Đoàn Huy Giao

Tôi ăn liền sáu mươi chín mùa gạo quê mới tìm được cảm giác rằng tự do cũng là một phần của biển.

Giờ đến lượt ta chào ngươi, đại dương!

bao ân sủng bị lãng quên bị tước đoạt

quyền sống

quyền sáng tạo.

1

Vào cái lúc cơn dông cháy khát

ngươi lại xuất hiện

lặng lẽ các quân cờ thời tiết

trùng trùng kín bưng biến dạng

những bóng ma dị giáo những hành tinh thánh giáo

quy phục trái phá

các ký tự

sức nóng

chất phản xạ mịt mù hoan lạc

ta chờ ngươi

như chờ sự cứu rỗi của kẻ hèn yếu chờ ánh huy hoàng sáng thế.

2

Ta đun nóng làn da rập rờn mắt bão

các thiên thể sau cơn giao phối

ngươi đang ở địa đàng

hay đang ở đâu?

sống chết mặc nhiên. Ta mù chưa?

không cả triết luận mê hoặc sự vĩnh hằng

không cả khoảnh khắc lừa mị chực nhấn chìm vào bát cơm hiu quạnh.

3

Này em! tảng đá dậm rêu xưa ngủ quên đầu ngõ

trong hoang lạnh vườn cũ 

cỏ dại nỗi cô đơn

ơi người bạn đời chung tình thầm kín nhất đời ta

là nguồn cơn trong trắng trái tim trong trắng

là cánh đồng tháng chạp mẹ đẻ rơi con

ơi mẹ!

tàu lá chuối mưa phùn. Bếp lửa 

bữa cơm chiều chát chai mùi chủ nghĩa

cái mùi mê ám suốt chiều dài thế kỷ

4

Và chú cừu non gặm khô bãi thải

ngày ta về cháy đỏ sông Mao

cháy nữa đi ráng chiều bất khả

khóc ngậm ngùi vương quốc gạch nung 

bao vũ nữ eo thon ngực đầy phi nước đại

đù mạ trời xanh!

ta bảo 

cái đẹp là không thể huỷ diệt

là hoài thai

là sinh nở

là sự đa dạng hoa tươi và cùng khổ

5

Ta cố không tự lâm nạn các mẫu tự

trên đất đai chia ô kẻ sẵn

điệu và vần trong hàng ngũ

những mùa hoa không hoa có kèm khoản linh hồn khuyến mãi

trong mịt mù

xoáy mù cười cợt

cơn lốc tràn qua bờ xứ sở

chân đá chai mờ lệ.

6

Ngọn tây phong ùn ùn sấp ngửa

sự tự huyễn hoặc là không có bài chuồn cho đứa trẻ lạc

siêu hình học kinh tế học súng đạn học thặng dư

ảo ảnh

bắn!

quyền lực đói meo mụ mị

mùi lông chuột bám theo tàu liên vận bắc nam

những bài ca bán đứng linh hồn

kẻ không biết gieo trồng cũng chia phần mồ hôi trên lưng người thu hoạch.

7

Biết tìm lại đâu chiều đập vải bên sông

tiếng nước chảy giấc trưa nồng máng xối

cánh chim lẻ ngày xa

khói cay mù dưa khú

thời của các giá trị thời trang

đạo đức của đạo đức thời trang

hoa của hoa nặng mùi cầu cúng

các vai diễn lộn sòng con súc sắc.

8

Lý thuyết về màu

và độ ẩm đất đai

ta không tùng phục mi

ta chống lại

sự huỷ diệt ngọt ngào mù quáng

con đẻ của thần tượng thay cho tượng thần

chiếc cầu gãy chưa phải là bài học của dòng sông

nó thuộc về địa lý

ta thuộc về nó

ta thuộc về sự chuyển dịch đẻ trứng

trong khoảnh khắc muôn trùng

em đừng bỏ ta đi

đừng để lại phần ăn của kẻ tôn sùng và kẻ được tôn sùng.

9

Các giá trị gặm mòn thủ thuật tăng âm

à không!

chim hót là nhu cầu của chim

hàng triệu xác chết được vay trả trong ngữ nghĩa

chưa đủ sao?

hàng triệu cuộc tự sát mê mù tiếp theo trong ngữ nghĩa

chưa đủ sao?

10

Buổi chiều ta đi phía trước kia là rừng

trước kia nữa là cung điện đá mài

người dẫn đường không phải là tay vệ binh chép sử

hắn là chúa ngục hồn nhiên trong nhà ngục của hắn

là các chữ cái được chu cấp có lương bổng hẳn hoi

là giấy của thứ giấy độc chỉ được phép tụng ca.

hắn là lưỡi cày của người cày

là chén cơm của kẻ đập chén

là thơ của tên làm thơ lưỡng tính

là cái chết sặc sụa cười anh cười mướn.

11

Ta yêu các thiên hà trước khi yêu bạn tình khác giới

nơi vầng trăng xuyên thủng tấm dẻ bọc con

mẹ bỏ quên ngoài bãi

ta nghe nói Amstrong⁽¹⁾ hồi nhỏ

cũng như ta, thường thích

tắm sông và câu cá

luôn miệng hát: “Ngôi nhà phía mặt trời mọc”

bằng một giọng châu Phi cuồng nhiệt

“Ôi ! Bánh mì – bánh mì – mặt trăng”.

12

Củ cà rốt mọc sợi lông tiến hóa

con cáo nhại tiếng người

và con người biết cách tôn sùng bóng khói

thời đại mới

giai cấp mới

chú chuồn chuồn đỏ lạc vào tivi

những tràng súng liên thanh.

13

Ta nghĩ đến thi ca

những dấu chân hoang thổ

nhờ bản năng cảnh giới được mùa

giữa kỷ nguyên thở dài rừng xanh đồng cỏ

thương cái vạc cái cò

rock rap suốt canh thâu.

14

Những vũ điệu cuồng điên

vì lửa

ăn xác chết đầy đồng

ngươi không thấy sao?

15

Trên đồi gió tháng tư còn tanh cỏ

hôm qua một lão nông trần lưng

ngửa nón cời mưa móc

trước cửa nhà một lão nông khác.

Và sáng nay

lại một anh dân cày đội đơn lay lắt

trước cửa kho đầy thóc

Cậu ơi!⁽²⁾ bưng bát cơm không đèn mịt mù hoang thổ

tiếng chim vịt tàn đêm

kêu làm chi những hy vọng lẻ loi.

16

Hỡi nước mắt rừng cây khóc bên triền núi lửa

ta lại về đây cũng một mình

đem theo đầu bạc tạ ngày xanh.⁽³⁾

Đâu rồi bếp than tràn đêm mộng du

mùi da nóng bóng mùa le lói

là ai là ai là ai nữa

hàng ngàn năm chờ đợi 

đã cùng ta đốt cháy trái tim

bằng nước men vỏ cây

và hạt cỏ dại

thứ hạt cỏ không cần địa lý.

17

Là ai là ai là ai nữa

đã cùng ta xuyên qua cái chết

xuyên qua dọi chỉ hoàng hôn

phiến đá ghè mưa rền thối đất

trên khuôn đúc lưỡi rìu sáng quắc

gió chém lưng tròng u… u… dựng tóc

hú hú khan bốc khói bùng nhùng.

18

Ta là giọt nước cầu may trên đọt lá sau cùng 

đặt vào môi non em bé mới chào đời

là tấm da bò tót

rung nhịp lửa tràn men hoan lạc

là gió đỏ buông tuồng lưng trần cháy khát  

là hạt cây chim tha về đặt trên lồng ngực

cho ngày kia mọc lại thành rừng.

19

Này giấc ngủ khoan thai

vùi đất nung ngàn tuổi

ta đã đến

và ta tuyên bố

“Không phải thời gian

mà là lửa

lửa chờ chín sự nguyên lành

lửa tìm ra giá trị định hình”

vâng, ta là đất tự có ánh sáng trong bóng tối

mọi nguyên tố đều rất bình đẳng

thông qua LỬA.

20

Và em. Trong lặng câm giấc mơ dài

em cũng có sức công phá trí năng

em lớn theo thời gian

em đẻ cành đẻ nhánh

em cời than trên đồi trăng căng sữa

ký ức – không gian – thai nghén

khi ta đặt vào EM môi hôn

em đã là không khí.

21

Cả bạn nữa, không ai

không là một phần sáng thế

Họ ra đi, đi mà nức nở mang hạt giống vãi gieo.⁽⁴⁾

22

Bất hạnh bất hạnh bất hạnh

những cú gật đầu a dua

lớp lớp bầy đàn máu me hoan hỉ

“Sẽ chẳng là gì nếu không là võ sĩ”⁽⁵⁾

hạt mầm nào ta chọn để sinh sôi

giữa nắm đấm ăn gian không khí.

23

Ta nguyện cầu cho những linh hồn xiêu tán

nơi cuối trời xứ sở thương đau

còn nặng trĩu hạt mưa phùn tháng bảy

những giá trị tự thân phán xử

chứ không phải màu cờ

màu chữ

màu hoa

không phải đền đài nặng mùi sùng hãi

mà chính là lịch sử mù

làm cho nó uy nghiêm.

24

Rách rưới

tả tơi

hoan lạc

ta chẳng qua và cũng chẳng qua

chỉ là kẻ mang tên

những linh hồn đã khuất

đã uống say mấy mùa trăng gỗ mục

nhai ngấu nghiến lời chồi non mát lạnh

mọc trên vầng trán nhiễu nhương

thứ ân sủng lần đầu ta chạm đến.

25

Những tâm hồn lưu lạc trên vỉa hè lạnh lẽo

giấy đã cũ đã úa vàng

bạn là nỗi cô đơn của ta

hỡi bạn!

trên ngàn nẻo cô đơn tận cùng lau trắng

mùa thu rong chơi trong chiếc cốc ồn ào

những ký tự ta có

hãy sắp lại theo quyền năng của bạn.

26

Ngày đi ngày hẹp dần khe cửa

khép về phía hoàng hôn

không còn nhiều câu chữ

trên cánh đồng lão nông ngủ vùi trong hạt

biển sóng đã lùi xa

anh cố tô vẽ cái đẹp không đúng chỗ

anh cũng là tên bồi vẽ.

27

Và đúng hẹn nơi góc rừng náo nhiệt

lá gió

cú kêu

ta tìm đến mùa tất bật câu chữ

đầm gió đỏ những viên đạn lạc

còn bắn tỉa

rằng đây những hộp sọ

mục rữa trong ngữ nghĩa

máu còn tươi

máu còn bày trên bàn ăn

máu còn ghi trên giấy tờ tùy thân

những tàn tro che mờ nhân ảnh.

Và cái chết không có nghĩa là

đã hết khả năng biện hộ

thuật hoá trang chất chồng lịch sử.

28

Hỡi chiếc quan tài tự chọn

trong đáy hạt mầm giao phối

chờ đẻ trứng xanh cánh đại bàng bầu trời các thiên thể không tên

trước khi lao ra ánh sáng

ta tự thu gọn

tự cô đặc

và ta đốt cháy.

29

Lòng sùng kính đối với Đất

Gió

Không gian

Nước

và thứ năm nữa

là Lửa⁽⁶⁾

ta xin quỳ bái lạy những tàn tro

ta từng thấy giấc mơ mà anh đã thấy

bầy chim thiên di trở lại quê nhà

nếu thất vọng không dày vò anh nữa

thì tự anh đóng cửa trước bình minh.

30

Khi con rắn độc trườn qua một linh hồn thánh thiện

là nó trườn qua

   bằng ngôn ngữ gốc

thứ ngôn ngữ mà anh

                                 đôi lúc

bất chợt nháy mắt

nhìn lên bầu trời xanh

và mỉm cười.

________________________________________________________

⁽¹⁾ Người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng

⁽²⁾ Người viết gọi cha bằng cậu

⁽³⁾ Thơ Nguyễn Tịnh Đông

⁽⁴⁾ Thánh Vịnh 127,6

⁽⁵⁾ Thơ Szymborska

⁽⁶⁾ Bia đề ở tháp Mỹ Sơn

Tác giả gửi Văn Việt.

