Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Tư, 15 tháng 1, 2025

Thơ Mão Xuyên

Nước mắt

 

Nước mắt tôi và những tồn tại tạm thời của nó

Nuốt lấy khổ đau hay hạnh phúc tột cùng. Cõi

Vĩnh hằng là những cực điểm soi gương để thấy

Nhau. Tôi ngạc nhiên một kẻ khóc vì điều tầm

Thường. Nước mắt không dễ chảy. Nó bảo toàn

Tồn tại bằng cách không hiện hữu. Hãy nghĩ đến

Một thế giới con người không thể khóc vì hạnh

Phúc hay đau đớn. Họ cũng không thể khóc vì

Điều tầm thường. Tôi hiểu khi đó, nước mắt đã di

Chuyển vào cõi khác, thay vì chảy ngược vào mắt

Nó thành dòng chảy một chiều phi lý của vĩnh cửu.

 

Đợi

 

chú bé bước theo từng đám cỏ dại

đang trôi về cuối chân trời

nơi có cầu vồng phấp phới

như lá cờ lục sắc trong ngày tang

của một cậu bé đồng tính

chú bé muốn tiến tới một hình học

một đường thẳng rồi rẽ nhánh

một mặt phẳng trong suốt như tấm kính

đợi một ai đó đến

chạm vào lưng cậu bằng ngôn ngữ mưa:

mát dịu và, nhẹ

 

Em

 

Có cảm giác em được tạo ra từ hư vô

Em được tạo ra từ muôn vàn khao

Khát ẩn nấp trong cơ thể một cậu

Bé đang bước vào tuổi dậy thì.

Em là một ngôi xưng. Một vị Chúa

Của cái tôi và những ảo tưởng.

Em là giấc mộng đầu thu của cậu bé

Sau khi thức dậy, cảm nhận mùi hôi

Khóe miệng, phả hơi lên tấm gương

Nhìn thấy em mờ dần, tan biến.

Đã có lúc anh không thể gọi em. Những

Rách xước anh dùng dao tự gây

Hại cho mình, chứng kiến em là một

 

Bông hoa vĩnh cửu của những an bình

Những ngây thơ mãi trôi dạt.

Em được tạo ra từ máu và nỗi đau của

Anh. Anh đo đếm tiếng rên xiết được

Tạo ra của em và nỗi đau thể xác của

Mình. Anh làm biến dạng cơ thể

Tạc đẽo nó trùng khớp những

Nhận định về em. Nhưng anh

Luôn thất bại. Có cảm giác em được tạo

Ra từ hư vô và anh tạo ra từ xác thịt.

Hư vô ôm lấy xác thịt như người tình

Thủy chung. Chỉ khi yêu em, anh mới

Yêu chính mình. Chỉ khi biết em tồn

Tại, anh mới thấy mình tồn tại.

 

Tôi là bánh khúc đây

tặng Nga Do

Tối đó như bất cứ tối nào, dòng người đi bộ gắng gượng trước cái lạnh. Bóng tối và vĩnh cửu, người đàn ông lấp đầy cánh tay bằng cơ thể một người đàn bà. Những giả định về chồng lấp, về nơi chốn, về định mệnh mà bằng cách nói về cái chết đã đông đặc sự tồn tại cặp tình nhân.

Bỗng nàng cười với anh bằng nụ cười không bao giờ nàng cười với bất kể ai, bởi trong tay anh, lần duy nhất trong suốt cuộc đời, nàng được là chính mình. Và anh nhận ra vừa mất đi người đàn bà mình thực sự yêu. Anh đo đếm trong suốt quãng thời gian sau này, khoảnh khắc màn đêm dần co lại vì cái lạnh và một thực tại hiển lộ nơi người đàn bà tuyên ngôn về chính mình, sau đó nàng vĩnh viễn biến mất.

Anh đã nhẫn tâm bỏ nàng, kẻ không còn dính dáng buổi tối hôm ấy, để giữ nguyên một hiện hữu vĩnh cửu của nàng.

Thật kì lạ sau mười năm, trong một lần cảm nhận rõ lực hút từ phố cổ Hà Nội, anh bước đi trong đêm. Anh đột nhiên hỏi, nàng là ai. Và buổi tối bị lưu đày trong ký ức lại hiện về, rõ rệt hơn bao giờ hết. Nhưng lần này, anh đã nghe thấy câu trả lời từ hư vô “tôi là bánh khúc đây!”.

Anh quay mình tìm kiếm kẻ trả lời nhưng chỉ còn tiếng đạp xe tỉ mẩn và những thập kỷ buồn treo lơ lửng của người Việt lại quay về với anh. Anh nhận ra tồn tại của mình đã biến mất cùng giọng nói nam tính ấy. Nó tước khỏi anh mọi khổ đau, mọi chán chường, mọi khát vọng, và người đàn bà trong buổi tối hôm ấy đã biến mất. Đây là lần đầu tiên anh thấu hiểu chính mình và thế giới.

 

Chiếc gương

 

Chiếc gương là một khoảng trống vô hạn.

Những khoảnh khắc trôi qua rơi vào gương.

Chiếc lá. Cánh chim. Gương mặt người đàn bà

Héo mòn vì yêu. Khi ta yêu một người đàn

Bà, ta tìm kiếm những khoảnh khắc nàng chỉ

Một mình. Nàng ngự trị ảo giác nàng là tồn

Tại duy nhất. Nàng sẽ đắm chìm trong gương,

Trong sự vô hạn những khả thể rời rạc. Đến

Khi gặp ta, nàng sẽ trưng ra một khả thể duy

Nhất, một ngẫu tượng chính nàng. Ta say đắm

Nàng vì nàng là muôn vàn khả thể. Ta cầm

Chiếc gương kiếm tìm những khoảnh khắc nàng

Rời bỏ. Chưa bao giờ khao khát được là chiếc

Gương lớn đến thế nơi ta –

 

Khi nhà thơ tự tử

tặng Marina Tsvetaieva

 

Giọt lệ nào to hơn được mắt em

Chúng tự khắc biến sao trời thành một dòng chảy

Những rơi rớt, những sót lại của xác sao

Trên lục địa hao mòn những nghĩa vụ, những trầm tích

Ghẻ lở, những ý nghĩ nông nổi và thượng đẳng

Về một cộng đồng hay một dân tộc

 

Những món ăn làm xao lãng thể xác

Tâm hồn đứt đoạn. Những cá trích Baltic Xô Viết

Những nem rán Bắc Việt. Em ơi!

Còn gì bất hạnh hơn cái chết một nhà thơ

Không được ai công nhận, bị đồng bào chính mình

Ghẻ lạnh, bị mọi ý niệm tự cô lập tấn công

 

Em ơi! Có đôi mắt nào to bằng mắt một cô gái Nga

Hứng chịu cái nhìn đầy căm phẫn của lịch sử

Những giọt lệ trời sẽ tiễn đưa em khỏi thế giới

Và sự ác nghiệt của thời đại

 

Em ơi! Còn gì bất hạnh hơn một nhà

Thơ tự tử – không phải hết tình yêu với đời

Sợi dây thắt chặt cổ em, kêu thứ tiếng

Mùi mẫn những thập kỷ buồn và những đại lộ

Biết bay. Em ơi! Giá chúng ta chỉ là những con

Chuồn chuồn không biết đứng hình trước cái đẹp

Có lẽ chúng ta sẽ không bị hủy hoại

Khi cuộc đời không còn đẹp nữa.

 

Mẹ anh, một người đàn bà Bắc Việt từng dạy, “Đừng để

Ai giết chết ước mơ của con. Những kẻ không có

Ước mơ sẽ giết chết ước mơ kẻ khác.”

 

Nhưng em ơi! Ai có thể giết chết ước mơ

Một nhà thơ ngoài chính họ?

 

Ý niệm cái chết của em

Một giấc mơ không kẻ nào quấy phiền

Nơi nhà thơ hoàn tất sứ mệnh ngôn ngữ

 

Em muốn đôi mắt to tròn của mình trở thành

Vũ trụ khóc cho vẻ đẹp chính nó.

Khi ấy, em khắc nhập vào Chúa trời,

Em hôn vào ngôi thứ của Người

Em hôn vào đức tin khánh kiệt của nhân loại.

 

Biển

tặng Phương Duy

 

Miệng biển mở ra

Những làn sóng của cơn mơ

Vội vàng tỉnh thức

 

Sự khép lại trò chơi

Trống rỗng của lũ trẻ

Xây dựng một cõi

Mộng trên mặt cát

 

Chúng thì thầm

Từng biểu tượng

Mình tạo sinh

 

Hãy bền vững

Hãy bất ổn

Và hãy là thế giới

Của chính mi

 

Biển cuỗm lấy mọi thứ

Một cơn mê sảng

Tập thể cuốn trôi mọi

Ký ức chung cục

Khởi thủy

 

Chỉ còn những kẻ điên

Tồn tại mà không tin

Vào kết thúc

 

Họ là những vị thần

Những kẻ bất tử

Không tin thời gian

Giết chết mình

 

Biển là giấc mơ của một

Đứa trẻ thèm khát biển

Nhưng chưa từng nhìn

Tận mắt

 

Từ biển những vị thần

Già cỗi ra đời

Và những người trẻ

Tìm cách bò bốn chân

Vượt thoát

Kẻ tạo ra mình

 

Những đứa trẻ truy tìm

Biển cả, truy tìm

Dòng chảy. Những người

Lớn loại trừ dòng chảy

 

Chui vào lòng biển

Và từ biển, đứa trẻ

Sẽ đi bằng hai chân

 

Biển quẫy trào

Tạo sinh và hủy diệt

 

Hãy để biển trở thành giấc

Mơ của đứa trẻ nghèo và

Một nhà thơ mất mát

 

Hãy để nhà thơ chui ra

Từ giấc mơ

Và trở thành

Đứa trẻ không còn đau

Khổ tội lỗi

 

Hãy để dòng chảy và

Biển cả cuỗm lấy mọi

Nỗi đau con người

Tự nguyện chìm đắm

 

Hãy để tình yêu của nhà

Thơ và sự ngây dại của

Đứa trẻ chỉ huy thế giới

 

Những hình thức buồn

Bã của câu thơ điệu

Nhạc. Đứa trẻ ru mình

Trong giấc ngủ thiên thu

 

Nhà thơ – kẻ cuối cùng

Nhận ra sự tàn bạo của

Người lớn và thực tại

Quyết tâm chui vào

Mọi cõi giới bằng

Bốn chân như một đứa

Trẻ chui ra từ cõi mơ

 

Làm sao có một thứ rộng

Lớn như biển để dung chứa

Mọi nỗi buồn của thế giới?

 

Biển là một ảo tưởng

Một mơ mộng cự

Phách của đứa

Trẻ và người thơ

 

Miệng biển mở ra

Và khép lại – ngóng

Trông một sự làm

Đầy mình và làm đầy

Thế giới.

 

Có những vị thần

Lấy mọi thứ bạn khước từ.

 

Hãy hôn lên biển

Như hôn chính mình

Hay những vị thần

Ta ngưỡng mộ

 

Tôi hôn lên Cioran

Nietzsche, Deleuze

Và chàng Siddhartha

Tràn đầy bất ổn

Và rất người

 

Tôi tự du mình xuống

Biển bằng khao khát

Của kẻ điên

Lấp đầy sự vô vọng

Của thế giới bằng

Xác thân mình

 

M. X