"Chị Hạnh ơi, em đọc được bài thơ này có phải của Hoàng Nhuận Cầm?"

"Bài thơ quá powerful ạ. Em băn khoăn: Chúng ta đều không vô tội, có bối cảnh thế nào? Tại sao lại thế?"

Để trả lời câu hỏi này quả không đơn giản. Cô ấy đang rất nhiều lo lắng. Cô ấy muốn biết thật lòng. Và, tất nhiên, với người thật lòng muốn biết, tôi sẵn sàng trả lời.

Cô ấy mở đầu:

“Mấy hôm nay bắt bớ em hoang mang quá, tìm đến thơ để đọc, thì thấy bài này.”

Chúng tôi trò chuyện khá dài, trên phone.

Theo như tôi nhớ được, vì nghe Cầm đọc quá nhiều mà thành nhớ, cái thời bài thơ được viết và được đọc, vào những năm đầu 90s, còn có hai câu không có trong bản chép của cô ấy:

"Tất cả chúng ta đồng thanh sám hối

Tất cả chúng ta không nói lên lời"

Hai câu này nằm trong khổ cuối cùng. Trước hai câu cuối cùng của bài. Có thể Cầm bỏ đi, tôi không biết. Lần đầu nghe Cầm đọc, tôi không thích cả bài, nhưng lại ấn tượng hai câu này. Vì nó có từ Sám Hối. Sám hối mà “không nói lên lời”. Vì phải “thật lòng nói dối”.

Thế thì, (cảm giác) “không vô tội” là phải rồi.

Tôi kể với cô ấy, một người trẻ muốn biết “bối cảnh” ngày xưa. Một hôm, Cầm mang 2 nghìn VND đi chợ mua thức ăn cho hai mẹ con, quay về tay không, nói: Anh đi một vòng quanh chợ, không thể mua được cái gì với 2 nghìn”.

Tôi có nói thêm với cô ấy. Tôi không thích câu cuối. Vẫn là một câu nói dối. Đúng ra phải là: “mỗi đêm một tờ giấy trắng bị bôi”, vì không thể nói thật. Vì phải sống. Phải viết để kiếm tiền. Viết những điều người khác muốn mình viết.

Đau!

Ảnh: Dương Minh Long. 1991. Hồi Nhím 1 tuổi. Giờ con trai 33 rồi. 

 Nguồn: FB Bùi Mai Hạnh