Mai Văn Hoan

Trước tết Canh Dần (2010), ngày 25, tháng chạp, trong khi thu dọn sách vở để đón tết, tình cờ tôi phát hiện bài thơ Trối của Phương Xích Lô chép tặng tôi cách đây đã 16 năm. Sau khi Nguyễn Văn Phương mất (2-6-2002), tôi đã cố lục tìm bài thơ này suốt mấy ngày mà không sao tìm được. Tôi vốn luộm thuộm. Thư từ, tem phiếu… tôi hay nhét vào sách vở,  rất nhiều lần khi tìm được tem phiếu thì đã quá hạn.

Tôi còn nhớ, đêm hôm đó, tôi đi dạy thêm, đang trên đường về nhà đến trước cổng khoa Lao bệnh viện Trung ương Huế trên đường Ngô Quyền thì gặp Phương. Phương đang chở khách từ ga, vào bệnh viện thăm con. Thấy tôi, Phương đột ngột phanh xe, hớn hở nói to: Anh Mai Văn Hoan! Anh chờ em một tý, em sẽ quay lại ngay. Ta đi làm vài xị nói chuyện tào lao cho vui. Tôi đứng chờ. Chỉ một lát sau Phương quay lại. Hai chúng tôi ghé vào quán bác Trưng nằm ngay trên đường Ngô Quyền đối diện với Đài Truyền hình HVT, uống rượu nói chuyện và đọc thơ.

Đêm đó, Phương đọc thơ rất có hứng. Tôi đặc biết xúc động khi nghe Phương đọc bài Trối. Tôi tìm trong cặp sách một tờ giấy khổ rộng, đưa cho Phương chiếc bút bi và bảo Phương chép tặng. Phương phóng bút theo kiểu thư pháp viết tràn lên cả hai mặt giấy. Tôi và Phương chia tay nhau trong trạng thái đã ngấm hơi men. Về đến phòng, tôi cất bài thơ của Phương vào quyển sách nào tôi không nhớ nữa.

Cứ ngỡ bài thơ đã thất lạc sau bao lần lụt lội và chuyển chỗ ở. Không ngờ hôm nay bài thơ tự nhiên xuất hiện trước mắt tôi. Tôi run lên vì sưng sướng ngỡ như gặp lại Phương Xích Lô, cùng Phương uống rượu ở quán bác Trưng. Trang giấy đã ố màu thời gian. Một đôi chữ Phương viết ngoáy rất khó đọc. Tôi phải cố nhớ dần dần và khôi phục tương đối chính xác toàn bộ bài thơ Trối của Phương. Bài thơ này theo như lời anh Nhất Lâm là không hề thấy trong di cảo của Phương và anh cũng được nghe Phương đọc đâu đó vài lần. Anh chỉ nhớ mang máng rồi phỏng theo một khổ đưa vào trong một truyện ngắn của anh chứ chưa hề đưa vào bất cứ tập thơ nào của Phương. Sau đây là bài thơ Trối, Phương chép tặng tôi:

TRỐI

                                        Chép tặng anh Mai Văn Hoan

Mai ta chết

                   mồ
kia xanh ngọn cỏ

Những mùa thu

                         vẫn lặng lẽ đi qua

Có chiếc lá nào

                        rơi

                              trên bia mộ

Ai chôn giùm xác lá

                                 cạnh gần ta!

Mai ta chết

                  có ai cười, ai khóc

Trong tận cùng sâu thẳm

                                        ta nằm nghe

Có ai đến bên ta ngồi đọc

                                         lời thơ tưởng niệm gọi ta về…

Mai ta chết

                   Có ai lên đó hỡi

Trên mồ ta

                  những

                                quạ rú

                                          thông reo

Đè lên ta

                bằng tháng ngày

                                         ớn lạnh

Giữa bồn bề

                    nghĩa địa

                                     đìu hiu…

Huế, 1-12-1995

Phương Xích Lô

Phương Xích Lô

Bìa Xích lô hành (2007), tập thơ của Phương Xích Lô, được bạn bè xuất bản sau khi anh mất.

Mộ Phương Xích Lô do bạn bè phụng lập với tấm bia khắc bài thơ Thiên thu ca của Phương.