Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Albert Camus
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anna Schmid
- Anne Carson
- Anne Cazaubon
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Anne Nguyễn
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Artem Sakharov
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Chân
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bảo Tích
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Bill Hayton
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles S. Kraszewski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- Cư sĩ Minh Đạt
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- duyên
- Duyên Anh
- Duyên Khánh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Lê Vũ
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Bích Thuý
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E. M. Forster
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Henry
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Georges Condominas
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Diễm
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Sơn
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Bảo
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hứa Lập Chí
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Kenzaburo Oe
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Kha Tiệm Ly
- Khải Đơn
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuất Thu Hồng
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Hạnh
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Lenin
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Lợi Phan Mai
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Lý Gia Trung
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Madlovics Bálint
- Magyar Bálint
- Mahmoud Darwish
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Manuel Casimiro
- Mão Xuyên
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghĩa Đặng
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Kim-Khôi
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Mai Phong
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Việt Trung
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyễn Bính
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Ngân Vi
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyễn Kim Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Thịnh
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Đức
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Phương
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Lệ
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Như Mây
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phan Quế Mai
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Chính
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyễn Quốc Vương
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Ái Tiên
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Hồng
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Kim Thoa
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thụy Anh
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn An
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyên Việt
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Dũng
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Vượng
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Trứ
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Chương
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Dương Hiệu
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Chú
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Quỳnh Trâm
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- phap
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Âm
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Phương Xích Lô
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Dao
- Quỳnh Hợp
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rachel Adams
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- San Phi
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stalin
- Stefan Dege
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tawada Yoko
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Bình
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Phan Vàng Anh
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thẩm Hoàng Long
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thích Quảng Độ
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiền Zen Paul Vân Thuyết
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tom Fawthrop
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Bình
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Thắng
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Nguyên
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Hoa Tranh
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Chung
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Kiêm
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trung Dũng Kqđ
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thanh Thuận
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyên
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Astafyev
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Vladimir Voronov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Trọng Phụng
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Hỗ Ninh
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wiesiek Powaga
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Władysław Reymont
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ỷ Lan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yên Thao
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Cuộc nổi loạn của bầy thú (3)
(The Revolt of the Animals)
Władysław Reymont, tiểu thuyết gia Ba Lan, Nobel Văn chương 1924
Charles S. Kraszewski, dịch từ tiếng Ba Lan sang tiếng Anh
Hiếu Tân, dịch Anh-Việt
4
Đêm đã khuya, ấm áp, dưới bầu trời đầy sao; xa xa gà trống đã cất tiếng gáy. Bình yên tràn ngập không gian rộng lớn, những cánh đồng và những khu rừng hít thở sâu cái tĩnh lặng đêm. Những vạt sương trải dài trên mặt đất thành một biển trắng mát nguyên lành. Không một con chim nào cất tiếng hót, không nghe thấy tiếng sột soạt nào của con thú ăn thịt đi săn mồi. Ngay cả những rừng thông cũng lặng phắc không bị ai quấy nhiễu. Cả cái thế giới này chìm sâu trong giấc ngủ an lành, cả đến những giọt sương cũng rơi không tiếng động.
Chỉ có những kẻ sống trong khu đổ nát ở bìa rừng là vẫn liên tục canh chừng.
Rex đang ngồi trên đống gạch đá vụn khổng lồ của những bức tường đổ. Bên cạnh hắn, Dummy gà gật ngủ, thỉnh thoảng trả lời Rex bằng những câu lầm bầm ngắn. Chúng đã quá hiểu nhau.
“Đêm cuối cùng!” Rex gầm gừ, dùng đôi mắt nhìn xuyên thấu bóng tối như thể hắn có thể trông thấy ngày mai.
'Blackie đã sủa cho tôi nghe về điều đó. Nhưng tôi bị bệnh nặng và ít quan tâm đến mọi việc.
“Cậu sẽ đi cùng chúng tôi,” hắn quyết định một cách chắc chắn. ‘Cậu sẽ có ích.’
‘Tôi thuộc về loài người! Nhưng tôi không ngu ngốc. Cậu sẽ đi thật à? tôi vẫn không thể tin điều đó.” Rex vẫn chìm đắm trong suy ngẫm về buổi bình minh đang dến gần như trong tầm tay. Hắn run lên trong nôn nóng hân hoan và một niềm hạnh phúc thầm lặng. Hắn thực sự không thể tưởng tượng được nó sẽ như thế nào. Hắn lao lên trước trong suy nghĩ miên man và sợ hãi, giữa những vùng đất hoang vu không thể xuyên thủng và những bóng ma không thể hiểu. Nhưng hắn đã chuyển nhanh sang những con đường khát khao nóng bỏng, khiến trái tim hắn rộn ràng.
‘Nào chúng ta lên đường! Về hướng đông, về phía mặt trời, tới tự do!’ hắn thốt lên, và, trườn lên tận đỉnh, hít hít không khí thật lâu, từ mọi phía.
‘Có sói ở đâu đó quanh đây, không xa lắm.’
'Tôi nghĩ tất cả chúng đã bị cháy thành tro.'
‘Gimpy là một gã thông minh. Cách nào đó gã đã dắt nhiều đứa còn lại trong số chúng ra ngoài bằng đường sông. Rất nhiều con trong số chúng đã chết, nhưng số còn lại – ngay cả khi lông của chúng bị cháy sém – đã vượt qua được ngọn lửa. Tất cả con người đều đã chết.’
‘Điều đó không đúng! Tôi đã tận mắt nhìn thấy một số người sống sót! Họ ở trong sân, kể cho chúng tôi nghe mọi chuyện cho đến khi mọi người bật khóc. Tất cả là do lỗi lũ sói. Chúng nói rằng chúng sẽ bố trí một cuộc săn như vậy, với sự giúp đỡ của quân đội, thậm chí sẽ không có đủ sói còn lại để sử dụng làm giống. Ngay cả trong trang viên họ cũng phát cáu, bởi vì một vài người trong số họ, cùng với tay quản đốc, đã không quay trở lại được.’
“Đừng lo lắng về những bộ da của chúng tôi,” Gimpy rên rỉ, nằm duỗi dài bên chúng. ‘Chúng ta sẽ bóp nghẹt chúng đến đứa cuối cùng trước khi điều đó xảy ra. Tốt hơn cho họ nếu họ không cố gắng gây rối với chúng tôi.'
‘Đi và sủa thẳng điều đó vào mặt họ!’ Dummy lắp bắp giọng phòng thủ.
“Thịt của họ hôi quá. Nó làm chúng ta đau bụng”, nó sủa, lấy mõm ẩy Dummy tỏ vẻ khinh thường. ‘Và thằng chó người này đang làm gì ở đây vậy?’ Gimpy gầm gừ, nhe nanh ra.
“Cậu ấy dưới sự bảo hộ của chúng tôi. Đừng động đến một sợi lông của cậu ấy.” Rex cảnh cáo hắn.
‘Cứ để nó thử coi!’ Dummy đe dọa, rút ra một con dao dài sáng loá.
Gimpy đánh bật vũ khí khỏi tay cậu. Dùng chân dẫm chặt nó xuống đất, gã gầm gừ chế nhạo:
‘Cắn tao đi, cún con!' Và Dummy nhanh chóng nắm lấy lưỡi của Gimpy, ngay tận gốc, lầm bầm:
‘Cắn tao đi, đồ thịt chiên dầu! Và nếu mày vẫn chưa chín hẳn, tao sẽ đốt mày bằng một ngọn lửa khác!’
Rex dàn hòa giữa chúng và chẳng mấy chốc chúng lại nằm cạnh nhau như chưa hề có chuyện gì xảy ra.
‘Chúng tôi không còn quê hương nữa,’ con sói than van, uốn lưỡi một cách khó nhọc. ‘Những kẻ lưu đày bất hạnh! Chúng tôi chấp nhận luật pháp của ngài và sẽ phục vụ ngài một cách trung thành. Chúng tôi sẽ đi đến bất kỳ nơi nào ngài ra lệnh.’
‘Chúng có thể canh giữ đàn gia súc trên đường đi,’ cậu bé nói, trái vói ý định của chính mình.
‘Sói thậm chí còn có cả thương hiệu đấy,’ Rex gầm gừ.
‘Còn ngài?’ Gimpy đáp lại, ‘ngài có ăn cỏ đâu!’
“Sẽ có đủ thịt cho tất cả,” Dummy kết luận một cách khôn ngoan. 'Một vài con sẽ như vậy, ai sẽ ngã bên đường'
Con sói liếm Dummy để tỏ lòng biết ơn trước khi hài lòng rút lui về phía bụi cây để ngủ.
Đêm trôi qua một cách khó hiểu. Những ngôi sao bắt đầu mờ đi và bầu trời tối lại vào lúc gần sáng..
‘Điều gì sẽ xảy ra nếu bà chủ trang viên lại gia ơn chấp nhận ngài?’
Câu hỏi quá bất ngờ và choáng váng khiến Rex rùng mình. Một lúc sau hắn mới có thể gầm gừ trả lời bằng một giọng dứt khoát:
‘Quá muộn rồi! Họ có hề nghĩ gì đến tôi không? Không, tôi vĩnh viễn đoạn tuyệt với con người rồi. Không ai có thể khiến người chết sống lại. Tôi thậm chí còn nguyền rủa cái ký ức về cuộc sống cũ. Tôi không chịu sống trong cảnh bị giam cầm nữa, chạy sự theo ban ơn của con người và chịu đựng sự sỉ nhục của họ một cách hòa bình. Và cơn đói, và ngược đãi. Cả đất nước đồng ruộng và lều tranh đang chờ đợi tôi. Tất cả những vết thương của họ đòi tôi phải trả thù cho họ; mọi bất hạnh của họ đòi tôi phải biến thành hạnh phúc. Tôi là thủ lĩnh của họ. Họ đã phó thác bản thân họ và thế hệ tương lai của họ cho tôi. Và tôi sẽ dẫn họ thoát khỏi giam cầm, nhất định tôi sẽ làm. Đã quá muộn rồi,” Hắn than và áp đầu xuống đất, nghẹn lại trong một tiếng hú nghe như nức nở.
‘Con người là xấu xa, ranh ma, không trung thành. Hắn không thể sống mà không nói dối, giết chóc, và thống trị người khác. Cứ để họ thử sống một mình xem – bởi vì không có họ chắc chắn chúng ta vẫn có thể ngon lành. Con đường trước mắt chúng ta còn dài, nhưng cuối đường là tự do!’
‘Chừng nào các cậu không chết đói tất cả trên đường,’ Dummy lắp bắp vẻ coi thường.
‘Cánh đồng và các đụn cỏ không cung cấp đủ à? Và có đủ trò chơi hoang dã. Các bàn ăn trải ra thừa thãi.’
‘Đúng vậy,” Dummy nói, gãi gãi mái tóc của mình. “Nhưng khi trời rét thì sao? Tuyết và mưa…?’
‘Ở đó luôn xanh tươi; mặt trời ấm áp luôn chiếu sáng. Những con sếu biết vùng đất hạnh phúc đó. Chúng kể cho tôi nghe tất cả về chuyện đó và hứa sẽ chỉ dường cho tôi. Chúng sẽ bắt kịp chúng ta sau.’
“Nếu đó là một thiên đường thì tại sao chúng lại nhọc công đến đây?’
‘Ai biết gió thổi từ đâu? … Họ có nói về tôi trong trang viên không?’
‘Khi có tin đồn rằng cậu đã xé xác con gấu đó, chính bà chủ đã trừng phạt người quản gia vì đã để cho cậu đói và buộc cậu phải ra đi. Bà ấy cảm thấy rất tiếc về điều đó.’
Rex nghẹn ngào nức nở và chìm sâu vào suy nghĩ.
Dummy trượt vào căn phòng hình vòm và bắt đầu đốt lửa. Cậu chụm một ngọn lửa đẹp, trên đó cậu nướng một ít khoai tây mà cậu mang theo. Cậu chia khoai cho những con chó, và đổi lại, một con tha về cho cậu một con ngỗng béo lấy từ bọn cáo, khiến Dummy rất vui.
‘Ồ, sẽ có một bữa cỗ ngon đây,’ cậu gừ gừ thích thú. Sau khi mổ ngỗng, cậu đắp đất sét lên người nó rồi vùi sâu trong đống than hồng đang đượm. Cậu nướng nó như thế cho đến khi đất sét được nung kỹ, sau đó cậu rút con ngỗng nướng thơm ngon ra. Tất cả lông vũ vẫn còn trong đất sét.
‘Ai nhận được giải thưởng như thế này một lần vào Chủ nhật hàng tuần sẽ chạy khắp về thế giới săn tìm vận may!’ Blackie thú nhận, cắn ngập vào phần của mình một cách tham lam .
‘Như vậy là quá đủ đối với bọn Blackie trên thế giới,’ Rex gầm gừ, và quay mũi đi khỏi mùi thơm quyến rũ, hắn lại rơi vào trầm ngâm.
Dummy nằm ngủ bên cạnh hắn. Những gì cậu nói về trang viên đã khuấy động Rex đau đớn hơn những gì hắn thừa nhận, ngay cả với chính mình. Hắn cố nuốt nó như thể miếng gai mà hắn không thể ho ra được, mặc dù nó làm gan ruột hắn quặn thắt. Cái quá khứ ấy, quá gần nhưng cũng quá xa đến nỗi hắn gần như không thể hình dung ra những đường nét của nó, ép ra từ ngực hắn những tiếng tru nhẹ nhàng đầy khao khát. Nhưng hắn không muốn quên đi những tổn thương vì đau khổ; trái lại, hắn tự nhắc mình nhở về chúng, bện lại với kinh nguyện cầu ứa máu của những lời phàn nàn và than thở, trong khi cùng lúc một lòng kính sợ con người đã phình to bên trong hắn. Trong những giây phút suy ngẫm như thế này, trước mặt hắn con người lớn lên với sức mạnh vô hạn. Càng rời xa hắn, con người càng trở nên vô cùng khó hiểu, giống như mặt trời, như những ngọn núi, như khí lạnh và ngay cả bầu trời nữa.
‘Chúng ta là gì so với họ? Cái gì? Một bầy đàn bị rượt đuổi bởi cái đói không thể nào thỏa mãn, một đàn kiến vô số đang bò dọc theo lớp đất bụi bên dưới những bàn chân họ.’
Hắn rùng mình, tưởng như đang đứng trước một vực thẳm bỗng nhiên há hoác dưới chân hắn, từ dưới đó thoảng đến gần hơi thở lạnh buốt của sự tuyệt chủng.
‘Không ai trong chúng ta có thể vượt qua nó! Không ai cả!’ Nỗi buồn của một sinh vật bị thương đến chết; nỗi buồn của một con ếch mở mắt để nhìn một con đại bàng bay đến gần, bóp nghẹt trái tim Rex bằng băng giá tuyệt vọng. Từ lâu lắm, hắn đã tìm ra lý do cho sự bất bình đẳng tàn khốc này. Hắn chống lại điều đó bằng tiếng nói của toàn thể thiên nhiên bị tổn thương, tiếng nói của toàn thế giới. Cho đến khi, cuối cùng, có vẻ như hắn đã tìm ra cách duy nhất để lấp đầy vực sâu đó.
‘Tôi hiểu rồi! Tôi hiểu rồi!' hắn nói, khắc sâu sự thật mà hắn đã khám phá vào tâm trí hắn. ‘Họ không bị dày vò bởi cuộc đấu tranh sinh tồn hàng ngày, bởi vì hàng ngàn hàng ngàn thế hệ của chúng ta lao động vì điều đó. Nước làm việc cho họ, không khí, mặt trời, trái đất, toàn bộ thế giới làm theo lệnh của họ. Đây là nền tảng sức mạnh của họ. Nhưng lấy đi các nô lệ thì sự vĩ đại của họ không còn nữa. Rồi họ sẽ trở nên khốn khổ và bất lực còn hơn cả chúng ta! Khi đó sự bình đẳng hoàn hảo sẽ ngự trị!’ hắn tru lên đắc thắng.
‘Chừng nào mà anh chưa lấy đi được lý trí khỏi con người, anh sẽ không lấy đi được bất cứ thứ gì khỏi Họ. Họ sẽ luôn làm được!” Dummy phì phì một cách ngạo mạn trước khi ngủ lại.
Trong khoảnh khắc, tất cả cầu vồng đều biến mất, tất cả lâu đài trên mây mà Rex đã xây dựng với rất nhiều sức lao động đã sụp xuống thành đống đổ nát.
Một lần nữa hắn lại cảm thấy mình là một sinh vật khốn khổ, vĩnh viễn bị đối xử bất công, quằn quại vô ích trong xiềng xích quyền lực của con người.
‘Trốn thoát. Càng nhanh và càng xa càng tốt!' hắn thút thít qua hai hàm răng đang va nhau lập cập vì đau. Và sau đó, chăm chăm nhìn vào chiều sâu của những tầng trời giữa vô số vì sao lung linh, hắn đã quên mất cả mọi thứ đến nỗi thậm chí hắn còn không để ý đến con sói đã ngồi phịch xuống bên cạnh hắn. Và như vậy, trong im lặng, chúng đợi bình minh đến.
Với tia sáng đầu tiên, khi bóng tối ở phía trời đông bắt đầu mờ nhạt đi, Gimpy hít hít không khí và khẽ sủa:
‘Họ đã khởi hành rồi! Vẫn còn xa lắm…’
Từng con một và vô cùng ầm ĩ, lũ quạ bắt đầu rời cành và bay vút lên, trong một chuyến bay cao và im lặng, về hướng rạng đông.
Màn đêm đã trở nên u ám hơn mà không ai nhận thấy. Các cánh đồng dường như chìm xuống, trái lại, cây cối càng nổi bật hơn lên, phô ra trên nền trời nhợt nhạt những vương miện của chúng trông giống như những cuộn khói rối mù.
Những vệt ánh sáng xanh lục bắt đầu mờ nhòe đi từ bên dưới bóng tối, giống như những ao nước tù đọng rắc tro, và bắt đầu từ từ chiếu ra một ánh sáng lạnh lẽo. Mặt trời lúc đó đã phá vỡ đường chân trời.
‘Những con cừu đang đến! Và ngựa! Tôi ngửi thấy rất nhiều, rất nhiều bọn chúng!’ con sói vẫy đuôi tru lên.
‘Nghe như tiếng xe ngựa lăn trên đất khô’, Dummy thấy rõ, xác nhận.
Thật vậy, chẳng bao lâu tiếng vó ngựa tắt lịm vì khoảng cách và bắt đầu nghe thấy sương rơi dày đặc, và ở phía dưới đó một chút, khi bình minh đã hoàn toàn thắp sáng toàn bộ phần phía đông của bầu trời, trên nền của rạng đông, những đám mây thấp – dường như – đang khuấy động ngay trên mặt đất, gầm lên những tiếng sấm rền, xa xăm.
Rex căng mình lên muốn lao tới. Run rẩy vì nóng ruột, hắn nhìn xoáy vào những khoảng không xa xôi mù sương bằng đôi mắt rực lửa cho đến khi trông thấy những đám đông vô hình dạng đang tràn ra. Trước cảnh đó, hắn ngã vật xuống đất, kiệt sức, lòng tràn ngập niềm hạnh phúc không nói nên lời. Gục cái đầu đang lên cơn sốt lên đôi chân trước, hắn xúc động đến ngẹt thở.
Gimpy quay đi đảo lại trên những vòng tròn điên cuồng. Gã đã cử đồng bọn của mình đi quan sát và báo cáo lại, và hết lần này đến lần khác gã hú lên vui sướng.
‘Thôi đừng ca hát nữa, mày, thằng sơn ca hát khỏe!’ Dummy mắng, ‘nếu không mày sẽ dọa ma hết cả bọn chúng đấy!’
Sau đó, đốt lửa dưới tấm chắn gió của khu đổ nát, cậu bắt đầu nướng khoai tây và một số loại chim mà Blackie, người bạn trung thành của cậu, mang đến. Trong lúc làm cậu huýt sáo, bắt chước tiếng hót của tất cả các loài chim mà cậu biết.
Trong ánh sáng đỏ mầu máu của buổi bình minh, những khối đen cuồn cuộn, ầm ầm gần từ mọi phía, ngày càng trở nên rõ nét. Như thể những khối nước khổng lồ nơi nào đó đã tràn bờ, tràn ngập mặt đất với tiếng gầm rú hoang dã. Những tạp âm ngày càng gần hơn và đe dọa hơn, giống như cuộc cãi vã hỗn loạn của sóng xé qua đập. Tiếng huyên náo vang dội, những tiếng gầm, tiếng rên rỉ và tiếng kêu be be ngày càng lớn; tiếng móng guốc đập như sấm lúc này càng mạnh hơn. Rex đã có thể tạo ra cảnh hàng ngàn cái đầu có sừng, bồng bềnh như đang lội qua vùng nước sâu. Không khí bắt đầu rung lên với hơi thở nóng bỏng của chúng thổi gần như những cơn gió nóng. Có vẻ như một cơn bão khủng khiếp đang đến gần, sấm sét không ngừng và phóng ra những tia sét lặp đi lặp lại. Mặt đất rung động, cây cối rung chuyển, và tất cả những con chim nổ tung trong tiếng kêu thét kinh hoàng khi vô số đàn lả tả rơi xuống đồng cỏ ở bìa rừng, ầm ầm với một giọng nói khổng lồ.
Cùng lúc đó, mặt trời nhô lên từ vực thẳm, đỏ rực và tỏa những tia sáng của nó lên thế giới.
Trong những lóp sương mù là là trên mặt đất, giờ đây ánh nắng đã tràn ngập như những đám cháy, vô số đàn gia súc lê bước với tiếng càu nhàu mỗi lúc một lớn, đàn này theo sau đàn khác, với những tiếng hí, tiếng rống không ngừng, và tiếng sủa của những con chó đang cố gắng duy trì một thứ trật tự nào đó. Thỉnh thoảng, một tiếng động vang lên như sấm; lâu lâu những khối nước bị khuấy lên, bọt nước tung tóe như của một vùng biển dữ dội, rải rác khắp những đồng cỏ ở bìa rừng. Và trước khi mặt trời xua tan hết bóng tối ẩn khuất trong những thung lũng, hàng ngàn hàng ngàn con khác đã đến. Trong phạm vi mắt có thể nhìn thấy, không thấy có cỏ, ngũ cốc hay bụi rậm nào – chỉ toàn một khối những sừng, những đầu bó không sừng, những bờm và đuôi nhấp nhô. Theo lối đi của các đàn gia súc, trên cao, những đàn chim lớn đủ loại đang bay đến gần. Chúng giống như những đám mây chì nặng nề thỉnh thoảng chắn mất ánh sáng mặt trời; những lúc khác chúng có vẻ giống những dòng sông đen, ngầu bọt chảy qua những mảng trời vẫn còn nhợt nhạt, hay như những dấu mờ của làn khói không có điểm bắt đầu và điểm kết thúc. Sau đó, dưới dạng những dòng xoáy ngày càng thấp, chúng lượn vòng xuống với những tiếng kêu hoang dại chói tai. Chúng rơi xuống cánh đồng và rừng, với một tiếng ầm ầm sâu, ảm đạm, giống như những đám mây mưa đá tối sầm, cho đến khi cây cối bắt đầu đung đưa dữ dội bên dưới trận bão chim đáng sợ. Ngay cả ‘cư dân’ những vùng rừng hẻo lánh nhất cảm thấy lông cổ xù lên – toàn bộ ‘cư dân’ hoang dã, bàng hoàng trước cơn bão đổ xuống, trườn xuống đất với tiếng than van khiếp hãi. Bởi dường như cả thế giới, bị đánh bật khỏi những căn cứ của mình, sắp sụp đổ vì một tai họa lớn. Chỉ có Rex, ngồi bất động trên đống đổ nát của những bức tường, không ngừng chằm chằm nhìn vào lốc xoáy hỗn loạn xung quanh. Hắn bừng cháy trong những cơn rùng mình ngây ngất, dù vẫn vững như bàn thạch giữa những xoáy nước và những con sóng dập dồn. Toàn bộ những cái nhìn sốt ruột hướng về phía hắn, như một trận mưa rào những tia sét xuyên qua. Những cơn gió khô những hơi thở nóng hổi của mọi cảm xúc, mọi ham muốn, dồn cả vào trong trái tim hắn, và chấp nhận tất cả, nhận thấy sức mạnh, niềm kiêu hãnh và tin chắc đang phồng lên bên trong hắn. Và những tiếng gầm, nhịp dập của những bàn chân, những tiếng vỗ cánh và sự quằn quại tuyệt vọng của rừng thông tụ trên người hắn như một vầng hào quang vàng của sức mạnh. Rốt cuộc cuối cùng thì tất cả các loài cũng đã đến. Ngay cả kẻ sắp chết cũng cố lê thân đến với chút sức lực cuối cùng. Tất cả chỉ là nước mắt, đau khổ và thương tật lúc này tụ tập trước mắt hắn, nhìn thẳng vào mắt hắn bằng tình yêu, chờ đợi mệnh lệnh của hắn, tin hắn bằng lòng tin vô hạn.
Các sợi xích bị giật mạnh cho đến khi đứt tung; những kẻ thù cũ đã bị đánh bại. Những nô lệ đã chiến thắng những bạo chúa và bây giờ, tất cả trái tim, tất cả tâm hồn họ, đang run rẩy với một tiếng gọi thiêng liêng: Tự do! Tự do! Tự do!
Rex cảm nhận được tất cả, từ từ đắm mình vào những suy tư sâu sắc về những khúc quanh, những bước ngoặt kỳ lạ của số phận.
”Bây giờ con người có thể làm gì được? Quyền lực của hắn, sự vĩ đại của hắn đâu rồi? Bây giờ hắn là gì, khi đối mặt với đội quân khổng lồ này? Một nắm bụi bị giẫm nát bên dưới những móng guốc này rồi bị lãng quên. Và các loài vật, chúng sẽ quên rằng hắn đã từng tồn tại ở nơi nào đó, vào lúc nào đó. Giống như người ta quên đi cơn đói khi dạ dày của họ đã đầy; quên đi tuyết trong cái nóng mùa hè. Hắn sẽ bị bỏ lại một mình, trần trụi và không có khả năng tự vệ, như một con chó con bị giật khỏi núm vú và bị ném xuống hố. Thậm chí hắn sẽ không tìm thấy một con chó để liếm hắn một cách thương hại. Con người sẽ trở thành thức ăn cho diều và quạ. Bị kết án bị chết đói và phải làm việc liên miên vô tận,” Rex ngẫm nghĩ một cách đầy thù hận. ‘Bây giờ cứ để hắn thống trị đi! Những con đường của chúng ta với hắn sẽ không bao giờ gặp nhau nữa!’
Nhưng đột nhiên, khi đang suy nghĩ như vậy, hắn bị một nỗi lo phủ bóng– có cái gì như ý thức trách nhiệm bắt đầu sôi sục lên trong lương tâm hắn. Thậm chí đó còn là một niềm kính sợ như một cái bóng mỏng manh thoáng qua trên linh hồn hắn, rạng ngời niềm hạnh phúc. hắn lướt qua vô số những kẻ đã rũ bỏ những gánh nặng xưa cũ theo tiếng gọi của ý chí hắn – từ bỏ một đời sống khó khăn, chắc chắn rồi, nhưng cũng là từ bỏ một đời sống nơi có thể trông chờ vào sự giúp đỡ!
‘Liệu đám đông vô số nô lệ được giải phóng này trong tự do có khả năng làm được gì không?
Một cơn bão có thể xé toạc những cây sồi đến tận rễ và ném chúng đi khắp bề mặt trái đất, nhưng liệu nó có thể trồng chúng, để chúng có thể mọc lại và một lần nữa phủ xanh lên mình chúng không ?” Những ý nghĩ như thế quay cuồng trong tâm trí của Rex.
Đúng lúc đó Gimpy nhích lại gần hắn và rên khe khẽ:
‘Ông chủ, ngay cả tôi đây, kẻ đã lao mình vào con người, giờ tôi cũng đang run rẩy!’ Kinh ngạc, Rex nhìn vào đôi mắt đang lóe lên nỗi sợ hãi điên cuồng của gã.
‘Có quá nhiều thịt trên móng! Cứ để cái gì đó làm họ sợ hãi, thì họ sẽ chà đạp chúng ta như những con sâu!’ hắn nói, giọng hắn nghẹt lại vì khiếp sợ. 'Những xương sườn của tôi đã nứt ra vì tiếng rít và tiếng gầm của chúng. Và mùi hôi thối đến mức tôi đã mất khứu giác. Ôi, đám đông cuồng dại đó! Chúng sẽ làm toàn bộ thế giới nghẹt thở trong đống phân của chúng! Thật là nhục khi phải thống trị đàn gia súc như vậy.
Ôi. thưa đấng Bất Bại, xin ngài hãy nhận chỉ huy gia tộc của tôi. Chúng tôi thề với ngài lòng trung thành và sự vâng lời. Các con gái của tôi sẽ nuôi dưỡng nhiều thế hệ dòng dõi của ngài. Hãy bỏ đàn gia súc này lại và chúng ta sẽ cùng nhau lên đường tìm kiếm một quê hương mới. Ngài có điểm gì chung với chúng? Ngài đã giết được cả một con gấu! Ngài đã có được sự khôn ngoan của con người! Gia tộc vĩ đại của ngài có bắt nguồn từ những loài có vòi và móng guốc không? Ngài có dự định lấp đầy dạ dày của mình bằng cỏ như chúng và uống nước mưa từ vũng nước không? Ngài, đấng tối cao có nanh của thế giới hoang dã, liệu ngài có muốn tồn tại giữa một bầy nô lệ nổi loạn không?
Với thối rữa cho tất cả? Thực sự là tổ tiên của ngài, những người đã đối mặt với nai sừng tấm và lợn rừng trong trận chiến sinh tử, sẽ rơi những giọt nước mắt cay đắng hổ thẹn cho con cháu họ. Chúng ta vẫn còn thời gian để rút lui. Tôi biết tất cả những dấu vết ẩn giấu – chúng ta sẽ lẻn trốn đi mà không bị ai nhìn thấy, và để mặc những bầy đàn này cho số phận của chúng, trong khi chúng ta chạy vào thế giới rộng lớn, bất cứ nơi nào đôi chân của chúng ta đưa chúng ta đi, mùi của những con mồi sẽ dẫn dắt chúng ta, ý chí tự do của chúng ta sẽ dẫn dắt chúng ta! Chúng ta sẽ tìm thấy những cánh rừng thông mới, những cánh rừng lớn hơn, ở đó sẽ có đủ thức ăn ở những nơi chưa từng nghe nói đến con người. Ngài còn cần gì hơn nữa, thưa chủ nhân?’
‘Hạnh phúc của tất cả. Ngươi không hiểu được điều đó sao, ngươi–kẻ khát máu không bao giờ thỏa mãn?!’ Hắn gầm lên một cách ngạo mạn.
‘Điều tôi hiểu,’ con sói rên rỉ trong tuyệt vọng, ‘là chúng ta đã lạc đường. Tôi xin lỗi, thưa chủ nhân – điều này không đến dễ dàng. Nhưng chúng ta phải chia tay. Chúng tôi phải bước đi trên con đường của tổ tiên chúng tôi! Chúng tôi không thể phục vụ sự điên rồ…’
‘Vậy thì, biến!' Rex điên tiết gầm lên. ‘Rời bỏ ta à! Nhưng ngươi hãy nhớ – vùng hoang dã này sẽ không che chắn cho ngươi khỏi sự báo thù của ta. Ngươi đã tự nguyện gắn bó với ta, và bây giờ ngươi lẩn đi trong sợ hãi! Kẻ phản bội đáng thương! Cho dù ngươi có ẩn mình trong hang cáo, chúng ta cũng săn lùng ra ngươi và lũ quạ sẽ tha những mảnh xác của ngươi đi! Ngươi hãy chọn đi! Ngươi sẽ phục vụ ta!’ Hắn gầm lên một cách hống hách.
‘Xin Đức ông dung thứ ! Chúng tôi sẽ vâng lời ngài!’ Gimpy nhũn nhặn tru lên, liếm bàn chân của Rex. ‘Ngươi sẽ làm hậu vệ, thúc những kẻ làm rối loại hàng ngũ bằng những tiếng hú của nguoi.’
‘Xin lĩnh ý ngài, thưa chủ nhân. Nhưng – những gì rơi bên vệ đường có thuộc về chúng ta không?’ gã hỏi, lấy lưỡi dài liếm má.
‘Suốt ngày chỉ nghĩ đến cái gì nhét vào bụng. Cả cuộc đời ngươi chỉ là ăn.’
‘Thế thì với ngài là cái gì? Và lũ gia súc kia nữa? Và cả chính con người?’
Chẳng biết trả lời thế nào, bất giác Rex nhảy lên đống đổ nát và đến chỗ Dummy, để kiếm một ít khoai tây nướng và bất cứ mảnh xương nào còn sót lại ở đó. Sau khi cho hắn ăn, cậu bé chuẩn bị ra đi.
“Cậu định đi đâu thế?”
'Về trang viên. Cậu sắp dẫn dắt đồng loại của mình bước vào thế giới rộng lớn, và tôi sẽ đi về chỗ của tôi,’ cậu lẩm bẩm đầy khiêu khích.
‘Nhưng cậu sẽ giúp ích rất nhiều cho tôi. Ở lại đi. Cậu biết cách tạo ra lửa và cậu có một con dao. Cậu ở lại đi,’ Rex chân thành nài nỉ cậu ta.
‘Cậu muốn thống trị gia súc thì cứ làm đi. Tôi chỉ muốn nói rằng triều đại của cậu sẽ ngắn ngủi. Tất cả sẽ sớm cảm thấy mệt mỏi với những trò hề của cậu. Hãy nhìn cách chúng giẫm nát các cánh đồng. Ngay lúc này tôi thấy chúng đang chạy lên với những chiếc gậy? Rồi sẽ có rất nhiều máu đổ ở đây – rất nhiều xương gãy. Cậu thật ngu nếu tưởng tượng rằng mọi người sẽ chỉ biết phẩy tay khi họ bị mất tài sản. Lúc ở trang viên cậu đã thông minh hơn. Vậy là những con thú đã nổi loạn và bây giờ chúng nghĩ rằng chúng sẽ đảo lộn thế giới.
‘Ai cũng biết ăn,’ cậu nói, liếc nhìn đàn gia súc một lần nữa, bụng chúng chứa đầy ngũ cốc, ‘nhưng không phải ai cũng biết gieo hạt!’
Tức giận, cậu đứng dậy và tìm đường ra khỏi đống đổ nát.
‘Dừng lại! Nếu không tôi sẽ cho bầy sói xé xác cậu ra từng mảnh và mang những mảnh xác cậu về trang viên.’
Dummy dừng lại, sủng sốt khiếp hãi khi nhận ra sự tức giận khủng khiếp trong đôi mắt con chó.
‘Hãy để tôi đi. Tôi có bao giờ chống lại cậu không?’ Và những giọt nước mắt cậu bật ra vì khiếp sợ.
‘Tôi đã nói phần mình. Một ngày nào đó, khi chúng ta đến được nơi cần đến, tôi sẽ để cậu đi,’ Rex ân cần hứa.
'Tôi sẽ chết đói với cậu ở đây. Tôi sẽ không ăn cỏ với lũ trâu bò!' cậu lẩm bẩm khinh thường.
‘Cậu sẽ không thiếu bất cứ thứ gì. Những chú chó sẽ chăm sóc cậu thật tốt, thậm chí cậu sẽ béo lên.'
‘Chắc chắn! Bàng thịt sống và máu tươi! Nhưng này – Dù sao tôi cũng sẽ không đi bộ được xa đâu’
‘Cậu sẽ cưỡi con ngựa giống từ trang viên! Nhưng bây giờ – biến khỏi tầm mắt của tôi đi!’
Lệnh vang lên với giọng nghiêm khắc đến mức Dummy không dám nói bất cứ điều gì để đáp lại, cậu tìm cho mình một chỗ có bóng mát cạnh bức tường và cố ngủ. Nhưng sự nguy hiểm của tình huống mà cậu rơi vào khiến cậu thậm chí không sao nhắm được mắt. Khóc nức nở, lau mũi trên tay áo, anh bắt đầu tập trung vào những biện pháp thông minh để tìm cách thoát. Cậu ta đặt hy vọng trốn thoát của mình trên sự hiểu biết của mình về ngôn ngữ của mọi loài vật. Cậu nhìn ra cánh đồng, tìm kiếm con đường tốt nhất ra ngoài – và chết sững khi nhìn thấy những đàn bò ngựa phủ kín mặt đất, và được tiếp tục tăng cường bởi những kẻ mới đến.
Mặt trời đã lên tới giữa bầu trời. Không có gió; những cái bóng co lại, và bầu trời nhợt nhạt, cháy bỏng tỏa ra một sức nóng sôi sục đến nỗi đàn gia súc phải tiêu thụ những gì còn sót lại của cỏ và ngũ cốc bị giẫm đạp, nằm xuống nghỉ ngơi.
‘Khi nào chúng ta sẽ rời đi?’ cậu đột ngột hỏi, quay sang Rex, đang ngồi ở chỗ quen thuộc của mình.
‘Khi cái nóng dịu đi– gần tối. Khi nhà thờ đổ chuông.’
Dummy rút lui đến rìa đồng cỏ bên dưới những cây sồi lớn, những cành nặng trĩu sà thấp trên mặt đất.
‘Mình sẽ đợi nó trên cây’, cậu nghĩ một cách khôn ngoan. ‘Chúng nó sẽ không tìm thấy mình. Chúng có thể hôn tạm biệt mình, ở chỗ nào thì bạn biết rồi đấy! Cứ để sói hoặc chó kéo mình xuống!’ cậu chế nhạo, nhìn quanh tìm cái cây cao nhất. Nhưng đột nhiên, cậu nghẹt thở vì một nỗi sợ hãi tê liệt. Trên tất cả các cành đều đang chập chờn ngủ những đại bàng, diều hâu, chim cắt và những đàn chim đủ lọai. Nhìn đâu cậu cũng thấy những cảnh tương tự. Và trên mặt đất, sói, chó và cáo nằm dài ra, nghỉ ngơi dưới bóng cây. Mọi sinh vật đều đang ngủ, nhưng vẫn cảnh giác như thể chỉ ngủ một mắt. Chúng tỉnh táo với mọi thứ đang diễn ra xung quanh chúng và sẵn sàng bật dậy lập tức ngay khi nhận ra, để tấn công hoặc để chạy trốn.
Bình tĩnh lại, cậu bé bắt đầu nhại nhiều giọng hót khác nhau của các loài chim. Từ vùng bùn lầy ngập nước gần đó, một vài con ngỗng trời gọi lại cho cậu để trả lời; những con quạ thận trọng kêu quác quác; ngay cả một con diều hâu thức giấc cũng kêu ré lên đáp lại một cách thấu hiểu. Nhưng rồi một con cú biết bị mắc lừa và tức giận vì giấc ngủ của nó bị quấy rầy, rúc lên một cách đầy đe dọa từ một hốc cây rỗng:
‘Gimpy – tống khứ ngay cái thứ người rác rưởi đó đi, nếu không hắn sẽ khiến mọi loài hoang dã lạc lối!’
Con sói lặng lẽ nhích lại gần, nhưng cậu bé cảm thấy hơi thở nóng hổi sau gáy, quay vòng một cách dữ dội và bật một ngọn lửa trước mắt cậu.
‘Hãy đến gần hơn một chút, ông bạn què của tôi! Gần hơn! Tôi sẽ vẽ cái mặt đần của bạn bằng lửa để con cái của bạn thấy bạn càng dễ thuơng hơn!' cậu chế nhạo, và đốt một bó lá khô, ném vào con sói.
‘Đồ khốn nạn!’ Gimpy ho, nhảy ra khỏi lửa và khói.
‘Còn chúng mày– tao sẽ hun hết chúng mày như đàn ong!’ cậu gầm lên với lũ chim, ném mấy cành vân sam ướt vào lửa. Khói cay nghẹt thở trùm kín những cây sồi và hất chiếc bờm đen của nó lên trời.
Những con chim sợ hãi bay đến những cây xa, và con cú bực bội nhảy vào hốc của nó trong cơn hoảng loạn và rúc lên thảm thiết.
‘Thằng chó–người chết tiệt! Tao chết ngạt thở mất!”
‘Mày vẫn muốn suýt những con sói tấn công tao hả, thằng già điên mù nay?’ cậu ta túc tối chửi con cú. Sau đó, được làn khói che phủ, cậu trèo lên cây, trên đó cậu tạo ra một chỗ hết sức thoải mái giữa các cành cây.
‘Ha! Ta sẽ diễu hành trên con ngựa giống như một chúa tể!’ cậu nở nụ cười sung sướng, và sau đó bắt đầu ngủ.