Dạ Thảo Phương

Thiên sử thi của một cộng đồng người Việt thế kỷ 20: Một Odyssey – nhưng sự cao quý bị lăng nhục, không quê hương để trở về, không Penelope nào chờ đợi. Lưu vong và mất mát, một Aeneid – nhưng không có người hùng nào được thần linh lựa chọn, không có một “thiên mệnh lập quốc” làm kim chỉ nam. Chuyến hải di không kết thúc. Ngay cả khi con thuyền đã vỡ nát từ khi xuất phát chưa lâu. Và con người đã cắm rễ trên quê hương mới.

Thuyền lênh đênh trên hải phận ký ức. Của một con người. Một cộng đồng. Một thế hệ. Một dân tộc. Hải trình ấy kết nối những đứt gãy, mơ hồ và lỗ hổng thành một tấm bản đồ tâm thức – như cách một bác sĩ phẫu thuật tìm cách nối lại các mạch máu, sắp xếp lại vị trí các khớp xương, các bộ phận cơ thể một bệnh nhân sau tai nạn.

Nhưng ở đây, chính anh ta là bệnh nhân của mình.

Nhiều người đọc văn học Việt hẳn đã đợi chờ một tác phẩm như Thuyền từ lâu.

Và Thuyền hẳn đã đợi chờ một người viết như Nguyễn Đức Tùng từ lâu.

Đợi anh lênh đênh trải nghiệm một cuộc đời nhiều biến động, với con mắt không khép nhìn ra thế giới bên ngoài và con mắt không khép nhìn vào thế giới bên trong.

Đủ lâu để mọi kinh hoàng, mất mát, phẫn nộ, mặc cảm thuận tiết ra vị ngọt hậu của nó. Kiên nhẫn đợi để tư chất thi sĩ trở nên một bản chất, đồng nhất với mọi hành động ngôn ngữ của anh, bất kể thể loại mà tác phẩm đòi hỏi.

Bởi vì, chỉ ngôn ngữ của thi sĩ – đậm tính ẩn dụ, nhạy cảm và mơ hồ kỳ dị – mới có thể mở ra một đại dương không đường viền như vậy.

Người ta bị cuốn theo những dòng hải lưu. Lặn ngụp qua những tầng nước. Đến tận ngóc ngách từng ký ức. Đẹp. Dịu dàng. Bạo tàn. Hổ nhục. Nhưng không bị mắc kẹt vào đó, mà vẫn có thể lựa được đường để nổi thoát lên mặt nước, cất lên những âm thanh bay bổng của một giống loài khao khát tự do.