi thấy hắn chỉ chăm chắm nhìn vợ tôi, cái nhìn thô tục và đểu cáng. Khi chia tay, hắn tiễn vợ chồng tôi ra tận cổng, hắn bảo tôi:

- Tôi giao việc cho chú là tin tưởng chú lắm, chú phải cố gắng lên nhé...

Khi bắt tay vợ tôi, người hắn như khòm xuống cười đần độn.

- Em về nói với chị Nhạn xin chị ấy cứ tin ở anh, là chỗ thân tình của “cụ”, việc giúp đỡ cậu ấy không chỉ là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ của anh...

Chừng chín giờ thì vợ tôi đi chợ về, thị lay tôi dậy:

- Em vừa mua con béc-giê giống Đức và con mèo Đại Hoàng về cho anh đây. Phen này lũ chuột cống chẳng còn đường mà chạy...

Tôi trở dậy người mệt bã bời. Con Béc chừng ba tháng tuổi người gầy nhẳng, bị buộc bằng sợi dây vải ở xó nhà, con Đại Hoàng thì ngồi dúm dó bên đĩa cơm vợ tôi vừa xúc ra đặt dưới đất. Tôi nhẩm tính con Béc kia phải dăm tháng nữa mới có thể tấn công được lũ chuột, chứ bây giờ sức nó khó có thể thắng nổi chúng.

Bữa cơm mừng nhà mới thị chỉ mời mấy người bạn là những chỗ làm ăn của thị. Có lẽ vừa qua cơn sốt nên uống được hai chén tôi đã phải xin phép mọi người lên giường đắp chăn. Nửa đêm nghe tiếng khụt khịt và tiếng chó sủa nhăng nhẳng phía sau nhà khiến tôi phải trở dậy. Trong ánh sáng mờ mờ tôi nhìn rõ con Béc bị đám chuột cống vây quanh. Chúng tấn công con Béc từ mọi phía, khi con Béc quay về phía này thì con phía sau lao tới. Cuộc đọ sức quyết liệt giữa bầy chuột cống với con Béc ba tháng tuổi, chúng đánh phủ đầu nhằm gieo vào đầu óc nó một nỗi khiếp đảm, dập tắt mối hiểm hoạ sau này.

Cuộc chiến chừng đã lâu, con Béc dường như đã thấm mệt, nó nằm bẹp xuống chống cự yếu ớt. Vừa lúc đó tôi thấy xuất hiện một con chuột lớn từ dưới cống bò lên, con vật to hơn cả con Béc kia, đầu nó trọc lóc, toàn thân phủ một lớp lông trắng. Bầy chuột giãn ra nhường lối cho nó, nó tiến lại phía con Béc. Con Béc há hốc mồm chưa kịp phản ứng thì nhanh như chớp nó lao vào hất tung con Béc lên trời. Con Béc vừa rơi xuống nó lại lao tới... Cứ thế con Béc bị hất lên trời như một túm giẻ rách rơi vào sát chân bể nước, nó đè hai chân trước lên người con Béc, có lẽ nó sẽ xé xác con Béc trong chốc lát thôi.

Tôi vơ vội thanh củi vừa la hét vừa quật túi bụi vào bầy chuột khiến chúng chạy nhảy tán loạn. Vợ tôi choàng dậy, thị lầu bầu:

- Đêm nào anh cũng lục sục la hét chẳng để ai ngủ cả...

Tôi chỉ vào con Béc người bê bết bùn đất, mặt đầy máu bảo thị.

- Nếu không có tôi lũ chuột cống đã ăn thịt con này rồi.

Nhìn thân hình tơi tả của con vật đang nằm rên ư ử dưới chân, thị bực tức đá một nhát hất nó vào cửa bếp.

Đêm sau con Béc không dám ra ngoài, nó nằm trong nhà sủa đàn chuột đi lại rậm rịch phía sau, điều đó càng làm tôi khó chịu. Hôm sau, trước lúc đến cơ quan tôi chạy mua mấy gói thuốc diệt chuột, phen này quyết diệt bằng hết lũ chuột khốn kiếp kia. Tối ấy tôi phi hành mỡ thơm phức rồi trộn cơm với thuốc chuột rải từ miệng cống suốt dọc đường đi của chúng và chuẩn bị một cái tải để sớm mai nhặt xác. Buổi sớm hôm ấy tôi dậy hơi muộn, tôi nghe tiếng vợ tru tréo:

- Thôi, thế là anh giết tôi rồi! Giết tôi rồi...

Tôi vùng dậy chạy ra ngoài xem vợ tôi la lối cái gì, thị nắm lấy cổ áo tôi giật mạnh.

- Tối qua anh bỏ thuốc chuột? Con Đại Hoàng ăn phải bả chuột chết rồi. Ôi, con mèo dòng giống của nhà vua mà tôi phải nhọc công mới tìm mua được...

Tôi bế con mèo lên tay, con vật còn nóng và đang thoi thóp, tôi quát thị:

- Đừng có tru tréo lên thế, nhanh lên pha cho tôi ít nước đường, tôi sẽ giải độc cho nó.

Tôi hấp tấp đổ từng thìa đường cho con vật khốn khổ, nó uống được vài thìa thì nôn ra, tôi lại đổ tiếp để nó nôn ra bằng hết thì thôi. Tôi ủ nó trong lòng bàn tay của mình cho đến khi nó mở được mắt, vẫy cái đuôi bé xíu, vợ tôi khi đó mới reo lên:

- Thật phúc cho mày nhé, nếu tao không phát hiện sớm thì mày đã toi mạng rồi. Giống mèo Đại Hoàng này quí lắm anh ạ...

Ngày tháng cứ trôi qua, con Béc và con Đại Hoàng mỗi ngày một lớn, lông nó bóng mượt nom hùng dũng lắm. Thế nhưng con Béc hình như chưa quên trận chiến đêm nào với đám chuột, nó chỉ hực hực ra oai, dường như không thèm chấp đám chuột cống hôi tanh kia. Con Đại Hoàng thì biết sức mình, vả lại nó thuộc dòng giống quyền quí cao sang, nó sinh ra đâu phải để bắt chuột? Tuy nhiên, lũ chuột nhắt trong nhà thấy bóng nó là khiếp vía kinh hồn. Thỉnh thoảng nó tóm được một con để vờn cho vui, như ngầm bảo với bà chủ rằng: “Tôi có ích với bà lắm đấy...”. Còn đám chuột cống cả con Béc và con Đại Hoàng đều làm ngơ, giữa chúng đều như có sự thoả thuận ngầm: “Tốt nhất là chúng ta không nên động tới nhau...”.

Tôi đoán thế. Mỗi lần ra sau nhà nhìn thấy con đường đi của lũ chuột người tôi bứt rứt không yên. Con đường của lũ chuột hôi hám mòn hũng xuống, từ đây chúng toả đi các ngả tới bệnh viện, vào trại chăn nuôi, sục vào các bếp, kho lúa... gieo rắc bệnh tật và nỗi kinh hoàng cho không ít người. Tôi nghĩ phải chặn con đường của chúng. Xây bịt cái cống kia thì không được, vì đây là lối thoát nước của cả phố và cũng là lối thoát duy nhất của hồ nước về mùa mưa. Chỉ còn cách là lấy lưới sắt rào lại, buộc chúng phải tìm lối đi khác. Nghĩ thế và tôi làm thế.

Đêm ấy tôi mở cửa sổ nhìn ra phía sau, trong ánh trăng suông tôi thấy cơ man là chuột. Chúng chạy nhông khắp sân giếng, rúc rít nghe thảm thiết lắm. Thế nhé, từ nay chúng bay tìm đường khác mà đi, tao kinh tởm cái mặt chúng mày lắm rồi. Tôi cảm thấy sướng nở từng khúc ruột.

Vợ tôi về khá muộn, thị ngã vào lòng tôi. Mấy tháng nay tôi thấy thị như người dở chứng, thỉnh thoảng lại như thế, tôi đã cố hết sức mình nhưng không thể nào thoả mãn được ngọn lửa tình đang ngút lên trong người thị. Dường như đã thoả, thị xoa đầu tôi:

- Chiều nay em lên chỗ sếp anh, lấy cho đứa bạn chữ ký, ông ấy khoe với em tới đây được đề bạt lên tỉnh. Nom ông ta có vẻ thô kệch nhưng mà tình cảm lắm nhé...

- Ừ, tình cảm...

Tôi chỉ ậm ừ cho qua chuyện, bởi lúc này tôi buồn ngủ quá. Trong giấc ngủ hình như tôi nghe thấy tiếng rục rịch cứ y như có người đang đào bới một cái gì đó dưới nền nhà. Tôi bật đèn trở dậy và rùng mình thấy một đàn chuột đang chạy nhảy giữa nhà, hình như chúng đang hát một bài ca của loài chuột. Chúng đứng quanh con chuột già to nhất có bộ lông trắng muốt với dáng vẻ đường bệ, đôi mắt tinh ranh sắc sảo. Con chuột này chắc đã thành tinh, hắn đang ngửa mặt lên trần nhà, hàm răng vàng khè mòn vẹt. Mỗi lần nó rúc lên một tiếng khiến cả đàn chuột cùng rúc theo. Con Béc và con Đại Hoàng giương mắt nhìn lũ chuột một cách vô cảm. Tôi điên tiết vớ chiếc ghế đẩu ném vào giữa đàn chuột, chúng chạy tán loạn, con lao qua cửa sổ, con lao vào gậm giường, rồi kéo nhau ùn ùn qua lỗ cánh cửa bị chúng vừa khoét. Con chuột già khựng lại, nó giương đôi mắt nhìn tôi như thể hăm doạ, loáng một cái nó biến mất như một vệt sáng. Sớm ngày ra tôi thấy mấy đống đất cao như ụ mối quanh các chân tường.

- Thôi chết rồi, đêm qua lũ chuột đào đường hầm qua nền nhà tôi...

Lúc đó vợ tôi đã dậy, nhìn các đống đất và các hang hốc quanh chân tường, giọng chị thất thanh:

- Không khéo sập nhà mất, chúng đào lủng hết chân móng nhà rồi còn gì. Tại sao lại thế này nhỉ?

Tôi chỉ vào chiếc lưới sắt rào ở miệng cống.

- Đêm qua tôi rào cái này vào đây...

Mặt thị đanh lại rít lên.

- Ai bảo ông chặn đường đi của chúng? Đây là con đường chúng sinh sống, dẫu ông có ngàn lần bịt lại cũng không cản nổi bước chân của chúng đâu...

Thị gào lên rồi giật tung tấm lưới sắt ra:

- Chúng ta cần phải sống chung với lũ chuột, ông hiểu chứ?

Tôi không thể cãi lại thị, hình như thị nói đúng.

Và bây giờ, đêm đêm tôi nghe tiếng đàn chuột rồng rắn nhau qua chiếc cống cạnh nhà tôi, tiếng chúng rúc rít nghe rợn lắm.

Ngày 21-12-1995