Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Albert Camus
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alesandr Blok
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- Anders Olsson
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Cazaubon
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Bill Hayton
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Da Màu
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dan Slater
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Cẩm Liên
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- duyên
- Duyên Anh
- Duyên Khánh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Thuỵ
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thị Thu Trà
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E. M. Forster
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Georges Condominas
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhân
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Hai Thanh
- Han Dang
- Hàn Giang
- Han Kang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Diễm
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Bảo
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hứa Lập Chí
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jiayang Fan
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Amado
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wong
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Kha Tiệm Ly
- Khải Đơn
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Hạnh
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Oa Đằng
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Madeleine Riffaud
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Manuel Casimiro
- Mão Xuyên
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark B. Hamilton
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Osaki
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghĩa Đặng
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Mai Phong
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Việt Trung
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyễn Bính
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Ngân Vi
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Thịnh
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Phương
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phan Quế Mai
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Ái Tiên
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Hồng
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Thuyền
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thụy Anh
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn An
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hòa
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Trứ
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Song
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- phap
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Âm
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Dao
- Quỳnh Hợp
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rachel Adams
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Mead
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefan Dege
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- Sylvia Plath
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tawada Yoko
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Bình
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thích Quảng Độ
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tom Fawthrop
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Văn.
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volker Weidermann
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Trọng Phụng
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Hỗ Ninh
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ỷ Lan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yên Thao
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Yoko Tawada
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Về cuốn Từ điển Việt ngữ phổ thông của BS Lê Văn Thu và DS Nguyễn Hiền (kỳ 1)
Nguyễn Huệ Chi
Cuốn sách(1) gồm 1274 trang, khổ 16x24cm, bìa cứng, giấy đẹp, tôi nhận được đã gần một tháng(2) nhưng đến nay mới đọc xong, dù chỉ là đọc lướt các vần từ C đến Y và đọc tương đối kỹ hai vần từ A đến B. Ngay khi mới cầm nó trên tay tôi đã rất vui thích ở hình thức trang nhã, dày dặn, cách đóng sách chắc chắn để dùng lâu và dùng nhiều không hỏng, và cách trình bày đúng quy thức một bộ từ điển Việt ngữ, ngoại trừ một ít sơ suất không đáng có và cũng không nhiều – như trùng lặp (2 mục từ ào ào; 2 mục từ bá láp; 2 mục từ bập bùng và bập bừng); sắp xếp sai trật tự vần a, b, c (bé cái miệng phải đặt trên bé miệng; trong hai chữ bá láp một chữ đặt nhầm vào vần ba, chữ thả giàn đặt nhầm vào vần xả); viết chữ sai (từ bóng thiềm có chữ thiềm là con cóc viết thành thuyền); đôi khi có mục từ được ghi chữ “như” ở một từ đồng nghĩa, nhưng mở ra tìm, lại không thấy đâu cả (dứt dây động rừng: như bứt dây động rừng; tr. 200)... – Càng đọc vào tôi càng phát hiện ra những điều cầnđã được đáp ứng (chưa dám nói là đủ) ở một cuốn từ điển giải nghĩa tiếng Việt mà hai tác giả từng cất công đeo đuổi suốt nhiều năm. Không phải nhà ngôn ngữ học, nhưng để khỏi phụ lòng hai ông, dưới đây tôi xin nêu một vài ý kiến ban đầu, hay dở đều xin nói thẳng, hai ông cứ xem là cảm tưởng của một người không chuyên nói lên những gì mà sách làm khơi dậy sự “động não” của mình.
1. Điều đầu tiên là sách có một Phàm lệ (bao hàm cả phần hướng dẫn về cách sử dụng sách và lời tri ân) sáng rõ, dễ hiểu và gọn gàng khiến ai đọc vào cũng hiểu ngay, không phải lật đi lật lại nhiều lần khi dùng từ điển. Kinh nghiệm cho biết, sách tra cứu càng phức tạp thì phàm lệ lại càng phải cố gắng đưa ra những quy tắc giản tiện đến hết mức có thể. Phải nói ra điều này vì tôi vốn quen thuộc với bộ Từ điển tiếng Việt của GS Hoàng Phê mà tôi coi là được biên soạn nghiêm túc và rất ít sai sót (tính đến bản in lần thứ 9, 2003(3)), nhưng mở đầu, ở phần giới thiệu Nội dung và cấu tạo của quyển từ điển (trong đó có những quy ước dành cho người đọc dùng để tra cứu) lại đề cập hơi sâu nhiều thuật ngữ chuyên môn khiến không nhớ hết được, đọc mấy rồi cũng quên, thành ra mỗi lần tra cứu cứ phải đọc lại (chỉ với hai dấu mở và đóng ngoặc kép mà phải tìm mãi mới ra đây là dùng cho các mục từ phiên âm tên nước ngoài có gạch nối). Cho nên, xin nhắc lại, với một Phàm lệ gọn và không có gì khó hiểu, sách của Lê Văn Thu và Nguyễn Hiền đã giúp bạn đọc tra cứu các mục từ theo chỉ dẫn một cách dễ dàng. Mặt khác cũng nhờ đó, muốn kiểm tra người biên soạn tuân thủ quy tắc mình đề ra đến mức nào, phần nào làm được và phần nào chưa làm được hay có gì vướng mắc, cũng không đến nỗi quá khó khăn. Khi dõi theo các vần từ đầu đến cuối sách mà không gặp một chỗ nào “gờn gợn” về tâm lý bởi cách diễn đạt có gửi ngầm vào đấy một đôi chút thiên kiến vùng miền, bất đồng về chính trị, trái khoáy về thể chế... dù là ở các mục từ có phần nhạy cảm, như ấp chiến lược, ấp tân sinh, bần cố nông, bắt rễ xâu chuỗi, du kích, dư luận viên, nhạc đỏ, việt kiều (từ kép Việt kiều theo tôi phải viết hoa chữ Việt vì đây là tiếng Việt), cho đến cả câu dẫn chứng: bộ óc của đảng là bộ chính trị (ở mục từ bộ óc)... thú thật một mối thiện cảm đã nảy ra trong tôi một cách tự nhiên. Thậm chí có mục từ lẽ ra còn nên viết trung tính (neutre) hơn thì hai ông hình như đã hơi nghiêng về phía “tả” trong trình bày, chẳng hạn mục từ bồi thẩm đoàn có mở ngoặc chú thêm: tại các nước tư bản – tôi nghĩ nên thay “các nước tư bản” bằng “các nước dân chủ phát triển” vì không phải nhờ vào “tư bản” mà chỉ có một “nền dân chủ đích thực” với “tam quyền phân lập” phân minh, mới dám lập ra “bồi thẩm đoàn” có thẩm quyền kết tội độc lập trong ngành tư pháp. Vân vân. Hiện tượng nhất quán đáng mừng này trong toàn cuốn từ điển chắc hẳn phải bắt nguồn từ nguyên tắc thứ nhất ghi ở Phàm lệ mà hai tác giả đã nêu lên như một kỳ vọng: “Muốn duy trì sự trong sáng của tiếng Việt, giúp giải phóng nó khỏi bóng tối của thành kiến chính trị và văn hóa” (tr.i). Liền đó, các ông lại viết tiếp một câu không phải bổ sung cho quy tắc mà là lược thuật một trải nghiệm nhằm dốc thêm bầu tâm sự: “Cũng có từ điển được biên soạn bởi người có định kiến chính trị phe phái quá sâu đậm nên rất nhiều từ đã được gán cho những nghĩa mà thật ra chúng không hề mang!” (tr.i). Trước những lời tâm huyết như thế thử hỏi ai có thể dửng dưng vô cảm được. Bởi vậy, không sợ mang tiếng thiên vị, tôi xin dùng kiểu nói thông dụng hiện nay để khái quát điều thu hoạch đầu tiên đối với cuốn sách: mọi mục từ trong sách đều được thu nạp và xử lý thông qua chỉ một thao tác mà người biên soạn coi là nền tảng – khách quan, khoa học. Xử lý đến đâu là chuyện sẽ bàn.
Cũng phải nói trong khi viết Phàm lệ, với những lĩnh vực không thuộc phạm vi mình hiểu sâu, đôi khi hai tác giả có dùng những chữ chưa xác đáng, nhưng đó là khuyết điểm không ảnh hưởng đến phần chính ở sau. BS Trần Văn Tích đã dẫn ra chữ Lê Quý Đôn(4), tôi xin dẫn thêm vài chữ khác: Cung oán ngâm khúc và Chinh phụ ngâm khúc không phải là “truyện thơ” mà là “ngâm khúc” (tên thể loại cổ thường nằm ở phần cuối tên tác phẩm); Phan Trần nên để là “truyện thơ” hoặc “truyện nôm” mà không để là “truyện”, cho khỏi nhầm với truyện văn xuôi (như Truyền kỳ mạn lục); Trinh thử và Thạch Sanh Lý Thông cũng nên để là “truyện thơ” chứ không nên gọi là “truyện tích”, vì truyện thơ nào của chúng ta cũng xuất phát từ một tích mà diễn ra văn vần (và tên gọi Thạch Sanh Lý Thông thì nên gọi thống nhất là Thạch Sanh như cách gọi đã có lâu đời, đừng căn cứ vào một bản in dân gian nào đấy đổi tên đi khiến rơi vào tình trạng tên gọi không phổ dụng).
Bìa trong
2. Điều đáng nói thứ hai là đứng về tầm vóc, cuốn từ điển lần này đã bổ sung được nhiều mục từ so với không ít từ điển có trước. Hiện tôi đang có trong tay hai cuốn Từ điển tiếng Việt (2003, NXB Đà Nẵng) của Hoàng Phê [TĐHP] và Việt Nam tự điển (1970, NXB Khai Trí) của Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ [TĐLVĐ&LNT]. Xin thử kiểm đếm ít nhiều từ ngữ bất kỳ của hai cuốn nói đây cùng với cuốn của hai tác giả [TĐLVT&NH] để xem số lượng giữa chúng chênh lệch thế nào. Tạm chọn ra 10 từ trong các vần từ A đến Y: ăn, chơi, giàu, kéo, làm, nghèo, nói, sử, trèo, xa và đếm những chuỗi từ kép đi theo các mục từ ấy.
1. Về ăn, đếm được: TĐLVĐ&LNT 168 mục (ăn bốc đến ăn-banh) [chữ có gạch nối là của chính tác giả TĐLVĐ&LNT] / TĐHP 90 mục (ăn bám đến ăn vận) / TĐLVT&NH 185 mục (ăn ảnh đến ăn ý).
2. Về chơi, đếm được: TĐLVĐ&LNT 31 mục (chơi ác đến chơi-vơi) / TĐHP 11 mục (chơi bời đến chơi xỏ) / TĐLVT&NH 26 mục (chơi ác đến chơi xuân).
3. Về giàu, đếm được: TĐLVĐ&LNT 14 mục (giàu bự đến giàu-giàu) / TĐHP 5 mục (giàu có đến giàu sụ) / TĐLVT&NH 10 mục (giàu có đến giàu tình cảm).
4. Về kéo, đếm được: TĐLVĐ&LNT 42 mục (kéo bèn đến kéo xển) / TĐHP 6 mục (kéo bè kéo cánh đến kéo theo) / TĐLVT&NH 26 mục (kéo bè đến kéo theo).
5. Về làm, đếm được: TĐLVĐ&LNT 306 mục (làm ăn đến làm xàm) / TĐHP 79 mục (làm ải đến làm vườn) / TĐLVT&NH 206 mục (làm ăn đến làm xiếc).
6. Về nghèo, đếm được: TĐLVĐ&LNT 12 mục (nghèo con đến nghèo xơ nghèo xác) / TĐHP 9 mục (nghèo đói đến nghèo túng) / TĐLVT&NH 19 mục (nghèo cho sạch, rách cho thơm đến nghèo xơ nghèo xác).
7. Về nói, đếm được: TĐLVĐ&LNT 528 mục (nói ắt-chất đến nói xượt) / TĐHP 94 mục (nói bóng đến nói xỏ) / TĐLVT&NH 446 mục (nói ấm á đến nói ý).
8. Về sử, đếm được: TĐLVĐ&LNT 34 mục (sử chúng đến sử-quân-tử) / TĐHP 14 mục (sử ca đến sử xanh) / TĐLVT&NH 29 mục (sử bộ đến sử xanh).
9. Về trèo, đếm được: TĐLVĐ&LNT 4 mục (trèo đèo đến trèo xuống) / TĐHP 2 mục (trèo đèo đến trèo trẹo) / TĐLVT&NH 6 mục (trèo cao ngã đau đến trèo trẹo).
10. Về xa, đếm được: TĐLVĐ&LNT 66 mục (xa cách đến xa-xả) / TĐHP 39 mục (xa bô chê đến xa xưa) / TĐLVT&NH 65 mục (xa-bô-chê đến xa xưa).
Chỉ qua 10 từ chọn ngẫu nhiên, trong đó 9 là từ vựng tiếng Việt cơ bản và 1 là từ Hán Việt (sử), ta cũng thấy Từ điển Việt ngữ phổ thông của Lê Văn Thu và Nguyễn Hiền có số lượng từ ngữ vượt trội Từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê. Còn so với Việt Nam tự điển của Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ thì ít hơn, nhưng ít hơn không nhiều lắm, và cá biệt không phải không có “đảo nghịch”, như ở các từ ăn tỷ lệ 185/168, nghèo 19/12, trèo 6/4.
Hiện tượng hơn hay kém số lượng mục từ giữa ba bộ từ điển như vừa thống kê bắt nguồn chủ yếu từ hai lý do: khác biệt nhau giữa nguyên tắc lựa chọn mục từ và quan niệm thế nào là “mục từ” bao gồm cả từ đơn từ kép của từng nhóm tác giả. Nhất thời chưa thể kết luận quan niệm lý thuyết của nhóm nào đúng hơn vì còn phải soi vào lý thuyết hiện đại về “từ” và “ngữ” của ngành ngôn ngữ học. Mà kiểm tra thực tế để xem nhóm tác giả này tuân thủ lý thuyết nghiêm chỉnh đến đâu so với nhóm kia là điều phức tạp, bởi không một nhóm nào nêu tường tận trong sách. Chỉ riêng nguyên tắc lựa chọn, đọc phần Nội dung và cấu tạo của quyển từ điển in đầu từ điển Hoàng Phê, thấy sách này đặt mục tiêu thu thập khá rộng rãi; có 5 đối tượng từ ngữ khác nhau được nhắm đến: a. “từ ngữ thường dùng trên sách báo… và trong đời sống hằng ngày, phổ biến trong cả nước từ sau thập kỷ 20 của thế kỷ này”; b. “từ ngữ thường gặp trong các tác phẩm tiêu biểu”; c. “phương ngữ đã được dùng ít nhiều phổ biến”; d. “từ ngữ khoa học - kỹ thuật thường gặp trong các tài liệu phổ cập khoa học”; e. “thành ngữ thường dùng” (tr. XII). Về tiêu chuẩn định dạng thì ngoài “những đơn vị rõ ràng là từ” sách còn chọn thêm “những tổ hợp cố định thường dùng mà trong nhiều trường hợp khó xác định được là từ hay là ngữ, nhất là khi nghĩa của tổ hợp không phải chỉ là sự tổ hợp nghĩa của các thành tố” (tr. XII).
Dù sao, để đối chiếu làm ví dụ cụ thể một từ nói giữa hai sách Hoàng Phê và Lê Văn Thu - Nguyễn Hiền, chúng tôi vẫn bớt lại các phương ngữ, từ cổ và từ Hán Việt, là những phần rất dễ hai bên có cách xử lý còn bất nhất. Kết quả, những cụm từ đa âm tiết lấy nói làm gốc sau đây có mặt trong TĐLVT&NH mà không có mặt trong TĐHP lần in thứ 9: nói ấm ớ, nói ấp úng, nói ất giáp, nói ẩu, nói ba hoa, nói ba láp, nói bay bướm, nói bặm trợn, nói bập bẹ, nói bậy nói bạ, nói bô bô, nói bốc đồng, nói bỡn, nói bướng, nói cà rỡn (cà giỡn), nói càn, nói cạnh nói khóe, nói cầm chừng, nói câu giờ, nói chày nói cối, nói chặn, nói chen, nói cho ngay, nói chọc, nói chùng, nói dai, nói dại, nói dóc, nói dối, nói dông dài, nói dỡn, nói đẩy đưa, nói đoạn, nói đổng, nói đùa, nói đúng, nói gạt, nói gằn, nói gièm, nói giễu, nói gióng một, nói hớ, nói huỵch toẹt, nói khao khao, nói khẽ, nói khích, nói khó, nói khóe, nói không, nói khống, nói khơi khơi, nói khuếch nói khoác, nói lải nhải, nói lảm nhảm, nói lẩm bẩm, nói lẫn, nói lấp lửng, nói lấy được, nói lẫy, nói leo lẻo, nói léo nhéo, nói léo xéo, nói lép bép, nói lí nhí, nói liến, nói liều, nói líu tíu, nói lòng vòng, nói lớn lối, nói lúng búng, nói lưu loát, nói lý sự, nói mãi, nói mỉa, nói miệng, nói móc họng, nói một đàng làm một nẻo, nói nặng nói nhẹ, nói ngọng, nói ngọng nói nghịu, nói ngược, nói nhát gừng, nói nhỏ nhẻ, nói nhỏ nhẹ, nói như pháo nổ, nói như tát nước vào mặt, nói như vẹt, nói phải tội, nói phỉnh, nói phiên phiến, nói oan, nói ỡm ờ, nói qua, nói quá, nói quanh nói co, nói quấy, nói quấy nói quá, nói ra rả, nói ra nói vào, nói rỉa, nói rổn rảng, nói rộng ra, nói sa sả, nói sai, nói sau lưng, nói sẽ, nói sướng miệng, nói tách bạch, nói thao thao, nói thầm thì, nói thật, nói thêm, nói thiệt, nói tía lia, nói to, nói trắng, nói trộm, nói trời nói đất, nói trúng, nói trước quên sau, nói ú ớ, nói vanh vách, nói vặc, nói vậy chớ không phải vậy, nói ví von, nói võ vẽ, nói vói, nói vòng vo, nói vơ, nói vu vơ, nói vung, nói vuốt đuôi, nói xa xôi, nói xa nói gần, nói xàm, nói xạo, nói xằng, nói xẵng, nói xấc, nói xấu, nói xen, nói xéo, nói xỏ, nói xóc, nói xóc óc, nói xoen xoét.
146 đơn vị tất cả. Có thể rồi đây, một sự quy nạp chặt chẽ nhất nội hàm thuật ngữ “từ kép” hoặc “tổ hợp ngữ cố định” bắt buộc sẽ phải loại bớt đi một số (chẳng hạn các tổ hợp “nói đúng” / “nói sai” / “nói rộng ra” / “nói một đàng làm một nẻo” / “nói vậy chớ không phải vậy” đem vào tra cứu là không thỏa đáng vì tự thân chúng có biến đổi trong hành trình giao tiếp: chỉ cần thay “nói” một cách ngẫu nhiên bằng các động từ khác: nhìn, thấy, đọc, nghĩ, xét, chọn, làm… lập tức đã sản sinh nhiều tổ hợp mới tương đương, đồng nghĩa hoặc cận nghĩa – “thấy đúng”, “đọc đúng”, “nghĩ đúng”, “chọn đúng”, “thấy sai”, “nghĩ sai” “làm sai”, “nhìn rộng ra”, “xét rộng ra”, “nghĩ rộng ra”, “chọn rộng ra”, “làm một đàng nói một nẻo”, “thấy một đàng làm một nẻo”, “nghĩ một đàng làm một nẻo”, “ngó vậy chớ không phải vậy”, “biết vậy chớ không phải vậy”, vân vân – Chẳng lẽ kết hợp nào cũng đều là từ kép cần đưa vào từ điển cả?). Nhưng dẫu thế đi nữa thì số còn giữ lại được trong 146 đơn vị đã liệt kê ở trên vẫn không ít chút nào. Phải thừa nhận hai tác giả đã có công làm sống dậy một khối lượng đáng kể những từ ngữ vốn đang trong chiều hướng dần dần bị lãng quên, nhằm đưa chúng trở lại góp mặt vào cách ăn nói đa dạng của người Việt tứ xứ, giúp cho công cuộc giao lưu ngôn ngữ của dân tộc Việt Nam đang cư ngụ trên nhiều địa bàn khác nhau, cả trong nước và hải ngoại, thêm phần phong phú năng động hơn. Đóng góp này của Từ điển Việt ngữ phổ thông 2023 là không hề nhỏ.
3. Nói đến một cuốn từ điển ngôn ngữ không thể không nói đến tiêu chí về chính tả. Chính tả là mặt thứ hai không tách rời khối lượng từ vựng được trình bày trong một từ điển phổ thông. Trong tiếng Việt, sự lẫn lộn phát âm thường gặp trước nay ở những khu vực dân cư Bắc, Trung, Nam mà ta có thể quy kết vào mấy nhóm có tính chất tiêu biểu (tiêu biểu chứ không bao quát hết). Miền Bắc, chủ yếu nhầm lẫn 4 nhóm phụ âm đầu: s – x / tr – ch / d – gi – r / l – n. Miền Trung, có một nhóm phụ âm đầu nh – d hay gi / và hai nhóm phụ âm cuối c – t / n – ng, và còn nhầm lẫn các dấu hỏi – ngã / hỏi – nặng. Miền Nam, nặng nhất là hai nhóm v – d / h – gu/o và cũng có cả hai nhóm phụ âm cuối n – ng / c – t.
Phát âm theo giọng địa phương là điều không khó gặp ở nhiều người, kể cả người có học, việc ấy thuộc quyền cá nhân, không có gì sai; nhưng khi đã vượt qua bậc học phổ thông trung học thì ít người còn viết sai chính tả (nhất là sai n / l là không thể chấp nhận), ngoại trừ ba trường hợp đặc biệt: s – x / d – gi – r / ch – tr vẫn tồn tại dai dẳng và không chỉ riêng miền Bắc mà trên khắp cả ba miền. Các nhà từ điển học đôi khi cũng vướng phải ba cặp con chữ này. Nói không quá, không một người Việt học thức nào tự tin đến mức dám chắc bản thân chưa từng một lần phải ngập ngừng phân vân, kể cả lúng túng, trước một từ ngữ thuộc loại s hay x, d hay gi, tr hay ch(5). Thế mà, điều đáng ngạc nhiên là Từ điển Việt ngữ phổ thông đã gần như “bước qua chông gai” một cách suôn sẻ, có vấp váp chút ít cũng không đáng kể. Khẳng định của chúng tôi khuôn trong phạm vi phần mục từ quan sát được qua theo dõi các vần S, X, D, R, CH, TR ứng với ba trường hợp đặc biệt đã nêu. Tổng cộng 6 vần gồm 274 trang, đếm được 12015 mục từ(6). Hãy loại ra không tính những phương ngữ và từ cổ hiện chưa bắt gặp một lần trên báo chí sách vở ngoài cuốn sách của hai ông, muốn biết viết đúng hay viết sai không tìm ra “tiêu bản” để so sánh(7). Số mục từ thực sự không đúng chính tả trong 6 vần chỉ đếm trên đầu ngón tay: “chần dần”, “rấn bước”, “rấn sức” “ròm rõ”/”ròm rõi”, “sà lim”, “sì mũi”, “sọc sạch”, “sơ múi”, “đánh bỏ sừ”, “sái thuốc phiện” (viết đúng là chần vần, dấn bước, dấn thân, dấn sức, dòm dỏ/dòm dõi, xà lim, xì mũi, xọc xạch, xơ múi, đánh bỏ xừ, xái thuốc phiện). Đúng 10 từ tất cả.
Cũng không cần thiết trưng dẫn hết thảy số mục từ các ông đã viết đúng. Chỉ nêu lên một vài bằng cứ, đáng đề cập vì tìm thấy ngay ví dụ đối chứng trên sách vở báo chí hiện thời, không kể trong nước hay ngoài nước. Tất nhiên “tìm thấy ngay” không có nghĩa là tìm được nhiều. Trái lại, rất ít. Tuyệt đại đa số đều đã viết như hai ông. Số ít ỏi tìm thấy này chỉ chứng tỏ một vài “cái xương hóc” trong chính tả tiếng Việt vẫn đang còn rơi rớt, hoặc ghim vào tiềm thức quá sâu, muốn “gỡ” ra, có lẽ nên bàn giải ngọn ngành để cùng nhau đồng thuận chỉnh sửa.
- Hai ông viết dòng (dòng chảy, dòng lệ, dòng giống, dòng dõi – tr.190), trong khi thời Tự lực văn đoàn, Thạch Lam còn viết Theo giòng, Tú Mỡ viết Giòng nước ngược, đến Nhất Linh năm 1961 vẫn viết Giòng sông Thanh Thủy; còn hiện tại trang Người Việt (báo mạng, USA) một đôi khi vẫn viết: “có một giòng sông” (bài đăng 30.8.2018); hay: “Giòng sông Sacramento” (bài đăng 28.3.2024).
- Hai ông chọn cả hai chữ chia sẻ và chia xẻ, áp dụng với từng văn cảnh khác nhau (“chia sẻ nỗi buồn với ai vì mất mát người thân” – tr.112 / “để chia xẻ quyền lợi bọn chúng đã toa rập với nhau” – tr.113), trong khi trên tạp chí Văn học mới (báo giấy, USA, phát hành ở nhiều nước) số 27, tháng 10.2023, hình như đang gộp cả vào một chữ “chia xẻ”: “nhiều người cũng chia xẻ quan điểm” (tr.98); “để chia xẻ với người đọc khắp nơi” (tr.102); “có sự sẵn lòng chia xẻ để lan tỏa những giá trị nhân văn” (tr.107); “với tấc lòng bình yên, chia xẻ” (tr.109).
- Hai ông viết xanh rờn (tr.1231), trong khi trang Thi viện (VN) không phải chỉ một lần viết “xanh dờn”: “Nhìn vào thấy bờ cỏ màu lục xanh dờn” (Bài Vân Đồn); “Hồ soi bóng liễu nước xanh xanh dờn” (Bài Đề Tây Đô thành, bản dịch thứ 4); “Ngấn rêu đượm nước nở xanh dờn” (Bài Sơn thượng, bản dịch thứ 4); “Đến tận cùng núi xanh dờn” (Bài Hoàng Mai đạo trung, bản dịch thứ 3)...
- Hai ông viết vô hình trung (tr.1208), trong khi cũng trên tạp chí Văn học mới đã dẫn, bắt gặp một chữ “vô hình chung”: “vô hình chung trở thành một ngọn nến sáng” (tr.108); và theo dõi trên nhiều báo mạng thì tìm được một chữ “vô hình chung” thứ hai ở trang VOA tiếng Việt: “Trung Quốc vô hình chung trở thành tâm điểm bị chú ý trong cuộc tranh luận giữa hai ứng cử viên tổng thống Mỹ” (bài đăng 28.9.2016); cũng vậy, một chữ “vô hình chung” thứ ba tìm được trên BBC tiếng Việt (Anh quốc): “vô hình chung lại dễ khuyến khích thêm…” (bài đăng 19.5.2020).
- Hai ông viết xoay xở (tr.1250), trong khi trang Doanh nhân Sài Gòn (báo mạng, VN) vẫn viết: “doanh nghiệp tìm cách xoay sở” (Hàng tồn kho, doanh nghiệp tìm cách xoay sở; 26.10.2022); trang VOV (VN) cũng thế: “xoay sở giữa khó khăn” (Xoay sở giữa khó khăn, Hưng Thịnh, Novaland mong được kéo dài thời gian vay vốn; 13.11.2023).
- Hai ông viết xôi kinh (xôi kinh nấu sử – tr.1254), tức hiểu “xôi” là động từ, trong khi hiện tại trang Soha (VN) mục “Tra từ” vẫn chỉ dẫn cho độc giả tra cứu thành ngữ “sôi kinh nấu sử” (http://tratu.soha.vn/dict/vn_vn/N%E1%BA%A5u_s%E1%BB%AD_s%C3%B4i_kinh); và trang Hoc24OLM (VN) vẫn dạy cho học sinh lớp 11: “Đặt câu với thành ngữ sau: a) Nấu sử sôi kinh…” (https://hoc24.vn/cau-hoi/dat-cau-voi-moi-thanh-ngu-sau-me-tron-con-vuong-trung-khon-hon-vit-nau-su-soi-kinh-phu-quy-sinh-le-nghia-di-guoc-trong-bung-di-hoa-vi-quy.325657222694)
- Hai ông viết coi sóc (tr.139); sắp xếp (tr.847); sâu xa (tr.852); trái xoan (tr.1072); xiêu lòng (tr.1247); xói mòn (tr.1251), trong khi tạp chí Văn học mới (đã dẫn) cũng những từ này đều viết đảo s và x: “có trả lương để coi xóc quét dọn” (tr.200); “cùng xắp xếp xong hết mọi chuyện” (tr.199); “mình xắp xếp đồ đạc rồi mai đi sớm” (tr.199); “nằm không xâu lắm trong một con hẻm nhỏ” (tr.200); “khuôn mặt trái soan” (tr.184); “mãi rồi cũng siêu lòng” (tr.166); “sói mòn dần tình yêu” (tr.176) [trở lên, các chữ trong ví dụ do chúng tôi in nghiêng hoặc tô đậm].
- V.v. và v.v.
Xin được nói một câu ngoài đề: đọc báo chí tiếng Việt hải ngoại hiện nay, cả báo mạng và báo giấy, ta thường bắt gặp từ “diễn hành”, chỉ những cuộc tuần hành của quân lính, của đám đông quần chúng. Từ này gần như không có trên báo chí tiếng Việt từ xưa đến giờ. Khi tôi hỏi một vài người bạn quen thì được trả lời: viết “diễn hành” mới đúng luật kết cấu Hán + Hán; nếu viết “diễu hành” sẽ rơi vào kết cấu Việt + Hán, là kiểu kết cấu rất ít gặp trong quá trình hình thành tiếng Việt, nên “diễu hành” là viết sai. Tôi hơi băn khoăn, bèn đem hai chữ Hán “diễn演” và “hành行” ghép lại, rồi tra thử trên trang mạng baidu.com (Trung Quốc) thì có hai chữ “diễn hành 演行” thật, nhưng về nghĩa, mạng baidu.com cấp cho ta một nghĩa khác hẳn nghĩa tuần hành: 演行的解释: 犹实行 / diễn hành do thực hành (tức là: “diễn hành” cũng như “thực hành”). Vậy có thể quả quyết, “diễn hành” không vay mượn ở đâu, chỉ là cách nói trại từ diễu hành của những ai đó, thời gian phổ biến chưa lâu, phạm vi lưu hành cũng còn rất giới hạn(8). Mở Từ điển Việt ngữ phổ thông ra, không thấy “diễn hành”, trái lại từ diễu hành nằm ở trang 187. Rất tiếc, bên cạnh diễu hành viết đúng, từ điển của hai ông lại có cả “diễn binh” cùng hiện diện song song với diễu binh (được thích nghĩa là “sự phô trương lực lượng các quân binh chủng nhân một dịp lễ lớn”). Như trên, “diễn binh” cũng thuộc loại nói trại diễu binh và chưa mấy thông dụng trong tiếng Việt hiện hành (Hán ngữ có từ diễn binh 演兵 nhưng hoàn toàn không với nghĩa phô trương sức mạnh quân đội; baidu.com giải thích là diễn tập hoặc luyện binh, và ghi chú thêm: từ mới (演兵:演习;练兵-新词语 / Diễn binh: diễn tập, luyện binh – tân từ ngữ)(9).
Hẳn có người hỏi: xác quyết chữ này đúng chữ nọ sai, thế dựa vào đâu mà nói sai hay đúng? Câu hỏi không kém nan giải. Thực tình không một chỗ dựa duy nhất nào có được đáp số đúng trong mọi tình huống. Ở trên đã nhắc Từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê, đó là công trình tập thể của Viện Ngôn ngữ học do GS Hoàng Phê chủ biên, khởi công làm phiếu điều tra tiếng Việt trên báo chí sách vở ngay từ ngày Viện mới là một tổ trong Viện Văn học (1959)(10). Khi thu thập được 3 triệu 30 nghìn phiếu, một đội ngũ chuyên môn bèn bắt tay biên soạn, tính đến 2003 đã in đến 9 lần, lần in nào cũng có chỉnh sửa, là công cụ mà nhiều người Việt hiện đang tra cứu hàng ngày. Nhưng, cuốn từ điển ấy cũng chưa có đủ mục từ, và không phải là cẩm nang giải quyết hết mọi chuyện rắc rối của tiếng Việt. BS Trần Văn Tích, một học giả từng trải, có nhiều kinh nghiệm tiếp xúc ngôn ngữ ở hải ngoại, người đã hết lòng tìm đủ luận chứng ở 17 cuốn sách để bênh vực nhà nghiên cứu Thụy Khuê khi bà đem in một công trình bị một nhà xuất bản hải ngoại bắt thay hai chữ “sử dụng” bằng “xử dụng”; trong bài viết nhắc ở phần 1, ông đã dành gần 3 trang(11) kể lại những tình thế khó xử mình phải thuyết phục lý trí bằng so sánh nghiền ngẫm nhiều từ điển khác nhau, cho chúng “cọ xát” nghĩa trong thực tế sử dụng, cuối cùng chọn được từ ngữ thích đáng mà không phải nhượng bộ thói quen, định kiến, cũng không đánh mất sự tự chủ. Tôi xin mượn kinh nghiệm của ông để phần nào nói thay cho mình. Trong giao tiếp ngôn ngữ, chỉ có được chân lý hợp thành từ nhiều nguồn: sách vở (từ điển), thực tiễn, và sự trải nghiệm. Và cũng không thể dùng mệnh lệnh, phải tự mình sàng lọc, cuối cùng thuyết phục mình và người hướng tới cái đúng.
Dựa trên cơ sở của nguyên tắc làm việc vừa rút ra, trở lại với Từ điển Việt ngữ phổ thông của Lê Văn Thu và Nguyễn Hiền. Khi kết luận các ông đạt một tỷ lệ mục từ viết đúng chính tả đầy ấn tượng, như con số đã thống kê ở ba cặp con chữ dễ sai chính tả nhất (s – x / d – gi – r / ch – tr), tôi đã cố gắng soi nhìn cuốn sách trong một tiến trình dài của ngành từ điển tiếng Việt nước ta. Công sức to lớn của hai ông, vốn là hai nhà khoa học tự nhiên, là đã không ngừng tiếp cận nhằm thâu lượm lời ăn tiếng nói của nhiều nhóm người Việt đa dạng trong thời gian trên dưới nửa thế kỷ. Nhưng có lẽ còn quan trọng hơn, nhờ tinh thần bỏ qua thiên kiến như viết ở lời đầu sách, các ông không câu nệ tiếp thu thành quả từ nhiều nhà từ điển học đi trước, biến chúng thành điểm mạnh của mình. Chỉ với hai cá nhân đơn độc thì dù có thêm “hiền thê” giúp sức (ghi trong lời Tri ân), vẫn không dễ gì vượt thoát khâu hết sức khó khăn là chuẩn định các mục từ cho đúng chính tả trong quá trình làm một cuốn từ điển ngôn ngữ ròng rã 12 năm, mà nhiều người đã phải gọi đó là những “cái bẫy”, hơi loạng quạng là sập. Ngay như trong tập thể soạn giả bộ Từ điển tiếng Việt Hoàng Phê có một thành viên tương đối trẻ; ở phần việc đóng góp cho công trình chung, nhờ áp lực của “cái đúng” từ Chủ biên và tập thể anh ta thực hiện thuận buồm xuôi gió. Đến lúc tự mình đứng ra soạn riêng một cuốn từ điển chính tả thì sách anh làm gặp đâu sai đấy, có đến 168 mục từ sai, đến mức sách vừa in ra đã bị thu hồi(12).
4. Trên phương diện cung cấp mục từ, còn một đóng góp nữa của Từ điển Việt ngữ phổ thông cũng rất nên nghĩ: các ông đã bảo lưu được nhiều từ cổ và phương ngữ của người Việt, không để chúng mai một đi. Ở bất kỳ vần nào trong cuốn sách của BS Lê Văn Thu và DS Nguyễn Hiền, ta cũng có thể nhặt được những mục từ mình chưa từng quen thuộc. Chỉ đọc từ A đến hết B đã tìm thấy: a thần phù (a vào, ùa vào, xông vào khi có đông người cùng hành động); ạch đụi (không suôn sẻ, không may mắn); áo quạ (áo dành cho đàn ông, tay dài, tà chỉ dài đến đầu gối); ăn chõm (tham lam lấy cả phần người khác); ba dẻm (tầm phào); ba đá (tính tình ngang ngược); ba đàng ba sá (du côn); ba rọi (1. miếng thịt lợn có cả mỡ và da; 2. tình trạng không ra gì do pha trộn lố lăng nhiều thứ với nhau); ba vá (đầu cạo trọc chừa ba chòm tóc); bá cháy (hết sẩy, tuyệt vời); bành ki (chỉ vật có kích thước lớn); bách xách (phiền phức); bảy rảy (bứt rứt); bắc kế (buộc ngựa hay bò vào xe cho chúng kéo); bái xái (xiểng liểng); bài hải (tiếng kêu hay tiếng la rất to); bại xụi (tê liệt không cử động được); ban sơ (lúc mới đầu); bán mạng ([chạy] thật nhanh không kể gì nguy hiểm); bần quân(13) (màu hơi nâu, chỉ nước da người phụ nữ khỏe về tình dục); bạng nhạng ([thịt] bạc nhạc); bẫng (bước hụt); bao bụng ([ăn] kỳ no); bào bọt (cảm giác xót đau trong bao tử); bập dừa (phao tập bơi bằng bẹ dừa nước sau khi đã tước vỏ); bẹ mèo (bẹ cau còn non); ben (bì kịp); bẻo (vạt chéo); bê (trôi giạt); bệu rệch (lôi thôi lếch thếch); bía (món ăn có lạp xường); bín (thắt bím); bủn (nát vụn); bùn lu (bùn có lẫn cỏ và rác); bo bíu (túng thiếu quá); bò khướu (con bò có lông đen); bồ bồ (xoay mòng mòng); bốc hốt (làm hỗn với phụ nữ); bốc xẹt (hời hợt, nông nổi, hay nói); bơn (bãi cát bồi); bớn (yếu ớt, ẻo lả); bợn nhợn (nhộn nhạo trong bụng); bọp (đã bị méo mó, mất hình dáng cũ); bườm (tiếng hô của bọn ăn cướp ra hiệu rút lui sau khi hành sự); v.v.
Ta cũng gặp trong cuốn từ điển không ít mục từ Hán Việt và thành ngữ Hán Việt, thuộc loại được Việt hóa và dùng lẫn với tiếng Việt tùy từng vùng đất có tiếp xúc Hán học xưa kia (có từ phổ biến rộng rãi khắp Nam Bắc, có từ chỉ một vùng), nhưng hiện đã ít dùng và trở lại tình trạng mờ nghĩa cho đến mất nghĩa nhìn trên bình diện cả nước. Nào ác đảng, ác ma, ác phạm, ác thần, ai tử (tiếng tự xưng trên giấy báo tang của người con trai cha mẹ vừa chết), ám tiễn, an bang, án quyết, án tích, án thế (bản án thay thế giấy khai sinh), ảo tượng, âm hạch (hột le, vật nhỏ nhạy cảm của bộ phận sinh dục nữ), âm tần (tần số âm thanh), âm thoa (vật bằng kim loại để định chuẩn âm thanh), ấm tử, ân phụ, bách linh, bạch chủng, bạch thủ, bạch viên, bại tục, bào huynh, bảo chủ (người đứng chịu trách nhiệm); bảo quyến, bạo chính, bát độ, bát tiết, bát tuần, bạt tụy, bắc giao (lễ tế Giao), bắc kế (buộc ngựa vào xe), bẩm thụ, bất đẳng (bất bình đẳng), bất cố lai vãng, bất học vô thuật, bất ly tri thù [不離錙銖] (keo kiệt không chịu mất tí gì), bất phân mộ dạ, bất thành khí, bỉ nhân, biểu đệ, biểu điệt, bồi thực, bôn bá [奔播] (lật đật, vội vàng, gian nan), khanh sát (chôn sống), nho tôn [儒尊] (người giỏi được tôn xưng trong hàng ngũ nhà nho), nột nho [呐儒?] (học trò dốt), phong chúc, phôi châu [肧珠] (phần tử nhỏ của hoa sẽ kết thành trái), phôi dựng [肧孕] (có thai), phôi nang [肧囊], phôi nhũ [肧乳] (chất sữa hay lớp cùi mềm của trái cây có vỏ cứng), phù dân [浮民] (người lông bông); quả nhân (người phụ nữ), quang manh [光盲] (mù lòa); quang trạch (sáng lóng lánh); quật hạ [?] (chịu luồn cúi dưới người khác), quật [quất] hồng [橘紅] (vỏ quả quýt [?]), quật huyệt (hang thú ở), quật kỳ (khác thường, vượt trội), quật [quất] lạc [橘絡] (tép quả quýt), quật tàng [掘藏] (khai quật), quật tỉnh (đào giếng), quật [quất] tử [橘子] (quả quýt);…
Đọc lại bản hướng dẫn đầu sách thì việc thu góp phương ngữ cũng như từ ngữ Hán Việt và cả từ Việt cổ cũng chính là mục tiêu quan trọng đứng hàng thứ hai của hai tác giả: “nhóm biên soạn cố gắng giữ lại các từ cổ (thịnh hành ngày xưa nhưng ít dùng bây giờ) và thêm các phương ngữ mà chúng tôi lượm lặt được (mặc dù không đầy đủ)” (tr.iv). Thêm một mục tiêu như thế cũng là rất tốt cho người cần tra cứu sách vở cũ, và người có công việc cần đi lại nhiều về các địa phương. Tôi phải ghi chú chữ Hán vào một đôi từ Hán Việt mình dẫn lại vì không phải chữ nào cũng phiên âm đúng và hiểu nghĩa đúng, giả định không phải người soạn nhầm mà sai lạc từ con đường truyền miệng trong dân gian. Lại cũng không phải từ nào cũng có trong sách vở chữ Hán của Trung Quốc, như thành ngữ “bất ly tri thù” (ngay sách Tục ngữ, cổ ngữ gia ngôn(14) của Huình Tịnh Của và phần phụ lục thành ngữ tục ngữ của tự điển Lê Văn Đức và Lê Ngọc Trụ cũng không có, chỉ có ở mục từ “tri thù” (thứ 2) của tự điển này – Q. hạ, tr.1673, cột 1); rất có thể nhà nho Việt Nam đặt ra (hoặc rút gọn lại một câu chữ Hán) và cứ thế lưu truyền(15). Nếu giả thuyết này đúng thì việc thu thập của hai tác giả còn có ý nghĩa đối với ngành lịch sử ngôn ngữ học, nó là một trong những bằng chứng cụ thể của việc người Việt vay mượn Hán ngữ không thụ động mà có phần sáng tạo vào thời kỳ chữ Nôm và chữ quốc ngữ chưa được dùng phổ biến trong văn chương học thuật cũng như trong sổ sách, công văn giấy tờ.
Dẫu sao, khi đưa phương ngữ vào sách tra cứu có danh nghĩa “phổ thông”, tức là dùng phổ cập trong đời sống đương đại, cần tránh cho thế hệ đang học ở bậc phổ thông một sự nhầm lẫn, ngỡ rằng những phương ngữ và từ Hán Việt trong sách đều là từ hiện hành, dùng rộng rãi trong cả nước. Muốn thế cần ghi chú thật đầy đủ mấy chữ tắt (PN / TC) ở cuối mỗi từ mình chọn (vốn xếp theo vần nên không dễ nhận biết). Việc này thì Từ điển Việt ngữ phổ thông thực hiện phải nói hãy còn lác đác.
Hơn nữa, nếu đã thu thập phương ngữ vào sách thì không thể chỉ giới hạn trong một vùng nào, vì sách có tham vọng dùng cho toàn quốc, và toàn thể cộng đồng người Việt trên thế giới. Mới đọc được một lần và cũng là đọc lướt, tôi có cảm giác các tác giả thiên về phương ngữ ở miền Nam là chính, mà cũng chưa phải đã rà soát hết các vùng phía Nam. Tiếng địa phương của miền Tây Nam Bộ như bự chà bá, đú quài, chăm sáo, chăm gử, chèn ơi, có nhiêu, cơm núm xào, cười thảo mai, dây choại, huốc rồi, mèn đét ơi, quởn quá, thồn vào họng, xa mút chỉ cà tha, xá bấu, xàm xí, v.v… có góp mặt trong sách nhưng cũng chưa được bao nhiêu. Huống chi còn miền Trung, miền Bắc…, thiếu nhiều lắm, có lẽ thêm cả một Tập II cũng chưa đủ. Mà với danh nghĩa Từ điển Việt ngữ phổ thông thì đâu có thể nói là từ điển của một vùng được. Nó phải là từ điển của tất cả mọi vùng miền. Vậy nên tôi nghĩ, trước khi bắt tay vào công việc, người làm sách phải tính toán trước cách nào đó để khối lượng phương ngữ được hiện diện vừa phải và cân đối cho cả ba miền Bắc Trung Nam. Đây là điều hết đỗi khó khăn, nhưng không vì khó khăn mà phải né tránh (nên chăng đối với các đặc ngữ quá riêng biệt chỉ dùng trong một phạm vi rất hẹp thì dành hết lại cho một bộ từ điển phương ngữ sau này? Có mất đi đâu, mà sách lại không làm người tra cứu nặng tay và mệt trí).
Có nghĩa là bản thân đầu đề Từ điển Việt ngữ phổ thông đã đòi hỏi trong đó một sự lựa chọn. Chính hai tác giả cũng tiến hành lựa chọn mà không tự biết. Thì hãy cùng lật lại cuốn TĐLVĐ&LNT để rõ thêm. 53 năm về trước Việt Nam tự điển cũng đã có chủ trương thâu lượm phương ngữ không khác gì Từ điển Việt ngữ phổ thông. Trích một đoạn trong lời dẫn đầu sách của hai tác giả họ Lê: “Ngoài những tài-liệu lượm-lặt trong các sách-vở, báo chí, chúng tôi đã góp-nhặt những tiếng nói từng địa phương hẻo-lánh, từ cửa miệng của đại chúng như thợ rèn, thợ mộc, các chị buôn gánh bán bưng, các bác nông-phu mộc-mạc quê mùa, các bậc kỳ-lão trong các hội hè đình đám” (Q. thượng, Tựa [gồm 2 trang, không ghi số trang]; tr. trước); “Chúng tôi hoàn toàn không đặt thêm một danh-từ mới nào mà chỉ góp nhặt những danh-từ đã được đồng-bào từ Nam chí Bắc dùng đến. Trung thành với nguyên-tắc này, chúng tôi không ngần-ngại kê vào và giải-thích tất cả những tiếng lóng trong các giới bình-dân mà chúng tôi lượm lặt được, cùng những tiếng tục mà chúng tôi đã ký chú bằng chữ “lóng” (Q. thượng, Tựa; tr. trước).
Một cuốn tự điển đã chủ trương thu thập phương ngữ trước mình 53 năm, nay hai tác giả soạn cuốn sách có cùng chí hướng, tại sao không tận dụng hết thành quả của nó mà phần lớn mục từ ở các vần đều bỏ bớt? (xem lại bản thống kê 10 vần ăn, chơi, giàu, kéo, làm, nghèo, nói, trèo, sử, xa liệt kê ở trước). Câu trả lời là các ông đã lựa chọn và tinh giản cho phù hợp với đối tượng đọc đông đảo đang đồng hành. Lựa chọn là phương án đúng vì không một cuốn sách nào gồm đủ hết những tư liệu người đi trước lưu lại. Lựa chọn ngay cả những sản phẩm đáng gọi là “đặc sản” do chính mình tìm ra, có thế mới thức thời, dù rằng bỏ đi ai mà chẳng tiếc. Từ điển Việt ngữ phổ thông trước sau đã không tránh khỏi câu ngạn ngữ “bỏ thì thương vương thì tội” khiến cho về một mặt nào đấy, ở một khối lượng mục từ nào đấy lại có thể trở thành “gánh nặng” cho thế hệ trẻ.
Trang cuối Từ điển Việt ngữ phổ thông