Người phụ trách Văn Việt:

Trịnh Y Thư

Web:

vanviet.info

Blog:

vandoanviet.blogspot.com

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 29 tháng 6, 2025

Thơ Nguyễn Đức Tùng

 TRƯỜNG CA NGƯỜI ĐI CHÂN ĐẤT (CHƯƠNG 9)

                                                                             Trường ca

 

Ca Tỳ La Vệ

Bộ hành và khất thực

Tiếng ve vang rền trong rừng cây

Ôi rừng cây lạ. Bao nhiêu linh hồn đã chết ở đó

Bao nhiêu vầng trăng rụng trên đỉnh đồi

Hòn đá lăn về suối

 

Những cố gắng thất bại

Không biến thành hư vô

Ánh độ là một thất bại

Dòng sông, cuộc hòa giải, cuộc chiến tranh

Những cố gắng dân tộc bất thành

Tìm cách trở lại

 

Như những tâm hồn

Đi tìm thân xác mình

Dựng cho chúng đứng lên

Sai chúng bước đi, sự thất bại ngày càng lớn

Cho đến khi bạn không biết bạn đến từ đâu

Như đứa trẻ ngồi trên tảng đá, buổi chiều, gọi chim về

 

Như một người đã chết

Sống trở lại, bơi qua mặt nước

Con không biết con đến từ đâu

Con trở lại quá khứ, nhiều trăm năm trước

Khi chúng ta có thể đi trên mặt nước

Bằng tình yêu của mình

 

Khi mọi thứ đều yên tĩnh, và những tranh cãi

Những ghê rợn, những trò du côn, chưa được sáng tạo ra

Những chim đã hót bây giờ không hót

Có người thắng người thua, có người được người mất

Đêm đêm những người chết

Trở lại bên con, bên thảm cỏ, dưới gốc cây, ở một nơi xa quê hương, trò chuyện suốt đêm trường.

 

Những người yêu nhau đi đâu

Những người giết nhau đi đâu

Buổi chiều cơn mưa gột sạch

Thời tiết võ vàng

Cây lá vào thu

Tôi ngồi đợi dưới tí tách sương mù

 

Tôi đặt hai tay lên đùi

Tựa lưng vào gốc cây

Như tựa vào một thân xác

Của kiếp trước

Không nhận những tấm vải đẹp

Huy hoàng đạo pháp sống dậy

 

Tôi đi trong công lao vô lượng của bao tăng ni nhiều thế kỷ

Người tán dương chánh pháp

Người nghi ngờ

Tôi không biết căn tính đại thừa ở đâu

Tôi đi giữa người lo âu người thanh tịnh

Tôi chắp tay cúi đầu lắng nghe

 

Tôi đi giữa đô thị ồn ào

Tôi đi nơi thanh vắng

Tôi nhìn thấy trong bãi tha ma những linh hồn như ngọn lửa lập lòe trong đêm tối

Tôi nhìn thấy một thế giới khác

Dòng sông chảy mãnh liệt. Dưới chân một tâm hồn yếu đuối

Đang đi, đang tập học

 

Chim phượng hoàng bay vút lên cao

Những ngã đường giục giã

Bây giờ ở nơi xa, tôi ngoái lại đất nước ở quê nhà

Thời gian cô đặc, cuộc đọ sức

Giữa người và một cánh chim

Trên tảng đá, tâm hồn vượt qua biển thời gian, xòe đôi cánh trắng

 

Tôi đi qua nhà cũ không ghé thăm

Gởi một cành đào vào trong nắng

Người đi mê mãi một con đường

Đi theo một dáng hình, cái bóng của bầy chim rợp cánh

Trái đất kéo tôi xuống. Chúng ta đều nặng

Như trái chín trên cành

 

Sắp rụng

Đường còn dài. Sức nặng của tôi làm tôi dừng lại

Bàn chân nghỉ ngơi bên suối. Tôi tắm rửa như ngày mới lớn

Tôi trò chuyện cùng sóng nước. Nước mang tôi đi

Rót vào tôi năng lượng mặt trời, của gió, của đất

Ngày trở lại, tắm mát trên quê hương

 

Tiếng khóc bên kia đường, tiếng khóc mừng vui

Biển vắng im lìm, tháng năm thay đổi

Cuộc đời tan chảy vào nhau. Lịch sử chẻ đôi, làm lại

 

Có một ngôi làng ở đây. Bây giờ không còn nữa

Khi tôi đi qua

Biên giới Lào Việt, tiếng gà gáy ban trưa

Không ngoái lại

Tôi đi dưới những tầng lá ấm

 

Tôi đi dưới giấc mộng của tôi

Dưới đất nước của tôi

Không biết mình sẽ về đâu

Tôi đi dưới nụ cười lần đầu

Nở trên môi sau nhiều ngày, nhiều đêm, trong rẫy, tiếng muỗi

Kêu đầy trời. Tôi đi dưới nụ cười của chính tôi

 

Tôi đi dưới mặt nước

Nhưng tôi không biết đó là mặt nước

Tôi đi tới phép lạ

Không cầu xin, không mong đợi, nhưng sẽ tới

Sẽ không tới

Tùy theo lòng tham

 

Những người ngồi dưới tàng cây

Tìm cách diệt lòng tham

Nhận bố thí mỗi bữa ăn một ngày

Lòng tràn ngập sự biết ơn

Tay tôi trên mũi kim khâu vá

Những đường may an trú

 

Hoa cỏ thảy đều biết

Tôi là một cơn gió bụi

Ngày đi qua nhà cũ

Cha mẹ tôi, anh chị em, không kịp nữa rồi

Bao kiếp nghiêng mình xuống

Vây khổn, không tìm thấy đường ra

 

Không biết cách trả lời các câu hỏi

Đám mây trắng xóa bay qua đầu như lòng người suy nghĩ

Lan đỏ nở trong rừng

Huệ đến làm quen

Lòng ta dừng lại trong phút chốc, trước vực thẳm

Rất xa, trong lồng ngực, tiếng thở dài

 

Đêm đen trở về trên đất nước

Cô lấy cuộc đời người làm cuộc đời mình

Cơn bão bất thầm quét sạch

Đất trời động trăm nơi

Mà không động được nơi nào

Tôi đi, không để khánh kiệt lòng người

 

Những người cùng đi

Những người đi theo tôi, qua nhiều đất nước

Rời bỏ họ ư? Níu giữ họ ư?

Nặng như một quả chuông

Nhẹ như bàn tay Đức Thế Tôn

Đừng chọn lựa giữa người sống và người chết

 

Tôi cầm trong tay thỏi vàng của lòng yêu dấu

Chia tiếng khóc với mọi người

Tìm trong bãi tha ma tiếng trả lời lịch sử

Bia mộ là nơi nương náu

Con mắt siêu linh hồn

Sau hương thơm luyến ái

 

Nhật nguyệt đến mỗi ngày

Thiêng liêng nghe tiếng gọi

Tôi đi, đầu cúi xuống

Con người là cấp số nhân

Của lòng tin, không che đầu, che mặt

Người lạ bên đường lòng xao xuyến

 

Bây giờ chúng tôi ở đây, ngồi trong đêm, dưới bầu trời

Một người bắt đầu đếm

Những vì sao

Một người nhắc chim mùa cũ

Cánh cổng chùa xưa đổ

Mái nước trong

 

Hy mã lạp sơn

Một người thấy sông không nhìn thấy sóng

Trên mặt nước ngày chúng ta đi qua

Nếu hư vô, sao phải là hư vô nhân đôi

Nếu hòa bình, sao phải là hòa bình trống rỗng

Ngày như mộng

 

Đêm đầm đìa tội lỗi. Xin cho một lần xảy tới, việc đã rồi, cuộc chiến tranh qua

Bụi thời gian lắng xuống, dưới vòm trời

Chim én lại bay, người

Với người rưng rưng giọt lệ. Bể khổ

Không lớn như con tưởng

Cuộc đối thoại tưởng tượng bắt đầu

 

Chúng tôi trở thành bầy chim xa xứ

Qua biên giới nước này, qua biên giới khác

Không ai muốn đi xa, không ai muốn trở lại

Căn nhà của mình. Tiếng nói sau cánh cửa

Mưa thu bình minh

Đứng ngoài sân lạnh. Người đã quên

 

Bài hát buồn

Ghi trên lá cây

Tháng giêng, lá non mọc khắp rừng núi

Hồ nước dưới chân như bàn tay

Nâng đỡ thành phố mồ côi

Gió thổi. Con thuyền xoay vòng

 

Linh hồn thất lạc

Cuối trời. Tôi nhìn thấy những mảnh vỡ

Của một cánh cửa sổ

Găng tay

Tấm bản đồ

Lời nói dối. Lời nói thật

 

Điều cần thiết nhất là hạnh phúc tối thượng thì ta không học được

Mà chỉ học những điều  bên lề 

Con còn trẻ

Con cố đi thật nhanh

Gót chân bỏng rộp nhiều ngày. Sỏi và đá dăm

Con trò chuyện với chúng. Bóng tối và mặt nước

 

Con trò chuyện với chúng. Đất bùn và cỏ

Con trả lời những câu hỏi của chúng

Mặc y phấn tảo. Những vải rách may vá lại, sặc sỡ

Đẹp mắt. Lâm tì ni đẹp mắt

Con chưa tới. Con muốn tới. Không tới cũng không sao

Chồng những tấm vải lên nhau. Hãy yêu mến chúng. Nồi cơm lạnh lẽo trên tay. Không chứa đựng một điều bí mật nào.