văn việt: ngậm ngải tìm trầm

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

ngậm ngải tìm trầm

Trần Vàng Sao

lúc này

có nhiều người đi buôn trầm

và tìm trầm trở nên giàu có

của tiền tiêu không hết.

tôi cũng muốn làm như thế

mà chưa làm được

Trầm

tôi có thể bỏ quên nhiều điều

như kẻ mất trí nhớ

không biết mình là ai

tôi thành thật nói ra điều dại dột này

cảm ơn những người tử tế

một hai ba bốn năm sáu

bảy tám chín mười

hiện nay hôm qua

con chim đậu trên hàng tre trước nhà khi không kêu lên một tiếng rồi bay đi thả ngọn lá tre rụng xuống ao không có nước

tu huýt thổi tu tu đầu xóm

người đàn bà mặc áo nối bỏ gánh xuống vào quán đứng vấn thuốc hút

khuya lính ngoài lô cốt đi tuần bắn súng chỉ thiên

con chó chết nổi cái bụng trắng dưới sông

một thằng điên đội cái giỏ tre đựng giẻ rách

chai chén dây chuối dây thép xanh đỏ trắng vàng

tôi nói thật to tôi chưa chết được thôi cứ sống cho hết đời

con cái tôi sau này sẽ có cơm ăn nhiều hơn tôi

gió đã thổi ngược

ở trên trời con diều giấy đứt dây lộn đầu rớt xuống đất

đứa bé nhìn theo khúc đuôi mắc trên ngọn cây

rồi cầm cái ống tre không đi giữa đồng

mưa bắt đầu rớt trong lá cây

hơi đất có bốc thêm mùi rơm cháy

tôi đi không thấy dưới đất

gió thổi mạnh không đội nón được

tôi để đầu trần mưa ướt

tháng năm trời mưa không lâu

tôi bước vào nhà để cái nón trước cửa

ba đứa con ngồi trong góc nhà nhìn tôi

mấy cái chân thò ra khỏi những miếng giẻ rách nằm yên không động đậy trên mặt đất

đứa lớn đứng dậy chụi mắt ra ngồi ôm chân trước cửa

tối khuya mẹ mới về

nước chạy giọt ướt sau xương sống

tôi rùng mình nhìn mấy bát hương trên bàn thờ

con nhện sa trước mặt

tôi không có gì hết

bốn mươi mấy tuổi còn cúi lượm hai giác bạc bán phong long cúng khăm tháng ở ngã ba đường

rồi ngó trước ngó sau

như người không có việc chi làm

đứng chắc lưỡi ngó trời chơi

● qua được một ngày

đang ăn ngậm miệng lại

không biết bữa sau phải ăn chi

tức như thằng hề không chọc được ai cười

người nhắc tuồng đã bỏ quên sách

đứng ngó khán giả qua cánh gà

tôi chỉ còn biết đằng hắng trong cổ

không biết sống để làm gì mà cực quá sức

buổi chiều hai đứa bé ngồi dưới cái dù du giữa chợ nhìn mưa giọt trên đống chai bể

ông già quét rác úp cái mũ lác rách lên mặt nằm trên sạp gỗ kê hàng hát bài đêm khuya dựa gôc cây bòng

tôi vấn một điếu thuốc

nước ướt giấy rách thuốc dính cả hai tay

tôi hết thèm

con nhện sa trước mặt

tôi không còn gì hết

hai bàn tay mười ngón

hai bàn chân mười ngón

trên càng xe và trong bùn đá

tôi đứng giữa ngã ba đường và nơi đông người qua lại

chờ các ông các bà kêu một tiếng tôi dạ to

cái lục lạc kẽm
kêu lanh canh

tôi xin thêm hai giác nữa đường xa nhiều dốc buổi trưa trời nắng phải uống nước nhiều

tôi muốn làm thằng hề chùi hai ống tay áo lên mặt giả đò khóc cho người mặt đỏ đội mũ thẻ ngang chỉ vào mặt chưởi bới

sau đó màn khép lại

người cầm chầu bỗng đánh trống liên hồi

● tôi qua cầu tôi lên dốc

một dốc hai dốc rồi ba dốc

con nhện sa trước mặt

bùn đá cát đất

con nhện sa trước mặt

buổi trưa đứng bóng

sáng sớm chưa thấy đường

tối khuya không còn người

tôi chạy

tôi thở

trong nắng giữa mưa

đứt hơi

● như khúc củi mục lâu ngày rớt xuống vũng nước xoáy trong mùa lụt

tôi vỡ tan dần ra từng miếng

còn lại cái ròn

cháy đen

và hôi chua

con nhện sa trước mặt

tôi không còn có nước mắt nữa

● một thằng câm chấp hai tay sau lưng đứng dựa cột điện nhìn một thằng điên không mặc quần áo nhai một nắm giẻ rách đi qua

thằng câm lắc đầu bỏ đi

hết nước rồi

thằng điên nhả nắm giẻ rách ra nhổ một bãi nước miếng nhắm hai mắt lại cười hố hố nói to

mọi người hãy hoan hô tôi muôn năm

và thổi điệu kèn long trọng cúi mình sát đất kính chào ngài rất thánh rất phật là tôi

cho tôi được sống đời ở trên trời cũng như ở trên đất

tôi ra lệnh không ai được như tôi

chỉ có tôi

chỉ có tôi là không phải người đến ở với các người

a ha

này các người không bao giờ dám không mặc quần áo đi ra đường

hãy nhảy múa với tôi để được tự do

a ha

hai người mặc quần áo lính chỉ tay vào mặt thằng điên đuổi đi

thằng điên úp hai tay vào mặt nhìn hai người lính qua kẽ ngón tay cười hi hi

rồi bỏ chạy

vẫn còn lính chưa hết giặc

đừng khóc nữa để còn sức và nước mắt sau này mà cười

thôi thôi

cha mẹ tôi dại đẻ cái đầu tôi ra trước rồi

tôi lại không có cái miệng của ông lão tử

hu hu

● thằng điên nói như thế

người nào ngậm khít hai hàm răng ngó thẳng vào mặt tôi như thế

tôi là người thật thà

chưa bao giờ được ăn no

hai mươi năm kéo xe không đội được một cái nón lành

mấy đứa con đói bụng không thấy nhớ tới bữa

một củ khoai hai củ khoai

ba củ khoai hà ăn một nửa

đứa lớn củ nhỏ đứa nhỏ củ lớn

nuốtlớn củ nhỏ đứa nhỏ củ lớn

ẳng vào mặt t3 ́nh chào ̣p gỗ kê hàng hát bài đêm khuya dựa gôc cây bòng

cả vỏ nhai cả xơ

cứt ỉa ra khi cứng khi lỏng

xanh đỏ trắng vàng

người nào lại ngậm khít hai hàm răng ngó thẳng vào mặt tôi như thế

tôi không phải là đứa ăn cắp đi ngoài cửa ngó lơ giả đò hỏi thăm nhà

tôi nghỉ chân ở đây chờ khách

có tử tế xin miếng nước lạnh

● cây không xuống nước cũng khô

bốn mươi mấy tuổi vẫn còn cong lưng cúi đầu vừa thở vừa chạy

chưa tới thời chó không ăn cứt

● này đứa kéo xe nhà có điềm viền tua vàng tua bạc lục lạc đồng leng keng

mầy lên dốc còn ngoái đầu nhìn tau cười chọc tức

mầy nhún càng xe đánh cao hai chân làm bộ

mầy la hét ồn ào

mặc cái áo của chủ vất đi

mầy tưởng mầy là ông trời

mầy rung to lục lạc cười tau mặc áo vá đi dép mo cau

tau mở miệng không ra

xe qua cầu tau nghiến hai hàm răng lại

không lau mồ hôi được

mày nhổ nước miếng lượn xe cho bánh kêu lạo xạo

trên lưng mầy má và cổ của chủ mầy rung lên

tau thở không kịp cố chạy cho đều bước

con ơi đừng tưởng như thế là sướng

hết kéo xe mày phải lau khu cho những đứa con nít gọi mầy bằng thằng

● nửa đêm nằm ngủ tôi thấy những bông cỏ gai khô gió thổi lăn trên mặt

mồ hôi chảy lạnh sau xương sống

những tia nhọn và sắc trong da thịt tôi

tôi muốn mửa

tôi cúi đầu thấp xuống

gió đập vào hai mắt

tôi không thấy gì hết tôi không nghe gì hết

cây cối hai bên đường rung giật lên từng cơn

tôi đang xuống dốc

chiếc xe vồng lên

hai chân tôi cứng lại

càng xe gãy đâm suốt qua lưng tôi

người khách xếp dù che mặt bỏ chạy

tôi nằm ngửa nửa người mắc trên càng xe không có máu

mẹ tôi cầm chén cơm có cắm đứng hai chiếc đũa tre

hương thắp không có mùi

ngày còn sống sao không thấy được chén cơm to đầy như thế

mấy đứa con tội mở to mắt nhìn chén cơm

vợ tôi đứng cúi đầu ôm chiếc chiếu rách và mấy sợi dây dừa

không biết có ai biết tôi còn mấy đồng bạc trong cái bao thuốc bẹ chuối

tôi mở mắt

trời mưa

mấy miếng mo cau che không hết chỗ dột

cả nhà thức dậy nói chuyện

● chuyện một bà ăn chả nhả bã

chuyện con kia còn nhỏ lấy quần đen dánh vào đầu người ở

hai đứa nhỏ hàng xóm quăng bánh mì cho chó ăn chơi là chuyện của con tôi

chuyện của vợ tôi chuyện ngoài đường chợ

hai người bán cá bán rau chưởi nhau ăn cắp ăn trộm

mấy đứa bán đậu phụng rang giành khách đánh nhau

tôi kể một người cuốc đất trồng khoai được một cục vàng to bằng bắp chuối

chuyện chưa hết mấy đứa con đã co chân nằm ngủ

chờ tạnh mưa tôi ngủ cho tới sáng

● xe lên dốc

tôi cúi xuống thở

xe lên dốc

tôi úp tôi lên càng xe tôi nín thở

xe lên dốc

tôi cong tôi lại kéo chân từng bước tôi đứt hơi

mặt trời trên đầu mặt trời sau lưng mặt trời trước mặt mặt trời dưới đất mặt trời trong mắt trong miệng trong mũi trong tai trong tóc

mặt trời tan trong thân thể tôi tối đen

da thịt khô nhão nguyên tắc máu

● tôi ngửa bàn tay ra

nhìn đồng bạc rớt xuống

trời không có gió

tôi nói to không được

xe lên dốc xin cho thêm ít giác

● chẳng có khi nào tôi nhớ ra tôi

cũng không soi gương để thấy mình mặt ngang mặt dọc

buổi sáng vục nước vào hai bàn tay quệt qua cái mặt rồi kéo vạt áo lên lau

nửa đêm thức dậy chân tê biết mình đói bụng

uống một miếng nước lạnh nhức hai hàm răng

trở lưng quay mặt vào phên

nằm nghe con nói mớ

trước cuộc đời muốn chửi mả cha

hài hàm răng ngậm cứng

giận mình làm thinh không khóc không la

đến bữa ăn đánh con chưởi vợ

coi trời đất chẳng ra gì

khi đứng đường ai kêu xe lại dạ

mở trần giũ đệm hạ càng xe nói nhỏ mời bà mời cụ lên

rồi cong lưng nín thở chạy hộc tốc

cố tránh ổ gà cho khách khỏi xóc

để nài thêm ít giác

đỡ tiền gạo cho vợ

● chẳng có gì phải nhớ

bạn bè gặp nhau bụng không đứng uống một ly rượu buổi chiều trong quán

nói chuyện đời chơi

thêm một ly nữa để thấy trời ngoài mái tranh thấp một chút

ngó ly rượu đầu tràn cười to vào mặt nhau

một hai ba

rồi năm sáu bảy thằng

đứa ngồi đứa đứng

đứa mặt đỏ như mặt trời sắp lụt

đứa mặt tái như mồng gà mái chết dịch

rót thêm ba bốn ly nữa

việc gì mà phải nhớ

vợ có đi ngang cũng lấy nón che mặt giả đò không thấy

con có đứng nhìn kêu cho một cái kẹo rồi đuổi về

mưa tháng năm còn lâu mới thấm đất

một đời ta còn kéo xe

một đời mầy còn đi ở

một đời nó còn quét chợ

chưa chết thì cứ sống xem cực tới đâu cho biết

chó không ra chó người không ra người như con trùn còn ăn được đất

một ngày qua hai ngày qua

vợ con đau không có tiền mua gạo

ăn rau chấm nước muối trừ bữa

hết một tháng hết một năm hết ba bốn năm

diềm xe vá chỗ này rách chỗ khác

thêm một ly nữa

cho bọn nhà giầu đi qua ngó thấy cay mắt

những thằng kéo xe thiên hạ ngồi trên đầu muốn làm ông trời

một đời ta ba đời nó

bỏ hết cả

bỏ hết

chẳng còn gì phải nhớ

uống nữa đi

nhắm từng chút cho rượu thấm vào não tủy

cha cũng chết rồi mà mẹ cũng qui thiên

còn mấy đứa con ghẻ sài hôi hám

ha ha

mả cha cuộc đời

mả cha bây mả cha cả làng cả nước bây

tôi đây trói mình vào hai bánh xe

tôi lăn theo lăn theo

lộn ngược trời đất

lộn ngược ruột gan

không biết nắng không biết mưa trên đầu dưới chân

ngủ hay thức hai con mắt vẫn mở to

sáng như tối

ngày như đêm

này những thằng trời sinh ra kéo xe những đứa trời sinh ra quét chợ những con trời sinh ra bán nước chè những đứa đi ở những thằng ăn mày

tới đây

nghe tôi hát và làm trò tôi chơi

tôi hát kể thằng điên say

bắt đầu bằng một chén rượu cặn trong đám cưới nhà giầu bị đuổi ra khỏi cửa ngõ

thằng điên cầm vắt xôi và một miếng thịt la to

cha mẹ ơi không sống dậy mà ăn xôi thịt

thằng điên để miếng thịt và vắt xôi ngay giữa đường quỳ xuống chấp tay van vái khóc thảm thiết

rồi vùng dậy bỏ chạy cười ha ha

ra tới chợ thằng điên ngồi xếp bàn dưới đất lượm một cái lá bánh le lưỡi liếm

mặt cắt không có một giọt máu

uống nữa đi uống nữa đi

em ơi em bán thêm anh hai giác ốc

uống nữa đi

hỡi những thằng ăn rau heo ăn

uống nữa đi

suốt ngày này coi như mưa to gió lớn

uống để đi bằng cái đầu và thấy ông trời ở dưới hai chân

uống đi

cực cả đời đâu phải một bữa mà lo

em ơi cho anh xin một chút nước ốc

chẳng có gì quên

chẳng có gì nhớ

chẳng cần biết gì nữa

tôi tên là nguyễn văn dạng

hai mươi năm kéo xe

nghe chưa em

tay em thơm mùi chanh mùi sả

● tôi tên là nguyễn văn dạng

hơi hai mươi năm kéo xe tay

cực quá sức

cực không biết bao giờ cho hết cực

cái áo cánh thân sâu đen thân trước trắng

chỗ vá vải dù chỗ vá vãi to

cha chết ngày mồng một tết phải để ngày mồng ba mới cúng

nhiều lúc giận vợ giận con tức cuộc đời muốn bỏ xứ mà đi

rồi khuya về lại thức vợ dậy đưa thêm tiền ngày mai mua gạo

có khi chạy cả ngày tối nhức hai con mắt không ngủ được

nằm tính chuyện với vợ

trời mới mưa một ngày gạo đã thua nửa lon

tới lúc lụt chỉ còn ôm hai chân ngồi ngó trời ngó nước

xe không chạy

chợ không đông

không ai thuê gánh hàng chùi thớt

đi mượn gạo có ai thương cũng không dám cho quá ba lon

sợ trả không nổi để lâu ngày thêm mất lòng mang tiếng

ngồi nghĩ không biết vì sao ông gánh dưa trên tờ bạc một đồng lại ở trần

hơn bốn mươi tuổi mình không có một cái áo lành

mùa đông mấy đứa con rúc vào cái bao bố

chân thò ra những chỗ rách

tính hết nước không biết làm sao cho khỏi cực

ngó chung quanh cùng mình

không kể những thằng kéo xe

mụ tạo bán nước chè

ông dẫn hát chầu văn

mụ màng bán cháo gạo

mụ năm thương bán cơm hến

thằng lô làm thợ điện

con lủi bán bánh bèo

mụ lười gội đầu

con phụ đi ở

bác cai chèo đò

ông xin quét chợ

thằng dưa gác cửa trường hát

chẳng có con nào thằng nào cất đầu lên nổi

đứa nào đi cũng chạy

đứa nào làm hết hơi còn đưa tay quệt mồ hôi trán

con cái ở trần tắm sông dang nắng

trời mới sáng ra chợ ngả cái chén gỗ chờ xin vá cháo gạo phát chẩn

ngó người ta cùng mình

người này tới người khác

từ đầu đến chân

tính hết nước không làm sao khỏi cực

chạy hết sức cơm cũng không dư trong nồi

hoạ may trời rớt xuống giữa nhà cho một cục vàng

hay như ngày trước

ngậm ngải tìm trầm

một hóa long hai xong máu

cho hết cuộc đời đi

kể chi

thôi mình ơi

ngủ mai còn ra chợ sớm

giấc ngủ không tới hai con mắt còn cay

tôi nói chuyện ngầm ngải tìm trầm

● người đó ngậm ngải vào núi tìm trầm

dặn vợ con ở nhà chịu khó chờ ba tháng

người đó cứ đi đi mãi sâu vào núi

không có đường ra không có đường vào

trầm

vợ con tôi đói đang ngó mắt qua cửa sổ

trầm

vợ con tôi đói đang thóp bụng tính từng ngày

trầm

trời chưa sáng

một ngày

trời mới tối

hai ngày

nửa khuya tỉnh dậy

ba ngày

tràm

tôi cứ đi

rừng và lá trước mặt

lá và rừng sau lưng

ngải trong miệng không đắng không cay không ngọt

ngải trong miệng tôi cứ đi

trầm

nửa đêm trong giấc ngủ tôi thấy những mũi nhọn thốn trong ngực tôi

những tia máu

những rổ rau như cỏ luộc chấm với nước muối sống

vợ tôi ngồi ăn cay con mắt

cái bụng đau quan sát của thằng con út mười lăm tháng

những đêm mùa đông không một que củi

gió thổi qua lỗ phên rách

trầm

tôi không còn nhớ tháng nhớ ngày

tôi cứ đi

trầm

những miếng thịt

những chén cơm trăng đơm đầy

nải chuối chín vàng và mùi hương thắp trên bàn thờ

trầm

tôi vấp ngã

tôi đứng dậy

tôi chạy

tôi ngậm chặt miệng lại

tôi đi

ba tháng mười ngày mười ngày ba tháng

mặt trời mọc

mặt trời lặn

hết đêm đến ngày

hết tối đến sáng

không kể mưa không kể nắng

trầm

rồi tôi thấy đói

rồi tôi thấy khát

hai mắt tôi mờ tôi quỵ hai chân

tôi cố sức đứng dậy

tôi đi tôi đi nữa

ngải không còn ở trong miệng

tôi không nhớ gì hết

trầm

vợ con tôi

cơm cơm

và gió

trời ơi gió

gió bắt đầu trong lá cây

mùi thơm của cỏ và nhựa nứt ra

gió hút qua thung lũng và vào vách đá

gió xoáy giữa những hốc núi hai bên vực thẳm như con thú chạy hộc hơi

gió hút

trong hang

tiếng dội ngược tắt nghỉn

tôi đứng không vững

trời ở trên đầu

trời ở dưới chân

tôi ở giữa trời giữa đất

gió thổi nhấc tôi lên

tôi nhìn ở đâu cũng thấy vợ con tôi

trầm

dễ sợ

trầm

tôi bước tới

một bước hai bước

trầm

vợ con tôi và những chén cơm đầy

trầm

tôi không còn biết trời đất gì nữa

nửa đêm tôi tỉnh dậy

tiếng vỏ cây nứt và lá rụng

một con chim vỗ cánh bay vụt ra khỏi lùm cây

sương có trăng mù trắng dưới suối

tôi rùng mình

tức thở

trong ngực tôi như có cục đá chặn lại

tôi cúi người thấp xuống

hai đầu gối nhức tôi không đi được nữa

tôi bò

quần áo mục nát

tôi bò

ngải ngải

miệng lưỡi tôi khô queo lại

ngải

tôi nhai một nắm cỏ

nước cỏ mát thơm trong miệng

tôi bò đi tìm nước uống

ngải

ba tháng mười ngày

mười ngày ba tháng

không biết tôi còn nhớ đường về

tim tôi đập rất mạnh

thịt tôi cứng lại

thân thể tôi tê nhức và giật lên từng cơn

tôi đã thấy tôi trong vũng nước

tôi không còn là tôi nữa

tôi kêu to lên một tiếng đưa hai bàn tay cào mặt

những móng sắc đầy máu và lông

tôi đâm đầu chạy giữa lá cây

mặt trời ở sau lưng

tôi không thấy bóng tôi nữa

tôi gầm lên chạy lao xuống núi

● trầm trầm

ba tháng mười ngày ngậm ngải tìm trầm

trầm ở trong cây

ngải ở trong miệng

ba tháng mười ngay

trầm ở trong cây

ngải tan trong máu

ăn trong xương ngấm trong thịt

ngải mọc lông ngải ra vuốt

ngải thay máu ngải đổi da

người không ra người

người thành ra thú ăn thịt tươi

tôi đưa hai bàn tay ra trước mặt

tôi lật ngửa lật sấp

tôi há miệng ra

tôi không nói được nữa rồi

trầm hay ngải

và cơm cơm

chỉ còn vợ con tôi nhìn ra tôi

tôi kéo mảnh quần lại trên ngực

vợ con tôi khóc

và tôi sẽ bị xua đuổi như tôi là con thú

và tôi sẽ chết như tôi là con thú

một mình không chôn cất

Ngải

● có người ta cùng mình

con nhện sa trước mặt

tôi còn kéo xe cho hết đời tôi

tôi có chết

vợ con cũng chẳng có một chiếc chiếu lành

người ngậm ngải tìm trầm đã chết một mình không chôn cất

người ngậm ngải tìm trầm đã chết một mình không ai khóc

trầm

và cơm

cái tơi đọt cùn hết đường chân chỗ chằm thêm miếng diềm xe cũ chỗ vá chèn miếng ka ki bôi dầu rái

những con đường đá dăm

những hố cát hố bùn

những vũng nước đọng

những chiếc xe chở lính mang đầy súng ống

chiếc xe của tôi tội nghiệp

lóc cóc dưới mưa ngược gió

vợ tôi đứng ăn miếng sắn ngoài chợ

co chân phải gãi chân trái

cái nón lật ra sau đầu

trời mưa nước đen

trầm là cơm

trầm

tôi sẽ ngậm ngải trong miệng

ba tháng mười ngày

con nhện sa trước mặt

vợ tôi đội cái nón ngó nghiêng

tôi vội vã chạy băng qua đường

có người kêu xe trả giá hai lần rồi đi thẳng

ba vạn cũng bỏ

tôi mua mấy dáo nưa kẻo chổng càng xe lên bước từng bước về nhà

mưa không tạnh nổi

tới giữa tháng chín

gạo sắp thua rồi

● trầm hay là cơm

những tờ giấy bạc sạch sẽ và thơm mùi giấy

những tờ bạc cầm giữa mưa không sợ rách

những tờ giấy bạc rớt xuống đất nghe tiếng

không phải những tờ bạc nhét dưới chiếu

không phải những tờ bạc để dưới chân đèn trên bàn thờ

không phải những tờ bạc bỏ trong bao bẹ chuối đựng thuốc hút

không phải những tờ bạc đứt hai dán ở giữa

không phải những tờ bạc mềm xìu

những tờ bạc không có lằn xếp

những tờ bạc thơm mùi long não

những tờ bạc không có mồ hôi tay

những tờ bạc của nhà giàu

trầm và những tờ bạc mới

tôi ngủ quên và thấy mình nằm ôm một gốc cây mục giữa rừng

miệng tôi khô đắng

● ngải

biết đâu có ngải

ngải màu trắng màu đen màu đỏ

ngải màu xanh màu vàng

ngải đắng

ngải ngọt

ngải cay

ngải ở trong đất trong cây

ngải ở trong rừng trong đá

ngải ở trên trời rơi xuống

ba tháng mười ngày ngậm ngải không ăn không đói

miếng gỗ mục trên tay con tôi

đang đi tôi đứng lại

ngải

cái dáo nưa chưa gọt vỏ giữa chợ

tôi mở hai mắt

ngải

đám đất trùn đội bên bể nước

tôi cúi xuống

ngải

viên đá mắc trong kẽ ngón chân

tôi kẹp lại

ngải

ba tháng mười ngày không ăn cũng sống

tôi chảy nước miếng

ba tháng mười ngày không ăn

vợ tôi mấy đứa con tôi mỗi người ba tháng mười ngày thay nhau không ăn

đang ăn tôi bỏ đũa xuống

ngải

tôi ngậm miệng lại

ba tháng mười ngày

tôi hỏi hết những thằng kéo xe đứa đi ở đứa bán bánh con ăn mày

không ai nói thấy ngải ở đâu

ngải ở trên trời rơi xuống

ba tháng mười ngày ăn chay niệm phật

nhà tôi không có phật

ba tháng mười ngày không ăn

ngải

● trời không sập cho chết hết

nên tôi cũng sống như người khác chung quanh

bốn mươi mấy năm với cuộc đời này

ăn khoai không bao giờ lột vỏ

có khi muốn được như ông thày tu ở trên chùa

áo quần sạch sẽ thơm tho

da thịt trắng đỏ

đi ra đi vào nhìn trời nhìn đất chấp tay cuối đầu a di đà phật

● tôi cười tôi dại

tôi là nguyễn văn dạng

cực quá không biết làm sao

cứ mong trời sập cho chết hết

tôi là nguyễn văn dạng

hai mươi năm kéo xe không biết tối không biết sáng hết đêm hết ngày

cửa ngõ hai ba lần đổi hướng

khi đi thẳng khi đi vòng

cực tới đây không biết có còn cực nữa hay không

trời không sập cho chết hết

tôi chưởi bậy một câu

mấy đứa con nhìn tôi rồi cúi đầu xuống rổ rau gắp và

vợ tôi bỏ đũa chống tay đứng dậy đi xuống bếp

tôi lấy cái nón kéo chiếc xe ra ngoài cửa ngõ

● tôi chạy

con tôi đang dựa cột nhà

hai con mắt không muốn mở

tôi chạy

vợ tôi đang khom lưng chà cái xơ mướp trên thớt thịt

tôi chạy

lục lạc lanh canh

tôi chạy

hai bánh xe lăn tròn xốc bổng đẩy tôi tới trước

tôi chạy

nắng mưa gió nước

tôi cất nón tôi há miệng tôi ngẩng mặt tôi cúi đầu tôi thở

mướt mồ hôi

tôi sùi bọt mép

tôi chạy

hai bàn chân vợ tôi hà ăn từng lớp

gót nứt đen bùn đất

những cái bát gỗ giơ lên chờ vá cháo phát chẩn

mấy đứa con tôi vừa thổi vừa húp

tôi chạy

đổ khách xuống

tôi mở to hai mắt ngó tiền trong nón

đợi khô mồ hôi vấn một điếu thuốc uống một bát nước chè

tôi cười thở phù hết nặng ngực

tôi muốn nằm xuống ở đây trên cái ghế dài trong quán nước úp cái nón lên mặt ngủ một giấc

cho một lúc không còn gì trên cuộc đời này nữa

● tôi cầm tờ bạc trên tay

lật qua lật lại hai mặt

một đồng một giác không thành hai hai đồng hai giác được

người ngậm ngải hơn ba tháng ở trong rừng không thấy trầm

cây cối chung quanh che khuất mặt trời

người ngậm ngải luồn những ngón tay vào trong tóc kéo đầu mình xuống

tôi rùng mình

cổ họng tôi khô rát

tôi la lên

xe xe ai đi xe không

tôi cười ha ha

nghiêng xe rẽ đường

những sợi tóc trên đầu người ngậm ngải dựng đứng lên

người ngậm ngải khóc

xe xe

tôi sải chân lên dốc

không có ai kêu

tôi chạy

tôi chạy như thằng ăn cướp giựt được tiền chạy

người ngậm ngải đứng trên dốc che mặt ngó xuống làng

● tôi nằm xuống thật

một ngày hai ba ngày

ngoài trời như có mưa

nước giọt trên lá nước giọt ở trong đầu tôi

lửa lửa

lửa đốt chung quanh tôi

mùi thịt người cháy sôi trong máu

chân tay tôi bị trói chặt

những bóng người đen dài chạy qua chạy lại trước mặt

có tiếng la to

tôi dạ dạ có tôi xe đây

tôi cố vùng vẫy

tôi chạy

lục lạc không kêu

tôi chạy

lửa và nước trong đầu

tôi cúi sát người xuống đất

và ngã lăn ra

cơm đó con ơi

cơm cơm ăn đi

ăn đi cơm không hết đâu

đừng khóc nữa

con ơi

tôi thét thật to

tôi chưởi

tôi chưởi hết

thằng giàu thằng cực

cón bán hàng thằng ăn mày đứa ăn cơm cá không hết đứa buổi sáng xổ trứng gà cho chó ăn chổng tai

tôi chưởi trời tôi chưởi đất

kêu phật kêu thánh tôi chưởi

chưởi làng chưởi nước

ông khai canh mù mắt

ông tiên sư điếc tai

● tôi chết

vợ tôi chết

con tôi chết

người ngậm ngải chết

ba tháng mười ngày

ngải ngải

lửa và nước

ngải

tôi thấy tôi chạy rất nhanh giưa rừng

chiếc xe kéo bay bổng sau lưng tôi

hai tay tôi bị trói chặt vào càng xe

tôi chạy

nước và lửa ở trong đầu

ngải

tôi ngậm ngải ở trong miệng

trầm

trầm trước mặt

trầm sau lưng

trầm

tôi bước không nổi

chân tay tôi cứng thẳng

trầm

trầm chất đống quanh tôi

tôi không chạy nữa

hai càng xe cứ dính cứng vào tay tôi

tôi ngột thở

trầm

con ơi trầm

cơm đó

thịt đó

trầm trầm con ơi

chiếc xe lao nghiến lên người tôi

tôi mắc ngang giữa hai bánh xe

xoáy tròn trong nước và lửa

tôi ngột thở

tôi la thật to

trầm

con nhện sa trước mặt

tôi đưa tay ra

sợi tơ đứt nửa chừng

tôi có chết được đâu

cứ sống như tôi đây này làm thằng kéo xe tay

kẻ giàu có bữa ăn nào cũng dư cơm dư thịt

● trống chầu đánh thùng thùng

tôi để xe ngoài cửa trường hát

người xé vé ngồi vắt tréo chân hút thuốc

cái mũ bê rê đội xiên trật sau đầu đưa cái lỗ rách ra phía trước

cái mặt lai tây mặt rạch khô cháy

tôi cười bước vô rạp

bạch viên đeo chiếc vòng vào tay cúi đầu lạy ông thầy chùa

thầy cho một chiếc kim hoàn

bạch viên khóc

trống chầu đánh thùng thùng

tôi hết buồn ngủ và lúc này muốn được như người làm con vượn trắng lượm những đồng bạc thưởng trên sân khấu

● thôi con ơi

đừng đứng đó mà thèm

ngó chi được bữa cơm người nhà giàu

còn chiếc xe của cha đó

rồi con sẽ kéo

rung lục lạc cho đều

cho hết đời con

cố lên dốc

đừng nghỉ nửa chừng

nghe con

Vỹ Dạ tháng năm 29 tháng 11-1983

Nguồn: Trích từ tập thơ Những bài ngậm ngải của tôi do nhà xuất bản Giấy Vụn ấn hành 2010.

Tìm kiếm

Danh ngôn

“Tiến bộ thì không thể không thay đổi, và ai không thể thay đổi đầu óc của mình thì không thể thay đổi cái gì hết (Progress is impossible without change, and those who cannot change their minds cannot change anything).”

George Bernard Shaw

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

ngậm ngải tìm trầm

Trần Vàng Sao

Tìm kiếm

Danh ngôn