Người phụ trách Văn Việt:

Trịnh Y Thư

Web:

vanviet.info

Blog:

vandoanviet.blogspot.com

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Hai, 24 tháng 11, 2025

Ngập lụt diện rộng: Cần nhìn thẳng vào phần “nhân tai” để giảm thiệt hại

 Tô Văn Trường

Những đợt mưa lớn trong thời gian vừa qua gây ngập lụt trên diện rộng tiếp tục đặt ra câu hỏi lớn cho công tác phòng, tránh thiên tai và quản lý đô thị ở Việt Nam. Lượng mưa cực đoan, bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện với tần suất cao hơn dưới tác động của biến đổi khí hậu là điều không còn tranh cãi.

Một mạng người đáng giá bao nhiêu?

 Trần Hạ Vi

Đây là một câu chuyện buồn, mình cũng không muốn kể. Nhưng nhìn đồng bào ở vùng lũ nhà cửa tài sản ngập hư hại hết, người chết đã trên trăm người (102 người, theo báo Dân Trí vừa đưa tin), mình thấy buồn quá, trong đầu lại cứ ám ảnh câu hỏi này "Một mạng người đáng giá bao nhiêu?".

Chủ Nhật, 23 tháng 11, 2025

Đêm thấy ta cùng thác đổ

Tuấn Khanh

Đêm 19 tháng 11 năm 2025 thật khó quên. Không biết có bao nhiêu người trên đất nước này nhắn tin kêu cứu và bao nhiêu người đáp lời lo âu. Thật kinh hoàng, trong đêm đen, những tiếng khóc và cầu xin được cứu mạng xuất hiện vô số trên các trang mạng. Vượt qua mọi thứ, là sự tuyệt vọng của người muốn hành động nhưng lại không thể làm gì. Người dân Phú Yên, Khánh Hòa, Đức Trọng… cất tiếng kêu trong vô vọng, như chỉ để đánh dấu mình còn sống. Tất cả, đêm đen và tiếng gầm thét của dòng nước lũ nhấn chìm mọi thứ.

Chiếc xe hòm vào xã Hòa Thịnh

 Lê Thiếu Nhơn

Tháng 3/1945, Văn Cao (1923-1995) viết bài thơ Chiếc xe xác qua phường Dạ Lạc miêu tả một bối cảnh tang tóc của Hà Nội: “Ngã tư nghiêng nghiêng chia nẻo/ Dặt dìu cung bậc âm dương/ Tàn xuân nhễ nhại mưa cô tịch/ Đầm đìa rả rích phương Đông.../ Ngã tư nghiêng nghiêng xe xác/ Đi vào ngõ khói công yên”.

Cô bé trên mái nhà sàn

 Truyện ngắn Mai An Nguyễn Anh Tuấn

Cô bé Lò Thị Chăng đã sống ở chỗ cao nhất trên mái nhà sàn của một gia đình Thái đen gồm năm người suốt ba ngày đêm. Nước lũ ngập vào bản em từ hôm ấy đến tối nay chỉ rút được chút ít, rồi như trêu ngươi, làm lộ rõ hơn các mái nhà sàn và các ngọn cây cao đang chơi vơi tô điểm cho những xác trâu bò, gà lợn nổi lềnh phềnh – tựa cuộc “trình diễn” chưa bao giờ có của bản em giữa đất trời xám xịt…

Bổ sung và đính chính vài chi tiết về tiểu sử Nguyễn Huy Lượng

 Đoàn Xuân Kiên

Nguyễn Huy Lượng 阮輝諒 (1749-1807) là tác giả của bài phú Tây Hồ tụng, làm ra trong dịp tế đàn ở Thăng Long, mùa hạ 1801. Tương truyền lúc bài phú mới lưu hành, người người đua nhau sao chép, khiến giá giấy tăng vọt… Bài “phú ông Lượng” – như được gọi thân mật như vậy một thời – đã gắn tên tuổi ông với Tây Hồ, với Thăng Long. Hình ảnh đó vẫn gắn bó với Thăng Long, rồi Bắc Thành, rồi Hà Nội về sau này. Ngày nay, ông nghiễm nhiên là một “danh sĩ” đất Thăng Long, như nhiều sách vở về đất và người Thăng Long từng ghi nhận. Điển hình là những ghi chép của Nguyễn Vinh Phúc trong bài Nguyễn Huy Lượng in trong sách Hà Nội: Cõi đất – con người (nxb Thế Giới, Hà Nội, 2005, tr. 295-317). Sách được nhà xuất bản Trẻ tái bản năm 2009, trong đó bài viết về Nguyễn Huy Lượng vẫn không thêm gì mới, ngoài những điều soạn giả đã viết từ trước. Cũng đáng ngậm ngùi là chỉ sau một trăm năm, hình ảnh Nguyễn Huy Lượng trong lòng người đời sau chỉ còn mờ ảo như một người lạ mặt.

Thơ haiku Iio Sōgi

 Iio Sōgi (1421−1502) rất nổi tiếng trong giới văn chương đương thời. Ông sáng tác vô cùng sung mãn và để lại hơn chín mươi tác phẩm - tuyển tập, nhật ký, phê bình thơ và tiểu luận về văn học cổ điển. Thiền giả thi sĩ Matsuo Bashō coi ông  là một trong những người thầy nghệ thuật của mình. Nhà văn R. H. Blyth nhận xét rằng ông “gần như quá thi vị và nghệ sĩ đến mức không thể là con người”. Những bài thơ dưới đây do Bạt Xứ dịch từ bản tiếng Anh của William Scott Wilson.

                                                                                                                                   Bạt Xứ

Chiến dịch diệt chim sẻ – khi con người quên lắng nghe tự nhiên

 Trần Quốc Anh

Poster cổ động cho chiến dịch Trừ Tứ Hại

Vào cuối thập niên 1950, Trung Quốc bước vào một thời kỳ đầy tham vọng mang tên Đại Nhảy Vọt. Chủ tịch Mao Trạch Đông tin rằng chỉ trong vài năm, Trung Quốc có thể vượt qua các cường quốc phương Tây về nông nghiệp và công nghiệp. Trong bầu khí hừng hực lạc quan và niềm tin tuyệt đối vào “ý chí con người”, một phong trào quy mô toàn quốc được phát động: Chiến dịch Trừ Tứ Hại, nhắm tới bốn “kẻ thù của nhân dân”: chuột, ruồi, muỗi và… chim sẻ.[1]

Thứ Sáu, 21 tháng 11, 2025

Đất chảy

Nguyên Ngọc

Quảng Trị, Huế , Đà Nẵng, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Khánh Hòa, ... đang chìm trong lũ lụt. Văn Việt xin đăng lại bài này của nhà văn Nguyên Ngọc đã đăng đúng năm năm trước (https://vanviet.info/van-de-hom-nay/dat-chay/), nói về nguyên nhân cốt tủy: mất rừng. Cái câu hỏi cuối bài của Nguyên Ngọc vẫn đang ám ảnh chúng ta: "Cứ đà này, rồi sẽ đến một ngày, cái nơi thân yêu và thiêng liêng mà ta vẫn gọi là Đất nước, là Tổ quốc, cái mặt đất trên đó là làng mạc, đồng ruộng, thành phố, con người nữa… tất cả, tất cả ta vẫn đinh ninh là trường cửu, là vĩnh hằng đây, có chảy trôi tuột luôn hết ra Biển Đông không?". Và chính ông đã khẳng định bằng một câu hỏi nữa: "Ai dám bảo là không?".

Văn Việt

 

Bùi Chát & Cụ tượng – một cơn trôi mang hình hài

 (Viết cho lần solo thứ 13 của Bùi Chát – tại không gian TAA, từ 14 đến hết 20/11/2025)

Phan Trọng Văn

 

Cái tên “Cụ tượng” nghe qua tưởng nói tới một pho tượng cổ nào đó, hay một thứ gì đó giấu mình trong bụi thời gian. Ai dè, lại là kiểu chơi chữ của Bùi Chát – rút gọn từ “Cụ thể hóa trừu tượng”. Đúng là ngôn ngữ thơ giang hồ hậu hiện đại của ông nhà thơ: vừa tinh quái, vừa làm biếng biên chữ, kiểu “thôi, hiểu đại khái vậy đi!” – Hóa ra lại hay…

Thứ Năm, 20 tháng 11, 2025

Khi cảm xúc có xương, ý nghĩa có bóng

 (Viết khi đọc tác phẩm: Philosophy of the Arts của Gordon Graham. Routledge Taylor & Framds Group ấn hành 2005)

Ngu Yên

Nếu có một ngày nào đó bạn được mời đến Viện Chẩn đoán Cảm xúc Nghệ thuật Quốc tế, xin đừng ngạc nhiên khi thấy trước cửa viện là một cái bảng gắn đèn neon nhấp nháy dòng chữ: “Nghệ thuật không đau. Chỉ hơi buốt sự thật.” Bảng này là do một bệnh nhân cũ tặng – một nhà phê bình nghệ thuật từng nghĩ rằng mình hiểu hết nghệ thuật, cho đến khi bị đưa vào phòng chụp X-quang tinh thần và phát hiện trong đầu mình không phải cảm xúc mà là… bụi ý niệm bám dày nhiều lớp.

Đọc sách Cám dỗ tự do của Nguyễn Hữu Liêm

 Đào Văn Bình

Vào ngày 9/11/2025, tại Tu viện Huyền Không, San Jose, tôi đã tham dự  buổi ra mắt sách Thiền trong kinh điển Pali của nhóm Dự án Phật học tinh hoa thế giới do Sư cô Vỹ Nghiêm và Sư cô Như Hiếu ở trong nước phiên dịch từ tác phẩm của Ni sư Sarah Shaw hiện đang giảng dạy Phật học tại Đại học Oxford (Anh Quốc). Sách được thầy Thích Pháp Cẩn trụ trì chùa Phổ Giác (Marina) trang trọng giới thiệu.

Thứ Tư, 19 tháng 11, 2025

Giờ đến chuyện thi giáo viên giỏi

 Đinh Thanh Huyền

Ngày xửa ngày xưa, tức là thời tôi đi thi giáo viên dạy giỏi, chúng tôi được bốc thăm bài dạy, lớp dạy trước khi thi đúng hai ngày. Sau đó về lụi hụi tự chuẩn bị giáo án, đồ dùng học tập, PowerPoint, được gặp học sinh trước một ngày để làm quen và dặn dò chuẩn bị bài. Thế rồi vác thân đi thi, đạt giáo viên giỏi thì về được thưởng một tràng pháo tay trong cuộc họp hội đồn

Lê Thị Thấm Vân đi về Xứ Nắng

 Liễu Trương

 

Có những độc giả vốn có sẵn một quan niệm về cái đẹp trong văn chương, nên dễ dàng giữ khoảng cách với những tác phẩm của Lê Thị Thấm Vân, vì tác giả này là một cây bút nữ viết về tình dục rất bạo, khiến người đọc đôi lúc phải cau mày. Thật ra, ở miền Nam trước 1975, cũng đã có những nhà văn nữ đề cập đến vấn đề tình dục như Túy Hồng, Nguyễn Thị Hoàng, Trùng Dương, v.v., nhưng họ viết một cách chừng mực, khéo léo, không đi đến cái độ quá bạo như Lê Thị Thấm Vân.

Viễn tưởng

Ái Điểu

Năm 22xx.

Ngài 01 ngồi cô độc trong gian phòng rộng như một khu vườn. Mái và tường làm bằng thứ pha lê trong suốt, tưởng chừng như không có.

Ngài da diết nhớ cơn mưa mùa hè, nhớ mùi nồng nàn của rơm khô hoà quyện với mùi phân bò hoai mục và mùi mồ hôi muối của mối tình đầu.

Hơn trăm năm rồi mà như mới hôm qua.

Thứ Hai, 17 tháng 11, 2025

Ngôn ngữ và Quyền lực

 Trần Quốc Anh

Trong các cuộc tranh luận trên mạng xã hội, người ta hay gặp hai chữ “phản động” được dùng để dán nhãn cho những người bất đồng ý kiến với chính quyền cộng sản, dù là ở Trung Quốc hay Việt Nam. Nhưng hai chữ “phản động” khá mơ hồ. Thế nào là “phản động”, và liệu nó có phải lúc nào cũng mang tính chụp mũ tiêu cực như trong diễn ngôn chính trị ở Đông Á? Tìm hiểu nguồn gốc và hành trình của thuật ngữ này cho thấy vấn đề không chỉ nằm ở ngôn ngữ, mà còn ở cấu trúc quyền lực và mô hình văn hóa tranh luận.

Kinh điển thời hiện đại: Saint-John Perse (Nobel Văn chương 1960)

Mireille Sacotte – tác giả bài viết L’œuve de Saint-John Perse – là Giáo sư Danh dự tại Đại học Sorbonne Nouvelle Paris III, chuyên gia về Jean Giono, Romain Gary và Saint-John Perse cũng như về văn học Pháp ngữ vùng Caribe. Bài viết này được đăng trong  Les Prix Nobel de Littérature (Những giải Nobel văn chương, tr. 647-tr. 660), NXB L’Alhambra.

Dương Thắng chuyển ngữ

Cụ tượng

 Bùi Chát

 

Tôi gọi những bức tranh của mình là cụ tượng.

Cái tên này vừa là sự rút gọn của “cụ thể hóa những trừu tượng”, vừa là cách để nhấn mạnh rằng, với tôi, hội họa không đi đường vòng qua ẩn dụ, biểu tượng hay diễn giải. Nó đi thẳng, trực tiếp, nhanh nhất từ cái mù mờ bên trong đến bề mặt canvas.

Cụ tượng không phải một thể loại, cũng không phải một trường phái. Nó chỉ là tên gọi cho hành động: kéo một mảnh vô hình ra ngoài, cho nó một hình dạng tạm thời. Không che giấu, không đánh bóng, không qua bất kỳ trung gian nào.

Với tôi, đó là cách thành thật nhất để vẽ.

Chủ Nhật, 16 tháng 11, 2025

Việt Nam học và câu hỏi về cơ chế tri thức

 Tino Cao

Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ bảy (The 7th International Conference on Vietnamese Studies, gọi tắt là ICVNS 2025) khai mạc hôm 25 tháng 10 năm 2025 và diễn ra trong ba ngày tại Hà Nội. Sự kiện này được giới nghiên cứu đánh giá là một dấu mốc đáng chú ý trong nỗ lực hội nhập tri thức của Việt Nam trong kỉ nguyên toàn cầu hóa. Với chủ đề “Việt Nam: phát triển bền vững trong kỉ nguyên mới”, hội thảo quy tụ hơn 1200 đại biểu trong và ngoài nước đến từ hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đó không chỉ là cuộc gặp gỡ của giới học giả trong và ngoài nước mà còn là nơi thể hiện một chiến lược rộng lớn hơn: Việt Nam muốn được nhận diện trên bản đồ học thuật quốc tế không chỉ như một “đối tượng nghiên cứu” mà còn như một chủ thể có khả năng phát biểu, phản biện và đóng góp cho tri thức toàn cầu.

Palestine: Những dòng thơ không bao giờ chết

 Phan Tấn Hải

 

Khi nói tới những dòng thơ không bao giờ chết, nơi đây chúng ta chỉ muốn nói rằng có những dòng chữ sẽ vẫn được lưu giữ trong ký ức một dân tộc, bất kể là những trận mưa bom, đạn, mìn, đại bác không ngừng bắn vào họ. Và ngay cả khi những tập thơ, các trang giấy có bị đốt ra tro, những dòng thơ đó sẽ vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời kia của một dân tộc, nếu họ còn sống sót.

Thứ Bảy, 15 tháng 11, 2025

Sấm ký

 Ái Điểu

“… tháng Bảy năm Ất Tỵ có thiên hôn, địa ám. Mưa to gió lớn, sấm sét kinh hoàng bảy ngày, bảy đêm. Ngày mất mặt trời, đêm vắng mặt trăng. Gà không gáy, chó không sủa.

Lũ ngạ quỷ, đám cô hồn ngự trị khắp dương gian, hãm hại người lương thiện.

Kẻ ác nhơn, người hiền hậu tựa vàng thau lẫn lộn khó phân biệt được.

Người đức hạnh biến đổi thành kẻ sa đoạ như bị ma da bắt.

…..

Ai nhận được sấm ký này nhớ sao chép ra nhiều bản, lan truyền cho bá tánh biết để làm điều lành, lánh việc dữ, hòng tai qua nạn khỏi.

Bà Ba Hồng bán thịt heo ở chợ sao chép một trăm bản được trúng số độc đắc… Ông Lê Tuấn chủ tiệm cầm đồ vứt bỏ vào chỗ dơ bị té gãy chân…”

Bất ngờ… Mường Mán

 Nguyễn Khắc Phê

“Mường Mán" ở đây là bút danh một nhà văn quê ở An Truyền, vùng đất có rượu làng Chuồn nổi tiếng ở Huế, chứ không dính dáng gì đến người Mường, người Mán. Tên thật của anh là Trần Văn Quảng. Còn nhớ lần đầu gặp anh hai chục năm trước, khi anh đang kiếm sống một cách vất vả tại Cần Thơ.

Thứ Sáu, 14 tháng 11, 2025

Từ cõi đạo đến cõi người: Đọc "Lòng trần" của Nguyễn Thị Thụy Vũ

 Tino Cao

Sáng mùa thu ở miền Nam California, trong ánh nắng ấm áp và mùi cà phê còn vương trên bàn, tôi mở bản online truyện ngắn Lòng trần do chị Mai Khanh gửi. Tác phẩm của Nguyễn Thị Thụy Vũ thuộc vào số ít những văn bản đặc biệt của văn xuôi miền Nam trước 1975, nơi thế giới tâm linh và đời sống thế tục thâm nhập vào nhau trong một quầng sáng xám mờ, để rồi ranh giới giữa đạo và đời không còn là đường phân định mà trở thành vùng giao thoa của những khát vọng và giới hạn của con người.

“Les Carnets de la drôle de guerre” của Jean-Paul Sartre

 Dương Thắng

Vài lời phi lộ: Cách đây không lâu, trên mạng đã nổ ra những cuộc tranh luận quyết liệt xung quanh phim Mưa đỏ. Tranh luận giữa các cựu chiến binh đã từng tham gia trận chiến thành cổ Quảng Trị với các nhà làm phim, giữa các cựu chiến binh từ hai phía, thậm chí là giữa những người đã từng ở cùng một bên tham chiến. Họ đưa ra những lời chứng hoàn toàn trái ngược nhau và luôn quyết liệt không chấp nhận cái “sự thật lịch sử” mà đối phương đưa ra.

Đứa con của Desiree

 Kate Chopin, https://www.katechopin.org/pdfs/desirees-baby.pdf

Hiếu Tân dịch

Nói đến Mỹ, người ta nghĩ ngay đến một giống người luôn khát khao tự do và công lý, và sớm hơn ai hết, họ đã từng hiện thực hóa nó dưới ánh mặt trời này. Nhưng đó chỉ là mặt sáng, mặt dương, mà nhiều người đã biết. Còn một mặt khác, mặt tối, mặt âm mà không phải ai cũng biết. Nó đây.

Truyện viết năm 1892 nhưng ngán thay, ở thời điểm này nó vẫn không hề là chuyện cũ.

H. T.

Các nhà sử học quan sát Chiến tranh Nga-Ukraine như thế nào?

 Tiền Giang, nguyên Phó Tổng Biên tập “Nhân dân nhật báo” (Trung Quốc)

Nguyễn Hải Hoành biên dịch

  1. Một ước muốn: Đến thăm Ukraine và Nga sau khi chiến tranh kết thúc

Theo dõi những tin tức về Chiến tranh Nga-Ukraine dồn dập từ thế giới mạng, tôi chợt nảy ra một ý nghĩ: Sau khi cuộc chiến này kết thúc, tôi sẽ khoác ba lô lên đường, trước tiên đến Ukraine, thực hiện một chuyến du hành phỏng vấn dọc hai bờ sông Dnepr. Tôi muốn tận mắt chứng kiến các loại hình dấu tích tàn phá khác nhau mà chiến tranh để lại, cùng với những đóa hoa kiên cường sinh trưởng và nở rộ giữa lòng phế tích đó. Nếu đã quyết tâm, chắc là có thể thực hiện được ước muốn này.

Ngôn ngữ: Trường hợp dịch thuật ngữ “Artificial Intelligence” trong các tiếng Nhật, Hàn và Trung

 Trần Quốc Anh

Trong tiến trình hiện đại hóa ngôn ngữ khoa học và kỹ thuật, nhiều thuật ngữ quốc tế được chuyển ngữ vào tiếng Việt thông qua hệ thống từ Hán-Việt. Tuy nhiên, quá trình này không phải lúc nào cũng tương đương giản đơn.

Những đường phấn của giới hạn – Về tính phái sinh trong tác phẩm “Perspective” của Jordi Koalitic

 Tobi Trần - Giám tuyển Độc lập

Có những bức ảnh khi vừa nhìn qua chúng ta dễ dàng bị cuốn hút bởi sự khéo léo của kỹ thuật, bởi cách nghệ sĩ đánh lừa thị giác để dựng nên một khoảnh khắc tưởng chừng bứt phá và Perspective của Jordi Koalitic là một trong số đó. Một hình ảnh gây ấn tượng mạnh về mặt thị giác, nơi những đường phấn trắng kẻ ra như mở ra cả một thế giới chiều sâu nhưng cũng chính những đường phấn ấy đang giam hãm chính ý niệm sáng tạo của người nghệ sĩ. Nó khiến người xem đặt ra câu hỏi: Đâu là giới hạn giữa sáng tạo và sự vay mượn, giữa khám phá mới và tái sử dụng những khuôn hình cũ?

Thứ Tư, 12 tháng 11, 2025

Thích Trí Quang – từ nhập thế đến vô ngã giữa cơn lốc lịch sử

 Tino Cao

 

Sáu năm đã trôi qua kể từ ngày đại lão hòa thượng Thích Trí Quang viên tịch tại tổ đình Từ Đàm, Huế, lúc 9 giờ 45 tối ngày 8 tháng 11 năm 2019, khép lại cuộc đời kéo dài gần một thế kỉ, trong đó có hơn bảy mươi năm khoác áo nâu sồng của một tu sĩ. Nhân vật Thích Trí Quang từng được tạp chí Time đặt ảnh trên trang bìa số ra tháng 4-1966 với tựa đề The Man Who Shook America (Người làm rung rinh nước Mĩ), người mà cả chính quyền Sài Gòn lẫn Washington vừa dè chừng vừa ngưỡng vọng, đã ra đi trong tĩnh lặng, sau nhiều thập niên trầm mặc, ẩn mình nơi chốn cũ của Phật giáo cố đô.

Dân gian lên mạng – tiếng cười và triết lý của thời hiện đại

 Tô Văn Trường

Trong thời đại số, dân gian không còn chỉ sống trong lời ru, câu hát, hay những tập tục thôn quê. Nó đã bước vào không gian mạng, nơi từng status, bình luận, meme đều có thể trở thành “tục ngữ” mới. Người Việt vốn giàu trí tuệ ngôn ngữ, và mỗi khi xã hội đổi thay, họ lại sáng tạo ra cách nói mới để phản ánh tâm thế thời đại. Những “ca dao, tục ngữ mạng” như:

Khi ngôn từ bất lực thì bạo lực sẽ lên ngôi”, “Cái khó ló cái ngu”, “Nhanh như điện, tiện như quần chun”, “Ăn trông ‘mồi’, ngồi trông… phong bì” hay “Khôn ba năm, dại một giờ. Biết vậy dại sớm khỏi chờ ba năm” vừa gây cười, vừa khiến người ta phải nghĩ.

Thơ Nguyễn Viện

 THƠ GỞI CÁC VĨ NHÂN

 

Bởi vì rồi ai cũng mỏi

Thưa các vĩ nhân, hãy ngồi xuống

Uống với tôi một ly sữa đậu nanh nóng

Hay một ly nước mía mát lạnh

Niềm vui của chúng ta không phải là bắt nạt người khác

Ước mơ của chúng ta không phải là ngồi lên đầu thiên hạ

Hạnh phúc của chúng ta không phải là nỗi đau của những người yếu thế

Cuốn sách mới nhất về Chu Mạnh Trinh – người tài hoa bậc nhất nước Nam ta

 Nguyễn Xuân Diện

 

Đó là cuốn sách chuyên luận rất công phu và hoàn bị về Chu Mạnh Trinh, một bậc tài hoa tài tử của nước Nam ta. Cuốn sách Chu Mạnh Trinh hành trạng và thơ văn do Phạm Ngô Minh và Lê Minh Khiêm biên khảo, dịch và chú giải, in tại Nxb. Đà Nẵng in xong tháng 9 năm 2025. Đây có lẽ là cuốn sách cuối cùng trước khi Nxb. Đà Nẵng lừng danh một thời chấm dứt hoạt động. Tôi may mắn được Phạm Ngô Minh tiên sinh gửi tặng, và sách vừa đến văn phòng lúc trưa nay.