Lê Hồng Lâm

Tòa án Tehran cũng áp đặt lệnh cấm xuất cảnh hai năm đối với Panahi sau khi kết tội ông “tuyên truyền chống lại hệ thống”, dù ông đã rời khỏi Iran (bí mật) từ năm ngoái.

Gần như cùng thời điểm, hôm qua ở New York (Mỹ), Jafar Panahi nhận thêm ba giải thưởng Gotham (một trong hai giải thưởng phim độc lập uy tín nhất ở Mỹ) cho Phim Quốc tế xuất sắc nhất, Đạo diễn và Kịch bản xuất sắc nhất cho bộ phim từng thắng giải Cành cọ vàng năm nay: It Was Just An Accident.

Panahi là một trong những đạo diễn Iran đương đại được giới làm phim quốc tế kính trọng nhất. Ông là đạo diễn hiếm hoi có phim thắng ba giải quan trọng nhất (Cành cọ vàng, Sư tử vàng, Gấu vàng) tại ba LHP quốc tế hạng A của thế giới: Cannes, Venice, Berlin.

Trong suốt 20 năm qua, Panahi vẫn tiếp tục làm phim dù liên tục bị chính quyền Iran bỏ tù, cấm xuất cảnh và quản thúc tại gia. Ông đã quay It Was Just an Accident một cách bí mật tại Iran, sau khi mãn hạn bảy tháng tù – thời gian chỉ kết thúc vào năm 2023 sau khi ông tuyệt thực.

Chính quyền Iran trừng phạt, cấm làm phim, cấm đi lại, bỏ tù Jafar Panahi nhiều lần, nhưng chưa bao giờ ông từ bỏ làm phim, thậm chí sự trừng phạt của chính quyền càng trở thành động lực để ông kể những câu chuyện về đất nước mình, dù phần lớn là ông làm chui, quay lén rồi tuồn bí mật ra nước ngoài và được các LHP quốc tế vinh danh bằng những giải thưởng danh giá nhất. Sau khi nhận giải Gấu vàng cho bộ phim Taxi (2015), dù bị cấm xuất cảnh để nhận giải, ông nói với truyền thông phương Tây:

“Không gì có thể ngăn tôi làm phim, bởi khi bị dồn đến tận cùng, tôi kết nối với chính nội tâm của mình; và trong những không gian riêng tư ấy, dù bị hạn chế đủ điều, nhu cầu sáng tạo lại càng trở thành một thôi thúc mãnh liệt hơn.”

The Circle (thắng giải Sư tử vàng tại LHP Venice năm 2000) và Taxi (Gấu vàng, LHP Berlin 2015) là hai trong những bộ phim Iran hay nhất mà tôi từng xem. Cách kể chuyện của Panahi giản dị như đời thường và mang hơi hướng docufiction (giả tài liệu) nhưng sức công phá thì thật mãnh liệt. Hai trong những bộ phim cho thấy sức mạnh, tài năng và thậm chí quyền năng của một nhà làm phim. Có lẽ đó là lý do chính quyền Iran vừa trừng phạt vừa sợ hãi ông đến vậy

Rất chờ đợi để xem It Was Just An Accident – lại một bộ phim nữa của Panahi về đề tài nhà tù ở Iran nhưng đại diện cho Pháp (nước sản xuất) để tranh giải Best International Film tại giải Oscar sắp tới.