Thứ Năm, 23 tháng 4, 2015
VN nằm trong 10 nước kiểm duyệt thông tin khắt khe nhất thế giới
Người dịch: Trần
Văn Minh
Ảnh minh họa. Nguồn internet
Danh sách 10 nước kiểm
duyệt thông tin gắt gao nhất thế giới của Ủy ban Bảo vệ các Nhà báo là một phần
trong bản công bố hàng năm của chúng tôi về tấn công báo chí. Toàn bộ bản công
bố này sẽ được phát hành vào thứ Hai, ngày 27 tháng 4, lúc 11 giờ sáng (giờ
miền Đông, Hoa Kỳ).
Các quốc gia đàn áp, đe dọa bỏ tù, hạn chế
Internet để bịt miệng báo chí
Eritrea và Bắc Triều
Tiên là nước đứng nhất nhì trong số những nước có chế độ kiểm duyệt chặt chẽ
nhất trên thế giới, theo một danh sách do Ủy ban Bảo vệ các Nhà báo soạn thảo
về 10 quốc gia với môi trường báo chí bị giới hạn nhất. Danh sách này dựa trên
nghiên cứu về việc sử dụng các chiến thuật từ bắt bỏ tù và các luật lệ đàn áp
đến sách nhiễu các nhà báo và hạn chế truy cập Internet.
Ở Eritrea, Tổng thống
Isaias Afewerki đã thành công trong chiến dịch đè bẹp báo chí độc lập, tạo ra
một bầu không khí truyền thông ngộp thở đến nỗi ngay cả các phóng viên của hãng
tin nhà nước cũng sống trong nỗi lo sợ bị bắt giữ. Nỗi đe dọa bị tù tội đã
khiến nhiều nhà báo chọn lưu vong hơn là nguy cơ bị bắt giữ. Eritrea là nhà tù
tệ hại nhất Phi Châu đối với nhà báo, với ít nhất 23 người bị giam giữ – không
ai trong số họ được xét xử tại tòa án hoặc thậm chí bị buộc tội.
Lo sợ sự lây lan của
các cuộc nổi dậy Mùa xuân Ả Rập, Eritrea đã bỏ kế hoạch cung cấp Internet di
động cho người dân vào năm 2011, hạn chế khả năng tiếp cận thông tin độc lập.
Mặc dù Internet có sẵn nhưng được kết nối với hệ thống đường dây điện thoại nhà
chậm chạp và ít hơn 1% dân số lên mạng, theo số liệu của Liên minh Viễn thông
Quốc tế Liên Hiệp Quốc. Eritrea cũng có số người sử dụng điện thoại di động
thấp nhất thế giới, với chỉ 5,6% dân số sở hữu điện thoại di động.
Tại Bắc Hàn, 9,7% dân
số có điện thoại di động, con số này không bao gồm điện thoại nhập lậu từ Trung
Quốc. Ở thời đại Internet toàn cầu, mà chỉ có một số ít cá nhân có quyền thế
mới có thể truy cập, một số trường học và các cơ sở chỉ có thể truy cập vào
mạng nội bộ được kiểm soát chặt chẽ. Và mặc dù với sự xuất hiện của cơ quan
thông tấn AP tại Bình Nhưỡng vào năm 2012, nhà nước nắm chặt chương trình tin
tức đến nỗi bản tin đã phải bị sửa đổi lại để loại bỏ ông chú bị thất sủng của
Kim Jong Un ra khỏi hồ sơ lưu trữ sau khi ông ta bị hành hình.
Các chiến thuật được
Eritrea và Bắc Hàn sử dụng phản ảnh với những mức độ khác nhau ở các nước áp
bức khác. Để nắm chắc quyền lực, chế độ áp bức kết hợp các phương tiện truyền
thông độc quyền, sách nhiễu, theo dõi, đe dọa cầm tù nhà báo và giới hạn sự gia
nhập của nhà báo vào các phong trào bên trong đất nước của họ.
Bỏ tù là hình
thức hăm dọa và quấy rối hiệu quả nhất được sử dụng để đối phó với nhà
báo.
Bảy trong số 10 quốc
gia có chế độ kiểm duyệt khắt khe nhất – Eritrea, Ethiopia, Azerbaijan, Việt
Nam, Iran, Trung Quốc và Myanmar – cũng nằm trong số 10 tên cai ngục tồi tệ
nhất đối với các nhà báo trên toàn thế giới, theo cuộcđiều tra hàng năm về ngục tù của
CPJ.
Hơn một nửa trong số
các nhà báo bị giam cầm trên toàn cầu bị buộc tội chống nhà nước, gồm cả ở
Trung Quốc, cai ngục tồi tệ nhất trên thế giới và nước đứng thứ tám về kiểm
duyệt báo chí. Trong số 44 nhà báo bị bắt giam – con số lớn nhất đối với Trung
Quốc kể từ khi CPJ bắt đầu cuộc điều tra ngục tù hàng năm vào năm 1990 – 29
người bị giam giữ dưới tội danh chống nhà nước. Các quốc gia khác sử dụng tội
danh đó để đè bẹp những tiếng nói chỉ trích bao gồm Saudi Arabia (đứng thứ ba
về kiểm duyệt), nơi chế độ quân chủ cầm quyền, không hài lòng với việc bịt
miệng bất đồng chính kiến trong nước, đã hợp tác với các chính phủ khác trong
Hội đồng Liên minh vùng Vịnh để bảo đảm rằng sự chỉ trích lãnh đạo trong bất kỳ
nước thành viên nào sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
Tại Ethiopia – thứ tư
trong danh sách các nước có chế độ kiểm duyệt khắt khe nhất của CPJ – sự đe dọa
tù tội đã góp phần làm gia tăng nhanh chóng số nhà báo lưu vong. Nghiên cứu của
CPJ cho biết, trong một cuộc đàn áp rộng rãi các blogger và các nhà xuất bản
độc lập vào năm 2014, hơn 30 nhà báo đã bị buộc phải bỏ chạy. Luật chống khủng
bố năm 2009 của Ethiopia, hình sự hóa bất kỳ tường thuật nào mà chính quyền cho
là “khuyến khích” hoặc “cung cấp hỗ trợ tinh thần” cho các nhóm bị cấm, đã
giáng nặng lên 17 nhà báo đang bị giam giữ ở đó. Việt Nam (đứng thứ sáu về kiểm
duyệt) sử dụng một điều luật mơ hồ chống việc “lợi dụng các quyền tự do dân
chủ” để bỏ tù các blogger, và Myanmar (đứng thứ chín về kiểm duyệt) dựa trên
Đạo luật Bí mật Nhà nước năm 1923 để ngăn chặn các tường thuật chỉ trích quân
đội.
Truy cập internet bị hạn
chế dữ dội ở
các nước dưới sự cai trị của đảng Cộng sản như Bắc
Triều Tiên, Việt Nam, Trung Quốc và Cuba.
Ở Cuba (đứng thứ 10 về
kiểm duyệt), Internet chỉ dành cho một phần nhỏ dân số, mặc dù đầu tư từ bên
ngoài để đưa đất nước nối mạng internet. Trung Quốc, mặc dù có hàng trăm triệu
người sử dụng Internet, đã duy trì một “Vạn lý hỏa thành”, một sự pha trộn tinh
tế giữa con người kiểm duyệt và công cụ công nghệ, để ngăn chặn các trang mạng
chỉ trích và kiềm chế phương tiện truyền thông xã hội.
Ở những nước có công
nghệ tiên tiến như Trung Quốc, hạn chế Internet được kết hợp với sự đe dọa tù
đày để bảo đảm rằng những tiếng nói chỉ trích không được phổ biến trên mạng. Ba
mươi hai trong số 44 nhà báo bị bắt giam của Trung Quốc đã làm việc trên mạng.
Ở Azerbaijan (thứ năm
về kiểm duyệt), nơi có rất ít phương tiện truyền thông truyền thống độc lập,
luật phỉ báng hình sự đã được mở rộng đến các phương tiện truyền thông xã hội
và mang một án tù sáu tháng. Iran, nước thứ bảy về kiểm duyệt, có một trong các
chế độ kiểm duyệt Internet khắt khe nhất trên thế giới với hàng triệu trang web
bị chặn; Iran cũng là nhà tù tồi tệ thứ hai của các nhà báo, với 30 người sau
song sắt. Nhà chức trách ở đó bị nghi ngờ về việc thiết lập các phiên bản giả
của các trang web phổ biến và công cụ tìm kiếm như là một phần của các kỹ thuật
giám sát.
Sự sách nhiễu của
chính quyền là một chiến thuật được sử dụng ít nhất năm nước trong nhóm các
quốc gia kiểm duyệt khắt khe nhất, bao gồm Azerbaijan, nơi văn phòng bị lục
soát, các nhà quảng cáo bị đe dọa, và áp đặt cáo trạng để trả đũa như tàng trữ
ma túy lên các nhà báo. Ở Việt Nam, nhiều blogger bị đặt dưới sự giám sát trong
một nỗ lực để ngăn cản họ tham dự và đưa tin về các biến cố. Tại Iran, người
thân của nhà báo bị nhà cầm quyền triệu tập và cho biết họ có thể bị mất việc
làm và trợ cấp hưu trí vì việc làm của nhà báo. Và ở Cuba, nước đã có một số
tiến bộ, gồm nối lại quan hệ ngoại giao với Mỹ và đề nghị chấm dứt sự cai trị
của Castro vào năm 2018, một số ít nhà báo độc lập cố gắng đưa tin trong nước
vẫn bị quấy rối và giam giữ ngắn hạn.
Hạn chế sự đi lại của
các nhà báo và ngăn cấm phóng viên nước ngoài cũng là một thủ thuật thông
thường được sử dụng bởi các chính quyền kiểm duyệt. Ở Eritrea, phóng viên quốc
tế thực thụ còn lại cuối cùng đã bị trục xuất vào năm 2007, và một số ít các
phóng viên bên ngoài thỉnh thoảng được mời để phỏng vấn tổng thống bị giám sát
chặt chẽ; ở Trung Quốc, phóng viên nước ngoài phải chịu sự chậm trễ bất thường
trong thủ tục đơn xin nhập cảnh.
Bốn quốc gia kiểm
duyệt nặng nề gần lọt vào danh sách này là Belarus, Equatorial Guinea,
Uzbekistan và Turkmenistan, tất cả đều có ít hoặc không có phương tiện truyền
thông độc lập và được đóng chặt đến nỗi khó có thể tìm được thông tin về các
điều kiện cho các nhà báo.
Danh sách các nước
kiểm duyệt khắt khe nhất chỉ đề cập những chính quyền kiểm soát chặt chẽ các
phương tiện truyền thông. Ở một số nước, đặc biệt là Syria, điều kiện cực kỳ
nguy hiểm và các nhà báo đã bị bắt cóc, giam cầm và giết chết, một số do lực
lượng trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad nhưng cũng do các nhóm chiến
binh như Nhà nước Hồi giáo.
____
Danh sách 10 nước:
Nguồn: https://anhbasam.wordpress.com/2015/04/23/3770-10-nuoc-kiem-duyet-thong-tin-khat-khe-nhat-the-gioi/