Danh ngôn
Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.
We need, in every community, a group of angelic troublemakers.
(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)
Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.
It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.
(James Baldwin - No Name in the Street 1972)
Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.
While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.
(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)
Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.
There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.
(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)
Ban Biên tập
Địa chỉ liên lạc:
1. Thơ
tho.vanviet.vd@gmail.com
2. Văn
vanviet.van14@gmail.com
3. Nghiên cứu Phê Bình
vanviet.ncpb@gmail.com
4. Vấn đề hôm nay
vanviet.vdhn1@gmail.com
5. Thư bạn đọc
vanviet.tbd14@gmail.com
6. Tư liệu
vanviet.tulieu@gmail.com
7. Văn học Miền Nam 54-75
vanhocmiennam5475@gmail.com
Tra cứu theo tên tác giả
- A. A. Fadeev
- A. Puskin
- A. T.
- Abdulrazak Gurnah
- Abraham F. Lowenthal
- Ace Le
- Ace Lê
- Adam Gopnik
- Adonis
- Adrian Horton
- Agi Mishol
- Ajar
- Akiko Miki
- Alain Guillemin
- Alan Phan
- Alăng Văn Gáo
- Alăng Văn Giáo
- Aldous Huxley
- Aleksandr Griboedov
- Alex Marshall
- Alex Smith
- Alex Thai
- Alex-Thái Đình Võ
- Alexander Fadeev
- Alexander Solzhenitsyn
- Alexandra Alter
- Alexandre FERON
- Alice Munro
- Alina Lesik
- Alison Flood
- Allen Ginsberg
- Amanda Gorman
- Amartya Sen
- Amelia Glaser
- Amos Oz
- An Nam
- Anatole France
- Anatoly Gavrilov
- André Breton
- André Menras
- André Menras – Hồ Cương Quyết
- André Menras Hồ Cương Quyết
- Andrea Hoa Pham
- Andrea Kendall-Taylor
- Andreas Fulda
- Andreas Wimmer
- Andrew Postman
- Andy Cao
- Anh Anh
- Anh Hồng
- Anh Hồng (nhà thơ)
- Ánh Liên
- Anh Nhi
- Anh Văn
- Anika Zeller
- Anna Akhmatova
- Anna Maria Bracale Ceruti
- Anna Mitchell
- Anne Carson
- Anne Hébert
- Anne Henochowicz
- Annie Ernaux
- António Jacinto
- Antôn Nguyễn Trường Thăng
- Archimedes L.A. Patti
- Arlette Quỳnh Anh Trần
- Arnold Schwarzenegger
- Arthur Koestler
- Arty Abel
- Arvind Subramanian
- Augustina
- Aurélie Coulon
- Aurelien Breeden
- Ba Sàm
- Bá Thụ Đàm
- Bạch Cúc
- Bạch Hoàn
- Bách Mỵ
- Bách Thân
- Bạch X. Phẻ
- Bạch Xuân Phẻ
- Bakhtin
- Ban Mai
- Bàn Văn Thòn
- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam
- Bảo Huân
- Bảo La
- Bảo Nhi Lê
- Bảo Ninh
- Bảo Phác
- Bão Vũ
- Barbara Demick
- Bashô
- Batrioldman
- Bauxite Việt Nam
- Bắc Đảo
- Bắc Phong
- Bằng Việt
- BB Ngô
- Bei Dao
- Benjamin Péret
- Benjamin Ramm
- Bertolt Brecht
- Bertrand Russell
- Bettina Rheims
- Bích Ngân
- Biếm họa
- Biên Cương
- Biệt Hiệu
- Bilahari Kausikan
- Billy Collins
- Bình Nguyên Lộc
- Brahma Chellaney
- Branko Milanovic
- Brett Reilly
- Brian Pascus
- Brian Wu
- Brice Pedroletti
- Brodsky
- Bryan
- Bùi An
- Bùi Bảo Trúc
- Bùi Bích Hà
- Bùi Chát
- Bùi Chí Trung
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Công Thuấn
- Bùi Công Trực
- Bùi Đức Lại
- Bùi Giáng
- Bùi Hải Quảng
- Bùi Hoàng Tám
- Bùi Hoằng Vị
- Bùi Huệ Chi
- Bui Huy Hoi Bui
- Bùi Mai Hạnh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Mẫn Hân
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Ngọc Tấn
- Bùi Quang Thắng
- Bùi Suối Hoa
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thanh Phương
- Bùi Thanh Tuấn
- Bùi Thụy Băng
- Bùi Tiến An
- Bùi Trân Phượng
- Bùi Trọng Hiền
- Bùi Văn Kha
- Bùi Văn Nam Sơn
- Bùi Việt Sỹ
- Bùi Vĩnh Phúc
- Bùi Xuân Bách
- Bùi Xuân Đính
- Bùi-Viết Văn Đức
- Bulgakov
- Bửu Chỉ
- C.D.
- Cái Lư Hương
- Cái Trọng Ty
- Cam Ly
- Cảnh Chánh
- Cao Bảo Vân
- Cao Bình Minh
- Cao Chi
- Cao Gia An
- Cao Hành Kiện
- Cao Huy Thuần
- Cao Kim Ánh
- Cao La
- Cao Quang Nghiệp
- Cao Tần
- Cao Thị Hồng
- Cao Thu Cúc
- Cao Việt Dũng
- Cao Xuân Hạo
- Cao Xuân Huy
- Carl Bildt
- Carl O. Schuster
- Carlos Assunção
- Carolyn Mary Kleefeld
- Cát Linh
- Cẩm Tú
- Cấn Thị Thêu
- Chan Phuong
- Chanh Tam
- Charles Bo
- Charles Bukowski
- Charles Simic
- Chau Doan
- Chân Minh
- Chân Pháp Xa
- Chân Phương
- Chân Xuân Tản Viên
- Châu Diên
- Châu Hải Đường
- Châu Hồng Thủy
- Châu Hữu Quang
- Chenn
- Chế Diễm Trâm
- Chế Lan Viên
- Chi Mai
- Chi Phương
- Chiêu Dương
- Chiêu Khiêm
- Chiharu Shiota
- Chim Hải
- Chim Trắng
- Chinh Ba
- Chính Tâm
- Chính Vĩ
- Chinua Achebe
- Chơn Không Cao Ngọc Phượng
- Christian Gampert
- Christian Welzel
- Christina Mary Hjortlund
- Christoph Giesen
- Christoph Sator
- Christopher Balding
- Christopher Goscha
- Christy Wampole
- Chu Dương
- Chu Hảo
- Chu Hoạch
- Chu Kim
- Chu Mộng Long
- Chu Quang Tiềm
- Chu Tử
- Chu Văn Lễ
- Chu Văn Sơn
- Chu Vĩnh Hải
- Chu Vương Miện
- Chu Xuân Diên
- Chung Le
- Claire Simon
- Clay Phạm
- Concepcion de Leon
- Connie Hoàng
- Cora Engelbrecht
- Costica Bradatan
- Cổ Ngư
- Cù An Hưng
- Cù Huy Hà Vũ
- Cù Mai Công
- Cù Tuấn
- Cung Minh Huân
- Cung Tích Biền
- Cung Trầm Tưởng
- D. S. Likhachev
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Dã Tượng
- DAD
- Dadolin Murak
- Damien Keown
- Dan Bilefsky
- Dana Gioia
- Danh ngôn
- Dani Rodrik
- Daniel Halpern
- Daniel Hautzinger
- Daron Accemoglu
- David Brown
- David Gascoyne
- David Marchese
- David Weinberger
- Ðặng Thơ Thơ
- Demetrio Paparoni
- DEUTSCHE WELLE
- Di
- Di Li
- Diêm Liên Khoa
- Diễm Thi
- Diễm Tường
- Diễn đàn Thế kỷ
- Diệp Duy Liêm
- Diệp Huy
- Ðinh Cường
- Dino Buzatti
- Dipanjan Roy Chaudhury
- Dmitri Prokofyev
- Dmitry Burago
- Dmitry Muratov
- Doãn Mạnh Dũng
- Doãn Mẫn
- Doãn Quốc Sỹ
- Dominique Lemieux
- Donald Inglehart
- Donna Ashworth
- Ðỗ Quang Nghĩa
- Ðỗ Quyên
- Du Tử Lê
- Dung Nguyễn
- Dũng Phan
- Dũng Trung Kqd
- Dũng Vũ
- Duy Lam
- Duy Tân
- Duy Thanh
- Duy Thông
- Duyên Anh
- Dư Hoa
- Dư Kiệt
- Dư Thị Hoàn
- Dư Thu Vũ
- Dương Đại Triều Lâm
- Dương Đình Giao
- Dương Khánh Phương
- Dương Kiền
- Dương Ngạn
- Dương Nghiễm Mậu
- Dương Ngọc Thái
- Dương Như Nguyện
- Dương Phương Vinh
- Dương Thắng
- Dương Thiệu Tước
- Dương Thu Hương
- Dương Thuấn
- Dương Tú
- Dương Tường
- Dương Văn Ba
- Dylan Suher
- Đà Văn
- Đàm Hà Phú
- Đàm Hách Thành
- Đào An Khánh
- Đào Anh Kha
- Đào Công Tiến
- Đào Duy Anh
- Đào Hiếu
- Đào Lê Na
- Đào Ngọc Chương
- Đào Nguyên
- Đào Nguyễn
- Đào Nguyên Phương Thảo
- Đào Như
- Đào Phương Liên
- Đào Quang Toản
- Đào Tấn Phần
- Đào Thái Tôn
- Đào Thị Hương
- Đào Tiến Thi
- Đào Trung Đạo
- Đào Trường Phúc
- Đào Tuấn
- Đào Tuấn Ảnh
- Đào Văn Tiến
- Đào Vũ Anh Hùng
- Đặng Anh Đào
- Đặng Bích Phượng
- Đặng Chương Ngạn
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Hà
- Đặng Hải Sơn
- Đặng Hoàng Giang
- Đặng Hồng Nam
- Đặng Hùng Võ
- Đặng Hương Giang
- Đặng Hữu
- Đặng Mai Lan
- Đặng Mậu Tựu
- Đăng Nguyên
- Đặng Phùng Quân
- Đặng Quốc Thông
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Thái
- Đăng Thành
- Đặng Thân
- Đặng Thị Hảo
- Đặng Thơ Thơ
- Đặng Tiến
- Đặng Tiến (Thái Nguyên)
- Đặng Trung Nghĩa
- Đặng Túy
- Đặng Văn Dũng
- Đặng Văn Hùng
- Đặng Văn Ngữ
- Đặng Văn Sinh
- Đặng Vũ Vương
- Đặng Xuân Thảo
- Đặng Xuân Xuyến
- Đằng-Giao
- Điểm Thọ
- Đinh Bá Anh
- Đinh Cường
- Đinh Hoàng Thắng
- Đinh Hùng
- Đình Kính
- Đinh Linh
- Đinh Ngọc Thu
- Đinh Phương
- Đinh Phương Thảo
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thanh Huyền
- Đinh Thị Như Thúy
- Đinh Trường Chinh
- Đinh Từ Bích Thuý
- Đinh Từ Bích Thúy
- Đinh Văn Đức
- Đinh Vũ Hoàng Nguyên
- Đinh Ý Nhi
- Đinh Yên Thảo
- Đoàn Ánh Thuận
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn Cầm Thi
- Đoàn Công Lê Huy
- Đoàn Hồng Lê
- Đoàn Huy Giao
- Đoàn Huyền
- Đoàn Khắc Xuyên
- Đoàn Lê Giang
- Đoàn Nhã Văn
- Đoàn Thanh Liêm
- Đoan Trang
- Đoàn Tùng Nguyễn
- Đoàn Tử Huyến
- Đoàn Việt Hùng
- Đoàn Xuân Kiên
- Đỗ Anh Hoa
- Đỗ Anh Tuấn
- Đỗ Cao Bảo
- Đỗ Duy Ngọc
- Đỗ Đức
- Đỗ Đức Đông Ngàn
- Đỗ Đức Hiểu
- Đỗ Hòa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hồng Ngọc
- Đỗ Hồng Nhung
- Đỗ Hữu Chí
- Đỗ Kh
- Đỗ Kh.
- Đỗ Khiêm
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Lai Thuý
- Đỗ Lai Thúy
- Đỗ Lê Anh Đào
- Đỗ Mạnh Hoàng
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Nghê
- Đỗ Ngọc
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Quang Nghĩa
- Đỗ Quang Vinh
- Đỗ Quý Toàn
- Đỗ Quyên
- Đỗ Quỳnh Dao
- Đỗ Thắng Cảnh
- Đỗ Thiên Anh Tuấn
- Đỗ Trí Vương
- Đỗ Trọng Khơi
- Đỗ Trung Quân
- Đỗ Trường
- Đỗ Tuyết Khanh
- Đồng Chuông Tử
- Đông Hoài
- Đông Hồ
- Đông Kha
- Đông Ngàn Đỗ Đức
- Đông Nghi
- Đức Ban
- Đức Đàm
- Đức Flying Bay
- Đức Hoàng
- Đức Lê
- Đức Phổ
- Đức Tâm
- Đức Tiến
- E.E. Cummings
- E.M. Chernoivanenko
- Eamonn Butler
- Eckart Kleßmann
- Eduardo Galeano
- Edward Hirsch
- Elena Pucillo Truong
- Elias Canetti
- Ellen Bass
- Eloisa Amezcua
- Emiel Roothooft
- Emmanuelle Jardonnet
- Eric Weiner
- Erica Frantz
- Erik Harms
- Erik Korling
- Euan Ward
- Evgheni Dobrenko
- F.N.
- Federico García Lorca
- Feliks Kuznesov
- Filip Lech
- Flanny O’Connor
- Florence Noiville
- Florian Altenhöner
- Francis Fukuyama
- Francis Fukuyma
- Frank Dikötter
- Frank O'Hara
- Frankfurt
- Fred Hiatt
- Friedrich Dürrenmatt
- Friedrich Nietzsche
- Fritz J. Raddatz
- Gabriel García Márquez
- Gaither Stewart
- Gaiutra Bahadur
- Gary Leupp
- Gặp gỡ và trò chuyện
- Georg Bönisch
- Georg Trakl
- George Burchett
- George Orwell
- George Perreault
- George Siemens
- Gerhard Will
- Germain Droogenbroodt
- Giang Dang
- Giang Lại Đức
- Giang Nam
- Giáng Vân
- Giáp Văn Dương
- Gideon Rachman
- Giuse Lê Công Đức
- Goethe
- Gonçalo Fernandes
- Gottfried Benn
- Graham Allison
- Grigory Yudin
- Günter Kunert
- Gyảng Anh Iên
- Hà Duy Phương
- Hà Dương Tuấn
- Hà Dương Tường
- Hà Đình Nguyên
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Huy Sơn
- Hà Hương
- Hà Lệ Minh
- Hà Ngọc Hòa
- Hạ Nguyên
- Hà Nguyên Du
- Hà Nhật
- Hà Phạm Phú
- Hà Quang Vinh
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thanh Vân
- Hà Thế
- Hà Thị Minh Đạo
- Hà Thúc Sinh
- Hà Thủy Nguyên
- Hà Tùng Long
- Hà Tùng Sơn
- Hà Văn Thịnh
- Hà Văn Thùy
- Hà Vũ Trọng
- Hagi Kenaan
- Hai An Vu
- Hải Hạc
- Hải Ngọc
- Han Dang
- Hàn Vĩnh Diệp
- Hạnh Nguyên
- Hạnh Phước
- Hạnh Viên
- Hannah Beech
- Hào Thiện Nhân
- Haruki Murakami
- Hân Hương
- Heiko Buschke
- Heinrich Heine
- Henri Michaux
- Henry David Thoreau
- Henry Wadsworth Longfellow
- Heriberto Araújo
- Hermann Hesse
- Hiền Trang
- Hiệp Ikaria
- Hiệu Minh
- Hiếu Tân
- Ho Lai-Ming
- Hòa Bình Lê
- Hoa Níp
- Hoài Hương
- Hoài Nam
- Hoài Phương
- Hoài Thanh
- Hoài Việt
- Hoài Ziang Duy
- Hoan Doan
- Hoàn Nguyễn
- Hoàng Ánh
- Hoàng Anh Tuấn
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Hiếu
- Hoàng Chính
- Hoàng Cường Long
- Hoàng Dũng
- Hoàng Dương Tuấn
- Hoàng Đăng Khoa
- Hoàng Đỗ
- Hoàng Đông
- Hoàng Đức Truật
- Hoàng Hà
- Hoàng Hải Thủy
- Hoàng Hải Vân
- Hoảng Hãn
- Hoàng Hưng
- Hoàng Khởi Phong
- Hoàng Kim Oanh
- Hoàng Lại Giang
- Hoàng Lan
- Hoàng Lan Anh
- Hoàng Lan Chi
- Hoàng Lê
- Hoàng Lệ
- Hoàng Linh
- Hoàng Long
- Hoàng Mai Ðạt
- Hoàng Mạnh Hải
- Hoàng Minh Trí
- Hoàng Minh Tường
- Hoàng Nam
- Hoàng Nga
- Hoàng Ngọc Biên
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Ngọc Nguyên
- Hoàng Ngọc Tuấn
- Hoàng Nguyễn
- Hoàng Nguyên Vũ
- Hoàng Nhơn
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phong Tuấn
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quân
- Hoàng Quốc Hải
- Hoàng Thị Hường
- Hoàng Thị Thu Thủy
- Hoàng Thu Phố
- Hoàng Thúy
- Hoàng Thuỵ Anh
- Hoàng Tiến
- Hoàng Trung Thông
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuấn Phổ
- Hoàng Tùng
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Văn Sơn
- Hoàng Việt
- Hoàng Vũ Thuật
- Hoàng Xuân Phú
- Hoàng Xuân Sơn
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoàng Yến
- Horst Bienek
- Howard Gardner
- Hồ Anh Thái
- Hồ Bạch Thảo
- Hồ Bất Khuất
- Hồ Diệu Vân
- Hồ Dzếnh
- Hồ Đắc Vũ
- Hồ Đình Nghiêm
- Hồ Hải Thụy
- Hồ Hữu Tường
- Hồ Minh Tâm
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Như
- Hồ Phú Bông
- Hồ Tịnh Tình
- Hồ Trường An
- Hồ Tú Bảo
- Hội những người ủng hộ GS. Chu Hảo
- Hồng Anh
- Hồng Hoang
- Hồng Lê Thọ
- Hồng Phú
- Huệ Hương Hoàng
- Huguette Bertrand
- Huong Nguyen
- Huy Cận
- Huy Đức
- Huy Tưởng
- Huyền Thương
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Hoa
- Huỳnh Hữu Uỷ
- Huỳnh Hữu Ủy
- Huỳnh Kim Báu
- Huỳnh Kim Quang
- Huỳnh Lê Nhật Tấn
- Huỳnh Liễu Ngạn
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Như Phương
- Huỳnh Sơn Phước
- Huỳnh Tấn Mẫm
- Huỳnh Thế Du
- Huỳnh Thục Vy
- Huỳnh Trọng Khang
- Huỳnh Tuấn Anh
- Hứa Chương Nhuận
- Hương Lan
- Hường Thanh
- Hương Thủy
- Hữu Danh
- Hữu Đông
- Hữu Loan
- Hữu Mai
- Hữu Phương
- Ian Bui
- Ian Johnson
- Igor Poglazov
- Ilza Burchett
- Inrasara
- Iris Radisch
- Isabella Kwai
- Issa
- Issac Bashevis Singer
- Italo Calvino
- Iya Kiva
- J. M. Lotman
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
- Jacques Attali
- Jacques Prévert
- Jake Johnson
- James Borton
- James Daniel Spears
- James G. Zumwalt
- James Grossman
- James Joyce
- James Poniewozik
- James Stavridis
- James WrightJuan Felipe Herrera
- Janos Kornai
- Jared Carters
- Jason Lopata
- Jason Morris-Jung
- Jay Nordlinger
- Jaya K.
- Jean Chesnaux
- Jean d'Ormesson
- Jean Piaget
- Jean Przyluski
- Jean Toomer
- Jean-Jacques Brochier
- Jean-Jacques Roth
- Jean-Louis Rocca
- Jean-Luc Chalumeau
- Jean-Marc Roberts
- Jean-Patrick Géraud
- Jean-Paul Sartre
- Jefferson Cowie
- Jeffrey Hanfover
- Jeffrey Nall
- Jessica Swoboda
- Jessie Yeung
- Jimmy Carter
- Joan Hua
- João Guimarães Rosa
- Joaquin Nguyễn Hòa
- John Barrow
- John Cheever
- John Freeman
- John Keane
- John McCain
- Jon Fosse
- Jonathan Dee
- Jonathan London
- Jörg Wischermann
- Jorge Luis Borges
- Joschka Fischer
- Josée Lapointe
- Joseph Wright
- Josh Rogin
- Joshua Rothman
- Juan Pablo Cardenal
- Juan Pablo Cardenal & Heriberto Araújo
- Julia Cagé
- Julio Cortázar
- Jun’ichiro Tanizaki
- Kahil Gibral
- Kai Hoàng
- Kale
- Kalynh Ngô
- Kamel Daoud
- Kao Phú
- Kap Seol
- Karel Appel
- Karen Tongson
- Kate Chopin
- Kazuo Shiraga
- Kenneth Nguyen
- Keorapetse Kgositsile
- Kerstin Holm
- Kều Jang
- Kha Lương Ngãi
- Khái Hưng
- Khaly Chàm
- Khang Quốc Ngọc
- Khánh
- Khánh Bình
- Khánh Duy
- Khánh Ly
- Khánh Mai
- Khanh Nguyen
- Khanh Pham
- Khánh Phương
- Khánh Trâm
- Khánh Trường
- Khét
- Khế Iêm
- Khiêm Nhu
- Khổng Đức Thiêm
- Khuất Đẩu
- Khuê Phạm
- Khuyết Thư
- Kiệm Hoàng
- Kiến Văn
- Kiệt Anh Hùng
- Kiệt Tấn
- Kiều Duy Vĩnh
- Kiều Loan
- Kiều Mai Sơn
- Kiều Maily
- Kiều Phong
- Kiều Thị An Giang
- Kim Ân
- Kim Chi
- Kim Dung
- Kim Hạnh
- Kim Thúy
- Kim Trần
- Kinh Bắc
- Kính Hòa
- Klaus Wiegerefe
- Kúm
- Kurt-Martin Mayer
- Kỳ Duyên
- Kyoko Numano
- L. N. Tolstoy
- L. V. H.
- La Khắc Hoà
- La Khắc Hòa
- Lã Nguyên
- Lại Nguyên Ân
- Lam Điền
- Lam Ngọc
- Lam Thái Hòa
- Lan Nguyên
- Lang Anh
- Langston Hughes
- LAP
- Larry Diamond
- Lars Vargö
- Laura Cappelle
- Laurent Sagalovitsch
- Lawrence Ferlinghetti
- Lâm Chương
- Lâm Duyên
- Lâm Hạnh
- Lâm Lê
- Lâm Ngân Mai
- Lâm Quang Mỹ
- Lâm Thị Mỹ Dạ
- Leon Trotsky
- Leonard Cohen
- Lê An Thế
- Lê Anh Hoài
- Lê Anh Hùng
- Lê Ân
- Lê Bá Đảng
- Lê Bích Vượng
- Lê Chiều Giang
- Lê Công Định
- Lê Công Giàu
- Lê Công Tư
- Lê Ðình Nhất Lang
- Lê Dũng
- Lê Duy Nam
- Lê Đạt
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Cai
- Lê Đình Khẩn
- Lê Đình Thắng
- Lê Đỗ Huy
- Lê Đức Dục
- Lê Đức Thôn
- Lê Giang Trần
- Lê Hải
- Lệ Hằng
- Lê Hiệp
- Lê Hoài Nguyên
- Lê Hoàng Diễm Trang
- Lê Hoàng Lân
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồ Quang
- Lê Hồng Hà
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Hồng Lâm
- Lê Hùng
- Lê Hùng Vọng
- Lê Huyền Ái Mỹ
- Lê Huỳnh Lâm
- Lê Hữu
- Lê Hữu Khoá
- Lê Hữu Khóa
- Lê Hữu Nam
- Lê Kế Lâm
- Lê Khải
- Lê Kim Duy
- Lê Ký Thương
- Lê Lạc Giao
- Lê Luân
- Lê Mã Lương
- Lê Mai
- Lê Mai Lĩnh
- Lê Mạnh Chiến
- Lê Mạnh Đức
- Lê Minh Chánh
- Lê Minh Hà
- Lê Minh Hiền
- Lê Minh Khuê
- Lê Minh Phong
- Lê Ngân Hằng
- Lê Ngọc Luân
- Lê Ngọc Sơn
- Lê Nguyễn
- Lê Nguyễn Duy Hậu
- Lê Nguyễn Hương Trà
- Lê Nguyên Long
- Lê Nguyên Vỹ
- Lê Như Bình
- Lê Phan
- Lê Phú Khải
- Lê Quang
- Lê Quang Đức
- Lê Quảng Hà
- Lê Quang Hợp
- Lê Quang Thành
- Lê Quân
- Lê Quốc Anh
- Lê Quỳnh
- Lê Quỳnh Mai
- Lê Sa Long
- Lê Si Na
- Lê Sơn
- Lê Tất Đạt
- Lê Tất Điều
- Lê Thanh Dũng
- Lê Thanh Hải
- Lê Thanh Phong
- Lê Thanh Trường
- Lê Thân
- lê thi diem thuý
- Lê Thị Hồng Minh
- Lê Thị Huệ
- Lê Thị Hường
- Lê Thị Oanh
- Lê Thị Thấm Vân
- Lê Thiết Cương
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Thời Tân
- Lê Thời Thôi
- Lê Thu Hiền
- Lê Thúy Bảo Liên
- Lê Tiên Long
- Lê Trí Tuệ
- Lê Trinh
- Lê Trọng Nghĩa
- Lê Trọng Nguyễn
- Lê Trung Tĩnh
- Lê Trường Thanh
- Lê Tuấn Huy
- Lê Tuyết Hạnh
- Lê Văn Bỉnh
- Lê Văn Hảo
- Lê Văn Hiếu
- Lê Văn Hòa
- Lê Văn Luân
- Lê Văn Sơn
- Lê Văn Trung
- Lê Văn Tùng
- Lê Vĩnh Tài
- Lê Vĩnh Triển
- Lê Vũ Trường Giang
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuyên
- Li Edelkoort
- Li Zhongqin
- Liêu Diệc Vũ
- Liêu Thái
- Liễu Trương
- Linh Nguyên
- Linh Văn
- Linh Vân
- Linh-Chân Brown
- LKH
- Lorca
- Louis Aragon
- Louise Glück
- Lộc Vàng
- Luân Hoán
- Ludwig von Mises
- Luke Hunt
- Luke Turner
- Lữ Kiều
- Lữ Quỳnh
- Lương Đào
- Lương Thiệu Quân
- Lương Thư Trung
- Lưu Á Châu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu Diệu Vân
- Lưu Đức Trung
- Lưu Hà
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Khánh Thơ
- Lưu Mê Lan
- Lưu Minh Hải
- Lưu Na
- Lưu Nhi Dũ
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Thuỷ Hương
- Lưu Thủy Hương
- Lưu Trọng Văn
- Lưu Uyên Khôi
- Lý Đợi
- Ly Hoàng Ly
- Lý Ngang
- Ly Phạm
- Lý Quang Hoàn
- Lý Thanh
- Lý Tiến Dũng
- Lý Toàn Thắng
- Lý Trực Dũng
- Lý Xuân Hải
- Lydia Davis
- Lynh Bacardi
- LysP
- M. Gorky
- M.L. Gasparov
- Mạc Phong Tuyền
- Mạc Văn Trang
- Mạc Việt Hồng
- Mạch Nha
- Mạch Quang Thắng
- Mai An Nguyễn Anh Tuấn
- Mai Anh Tuấn
- Mai Bá Ấn
- Mai Bá Kiếm
- Mai Chanh
- Mai Hiền
- Mai Khôi
- Mai Kim Ngọc
- Mai Nhật
- Mai Ninh
- Mai Quốc Ấn
- Mai Quỳnh
- Mai Quỳnh Nam
- Mai Sơn
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Thanh Sơn
- Mai Thảo
- Mai Tú Ân
- Mai Văn Hoan
- Mai Văn Phấn
- Mai Văn Tính
- Maki Starfield
- Mamleev
- Mạnh Kim
- Marc Andrus
- Marcel Reich-Ranicki
- Marci Shore
- Marco Ferrarese
- Margarita Lyutova
- Maria Donovan
- Maria Ressa
- Mario Vargas Llosa
- Marion Hennebert
- Mark Binelli
- Mark Frankland
- Mark Strand
- Marta Hillers
- Martin Jankowski
- Martin Kulldorff
- Marty Robbins
- Mary Morose
- Mary Walsh
- Mathias Mayer
- Matthew Clayfield
- Matthew Crawford
- Maurice Blanchot
- Maximilian Steinbeis
- May
- Maya Angelou
- Mặc Đỗ
- Mặc Lâm
- Mân Côi
- McAmmond Nguyễn Thị Tư
- Media Văn Việt
- Michael Burawoy
- Michael Scammell
- Miêng
- Mike Ives
- Mikhail Shishkin
- Mikhail Viktorovich Zygar
- Milan Kundera
- Mimmi Diệu Hường Bergström
- MInh Anh
- Minh Huệ
- Minh Hùng
- Minh Luật
- Minh Quang – Lê Chiên
- Minh Quang Ho
- Minh Tâm
- Minh Thùy
- Minh Thư
- Minh Toàn
- Minh Tuấn
- Monica Berlin
- Mỹ Hằng
- Mỹ Lan
- N. S. Khrushchev
- Nam Dao
- Nam Dao Nguyễn Mạnh Hùng
- Nam Đan
- Nam Đông
- Nam Nguyên
- Nam Sơn
- Naowarat Pongpaiboon
- Natalia lacovelli
- Nataliya Zhynkina
- Natsume Sōseki
- Nay Aung
- ng. anhanh
- Ng.Uyển Nicole Dương
- Ngải Vị VỊ
- Ngân Xuyên
- Nghệ thuật
- Nghiêm Lương Thành
- Nghiêm Phương Mai
- Nghiêm Xuân Hồng
- Nghiên Cứu Phê Bình
- Ngo Thu
- Ngọc Anh
- Ngọc Duy Phan
- Ngoc Hien Bui
- Ngọc Linh
- Ngô Anh Tuấn
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Thẩm
- Ngô Đồng
- Ngô Hương Giang
- Ngô Khắc Tài
- Ngộ Không Phí Ngọc Hùng
- Ngô Liêm Khoan
- Ngô Minh
- Ngô Minh Khôi
- Ngô Ngọc Loan
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nguyên Dũng
- Ngô Nhật Đăng
- Ngô Quốc Phương
- Ngô Quốc Thịnh
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Thanh Lịch
- Ngô Tùng Phong
- Ngô Tự Lập
- Ngô Văn
- Ngô Văn Giá
- Ngô Viết Nam Sơn
- Ngô Viết Trọng
- Ngô Vĩnh Long
- Ngô Xuân Hội
- Ngô Xuân Phúc
- Ngô Xuân Thảo
- Ngu Yên
- Nguyen Duc Thanh
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Anh Dũng
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Anh Tuấn - đạo diễn
- Nguyễn Bá Chung
- Nguyễn Bách Việt
- Nguyễn Bảo Chân
- Nguyễn Bắc Sơn
- Nguyên Bình
- Nguyên Cầm
- Nguyên Cẩn
- Nguyên Chánh
- Nguyễn Chí Hoan
- Nguyễn Chí Thuật
- Nguyễn Chí Trung
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chinh Trung
- Nguyễn Cung Thông
- Nguyễn Cường
- Nguyễn Danh Bằng
- Nguyễn Danh Huế
- Nguyễn Danh Lam
- Nguyễn Ðăng Thường
- Nguyễn Duy
- Nguyễn Dương Quang
- Nguyễn Đạt
- Nguyễn Đắc Kiên
- Nguyễn Đắc Xuân
- Nguyễn Đăng Điệp
- Nguyễn Đăng Hưng
- Nguyễn Đăng Khoa
- Nguyễn Đăng Mạnh
- Nguyễn Đăng Na
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đăng Thường
- Nguyễn Đình Ấm
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Bổn
- Nguyễn Đình Chú
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đăng
- Nguyễn Đình Huỳnh
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đình Thi
- Nguyễn Đình Toàn
- Nguyễn Đổng Chi
- Nguyễn Đông Thức
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Dương
- Nguyễn Đức Hiệp
- Nguyễn Đức Mậu
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thắng
- Nguyễn Đức Tiến
- Nguyễn Đức Tùng
- Nguyễn Đức Tường
- Nguyễn Gia Trí
- Nguyên Giác
- Nguyên Giác Phan Tấn Hải
- Nguyễn Hà Luân
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Yến
- Nguyễn Hàn Chung
- Nguyễn Hiến Lê
- Nguyễn Hoa Lư
- Nguyễn Hoài Nam
- Nguyễn Hoài Văn
- Nguyễn Hoài Vân
- Nguyễn Hoàn
- Nguyễn Hoàn Nguyên
- Nguyễn Hoàng Ánh
- Nguyễn Hoàng Anh Thư
- Nguyễn Hoàng Diệu Thủy
- Nguyễn Hoàng Diệu Thúy
- Nguyễn Hoàng Giao
- Nguyễn Hoàng Linh
- Nguyễn Hoàng Trung
- Nguyễn Hoàng Văn
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Giao
- Nguyễn Hồng Hưng
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Hồng Nhung
- Nguyễn Hồng Thục
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Hùng
- Nguyễn Huy Hoàng
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyên Hưng
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hương
- Nguyễn Hữu Đễ
- Nguyễn Hữu Hồng Minh
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Hữu Nhật
- Nguyễn Hữu Sơn
- Nguyễn Hữu Thiết
- Nguyễn Hữu Việt Hưng
- Nguyễn Hữu Vinh
- Nguyễn kc Hậu
- Nguyễn Khải
- Nguyễn Khánh Duy
- Nguyễn Khánh Trường
- Nguyễn Khắc An
- Nguyễn Khắc Bình
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Phê
- Nguyễn Khắc Phi
- Nguyễn Khắc Phục
- Nguyễn Khiêm
- Nguyễn Khôi
- Nguyễn Kiến Phước
- Nguyễn Kiều Dung
- Nguyễn Kiều Hưng
- Nguyên Lạc
- Nguyễn Lãm Thắng
- Nguyễn Lan Phương
- Nguyễn Lân Bình
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lê Hồng Hưng
- Nguyễn Lệ Uyên
- Nguyễn Linh Giang
- Nguyễn Linh Quang
- Nguyễn Lộ Trạch
- Nguyễn Luận
- Nguyễn Lương Hải Khôi
- Nguyễn Lương Ngọc
- Nguyễn Lương Vỵ
- Nguyễn Mai
- Nguyễn Man Nhiên
- Nguyễn Mạnh An Dân
- Nguyễn Mạnh Côn
- Nguyễn Mạnh Đẩu
- Nguyễn Mạnh Tiến
- Nguyễn Manh Trinh
- Nguyễn Mạnh Trinh
- Nguyễn Mạnh Tuấn
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Anh
- Nguyễn Minh Hòa
- Nguyễn Minh Kính
- Nguyễn Minh Nhị
- Nguyễn Minh Nhựt
- Nguyễn Minh Thuyết
- Nguyễn Mộng Giác
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Giao
- Nguyễn Ngọc Hoa
- Nguyễn Ngọc Lanh
- Nguyễn Ngọc Liễm
- Nguyễn Ngọc Lung
- Nguyễn Ngọc Tâm
- Nguyễn Ngọc Thiện
- Nguyễn Ngọc Tú Anh
- Nguyễn Ngọc Tư
- Nguyên Nguyên
- Nguyễn Nguyên Bình
- Nguyễn Nhật Tín
- Nguyên Nhi
- Nguyễn Như Huy
- Nguyễn Phạm Hùng
- Nguyễn Phú Yên
- Nguyễn Phúc Vĩnh Ba
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Phương Đình
- Nguyễn Phương Mai
- Nguyễn Phương Mạnh
- Nguyễn Quang
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang Bình
- Nguyễn Quang Duy
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Đồng
- Nguyễn Quang Hồng
- Nguyễn Quang Hưng
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quang Thạch
- Nguyễn Quang Thân
- Nguyễn Quang Thiều
- Nguyễn Quang VInh
- Nguyễn Quân
- Nguyễn Quốc Lâm
- Nguyễn Quốc Thái
- Nguyễn Quốc Toàn
- Nguyễn Quốc Trụ
- Nguyễn Quốc Tuấn
- Nguyên Sa
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Sơn Lâm
- Nguyễn Sỹ Phương
- Nguyễn Sỹ Tế
- Nguyễn Tà Cúc
- Nguyễn Tài Cẩn
- Nguyễn Tấn Cứ
- Nguyễn Tất Nhiên
- Nguyễn Thạch Giang
- Nguyễn Thái Hòa
- Nguyễn Thái Hợp
- Nguyễn Thái Sơn
- Nguyễn Thái Tuấn
- Nguyễn Thanh Bình
- Nguyễn Thanh Châu
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Hiện
- Nguyễn Thanh Hùng
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Huyền
- Nguyễn Thanh Mỹ
- Nguyễn Thành Nam
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thanh Nguyệt
- Nguyễn Thành Phong
- Nguyễn Thanh Sơn
- Nguyễn Thành Sơn
- Nguyễn Thanh Tâm
- Nguyễn Thành Thi
- Nguyễn Thanh Tuyền
- Nguyễn Thanh Văn
- Nguyễn Thanh Việt
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Thanh
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Bích Ngà
- Nguyễn Thị Bình
- Nguyễn thị Cỏ May
- Nguyễn Thị Dư Khánh
- Nguyễn Thị Hải
- Nguyễn Thị Hậu
- Nguyễn Thị Hiền
- Nguyễn Thị Hoàng
- Nguyễn Thị Hoàng Bắc
- Nguyễn Thị Khánh Minh
- Nguyễn Thị Khánh Trâm
- Nguyễn Thị Kim Chi
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Minh Ngọc
- Nguyễn Thị Minh Thương
- Nguyễn Thị Ngọc Hải
- Nguyễn Thị Ngọc Nhung
- Nguyễn Thị Oanh
- Nguyễn Thị Phước
- Nguyễn Thị Thanh Bình
- Nguyễn Thị Thanh Hải
- Nguyễn Thị Thanh Lưu
- Nguyễn Thị Thanh Xuân
- Nguyễn Thị Thanh Yến
- Nguyễn Thị Thảo An
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh
- Nguyễn Thị Thùy Linh
- Nguyễn Thị Thụy Vũ
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thị Từ Huy
- Nguyễn Thị Vinh
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiện Tơ
- Nguyễn Thói Đời
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thu Quỳnh
- Nguyễn Thu Trang
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thụy Long
- Nguyễn Thuỵ Phương
- Nguyễn Thùy Song Thanh
- Nguyễn Thỵ
- Nguyễn Thy Anh
- Nguyễn Tiến Dũng
- Nguyễn Tiến Lập
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyễn Tiến Văn
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Tri Phương Đông
- Nguyễn Triệu Nam
- Nguyễn Trọng Bình
- Nguyễn Trọng Chức
- Nguyễn Trọng Huân
- Nguyễn Trọng Khôi
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Bảo
- Nguyễn Trung Dân
- Nguyễn Trung Hiếu
- Nguyễn Trung Kiên
- Nguyễn Trung Thuần
- Nguyễn Trường Giang
- Nguyễn Trường Huy
- Nguyễn Trường Uy
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tuấn Anh
- Nguyễn Tuấn Khoa
- Nguyễn Tùng
- Nguyễn Tùng Linh
- Nguyễn Tuyết Lan
- Nguyễn Tuyết Lộc
- Nguyễn Tư Nghiêm
- Nguyễn Tử Siêm
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thiết
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Ước
- Nguyễn Vạn Phú
- Nguyễn Văn
- Nguyễn Văn Ba
- Nguyễn Văn Chính
- Nguyễn Văn Ðậu
- Nguyễn Văn Dũng
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn Văn Gia
- Nguyễn Văn Hạnh
- Nguyễn Văn Hiệp
- Nguyễn Văn Hùng
- Nguyễn Văn Huyên
- Nguyễn Văn Lợi
- Nguyễn Văn Lục
- Nguyễn Văn Miếng
- Nguyễn Văn Nghệ
- Nguyễn Văn Nho
- Nguyễn Văn Phong
- Nguyễn Văn Phú
- Nguyễn Văn Phước
- Nguyễn Văn Sâm
- Nguyễn Văn Sơn
- Nguyễn Văn Tao
- Nguyễn Văn Thiệu
- Nguyễn Văn Thọ
- Nguyễn Văn Trọng
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Văn Xuân
- Nguyễn Vi Khải
- Nguyễn Vi Yên
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyễn Việt Chiến
- Nguyễn Viết Lãm
- Nguyễn Vĩnh Nguyên
- Nguyễn Vũ Hiệp
- Nguyễn Vũ Tiềm
- Nguyễn Vỹ
- Nguyễn Vy Khanh
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Hằng
- Nguyễn Xuân Hoàng
- Nguyễn Xuân Hưng
- Nguyễn Xuân Khánh
- Nguyễn Xuân Khoát
- Nguyễn Xuân Nghĩa
- Nguyễn Xuân Nha
- Nguyễn Xuân Quang
- Nguyễn Xuân Thiệp
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Tiệp
- Nguyễn Xuân Tường Vy
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn Ý Thuần
- Nguyên Yên
- Nguyễn-Chương Mt
- Nguyễn-hòa-Trước
- Nguyệt Chu
- Nguyệt Quỳnh
- Nguyệt Vi
- Ngự Thuyết
- Người Buôn Gió
- Ngyễn Trung Bảo
- Nh. Tay Ngàn
- Nhã
- Nhã Ca
- Nhã Duy
- Nhã Thuyên
- Nhan Do Thanh
- Nhân Hồng
- Nhật Chiêu
- Nhật Lệ
- Nhất Linh
- Nhật Tiến
- Nhật Tuấn
- Nhất Uyên
- Nhị Linh
- Nhị Ngã
- Nhóm Vì một Hà Nội xanh
- Như Huy
- Như Không
- Như Quỳnh
- Như Quỳnh de Prelle
- Như Ý
- Nhược Thủy
- Niall Ferguson
- Nick Hilden
- Nicolas Casey
- Nikulin
- Nina McPherson
- Ninh Dương
- Ninh Kiều
- Nobert Hummelt
- Nông Hồng Diệu
- NP Phan
- Obama
- Ocean Vương
- Octavio Paz
- Ogden Nash
- Oksana Zabuzhko
- Oleg Kashin
- Ondrej Slowik
- onggiaolang
- Orlando Figes
- Orwell
- Oscar Salemink
- Oscar Wilde
- Pablo Neruda
- Pablo Picasso
- Palmer
- Patrick Frater
- Patrick Lodge
- Paul Auster
- Paul Celan
- Paul Éluard
- Paul Hoover
- Paul Mendez
- Paul Mozur
- Paul Theroux
- Paul-François Paoli
- Paulus Lê Sơn
- Pavel Basinsky
- Pavlo Vyshebaba
- Paweł Kubiak
- Pawel Kuczynski
- Paweł Łepkowski
- Percy Mabandu
- Pervez Hoodbhoy
- Peter B. Zinoman
- Peter Hansen
- Peter Harvey
- Peter Kleiner
- Peter Singer
- Phạm Anh Tuấn
- Phạm Biểu Tâm
- Phạm Cao Hoàng
- Phạm Châu
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Chu Sa
- Phạm Công Luận
- Phạm Công Thiện
- Phạm Công Út
- Phạm Duy
- Phạm Duy Nghĩa
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đình Vy
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Hải Anh
- Phạm Hải Âu
- Phạm Hiền Mây
- Phạm Hoàng Quân
- Phạm Hồng Sơn
- Phạm Hùng Việt
- Phạm Huy Thông
- Phạm Khiêm Ích
- Phạm Kiều Tùng
- Phạm Kỳ Đăng
- Phạm Lệ Quyên
- Phạm Lê Vương Các
- Phạm Linh
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Minh Hoàng
- Phạm Minh Ngọc
- Phạm Minh Quân
- Phạm Minh Trung
- Phạm Ngọc Lư
- Phạm Ngọc Thái
- Phạm Ngọc Tiến
- Phạm Nguyên Trường
- Phạm Ngữ
- Phạm Phan Long
- Phạm Phú Cường
- Phạm Phú Hải
- Phạm Phú Minh
- Phạm Phú Phong
- Phạm Phú Thứ
- Phạm Phú Viết
- Phạm Phúc Thịnh
- Phạm Phương
- Phạm Quang Ái
- Phạm Quang Long
- Phạm Quang Trung
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Sỹ Sáu
- Phạm Tăng
- Phạm Thành
- Phạm Thành Hưng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Thảo Nguyên
- Phạm Thế Cường
- Phạm Thị
- Phạm Thị Anh Nga
- Phạm Thị Hoài
- Phạm Thị Kiều Ly
- Phạm Thị Ngọc
- Phạm Thị Phương
- Phạm Thiên Ân
- Phạm Thiên Thư
- Phạm Tín An Ninh
- Phạm Toàn
- Phạm Trần
- Phạm Trọng Chánh
- Phạm Trung Nghĩa
- Phạm Tuấn
- Phạm Tư Thanh Thiện
- Phạm Tường Vân
- Phạm Văn
- Phạm Văn Khoái
- Phạm Văn Quang
- Phạm Văn Tình
- Phạm Văn Vũ
- Pham Viem Phuong
- Phạm Viêm Phương
- Phạm Viết Đào
- Phạm Việt Hưng
- Phạm Vũ Lửa Hạ
- Phạm Xuân Đài
- Phạm Xuân Hùng
- Phạm Xuân Nguyên
- Phạm Xuân Trường
- Phan An Sa
- Phan Ba
- Phan Bội Châu
- Phan Cẩm Thượng
- Phan Châu Thành
- Phan Cự Đệ
- Phan Đạo
- Phan Đắc Lữ
- Phan Đình Diệu
- Phan Độc Lập
- Phan Hải-Đăng
- Phan Hồng Giang
- Phan Huy Dũng
- Phan Huy Đường
- Phan Huy Lê
- Phan Huyền Thư
- Phan Kế Toại
- Phan Khôi
- Phan Lặng Yên
- Phan Mạnh Quỳnh
- Phan Nam Sinh
- Phan Ngọc
- Phan Nguyên
- Phan Nhật Nam
- Phan Nhiên Hạo
- Phan Ni Tấn
- Phan Phương Đạt
- Phan Quang
- Phan Tấn Hải
- Phan Tấn Uẩn
- Phan Thanh Bình
- Phan Thắng
- Phan Thế Hải
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thị Kim Phúc
- Phan Thị Trọng Tuyển
- Phan Thị Vàng Anh
- Phan Thu Vân
- Phan Thúy Hà
- Phan Trang Hy
- Phan Trí Đỉnh
- Phan Trọng Hoàng Linh
- Phan Văn Giưỡng
- Phan Văn Thắng
- Phan Vũ
- Phan Xine
- Phan Xuân Sinh
- Phannguyên Psg
- Phanxipăng
- Phaolô VI
- Pháp Hoan
- Pháp Vân
- Phapxa Chan
- Phát biểu nhận giải Văn Việt
- Phil Caputo
- Philip Larkin
- Philip Roth
- Phong Linh
- Phong Nguyen
- Phong Quang
- Phố Văn
- Phú Quang
- Phù Sa
- Phúc Lai GB
- Phúc Tiến
- Phunchok Stobdan
- Phùng Anh Kiệt
- Phùng Hi
- Phùng Hoài Ngọc
- Phùng Học Vinh
- Phùng Ngọc Kiên
- Phùng Nguyễn
- Phùng Quán
- Phùng Thành Chủng
- Phùng Thị Hạ Nguyên
- Phùng Thị Như Hà
- Phuong Ta
- Phương Hương
- Phương Phương
- Phương Thảo
- Phương Thuý
- Phương Uy
- Pierre Darriulat
- Pierre Lemieux
- Prashanth Parameswaran
- Qladimir Pyljow
- Quách Hạo Nhiên
- Quách Tấn
- Quách Thoại
- Quảng Diệu Trần Bảo Toàn
- Quang Dũng
- Quang Đức
- Quang Minh
- Quang Phan
- Quảng Tánh Trần Cầm
- Quậy Nguyễn
- Quế Hương
- Quốc Dũng
- Quốc Phương
- Quốc Toản
- Quyên Di
- Quyên Hoàng
- Quỳnh Iris de Prelle
- Quỳnh Vi
- Rabindranath Tagore
- Rainer Maria Rilke
- Ralph Chaplin
- Rebecca Solnit
- Reiner Traub
- Remo Verdickt
- Riccardo Gazzaniga
- Richard C. Paddock
- Richard Millet
- Richard Serra
- Robert Desnos
- Robert McCrump
- Roger Vu
- Roland Barthes
- Romain Rolland
- Ronald F. Inglehart
- Ruben David Gonzalez Gallego
- Russell Edson
- Ruth Ingram
- Ryszard Legutko
- Salman Rushdie
- Salvatore Babones
- Sam Dresser
- Sạn chữ
- Sandra Kerschbaumer
- Sara Teasdale
- Sarah Pulliam Bailey
- Sarah Thornton
- Sáu Nghệ
- Sergio Bitar
- Shakespeare
- Shannon Van Sant
- Sheikha A
- Sheila Fischman
- Sheila Ngoc Pham
- Sheri Berman
- Shigeeda Yutaka
- Shirin Ebadi
- Shukshin
- Simon Johnson
- Sire Apm Lukwesa
- Slavoj Žižek
- Sohaniim
- Son Kieu Mai
- Song Chi
- Song Hà
- Song Nguyễn
- Song Phạm
- Song Phan
- Song Thao
- Số đặc biệt
- Sơn Ca
- Sơn Hoàng Liên
- Sơn Kiều Mai
- Sơn Nam
- Stefano Harney
- Stephan Koester
- Stephen B. Young
- Steve Earle
- Susan Sontag
- Suzuki Katsuhiko
- Sương Nguyệt Minh
- Sương Quỳnh
- Svetlana Alexievich
- Svetlana Alexievitch
- Svetlana Alexiévitch
- T. Đ.
- T.Vấn
- Tạ Anh Thư
- Tạ Chí Đại Trường
- Tạ Duy Anh
- Tạ Tỵ
- Tạ Văn Tài
- Tạ Văn Thông
- Tạ Xuân Hải
- Tadeusz Rósewicz
- Tam Ích
- Tamarchenko
- Tàn Tuyết
- Tanaami Keiichi
- Taras Shevchenko
- Tarik Khaldi
- Tăng Quang
- Tâm An
- Tâm Chánh
- Tâm Don
- Tâm Thường Định
- Tâm Việt
- Tấn An
- Teolinda Gersão
- Teresa Mỹ Chúc
- Thạch Đạt Lang
- Thạch Quỳ
- Thạch Thảo
- Thái Bá Tân
- Thái Bá Vân
- Thái Bảo
- Thái Hà
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Kim Lan
- Thái Ngọc San
- Thái Sinh
- Thái Thanh
- Thái Thăng Long
- Thái Tuấn
- Thái Văn
- Thái Văn Đào
- Thái Vũ
- Thạnh Đà
- Thanh Hằng - Anh Khoa
- Thành Lộc
- Thanh Nam
- Thanh Ngọc
- Thanh Phương
- Thanh Tâm Tuyền
- Thanh Thảo
- Thanh Thuỷ
- Thanh Trúc
- Thanh Tùng
- Thanh Xuân
- Thanhhà Lại
- Thảo Dân
- Thao Dinh
- Thảo luận
- Thảo Nguyên
- Thảo Trường
- Thảo Vy
- Thẩm Đống
- Thận Nhiên
- Thân Trọng Mẫn
- Thân Trọng Sơn
- Thế Dũng
- Thế Giang
- Thế Quân
- THẾ THANH
- Thế Uyên
- Thi Hoàng
- Thi Nguyên
- Thi sỹ ỦA
- Thi Vũ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nữ Chân Không
- Thích Phước An
- Thierry Leclère
- Thierry Lentz
- Thiên Di
- Thiên Điểu
- Thiền Lâm
- Thiền Nguyễn
- Thiên Thai
- Thiện Tùng
- Thiện Ý
- Thiết Thạch
- Thiếu Khanh
- Thiều Mai Lâm
- Tho Nguyen
- Thomas A. Bass
- Thomas Bo Pedersen
- Thomas Mahler
- Thomas S. Mullaney
- Thông Đặng
- Thơ
- Thu Phong
- Thu Vàng
- Thuận
- Thuần Ngô
- Thuận Paris
- Thuận Thiên
- Thục Quyên
- Thụy An
- Thùy Dung
- Thụy Khuê
- Thùy Linh
- Thụy My
- Thủy Tiên
- Thư Bạn Đọc
- Thường Quán
- Thy An
- Tịch Ru
- Tiet Hung Thai
- Tiêu Dao Bảo Cự
- Tiêu Kiện Sinh
- Tiểu Tử
- Tillman Miller
- Timothy Brennan
- Timothy Garton Ash
- Timothy Snyder
- Tina Hà Giang
- Tomas Tranströmer
- Tô Đăng Khoa
- Tô Hải
- Tô Hoàng
- Tố Hữu
- Tô Lan Hương
- Tô Ngọc Vân
- Tô Thẩm Huy
- Tô Thùy Yên
- Tô Văn Trường
- Tôi Đây
- Tôn Thất Thông
- Tống Văn Công
- Trà Đóa
- Trà Nhiên
- Tracy K. Smith
- Tran Dinh Dung
- Tran Nam Dung
- Trang Châu
- Trang Hạ
- Trang Thanh
- Trang Thế Hy
- Trangđài Glassey Trầnguyễn
- Trangđài Glasssey-Trầnguyễn
- Trao đổi
- Trầm Tử Thiêng
- Trần Anh Hùng
- Trần Bá Đại Dương
- Trần Bang
- Trần Bình Nam
- Trần C. Trí
- Trần Cao Lĩnh
- Trần Cao Tường
- Trần Công Tâm
- Trần Công Tín
- Trần Dạ Từ
- Trần Dần
- Trần Doãn Nho
- Trần Dũng Thanh Huy
- Trần Duy
- Trần Duy Phiên
- Trần Duy Trung
- Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Tuấn
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Bút
- Trần Đình Hoành
- Trần Đình Lương
- Trần Đình Sơn Cước
- Trần Đình Sử
- Trần Đình Triển
- Trần Đình Trợ
- Trần Độ
- Trần Đồng Minh
- Trần Đức Anh Sơn
- Trần Đức Thảo
- Trần Đức Tiến
- Trần Đức Tín
- Trần Đức Toản
- Trần Gia Huấn
- Trần Gia Ninh
- Trần Hà Linh
- Trần Hạ Tháp
- Trần Hạ Vi
- Trần Hải
- Trần Hạnh
- Trần Hậu
- Trần Hoài Anh
- Trần Hoài Thư
- Trần Hoàng Phố
- Trần Hoàng Trúc
- Trần Hoàng Vy
- Trần Hùng
- Trần Huy Bích
- Trần Huy Minh Phương
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Hữu Khánh
- Trần Hữu Quang
- Trần Hữu Tá
- Trần Hữu Thục
- Trần Khánh Triệu
- Trần Kiêm Đoàn
- Trần Kiêm Trinh Tiên
- Trần Kim Trắc
- Trần Kỳ Trung
- Trần Lam
- Trần Lê Sơn Ý
- Trần Lương
- Trần Lý Trí Tân
- Trần Mạnh Hảo
- Trần Mạnh Tuấn
- Trần Minh Phi
- Trần Minh Quốc
- Trần Mộng Tú
- Trần Nam Bình
- Trần Ngân Hà
- Trần Nghi Hoàng
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Hiếu
- Trần Ngọc Tuấn
- Trần Ngọc Vương
- Trần Nguyên Đán
- Trần Nhã Thụy
- Trần Nhương
- Trần Phong Giao
- Trần Phong Vũ
- Trần Quang Đức
- Trần Quang Lộc
- Trần Quốc Nam
- Trần Quốc Thuận
- Trần Quốc Toàn
- Trần Quốc Trọng
- Trần Quốc Vượng
- Trần Quyết Thắng
- Trân Sa
- Trần Song Hào
- Trần Thành
- Trần Thanh Ái
- Trần Thanh Cảnh
- Trần Thanh Huy
- Trần Thanh Vân
- Trần Thắng
- Trần Thế Vĩnh
- Trần Thị Băng Thanh
- Trần Thị Diệu Tâm
- Trần Thị Lai Hồng
- Trần Thị Lam
- Trần Thị NgH.
- Trần Thị Nguyệt Mai
- Trần Thị Phương Phương
- Trần Thị Thanh Thoả
- Trần Thị Trường
- Trần Thiện Đạo
- Trần Thùy Mai
- Trần Tiến
- Trần Tiễn Cao Đăng
- Trần Tiến Dũng
- Trần Tiễn Khanh
- Trần Tố Nga
- Trần Trọng Dương
- Trần Trọng Thức
- Trần Trọng Vũ
- Trần Trung Chính
- Trần Trung Đạo
- Trần Tuấn
- Trần Từ Mai
- Trần Vàng Sao
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Đỉnh
- Trần Văn Khê
- Trần Văn Minh
- Trần Văn Nam
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Văn Tý
- Trần Vấn Lệ
- Trần Việt Hà
- Trần Viết Ngạc
- Trần Vinh Dự
- Trần Vũ
- Trần Vũ Hải
- Trần Vương Thuấn
- Trần Vương Thuận
- Trần Wũ Khang
- Trần Xuân Hoài
- Trần Xuân Linh
- Trần Xuân Lĩnh
- Trần Xuân Thảo
- Trần Yên Hòa
- Trần Yên Nguyên
- Trên
- Trên Facebook
- Trên Facebook/Minds
- Trên kệ sách
- Trên trang diaCRITICS
- Trí Hiệu Dân
- Triều Anh
- Triều Hoa Đại
- Triêu Nhan
- Triều Sơn
- Triệu Tử Dương
- Trịnh Anh Tuấn
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bách
- Trịnh Cao Hòa Thanh
- Trịnh Chu
- Trịnh Công Sơn
- Trịnh Cung
- Trịnh Duy Kỳ
- Trịnh Hữu Long
- Trịnh Kim Tiến
- Trịnh Lữ
- Trịnh Minh Tuấn
- Trịnh Sơn
- Trịnh Thanh Thủy
- Trịnh Thu Tuyết
- Trịnh Vĩnh Phúc
- Trịnh Xuân Thuận
- Trịnh Xuân Thủy
- Trịnh Y Thư
- Trọng Anh
- Trọng Phú
- Trọng Thành
- Tru Sa
- Trúc Giang
- Trúc Thông
- Trúc Ty
- Trump
- Trung Bảo
- Trung Dũng Kqd
- Trùng Dương
- Trung Trung Đỉnh
- Trư Sa
- Trường An
- Trương Anh Ngọc
- Trương Anh Thụy
- Trương Chính
- Trương Duy Nhất
- Trương Đăng Dung
- Trương Điện Thắng
- Trương Đình Phượng
- Trương Hồng Quang
- Trương Huy San
- Trường Minh
- Trương Ngọc Chương
- Trương Nguyên
- Trương Nguyện Thành
- Trương Nhân Tuấn
- Trương Phượng
- Trương Quang
- Trương Quang Đệ
- Trương Quang Nhuệ
- Trương Quang Vĩnh
- Trương Thị Ngọc Hân
- Trương Thiên Phàm
- Trương Thu Hiền
- Trương Tố Hoa
- Trương Trọng Nghĩa
- Trương Tửu
- Trương Văn Dân
- Trương Văn Vĩnh
- Trương Vũ
- Trương Xuân Thiên
- Tú Mỡ
- Tù Quốc Hoài
- Tù Sâm
- Tú Trung Hồ
- Tuấn Duy
- Tuấn Khanh
- Tuân Nguyễn
- Tuấn Thảo
- Tuệ Anh
- Tuệ Đăng
- Tuệ Nguyên
- Tuệ Nhân
- Tuệ Nhật
- Tuệ Sĩ
- Tuệ Sỹ
- Tùng Dương Cola
- Tung Nguyen
- Turner
- Túy Hồng
- Tuyết Nghi
- Tư
- Từ Dung
- Tư liệu
- Tử Linh
- Từ Mai Trần Huy Bích
- Từ Quốc Hoài
- Từ Sâm
- Từ Thức
- Tưởng
- Tương Lai
- Umberto Eco
- Uông Tăng Kỳ
- Uông Triều
- Uyển Ca
- Uyên Nguyễn
- Uyên Thao
- Uyên Vũ
- V. Erofiev
- Vàng A Giang
- Varlam Shalamov
- Vasco Gargalo
- Vasily Makarovich
- Văn
- Văn Biển
- Văn Cao
- Văn Chinh
- Văn Công Hùng
- Văn Giá
- Văn học
- Văn học Miền Nam 54-75
- Văn Như Cương
- Văn Quang
- Văn Tâm
- Văn Việt
- Vấn đề hôm nay
- Vận Động Ứng Cử Đại Biểu Quốc Hội 2016
- Vân Hạ
- Vân Phi
- Velcrow Ripper
- Veronica Melkozerova
- Vi Lãng
- Vi Trần
- Vi Yên
- Viet Thanh Nguyen
- Viên Linh
- Việt Bách
- Việt Bình
- Việt Dzũng
- Việt Khang
- Việt Lang
- Việt Phương
- Viktor Maslov
- Vinh Anh
- Vĩnh Hảo
- Vĩnh Quyền
- Virginia Heffernan
- Virginia Woolf
- Vladimir Nabokov
- Võ An Đôn
- Võ Anh Minh
- Võ Anh Thơ
- Võ Bá Cường
- Võ Đắc Danh
- Võ Định Hình
- Võ Đức Phúc
- Võ Hồng
- Võ Huy Tâm
- Võ Hương Quỳnh
- Võ Kỳ Điền
- Võ Ngàn Sông
- Võ Phiến
- Võ Thị Hảo
- Võ Thị Thu Hằng
- Võ Tiến Cường
- Võ Tòng Xuân
- Võ Trí Hảo
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thôn
- Võ Xuân Quế
- Võ Xuân Sơn
- Volodymyr Vynnychenko
- Volodymyr Zelenskyy
- Vũ Bằng
- Vũ Biện Điền
- Vũ Cao Đàm
- Vũ Cát Tường
- Vũ Đình Hòe
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đình Liên
- Vũ Đình Phòng
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Đức Phúc
- Vũ Đức Sao Biển
- Vu Gia
- Vũ Hà Văn
- Vũ Hạnh
- Vũ Hoàng Chương
- Vũ Hoàng Thư
- Vũ Hồng Ánh
- Vũ Huy Ngọc
- Vũ Huy Quang
- Vũ Khắc Hoè
- Vũ Khắc Khoan
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Kim Thu
- Vũ Lâm
- Vũ Lập Nhật
- Vũ My Lan
- Vũ Ngọc Giao
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tâm
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Nho
- Vũ Oanh
- Vũ Quang Việt
- Vũ Quí Hạo Nhiên
- Vũ Quốc Ngữ
- Vũ Quỳnh Hương
- Vũ Quỳnh Nh.
- Vũ Thành Sơn
- Vũ Thanh Tâm
- Vũ Thanh Tùng
- Vũ Thành Tự Anh
- Vũ Thế Khôi
- Vũ Thị Hải
- Vũ Thị Nhuận
- Vũ Thị Phương Anh
- Vũ Thị Phương Lan
- Vũ Thị Thanh Mai
- Vũ Thư Hiên
- Vũ Tiến Lập
- Vũ Trọng Khải
- Vũ Tuấn Hoàng
- Vũ Từ Trang
- Vũ Tường
- Vũ Viết Tuân
- Vũ Xuân Tửu
- Vương Bích Ngọc
- Vương Đan
- Vương Huy
- Vương Ngọc Minh
- Vương Tiểu Nhị
- Vương Trí Nhàn
- Vương Trọng
- Vương Trùng Dương
- Vương Trung Hiếu
- Vy Thảo
- W. H. Auden
- Wa Praong
- Walt Whitman
- Walter Isaacson
- Wayne Karlin
- Wells
- Wendy Barker
- Wilhelm Schmid
- Will Nguyen
- William Carlos Williams
- William Nee
- William Stafford
- William Stanley Merwin
- Winston Phan Đào Nguyên
- Wislawa Szymborska
- Wolf Biermann
- Wolfgang Borchert
- Wynn Gadkar Wilcox
- Xie Tao
- Xuân Ba
- Xuân Diệu
- Xuân Dương
- Xuân Đài
- Xuân Minh
- Xuân Phượng
- Xuân Sách
- Xuân Thọ
- Xuân Vũ
- Xương Văn
- Y Chan
- Ý Nhi
- Y Uyên
- Yanis Varoufakis
- Yevgeny Yevtushenko
- Yên Ba
- Yên Khắc Chính
- Yến Năng
- Yên San
- Yên San Thụy Miên
- Yiyun Li
- Yoko Ogawa
- Yōko Ogawa
- Young Sang Lee
- Yuliya Ilchuk
- Yuno Bigboi
- Yves Sintomer
- Yvette Tan
- Zac Herman
Cho đến khi chúng tôi được tự do (kỳ 9)
Shirin Ebadi (2016. Until We Are Free. New York: Random House)
Hà Thị Minh Đạo phỏng dịch
CHƯƠNG 16
HỘ CHIẾU BỊ BỎ QUÊN
Các đồng nghiệp ở Tehran nói với tôi rằng Mahmudi đang hỏi về địa chỉ của tôi ở London; kẻ thù của tôi muốn biết làm thế nào tôi có thể đủ khả năng sống ở một thành phố đắt đỏ như vậy. Họ bị ám ảnh bởi tiền bạc đến mức như vậy, tôi đã trải qua một buổi chiều xám xịt đầu năm 2010 khi lên một chiếc xe buýt đi về hướng Công viên Hyde. Chiếc xe buýt lăn bánh qua những tòa nhà bằng đá được trang trí công phu của Park Lane, bầu trời thấp và dày đặc những đám mây xám xịt. Tôi tin rằng họ biết tôi không có một khoản tiền lớn nào được cất giấu ở bất cứ đâu, rằng tôi đã không nhận được những khoản chuyển khoản lớn hàng tháng vào tài khoản ngân hàng của tôi từ một thế lực ngoại bang mờ ám nào đó. Tôi đi xe buýt hầu hết thời gian, giống như bất kỳ người dân London nào khác, những người phải có ý thức về chi tiêu của mình. Tôi biết rõ hệ thống xe buýt đến nỗi tôi thường chỉ đường cho những khách du lịch bối rối nhờ giúp đỡ.
Buổi họp của tôi vào sáng hôm đó tại khách sạn Dorchester, và tôi đã mất vài phút đi bộ quanh công viên Hyde Park trước khi tôi tìm thấy nơi này. Nó có mái hiên sọc trắng vàng, và những chiếc ô tô sang trọng xếp dọc lối vào, nhiều chiếc mang biển số Vịnh Ba Tư. Một chiếc Bentley dừng lại gần cửa kính, từ đó những phụ nữ Ả Rập mặc áo dài đủ màu và một người giúp việc người Philippines đi sau xách những túi mua sắm. Khách sạn từng được một sứ giả của công ty viễn thông Pháp Eutelsat gợi ý là nơi gặp gỡ. Eutelsat và tôi đã tham gia vào các cuộc hảo luận căng thẳng trong vài tháng. Sự tham gia của tôi với công ty bắt nguồn từ nỗ lực của tôi trong việc tiếp tục gây áp lực với chính phủ Iran về nhân quyền từ bên ngoài. Sau cuộc nổi dậy năm 2009, người Iran bắt đầu chuyển sang sử dụng các mạng truyền hình vệ tinh để xem tin tức của họ, hơn bao giờ hết. Đài truyền hình và đài phát thanh của nhà nước đã đưa tin rất ít về phong trào biểu tình trên toàn quốc, và những gì nó phát đi rất mang tính đảng phái và xuyên tạc. Ngày càng nhiều người dân Iran bắt đầu hô hào chống lại đài truyền hình nhà nước trên đường phố trong các cuộc biểu tình.
Người Iran luôn theo dõi các mạng như BBC Persian hoặc dịch vụ tiếng Ba Tư của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, số liệu về lượng người xem của cả hai mạng càng ngày càng tăng vọt, khiến chế độ Iran tức giận và khiến chính quyền này tranh giành tín hiệu vệ tinh của mạng này mạnh mẽ hơn trước đây. Vệ tinh phát sóng hai mạng này là Hot Bird, và gần như tất cả ước tính 70% người Iran (theo số liệu của chính quyền) có truyền hình vệ tinh tại nhà được kết nối với vệ tinh cụ thể này, do Eutelsat liên kết và điều hành.
Khi các nhà chức trách Iran tăng cường nỗ lực tranh giành, họ không chỉ đánh sập kênh BBC tiếng Ba Tư và VOA tiếng Ba Tư mà còn làm nhiễu tín hiệu của các mạng lân cận cũng phát trên Hot Bird. Đây là các mạng khác, các kênh khác bằng các ngôn ngữ khác không liên quan gì đến Iran, và những người đứng đầu các mạng đó cuối cùng đã phàn nàn với Eutelsat về việc các chương trình phát sóng của họ bị can thiệp. Eutelsat đã điều tra, sau đó gửi một vài lá thư yêu cầu Iran ngừng xáo trộn vệ tinh Hot Bird - điều mà Iran phớt lờ. Về phần mình, chính phủ Iran cũng là một khách hàng trả tiền của Eutelsat, vì một số mạng của nhà nước Iran cũng được phát sóng trên Hot Bird; do đó Iran, với tư cách là khách hàng của Eutelsat, được cho là có thể phớt lờ những lời cảnh báo của họ.
Eutelsat kết thúc bằng cách dễ dàng thoát ra. VOA Persian và BBC Persian đã ngắt Hot Bird và cài đặt cả hai trên một vệ tinh ngoại vi. Bằng cách này, nó bảo vệ tín hiệu của các khách hàng khác và hủy bỏ cuộc đối đầu với chính phủ Iran. Nhưng đối với người Iran, đây là một thảm họa, bởi vì giờ đây nhà nước có thể làm nhiễu vệ tinh này mà không cần ai khác điều khiển. Hãy tưởng tượng một trong những xã hội khép kín cuối cùng trên trái đất (ngoài Triều Tiên và Trung Quốc, nơi mà quyền truy cập của người dân vào tin tức và thông tin bên ngoài bị hạn chế nghiêm trọng) đột nhiên mất kết nối chính với thế giới chỉ sau một đêm. Các cuộc gọi bắt đầu đến từ Tehran ngay lập tức. Một đồng nghiệp gọi cho tôi lúc một giờ sáng, giờ Tehran.
Sao chị lại gọi điện cho tôi vào giờ này?" Tôi ngạc nhiên hỏi.
"Bởi vì tôi thường thức khuya để xem tin tức, và bây giờ tôi không có gì để xem", cô ấy nói. "Thay vì trừng phạt chính phủ, họ đã trừng phạt chúng tôi."
Đó là sự thật. Bằng cách đánh bật các mạng tin tức Ba Tư khỏi Hot Bird, Eutelsat - một công ty Pháp hoạt động ở Liên minh châu Âu, thực hiện cam kết như vậy đối với nhân quyền toàn cầu - về cơ bản đã tạo ra tình trạng hoàn hảo cho chính phủ độc tài của Iran. Vì vậy, tôi đã theo đuổi con đường mà tôi đã đến để gọi là "danh tính và sự xấu hổ"; Tôi bắt đầu nói chuyện với giới truyền thông về những hành động phi đạo đức của Eutelsat và thật tiếc nuối khi gần năm mươi triệu người Iran đã mất quyền tiếp cận với mục tiêu mới tự do hơn.
Người đàn ông tôi đang gặp ở Dorchester, từ Eutelsat, dường như đã đến để đề nghị với tôi một lời giải thích. Khi chúng tôi ngồi trong nhà hàng lấp lánh bằng đồng thau và trải thảm Ba Tư, và uống trà từ những chiếc tách tinh xảo, tôi nghĩ rằng một công ty được điều hành bởi những người quen với những nơi như vậy có thể mang lại lợi nhuận cao hơn tất cả. Nhưng tôi chờ đợi để nghe anh ấy nói.
Tuy nhiên, cuộc gặp mặt của chúng tôi diễn ra ngắn và không đạt hiệu quả. Đại diện của Eutelsat nói với tôi rằng công ty của ông ấy đã cho một công ty khác thuê Hot Bird và công ty này là người đã phàn nàn về các vấn đề can thiệp. Nó giống như một nỗ lực để biện minh cho những gì đang trở thành một quyết định ngày càng được chú ý và không được ưa chuộng.
"Trách nhiệm cuối cùng thuộc về công ty của ông," tôi nói.
Tôi rời cuộc gặp mặt ngày hôm đó với cảm giác thất vọng. Khi chạm tay vào lọ hoa hồng và có mùi thơm ấm áp và ngọt ngào như một tiệm bánh ngọt, tôi không thể quyết định nơi đến tiếp theo. Trong một lúc, tôi do dự ở lề đường. Một chiếc xe máy có súng chạy tới sau lưng tôi, và tôi sợ hãi nhảy ra khỏi đường. Trong nhiều năm, ở Tehran, tai tôi đã bị vểnh vì âm thanh của một chiếc xe mô tô cỡ nhỏ; thủ đoạn yêu thích của bang là giết những người chỉ trích và bất đồng chính kiến là cử một tên sát thủ đi bằng xe đạp. Một phát súng hoặc một con dao lao xuống, tiếng gầm rú của động cơ và mục tiêu sẽ bị tiêu diệt ngay lập tức, với những người chứng kiến thường thậm chí không nhận ra chuyện gì đã xảy ra. Tôi hít thật sâu và tự nhủ, Shirin, bạn không còn ở Iran nữa.
Tôi đã cẩn thận về an ninh của mình ở London. Nargess và tôi đã chuyển đến một căn hộ được xây dựng với nhân viên bảo vệ và nhiều cổng, một nơi mà người ta chỉ đơn giản là không thể đi qua nếu không có mã và một số cấp phép. Nếu không như thế tôi bao giờ cũng cảm thấy đặc biệt nguy hiểm, như thói quen vẫn tồn tại trong cơ thể chúng ta, như những ký ức ma trong cơ bắp của chúng ta. Mặc dù mạch của tôi vẫn đập, tôi mỉm cười với ý tưởng rằng một phần trong tôi nghĩ rằng nó đã trở lại Iran.
Cần đi qua thị trấn để đến một siêu thị Iran để mua thực phẩm trong một số cửa hàng tạp hóa, tôi quyết định đi bộ một đoạn đường, để đầu óc tỉnh táo. Tôi trở lại London một cách tự do đến mức tôi bắt đầu cảm thấy như ở nhà, bởi vì tôi vẫn đi du lịch thường xuyên và dành một nửa thời gian ở Hoa Kỳ, càng ngày càng quen thuộc với những thoải mái như ở nhà. Tôi biết thế nào là ánh sáng mùa đông yếu ớt, và tôi đánh giá cao sự thân thiện của người dân London, rất nhiều người trong số họ là người nước ngoài đến từ một nơi xa xôi nào đó.
Tôi chợt thấy khi đi bộ qua công viên, tôi có thể đến gặp Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Bernard Khouchner, người cũng đã giúp thành lập Tổ chức Bác sĩ Biên giới. Tôi đã gặp anh ấy vài lần, và anh ấy rất thân thiện. Anh ấy luôn coi tôi như một đồng nghiệp - tổ chức của anh ấy cũng đã đoạt giải Nobel Hòa bình - và tôi cảm thấy anh ấy có thể hiểu được mức độ nghiêm trọng của tình hình với Eutelsat. Và, vì chính phủ Pháp là cổ đông lớn của công ty, nên anh ta có thể có một số vị trí để tạo ra một số ảnh hưởng.
Tuần sau, Kouchner mời tôi đến gặp anh ấy ở Paris. Chúng tôi ngồi cùng nhau trong mái vòm bên trong của tòa nhà Bộ Ngoại giao, và anh ấy kiên nhẫn lắng nghe. Tôi nói: “Chính phủ Iran cần bị áp lực để không làm xáo trộn các tín hiệu vệ tinh. "Họ nên bị trừng phạt, không phải BBC."
Kouchner thông cảm và ông đã nêu vấn đề này ở cấp Liên minh châu Âu, tổ chức này ngay sau đó đã đưa ra một tuyên bố lên án những nỗ lực tranh giành của Iran. Nhưng đó không phải là kết quả mà tôi mong muốn. Tôi không muốn một E.U. tuyên bố; Tôi muốn Cộng hòa Hồi giáo bị trừng phạt.
Vì vậy, tôi đã tiếp tục. Bất cứ nơi nào tôi đến, gặp gỡ với nhiều quan chức khác nhau, với Desmond Tutu, tại Liên Hợp Quốc, tôi đưa ra vấn đề này, về quyền của người Iran được tự do tiếp cận thông tin và trường hợp cuối cùng của công ty châu Âu đã đầu tư hiệu quả vào chính phủ Iran. Cuối cùng, tình cảm của công chúng xung quanh hành động của Eutelsat đã thu hút được lực lượng, và công ty đã khôi phục BBC Persian và VOA Persian trên Hot Bird, giúp Iran trở lại một cách hiệu quả.
Cộng hòa Hồi giáo đã học được một bài học. Nó học được rằng dư luận toàn cầu có thể được huy động và gắn kết để gây áp lực lên các hành vi của mình trên trường thế giới. Nó học được rằng nó không tự do tấn công các vệ tinh toàn cầu bay lơ lửng trên bầu trời để thực hiện sự kiểm duyệt của nó. Và tôi cho rằng điều đó đã học được, đủ nguy hiểm cho tôi, rằng tôi có thể làm việc hiệu quả và đòi hỏi trách nhiệm giải trình cho các quyền của người Iran ngay cả khi bị lưu đày.
Nhưng, tất nhiên, Cộng hòa Hồi giáo, ngay cả khi bị trừng phạt, vẫn tìm ra những cách mới để đổi mới mục đích của mình, cắt đứt công dân của mình với thông tin từ bên ngoài. Khi nhận ra không thể dựng bức màn sắt che chắn Iran khỏi các tín hiệu vệ tinh, họ đã lắp đặt các trạm di động khắp các thành phố của đất nước để thực hiện điều tương tự, chỉ ở cấp độ mặt đất. Thay vì nhắm mục tiêu vào các sóng vệ tinh khi chúng truyền xuống từ bầu trời, các trạm này chặn sóng ngay phía trên các ngôi nhà của người Iran.
Mối quan tâm của người Iran về tác động sức khỏe của sự can thiệp này đối với thành phố ngày càng tăng. Các tờ báo đã đăng những mẩu tin đầy lo lắng, và các quan chức cấp cao, bao gồm cả phó chủ tịch và giám đốc Sở Môi trường, đã lên tiếng công khai về những nguy cơ y tế của việc nhiễu sóng trên cạn. Điều này nhanh chóng trở thành một vấn đề chính được công chúng tranh luận và quan tâm, thực tế là nhà nước đang gây nguy hiểm cho sức khỏe của người Iran để kiểm duyệt những gì họ có thể xem trên truyền hình. Điều này cũng chứng tỏ rằng công việc của tôi ở nước ngoài vẫn có thể có tác động lớn đến chính phủ và những gì người dân trong nước đang nghĩ và nói về.
Trong những tháng đã trôi qua kể từ thử thách của Javad, chúng tôi vẫn thường xuyên liên lạc nhưng cố tình tránh nói về tương lai của mình. Có vẻ như thảo luận về cuộc hôn nhân của chúng tôi khi chúng tôi sống ly thân, và mối quan tâm chính của tôi trong suốt giai đoạn này là đảm bảo rằng tất cả chúng tôi đều an toàn nhất có thể. Tôi biết rằng chính quyền Iran và Mahmudi đang gây áp lực buộc Javad phải tiết lộ thông tin về cuộc sống của chúng tôi và tôi lo lắng rằng họ sẽ sử dụng bất cứ điều gì họ có thể thu thập được để chống lại chúng tôi. Vì vậy, trong khi nhiều cuộc trò chuyện của chúng tôi xoay quanh vấn đề an ninh, vào tháng 2 năm 2010, Javad rất muốn gặp tôi và các con gái.
Tôi không biết điều gì sẽ xảy ra với gia đình chúng tôi, bị chia cắt theo cách này, sống xa nhau bởi vũ lực, và tôi không biết cuộc hôn nhân của mình sẽ ra sao. Để bắt đầu nghĩ về điều này, ít nhất chúng tôi phải nói chuyện trực tiếp với nhau. Nhưng hộ chiếu của Javad vẫn còn với Mahmudi. Anh đã đến gặp cơ quan chức năng để đòi lại, cùng với chứng từ tài sản và giấy khai sinh của chúng tôi. Họ đã cho anh ta nghỉ việc trong một tháng, và sau đó, một buổi chiều, Javad gọi cho tôi với tinh thần phấn chấn.
"Anh đã sẵn sàng đặt các chuyến bay của mình", anh ấy nói, nghe giống như chính anh ấy hơn là những gì anh ấy đã gặp trong nhiều tháng qua.
"Họ đã trả lại tất cả mọi thứ?" Tôi hỏi, nghi ngờ.
"Họ vẫn còn chứng thực, nhưng ít nhất. Anh có hộ chiếu của mình. Anh có thể bay ngay sau khi anh có hộ chiếu."
Báo chí bảo thủ, bằng cách nào đó rất kín tiếng về các cuộc thảo luận gia đình của chúng tôi, bắt đầu đăng các bài viết theo kiểu lá cải về chúng tôi. Chúng tôi được viết về cái tên "Shirin" và "Javad" - một sự quen thuộc chưa từng thấy trên các tờ báo của Iran. Họ viết rằng tôi đã từ chối cho phép Javad đến Anh (như thể điều này nằm trong quyền hạn của tôi!) Và rằng chúng tôi đang thù hận. Các nguồn tin cho những bài báo này được giấu tên, nhưng các báo cáo được cho là do gia đình của Javad.
Tôi bỏ qua tất cả và tập trung vào việc đặt những ngày đen tối của năm qua sau lưng chúng tôi. Chúng tôi đã lên kế hoạch để Javad đến London, và sau đó chúng tôi sẽ dành thời gian cho Negar. Javad muốn gặp một số bạn học cũ ở Hoa Kỳ và Canada, để hỏi ý kiến họ về việc tìm kiếm việc làm bên ngoài Iran.
Anh ấy đã mua vé máy bay Iran Air vào thứ Tư tuần sau. Ngay cả sau khi mọi chuyện, anh ấy vẫn khăng khăng bay Iran Air, hãng mà anh ấy gọi là hãng hàng không "của chúng tôi", mà theo anh ấy có nghĩa là của Iran. Tôi không nói gì, nhưng tôi lặng lẽ hài lòng vì anh ấy không hề thay đổi, bất chấp thử thách của anh ấy - anh ấy vẫn lặng lẽ và tự hào về tinh thần dân tộc, quyết tâm dùng máy bay quốc gia ngay cả khi hầu hết những người Iran có đủ khả năng chi trả đã dùng các hãng hàng không Châu Âu để đi du lịch.
Hai ngày trước chuyến bay của anh ấy, vào một đêm khá muộn ở Tehran, anh ấy gọi cho tôi.
"Anh lo lắng về việc kiểm soát hộ chiếu. Điều gì sẽ xảy ra nếu họ bắt anh sau khi anh làm thủ tục? Hồ sơ sẽ cho thấy rằng anh đã rời khỏi đất nước, nhưng anh sẽ không ở đâu cả. Anh sẽ biến mất. Hoặc làm thế nào nếu họ lấy hộ chiếu của anh ở sân bay? "
Tôi có thể tưởng tượng anh ấy đang ngồi trên chiếc ghế dài kẻ sọc của chúng tôi, một tách trà đang nguội dần bên cạnh anh ấy, những tờ báo trong ngày nằm rải rác trên bàn. Trong hôn nhân, có quá nhiều sự gần gũi về thể xác mà người ta cho là điều hiển nhiên cho đến khi nó biến mất: một bàn tay đặt lên vai, nghiêng người để với lấy kính trên bàn bên. Bây giờ chúng tôi chỉ có những cuộc điện thoại này.
"Có một điều anh có thể làm. Nó sẽ không giải quyết được mọi thứ, nhưng anh nên làm."
Tôi giải thích rằng anh ấy có thể đến văn phòng hộ chiếu và kiểm tra xem tên của anh ấy có nằm trong danh sách những cá nhân bị cấm xuất cảnh hay không. Cũng có một danh sách thứ hai, do lực lượng an ninh tại sân bay nắm giữ, và danh sách này đã xử lý những ai vượt qua được lần kiểm tra hộ chiếu đầu tiên. Javad sẽ không thể tìm ra danh sách thứ hai, nhưng ít nhất anh ấy có thể kiểm tra xem mình có nằm trong danh sách đầu tiên hay không. Thông qua các cuộc thẩm vấn và các kênh khác nhau, nhiều chính trị gia và các nhà hoạt động dân quyền và nhân quyền đã biết rằng họ nằm trong danh sách thứ hai; do đó họ tránh xa các sân bay, vì việc cố gắng đi lại sẽ dẫn đến việc bị tịch thu hộ chiếu và một chuyến đi đến Nhà tù Evin. Mohammad Khatami, cựu tổng thống, nằm trong danh sách đó, cũng như Simin Behbahami, một người bạn của tôi và là nhà thơ hàng đầu của quốc gia, được gọi là "sư tử cái của Iran."
"Anh sẽ thử." Anh ấy nói một cách ngần ngại.
Tôi đặt điện thoại xuống và đi đi lại lại trong căn hộ nhỏ cho đến khi Nargess về nhà, tay ôm đầy đồ tạp hóa.
“Con sẽ nấu ăn cho bố,” cô nói, lôi ra một hộp dâu tây và pho mát trắng mà ông thích. Nargess rất nhiệt tình với việc nấu ăn, và kể từ khi chuyển đến London, con gái tôi đã dành rất nhiều nỗ lực để học cách chế biến các món tráng miệng và món hầm của Iran. Khả năng nấu nướng của cô đã trở nên ấn tượng và cô háo hức chia sẻ những kỹ năng mới với cha mình. Tôi mỉm cười và đổi chủ đề, giúp con gái cất mọi thứ.
Sáng hôm sau, Javad đến văn phòng hộ chiếu. Anh ta đưa hộ chiếu của mình cho một cảnh sát trẻ và yêu cầu kiểm tra nó theo danh sách cấm du lịch nước ngoài. Người đàn ông trẻ tuổi biến mất, nhưng trong vài giây anh ta quay lại, cau mày nhăn nhó.
"Chúng tôi không giải quyết hộ chiếu giả mạo ở đây." Anh ném hộ chiếu qua quầy về phía Javad.
"Giả mạo! Đây là hộ chiếu của chính tôi. Tôi đã đi du lịch bằng nó rất nhiều lần."
"Chà, nếu ông đi trên đường này, ông sẽ bị bắt."
Javad sững sờ đứng đó. Viên cảnh sát nhặt một chiếc kính lúp và lật hộ chiếu ra.
"Nhìn thấy?" Anh ta đưa ống kính qua trang chính và cho Javad xem họ của anh đã bị xóa và viết lại như thế nào. Điều tương tự cũng đã được thực hiện với visa Bristish của anh ấy.
Javad ôm đầu. "Tôi phải làm gì bây giờ?"
"Đăng ký một cái mới. Nhưng từ lúc này, đừng sử dụng hộ chiếu này."
Javad đã gọi điện cho tôi vào đêm hôm đó để thông tin cho tôi. Anh ấy có vẻ hoang mang không hiểu chuyện gì đang xảy ra.
"Anh không thấy sao, Javad?" Tôi đã nói. "Họ đã làm giả hộ chiếu của anh khi anh đang ở trong tù. Họ có thể hy vọng anh sẽ dùng nó mà không bị phát hiện; họ sẽ cho anh qua sân bay ở Iran, và sau đó tại Heathrow, anh sẽ bị bắt vì đi du lịch bằng hộ chiếu giả mạo. . "
Anh ấy không nói gì, vì vậy tôi tiếp tục:
"Điều đó có thể là mong đợi lý tưởng đối với họ. Họ để anh bị cảnh sát biên giới Anh bắt giữ. Sau đó họ không làm gì với bản thân anh, nhưng cả hai chúng ta đều thật khủng khiếp khi biết tin anh bị bắt ở London vì đi du lịch vào Vương quốc Anh bằng những giấy tờ giả mạo. "
Anh ấy không nói gì, vì vậy tôi tiếp tục:
"Anh không nghĩ rằng em đúng." Javad nói. "Em đang quá hoài nghi. Nếu đó là kế hoạch của họ, tại sao viên cảnh sát ở văn phòng hộ chiếu lại tự nói với anh rằng nó là giả mạo?"
"Bởi vì viên cảnh sát đó không phải là nhân viên tình báo. Anh ta không biết họ định làm gì; anh ta chỉ nhìn vào hộ chiếu mà anh đưa cho anh ta. Và Mahmudi có lẽ không nghĩ rằng anh sẽ đến văn phòng hộ chiếu, vì vậy nó đã không thông báo với anh ta để giữ hộ chiếu giả mạo trong vòng bí mật. "
"Có lẽ em đúng. Mặc dù anh không biết điều đó, nghe có vẻ quá xa vời." Javad nghe có vẻ mệt mỏi và do dự, nhưng anh ấy đồng ý hủy chuyến đi của mình.
Vài ngày sau, anh ta đến gặp Mahmudi và yêu cầu được biết lý do tại sao hộ chiếu của anh ta lại bị trả lại cho anh ta. Mahmudi gác chân lên bàn và nhìn chằm chằm vào Javad, không hề tỏ ra lúng túng.
"Cái gì, bạn nghĩ chúng ta sẽ không làm gì cả? Trong khi Ebadi đi khắp thế giới chỉ trích Tổng thống Ahmadinejad, người được lãnh đạo yêu quý mà chúng tôi chúc phúc? Chúng tôi có nên ngồi yên ở đây và để anh đi không? Lần này bạn gặp may đấy." Nhưng ai biết được điều gì sẽ xảy ra lần sau. Hãy nói với vợ của anh rằng hãy từ bỏ đi; bảo cô ấy ngồi xuống và im lặng. Hãy bảo cô ấy quay trở lại Iran, trở về nhà với cuộc sống bình thường của cô ấy. Bởi vì nếu cô ấy tiếp tục làm việc này ... "
Ít nhất thì điều đó cũng làm cho Javad thấy rõ rằng sự giả mạo là do Mahmudi chủ động. Vì vậy, Javad đã xin cấp hộ chiếu mới với lý do bị mất hộ chiếu cũ. Nhưng khi ứng dụng mới đi vào hệ thống an ninh để được kiểm tra - theo quy trình tiêu chuẩn ở Iran - Bộ Tình báo đã gửi thông báo rằng vì lo ngại về an ninh, Javad Tavassolian không được phép rời khỏi đất nước.
Lần này, Javad truyền cơn thịnh nộ của mình qua ngòi bút của mình. Anh ấy đã viết một lá thư gay gắt cho bộ tình báo, chính thức phản đối lệnh cấm đi lại của mình. Anh ấy hỏi, "Xin ông giải thích cho tôi, một kỹ sư bảy mươi tuổi, người đã dành cả cuộc đời để xây dựng đất nước, có thể gây ra thiệt hại gì cho an ninh quốc gia thông qua một chuyến đi ngắn về thăm gia đình?"
Một tuần sau, Mahmudi triệu tập anh. Từ đó, chuyến đi bộ từ khu phố của chúng tôi đến văn phòng của Mahmudi đã trở thành một hành trình thường xuyên của Javad. Từ phía sau bàn làm việc, Mahmudi vẫy lá thư trong không khí, sau đó đọc to một đoạn văn bằng giọng than vãn chế nhạo. Javad đặt tay lên đầu và nhìn chằm chằm vào những vết nứt trên tấm vải sơn đã bạc màu.
"Vì vậy, bây giờ anh phàn nàn chống lại tôi? Có vẻ như anh không hiểu, phải không, ông Tavassolian. Tôi sẽ chỉ để anh bình an khi vợ của anh yên lặng. Anh có nghĩ rằng tôi ngu ngốc? Anh nghĩ rằng tôi không biết Tại sao anh muốn ra nước ngoài? Anh sẽ hạ cánh và bắt đầu trả lời phỏng vấn về lý do anh công khai từ bỏ vợ mình. Bà ấy nghĩ bà ấy thông minh, nhưng tôi thông minh hơn. "
“Tôi sẽ không bao giờ trả lời phỏng vấn. Tôi chỉ muốn gặp gia đình, vợ tôi và các con gái tôi."
"Quên nó đi." Mahmudi cáu kỉnh. "Những gì tôi đã nói là không thay đổi. Không đi du lịch nước ngoài."
Javad đứng dậy và bước ra khỏi phòng, chỉ nói lời tạm biệt để đánh thức cơn thịnh nộ của Mahmudi vì không được nghỉ phép. Việc lái xe về nhà khiến anh mất nhiều thời gian hơn bình thường; đường phố tắc nghẽn giao thông, những chiếc máy trộn xi măng ngỗn ngang của các dự án xây dựng, khiến Javad nhớ lại những dự án xây dựng mà anh từng giám sát, địa vị và sự tôn trọng mà anh từng được hưởng khi là một kỹ sư cao cấp của thủ đô. Anh ấy đã đánh mất sự nghiệp quá sớm vì tôi, mất đi sự ổn định của cuộc hôn nhân, mất đi quyền được gặp con gái khi anh ấy muốn, hoặc thậm chí có thể là mất đi tất cả.
Và giờ anh biết rằng cơn nổi giận của Mahudi sẽ không biến mất. Kể từ ngày đó, Mahmudi triệu tập Javad hai lần một tháng để thẩm vấn, mỗi lần đều đặt ra những câu hỏi giống nhau, lặp đi lặp lại: Bà ấy đi đâu? Bà ấy gặp ai? Bà ấy đã nói gì với anh qua điện thoại đêm qua? Chúng tôi biết anh đã nói chuyện với bà ấy. Và luôn luôn, luôn luôn: Bà ấy lấy tiền ở đâu?
CHƯƠNG 17
GIẢI PHÓNG
Khi tôi đi qua các thủ đô của châu Âu, làm việc để đảm bảo rằng người Iran trong nước có thể tiếp cận với những tin tức không thiên vị, cuộc bao vây chống lại tôi tiếp tục ở Tehran. Một ngày nọ, Javad nói với tôi rằng một lá thư đã đến từ cơ quan thuế của tiểu bang. Nó tuyên bố rằng giải thưởng tiền tệ đi kèm với giải Nobel Hòa bình của tôi (1.200.000 đô la. Nhận được vào năm 2004) thực sự phải chịu thuế, và do đó tôi hiện đã bị nợ nhiều năm và cũng nợ nhiều năm tiền phạt trễ hạn. Tôi thở dài thườn thượt khi Javad đọc cho tôi bức thư, bởi vì tôi đã nhìn thấy hướng mà họ đang hướng tới. Tôi đã quyết toán thuế hàng năm và tôi đã nhận được giấy phép hành nghề luật hàng năm trên cơ sở đó. Luật pháp Iran miễn thuế thu nhập từ các giải thưởng và giải thưởng, vì vậy không có cơ sở nào để đánh thuế tiền thưởng Nobel.
Một người bạn và đồng nghiệp của tôi tại Trung tâm Bảo vệ Nhân quyền, Nasrin Sotoudeh, đã thay mặt tôi giải quyết vụ việc và đệ đơn phản đối. Một người chuyên viên về các khoản phí; các quan chức thuế nói với cô ấy rằng phần herasat, hay bảo vệ, rất nhạy cảm về trường hợp này. Herasat là thuật ngữ chỉ bộ phận của từng bộ hoặc tổ chức trong chính phủ mà Bộ Tình báo thực hiện ảnh hưởng của mình. Nói cách khác, vụ án này đã được tập hợp chống lại tôi thông qua lệnh của bộ tình báo.Vài ngày sau cuộc họp của Nasrin với các quan chức thuế, Mahmudi có mặt tại văn phòng của cô. "Tôi không muốn bạn bảo vệ Ebadi về điều này," anh nói.
"Giải thưởng không phải chịu thuế - đó chỉ là một sự thật," cô nói.
Họ tranh cãi, và cô ấy từ chối lùi bước, hứa sẽ đưa vụ việc lên Ban giải quyết tranh chấp thuế. Nasrin đã phát hiện ra rất nhiều vấn đề và sự khác biệt trong trường hợp chống lại tôi. Họ đã lùi một cảnh báo thuế đến năm 2004 nhưng lại đưa vào một cách cẩu thả địa chỉ từ tòa nhà của tôi chỉ tồn tại sau năm 2008, khi đường phố đã được đánh số lại.
Khi vụ việc đến được Hội đồng Giải quyết Tranh chấp Thuế, các quan chức thuế lập luận rằng Giải Nobel là một giải thưởng "chính trị" và do đó, phải chịu thuế. Nasrin đưa ra một biện pháp bảo vệ chi tiết; bà cũng đã nhận được một lá thư từ ủy ban Nobel Na Uy xác nhận rằng giải thưởng là một giải thưởng khoa học và xã hội, được thực hiện để tuân theo các điều kiện nghiêm khắc của con người. Điều đó lẽ ra đã được giải quyết ổn thỏa, nhưng hội đồng quản trị đã quyết định - hoặc đã được hướng dẫn trước - rằng tôi có tội.
Năm tháng sau, Narsin vào tù. Vì đồng ý bào chữa cho tôi và cho các hoạt động nhân quyền khác của cô ấy, cô ấy đã bị kết án sáu năm tù. Mặc dù tôi đã cố gắng nêu ra trường hợp của cô ấy với giới truyền thông và đề cập đến cô ấy trong các cuộc nói chuyện và gặp gỡ của tôi, việc bắt giữ cô ấy chỉ thu hút được sự chú ý khiêm tốn ở phương Tây. Tôi ước rằng các phương tiện truyền thông quốc tế quan tâm nhiều hơn đến việc những người Iran ở thế hệ trẻ đang bị nhà nước bắt nạt một cách có hệ thống để từ bỏ công việc của họ. Môi trường mà tôi đã xây dựng hành nghề và tự lập không còn tồn tại nữa, và bằng cách đưa ra một bản án khắc nghiệt như vậy đối với Nasrin, nhà nước đang cố gắng đe dọa một số luật sư nhân quyền còn lại chưa ra nước ngoài.
Tòa án cũng cấm Nasrin hành nghề luật sư hoặc rời khỏi đất nước trong hai mươi năm và kết tội cô "hành động chống lại an ninh quốc gia" và "tuyên truyền chống lại chế độ." Ngoài công việc gần đây của cô ấy là bảo vệ tài sản bị tịch thu của tôi, trọng tâm công việc của Nasrin là bảo vệ những công dân dễ bị tổn thương nhất của Iran, tù nhân lương tâm và trẻ vị thành niên đối mặt với án tử hình.
Tôi đã biết Nasrin gần hai mươi năm, kể từ trước khi cô ấy học xong bằng luật. Chúng tôi đã làm việc chặt chẽ với nhau trong nhiều năm, nhưng ký ức khó phai mờ của tôi về cô ấy là từ một buổi tối năm 2007, khi cô ấy mang thai đứa con thứ hai được tám tháng. Một số nhà hoạt động đang họp tại nhà một người nào đó để thảo luận về phong trào phụ nữ, thì một tiếng gõ cửa vang lên. Cảnh sát mặc sắc phục xông vào và bắt giữ những người phụ nữ có mặt. Một trong những sĩ quan nói với Nasrin rằng họ sẽ không giam giữ cô và hướng dẫn cô về nhà. “Tôi sẽ không đi đâu cả,” cô nói với họ. "Bạn bè của tôi, những người mà các ông đang bắt là khách hàng của tôi, và họ sẽ cần tôi." Cô ấy đã trải qua đêm đó trong phòng giam lạnh lẽo tại đồn cảnh sát cùng với những người bạn của mình, những người đã trở thành khách hàng thân thiết và cô ấy đã bào chữa cho họ vào sáng hôm sau trước tòa. Cô ấy đã cố gắng đảm bảo việc thả họ ngay ngày hôm đó.
Sau năm 2009, Nasrin tiếp nhận các trường hợp táo bạo hơn. Cô đại diện cho Arash Rahmanipour, một thanh niên bị bắt và sau đó bị treo cổ vì bị cáo buộc tham gia vào cuộc nổi dậy của Phong trào Xanh. Nasrin phát hiện và biết rằng Rahmanipour chỉ thú nhận sau khi chính quyền Iran đe dọa gia đình anh ta.
Tin cho tôi biết sau khi cô ấy bị bắt rằng các quan chức đã hứa sẽ thả cô ấy nhanh chóng nếu cô ấy thú nhận tội ác bị cáo buộc của mình và lên tiếng chống lại tôi và các đồng nghiệp khác. Theo họ, nếu cô ấy làm tất cả những điều này, cô ấy sẽ được đoàn tụ với gia đình.
Sau khi nghe điều này, tôi thức trắng đêm trong căn hộ ở London, nhìn chằm chằm vào bóng tối trong phòng, nghĩ về Nasrin. Tôi nghĩ về những đứa con của cô ấy và chúng nhỏ bé như thế nào, và về những gì bản thân tôi có thể đã làm được, ở vị trí của cô ấy.
Cuối cùng, cô ấy từ chối đầu hàng, mặc dù một trong những nhân viên tình báo đã nói với cô ấy, "Tôi đảm bảo rằng bạn sẽ ở trong tù hơn mười năm, và điều đó cho đến khi bạn được trả tự do cho đứa con ba tuổi của mình. con trai sẽ phát triển thành một người đàn ông cao hơn bạn ”
Họ từ chối cho phép cô thăm con và bắt đầu triệu tập chồng cô để thẩm vấn, đồng thời đe dọa truy tố anh. Nhưng Nasrin vẫn giữ vững lập trường. Một phần nào đó trong tôi đã biết cô ấy sẽ làm như vậy. Cô ấy là một người phụ nữ nhẹ nhàng, với đôi mắt nâu sâu và tóc mái xõa qua mặt từ dưới khăn trùm đầu. Nhưng cô ấy đứng vững, và tôi lo lắng cho cô ấy, bởi vì cô ấy đang ở trong nước, nằm trong tầm tay của họ.
Tất cả các luật sư từng là đồng nghiệp của tôi tại trung tâm, những người bạn thân thiết và đồng minh của tôi trong công việc, đều đang ở tù hoặc đang lẩn trốn. Nhà nước coi họ là có tội vì quyền con người của họ và việc bảo vệ thân chủ của họ, nhưng tội lỗi cuối cùng của họ đến từ mối quan hệ của họ với tôi. Không thể mắc bẫy tôi, các nhà chức trách đã theo dõi một cách có hệ thống và kết án hầu như mọi đồng nghiệp quan trọng mà tôi đã làm việc trong thập kỷ qua. Với Nasrin trong tù, không có ai để bào chữa cho vụ kiện thuế của tôi. Các luật sư khác sợ hãi, chắc chắn rằng đại diện cho tôi cũng sẽ đưa họ vào tù. Javad đã liên hệ với một số luật sư mà anh quen biết, nhưng họ đều từ chối. Cuối cùng tôi đã nói với anh ấy rằng nó không có ích gì. Không ai được chuẩn bị để đại diện cho tôi, và ngay cả khi chúng tôi tìm ai đó, tòa án sẽ không lắng nghe. Niềm tin của tôi sẽ được tái khẳng định ở mọi giai đoạn.
Khi Hội đồng giải quyết tranh chấp thuế cuối cùng đưa ra phán quyết của mình, nhà nước đã nhanh chóng tước đoạt tôi một cách nhanh chóng đáng kinh ngạc, có lẽ là hành động hiệu quả nhất mà Cộng hòa Hồi giáo thực hiện nhân danh tuân thủ thuế. Họ rao bán tất cả tài sản của tôi trong vòng vài ngày, với sự hỗ trợ của việc họ đã có bằng chứng. Tôi nhớ lại rằng vào tháng 8, khi họ trả tự do cho Javad và yêu cầu anh ta thực hiện các hành động, kế hoạch này đã được tiến hành; họ đã biết điều gì sẽ diễn ra, và đã chuẩn bị sẵn sàng đối phó với tôi.
Và với tất cả mọi thứ, Javad và tôi đã cùng nhau xây dựng và kiếm được trong suốt cuộc hôn nhân kéo dài ba mươi lăm năm của chúng tôi, ngoại trừ căn hộ của chúng tôi, đã bị chiếm đoạt. Điều này bao gồm căn hộ thương mại đặt văn phòng của trung tâm và ngôi nhà vườn cây ăn quả của chúng tôi và đất bên ngoài Tehran. Đây là tất cả thành quả của bốn mươi năm làm việc chăm chỉ và nỗ lực, được hỗ trợ trong những năm qua bằng số tiền Giải Nobel và một số giải thưởng khác mà tôi đã nhận được. Trong khi công việc của tôi chủ yếu là chuyên nghiệp, Javad đã trải qua sự nghiệp của một kỹ sư cấp cao và quản lý cho một số dự án xây dựng nổi bật nhất của Tehran. Trong hộp ký gửi an toàn ở Ngân hàng Tejarat, nơi xảy ra tranh cãi về huy chương của tôi, tôi gửi một số đồ trang sức của gia đình, một chiếc đồng hồ vàng và chiếc nhẫn kim cương mà Javad đã tặng cho tôi khi chúng tôi kết hôn.
Cá nhân tôi chưa bao giờ nhìn thấy những thông báo được in trên các tờ báo quốc gia để bán tài sản của mình. Javad đã nhìn thấy, chị gái và anh trai tôi cũng vậy, và tôi nghĩ về việc họ nhìn chằm chằm vào trang giấy, thấy rằng mạng sống của chúng tôi đã bị đem ra bán.
Trong hầu hết các trường hợp như vậy, quy trình do người đánh giá đặt ra, nhưng tôi có thể mong đợi điều gì? Các nhà chức trách ước tính giá trị của những thứ tôi sở hữu với mức giá thấp đến mức nực cười - chỉ bằng một phần nhỏ so với giá trị thực của chúng. Căn hộ do Trung tâm Bảo vệ Nhân quyền sử dụng có giá 70.000 USD. Bất động sản ở Tehran là một trong những bất động sản đắt nhất thế giới. Căn hộ đó, mặc dù khiêm tốn, nằm trong một quận đáng kính, được ưa chuộng ở phía bắc Tehran; nó sẽ dễ dàng ra lệnh gấp vài lần giá trị đó. Nhưng giá cả có logic riêng của nó. Đầu tiên, doanh thu tăng lên sẽ không đủ để trả khoản nợ thuế của tôi, và sẽ cho phép một người thân hoặc bạn bè của các quan chức mua một căn hộ mong muốn với một phần nhỏ giá trị thực của nó. Tôi biết một trong những nhân viên tình báo hoặc cộng sự của họ sẽ là người mua, và sau khi bán tài sản, tôi đã hỏi và biết rằng nó đã được một nhân viên chính phủ đáng tin cậy mua lại.
Chẳng mấy chốc đã đến lượt vườn cây ăn trái. Khi tôi và Javad mua mảnh đất, trước cuộc cách mạng, nó chỉ là một dải đất khô cằn ở ngoại ô Tehran, đất trống trải. Chúng tôi trồng cây năm này qua năm khác, anh đào và lựu, mận và óc chó, và theo thời gian mảnh đất phát triển xanh tốt và chúng tôi bắt đầu gọi nó là vườn cây ăn quả. Tôi có thể cho bạn biết cách hàng mơ khỏi hàng lựu bao nhiêu feet, và nơi gần rìa phía nam, mặt đất dốc xuống về phía một bức tường gạch. Tôi có thể cảm nhận được sự êm ái của chiếc ghế dài bằng gỗ mà chúng tôi mua vào năm Negar được sinh ra, và chỗ ở phía sau nơi các cô gái khắc tên viết tắt của họ vào đó, gần một nút thắt trên gỗ. Tôi biết giờ chạng vạng khi những con muỗi bắt đầu vo ve và lao mình về phía ánh sáng, và mùi của đêm - hoa nhài nở rộ treo trên sân thượng. Các con tôi lớn lên trong vườn cây ăn quả đó, đó là nơi mà gia đình luôn thoải mái, nó trở thành nơi mà đôi khi tôi lái xe đến chỉ để hít thở sâu. Tôi không thể cho phép vườn cây ăn quả đó đến tay bạn bè của Mahmudi; tôi biết rằng đó chỉ là ước mong trong tôi không muốn điều đó xảy ra.
Tôi đã liên lạc với một số người bạn thân ở Tehran và yêu cầu họ đấu giá nó tại cuộc đấu giá công khai. Tôi đã hứa rằng tôi sẽ không khó chịu nếu họ trở thành chủ của nó, rằng tôi sẽ xem đó như một hành động trung thành tuyệt vời. Họ đồng ý, và vào ngày đấu giá, các quan chức nội địa đã rất ngạc nhiên khi thấy một đám đông người đấu giá ở đó, quyết tâm giành lấy mảnh đất. Giá dao động một chút, nhưng bạn bè của tôi cuối cùng đã thắng. Khi tôi sẽ không bao giờ được thưởng thức khung cảnh đó nữa, nhưng tạ ơn Chúa, bạn bè của tôi sẽ ăn trái cây đó, chứ không phải Mahmudi và đồng bọn.
Trong tài khoản ngân hàng chính do tôi đứng tên, tôi đã rút được 50.000 đô la thông qua một bên thứ ba có giấy ủy quyền. Nhưng phần còn lại, gần bằng số tiền đó, cán bộ tịch thu để trả nợ cho tôi.
Một khi họ đã bán hết mọi thứ và chiếm đoạt tất cả các tài khoản của tôi, thì rõ ràng là sự chiếm đoạt tài chính đấu giá dưới tay nhà nước vẫn không tạo ra đủ tiền để trả các khoản nợ của tôi. Ngoài các cáo buộc thường trực chống lại tôi vì âm mưu chống lại an ninh quốc gia, tôi còn trở thành một con nợ chính thức của nước Cộng hòa Hồi giáo và vắng mặt, bị cấm rời khỏi đất nước. Điều này có nghĩa là nếu tôi quay lại, hộ chiếu của tôi sẽ bị lấy tại sân bay và tôi sẽ không được phép xuất cảnh nữa. Chỉ trong vòng một năm, đất nước mà hệ thống tư pháp tôi từng đại diện ở cấp cao nhất đã xác định rằng tôi phải là kẻ phản bội không một xu dính túi.
Trời bắt đầu mưa nhẹ khi tôi đến tòa nhà, kéo theo túi hàng tạp hóa vào thang máy. Đó là một trong những buổi tối hiếm hoi khi thành phố trông như trong những bộ phim cổ trang, được bao phủ bởi sương mù lơ lửng trên sông Thames, bầu trời và không khí và dòng sông hòa quyện vào nhau trong một vùng đất xám xịt ảm đạm. Tôi cho một ít trà vào để pha - có gì đơn độc hơn việc pha một muỗng trà lỏng cho một người không? - và ngồi xuống để kiểm tra email của tôi, hy vọng sẽ thấy một tin nhắn từ một trong những cô con gái của tôi.
Thay vào đó, màn hình phát sáng hiển thị một thông báo từ Javad:
Mahmudi đã nói với tôi rằng nếu tôi không chuyển thông điệp này cho bạn, anh ta sẽ bắt tôi lại. Ông ấy khăng khăng muốn nói chuyện với em và đây là số điện thoại di động của ông ấy.
Tôi cảm thấy bùng phát tức giận dữ dội đến nỗi làm cho nhịp tim của tôi đập nhanh hơn. Tôi bắt đầu gõ nhanh câu trả lời:
Em đã đọc tin nhắn của anh. Và em cũng biết rằng trước khi anh đọc nó, các đặc vụ sẽ tự đọc được. Hãy nói với họ rằng Mahmudi chẳng là gì cả. Nếu em muốn nói chuyện với ai đó từ cục tình báo, em sẽ nói chuyện với các cấp cao nhất của anh ta. Nhưng nếu họ muốn nói chuyện với em, họ phải chuẩn bị tinh thần để trả lời một câu hỏi: Luật nào cho họ quyền quay video trên giường của ai đó? Nếu họ có thể trả lời em điều này, em thực sự muốn nói chuyện với cấp cao nhất của Mahmudi.
Sau khi tôi gửi tin nhắn đó - mà theo lẽ tự nhiên, họ đã đọc - dòng yêu cầu này dừng lại. Các nhân viên tình báo nhận ra rằng mặc dù họ có thể thẩm vấn chồng tôi, anh chị em và bạn bè của tôi, nhưng họ sẽ không bao giờ thiết lập một đường dây trực tiếp với tôi. Trong những tuần sau đó, tôi đã có một loạt cuộc trò chuyện với bạn bè ở Tehran, trên những đường dây mà tôi biết đã bị nghe trộm. "Mahmudi có nghĩ rằng nếu ông ta nhận được thẻ căn cước và hộ chiếu mới thì anh ta sẽ tốt hơn?" Tôi đã nói. "Tôi có hình ảnh của ông ấy và tôi đã chia sẻ nó với Interpol và mọi cơ quan an ninh ở châu Âu. Ông ấy không bao giờ có thể đặt chân ra ngoài Iran." Tôi biết ông ta săn đuổi tôi bởi sự sợ hãi. Và dù ở cách xa hàng ngàn cây số, tôi vẫn có thể tìm mọi cách để cho ông ấy thấy rằng tôi không sợ hãi.
Mùa xuân năm ấy, tôi bị rụng lông mày. đỉnh điểm là vụ bắt giữ Javad và mọi thứ họ đã làm với anh ta, vụ bắt giữ em gái tôi, và sau đó là sự tước đoạt cuối cùng của chúng tôi - tất cả những điều này khiến tôi đau đớn theo cách mà tôi cảm thấy hàng ngày. Và rồi từ từ lông mày của tôi bắt đầu rụng, cho đến khi tôi hầu như không còn lại cái nào, chỉ là vầng trán nhợt nhạt phía trên đôi mắt.
Tôi không phải là một người đặc biệt viển vông, nhưng điều này khiến tôi bận tâm nhiều như tôi tưởng tượng, nó sẽ làm phiền bất kỳ ai khác, làm mất đi một phần thiết yếu của khuôn mặt của một người. Tôi đã dùng bút chì để tô màu lại cho chúng, nhưng mỗi sáng tôi sẽ nhìn thấy mình trong gương và cảm thấy rằng một phần của tôi đã mất đi. Và tôi cho rằng điều này đã xảy ra. Những gì chính quyền Iran đã làm với Javad, là điều không bao giờ đúng đối với cuộc hôn nhân của chúng tôi. Ngay cả khi chúng tôi học cách tin tưởng nhau một lần nữa và có thể tha thứ - điều này tiên liệu rằng chúng tôi không bao giờ có thể gặp nhau, tôi không biết - chúng tôi sẽ vĩnh viễn mất đi sự tốt đẹp và thuần khiết như những gì chúng tôi đã có trước. Ý tôi là sự trong sạch không phải theo nghĩa đạo đức mà là về quyền sở hữu của chúng tôi đối với câu chuyện của chúng tôi, lịch sử của chúng tôi; cuộc hôn nhân của chúng tôi là những gì chúng tôi đã xây dựng, một sợi dây yêu thương bền chặt được hun đúc qua nhiều năm chung sống, một sợi dây đã tồn tại sau cuộc cách mạng, chiến tranh, sự mất mát trong sự nghiệp thẩm phán của tôi, sự tái sinh sau này trong cuộc đời nghề nghiệp của tôi với tư cách là một luật sư. Con tàu đối tác đó đã vĩnh viễn ra đi, và câu hỏi về những gì chúng tôi có thể tạo ra ở vị trí của nó vẫn chưa được đặt ra. Javad vẫn theo đuổi việc xin cấp hộ chiếu của mình thông qua các cơ quan chức năng khác nhau, nhưng cho đến nay anh vẫn chưa thành công. Và mặc dù chúng tôi vẫn nói chuyện điện thoại vài lần một tuần, nhưng khoảng cách giữa chúng tôi ngày càng dài ra.
Tôi biết rằng một ngày nào đó, chương trình hợp tác quay phim sẽ được phát sóng, và cuối cùng thì ngày đó cũng đến. Vào tháng 6, truyền hình nhà nước Iran đã phát chương trình này trên chương trình thời sự hàng đầu vào giờ vàng, lúc 20:30 buổi tối, khi hầu hết người dân Iran tập trung quanh tivi của họ. Các nhà chức trách muốn tiếp cận lượng khán giả rộng rãi nhất có thể để nói với họ rằng, Hãy nhìn và tự mình xem anh hùng của bạn thực sự là ai; xem phương Tây đang can thiệp vào công việc của nước ta như thế nào. Chương trình xuất hiện rất nổi bật, luôn được xem bởi những người Iran theo dõi chính trị chặt chẽ. Ngay sau khi họ nhìn thấy nó, bạn bè bắt đầu gọi cho tôi. "Bạn có biết điều này đang xảy ra?" mọi người hỏi tôi. Tôi nghĩ tốt nhất là đừng làm Javad xấu hổ thêm nữa.
Vâng, tôi biết. Cả hai chúng tôi đều biết tất cả mọi thứ."
Nargess nhìn thấy nó trước mặt tôi và kêu lên, nức nở.
“Chúng tôi bị làm nhục,” cô lặp đi lặp lại.
"Không, tất nhiên là chúng tôi không. Chỉ có Bộ Tình báo là bị sỉ nhục. Họ chứ không phải chúng tôi."
Tôi đã không xem lời thú tội. Bạn bè đã ghi lại nó cho tôi và sau đó nó đã xuất hiện trên You Tube. Cuối cùng, trợ lý của tôi đã gửi cho tôi một liên kết qua email và tôi nhận ra rằng sớm muộn gì tôi cũng phải xem nó.
Mặc dù tôi đã chuẩn bị tinh thần, nhưng đây là một trong những giờ phút đen tối nhất của tôi. Các nhà chức trách đã không công bố nó như một lời thú nhận thẳng thắn; điều đó sẽ là quá ham muốn. Thay vào đó, họ chuyển các bình luận của Javad thành một phân đoạn phân tích tin tức nhằm mục đích xem xét "bộ mặt thật" của một trong những người chơi "cờ chính trị". Shirin Ebadi đã đóng vai gì? họ hỏi. Phân đoạn cho thấy tôi nhận giải Nobel Hòa bình, nhưng người thông báo cho rằng hoạt động của tôi giống hoạt động của một nhân vật đối lập chính trị hơn. Vì tác phẩm có ý nghĩa là một cái nhìn tổng quan về lịch sử, họ đã bao gồm những bức ảnh cũ của tôi và nói rằng tôi đã "cố gắng đóng một vai trò nào đó trong các tòa án của Iran với sự giúp đỡ các cải cách của Ashraf Pahlavi." Vì vậy, quyền giám khảo của tôi, giảm xuống thành "một vai trò," được trình bày như đã được kích hoạt bởi chị gái của Shah; họ đặt khuôn mặt của tôi lên một bức ảnh quyến rũ của Ashraf Pahlavi, ngụ ý rằng tôi là một người theo chủ nghĩa quân chủ.
Họ nói rằng tôi có mối hận thù với Cộng hòa Hồi giáo mà tôi buộc phải đề cập đến mọi lúc mọi nơi, và chính vào thời điểm đó, họ đã đưa Javad lên đỉnh vinh quang. Anh ấy nói, việc mất quyền xét xử của tôi, sử dụng những thuật ngữ thô thiển mà anh ấy sẽ không bao giờ thốt ra, "là một đòn giáng mạnh đến mức khiến cô ấy trở nên đên khùng chống lại Cộng hòa Hồi giáo."
Bất cứ ai biết Javad đều có thể cảm thấy anh ấy đang run rẩy bên trong, có thể thấy sự căng thẳng trong khung hình của anh ấy và cách tay anh ấy khua khoắng một cách vụng về khi anh ấy nói. Anh ta hắng giọng vài giây một lần và nói theo cách không tự nhiên nhất, lặp lại các từ một cách ngẫu nhiên, như thể chóng mặt. Anh ta mặc một chiếc áo sơ mi trắng và trông như thể anh ta chưa ngủ.
Bản tường thuật của đoạn tin tức là tôi đã nhận được giải Nobel như một phần của âm mưu toàn cầu nhằm phá hoại nước Cộng hòa Hồi giáo. Quan điểm này họ đã đặt vào miệng của chồng tôi:
"Tại sao họ lại trao giải thưởng cho cô ấy? Họ muốn trao cho cô ấy một vị thế quốc tế, để Cộng hòa Hồi giáo không thể cản trở công việc của cô ấy. Và họ muốn cung cấp cho cô ấy kinh phí để trả cho công việc đó. Vì vậy, cô ấy có thể làm việc chống lại Cộng hòa Hồi giáo. "
Giải Nobel, phần lồng tiếng cho biết, "cũng đã được trao cho Shimon Peres và một số người theo chủ nghĩa Zionist khác." Và họ khiến Javad nói rằng tôi đã tham gia vào vụ án của Baha'is thông qua một số hợp tác mờ ám; Tôi sẽ truy tố các nhà lãnh đạo Baha'i bị buộc tội, và cộng đồng sẽ cố gắng làm cho tôi "nổi tiếng hơn trên phạm vi quốc tế."
Nhưng điểm thấp nhất là khi người thuyết trình bỏ giọng điệu nhỏ giọt về sự khách quan giả tạo và chuyển sang báo lá cải một cách công khai. "Và hơn thế nữa, chồng của Shirin rên rỉ về cuộc sống với cô ấy," người lồng tiếng nói một cách chiến thắng.
Bất chấp danh tiếng quốc tế của tôi, kịch bản, như tôi nhớ lại, Javad nói, "Trong nhà của chúng tôi, cô ấy thậm chí không thể cho phép nhân quyền bốn người. Tôi thậm chí không có quyền được nói khác với cô ấy. cô ấy thường xuyên đánh nhau với tôi - một lần cô ấy làm vỡ kính của tôi, và trong một lần khác, cô ấy xé áo tôi. Cô ấy sẽ tấn công và đánh tôi. "
Anh ấy tiếp tục: "Chúng tôi không có cuộc sống tốt đẹp với nhau; đó chỉ là chuyện đơn phương. Tôi đã trở thành ông Ebadi, bạn bè của tôi nói đùa rằng tôi đã kết thúc với một người chồng hơn là một người vợ."
Và cuối cùng, anh ấy đã nói điều này: "Chính từ thời điểm này mà tôi thấy mình cần phải tách rời con đường của mình khỏi con đường của cô ấy."
Khi nó kết thúc, tôi nghĩ, Đây là những gì họ làm. Họ đưa người bạn yêu thương nhất rời xa bạn và nghiền nát họ. Tôi tò mò nhìn vào bộ đồ mà họ đã trang trí, chiếc ghế sofa màu đỏ với đường viền bằng gỗ, những tấm rèm sa tanh màu be xấu xí, những bông hoa giả trên bàn. Đó có phải là nhà của chúng tôi? Hay nó có nghĩa là ở đâu? Tôi cảm thấy một cơn đau âm ỉ ở thái dương, và cố gắng xóa sạch hình ảnh của căn phòng khách giả tạo đó. Ở vị trí của nó, tôi đã có những kỷ niệm thực sự: về chúng tôi giải trí với bạn bè tại vườn cây ăn quả, ngồi quanh chiếc bàn gỗ sồi cũ, về chuyến đi chúng tôi cùng nhau đến New York để gặp bác sĩ hiếm muộn, và chúng tôi đã nắm tay nhau trong phòng chờ. Tôi uống một vài viên thuốc cho cơn đau đầu của mình và đi xuống giường. Tôi nhắm mắt lại, nhưng giấc ngủ đã không đến.
Đề phòng ai bỏ sót phân đoạn, họ đã phát sóng lại vài ngày sau đó. Tôi không biết chính xác những gì họ mong đợi từ nó, nhưng nó dường như không gây ra một chút gợn sóng nào. Cùng tháng đó, đài truyền hình nhà nước đã phát sóng một số cuộc thú tội cưỡng bức của các tù nhân chính trị khác. Người Iran ngày càng phát triển để căm ghét những phiên tòa trình diễn này, những lời thú tội cưỡng bức được truyền hình này; họ thấy chúng gợi nhớ đến KGB, về Triều Tiên, không xứng với Iran.