Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Chủ Nhật, 3 tháng 3, 2024

Thơ Jacques Prévert

Trang Châu dịch

CÂU ĐỐ

 

Nhà vua:

-Tên hề, làm cho ta cười đi.

Tên hề:

-Tâu Hoàng Thượng,

 Ông bộ trưởng thứ nhất của Ngài là một gã u mê

 Ông bộ trưởng thứ hai  là một thằng ngốc

Ông bộ trưởng thứ ba là một tên ngu si

Ông bộ trưởng thứ tư là…

Nhà vua cười ngất:

-Thôi được rồi

 Bây giờ ngươi nói cho ta biết giải pháp.

Tên hề:

-Tâu Hoàng Thượng, cách giải quyết:

Ngài là vua lũ ngu đần này.

 

CHARADE

 

Le roi:

-Fais-moi rire, bouffon

Le bouffon:

-Sire, votre premier ministre est un imbécile

Votre second ministre  un idiot

Votre troisième ministre un crétin

Votre quatrième ministre…

Le roi (saisi de grande hilarité):

-Arrête, bouffon, et dis-moi la solution.

Le bouffon:

-La solution, Sire:vous êtes le roi des cons.

(CHOSES ETAUTRES – Jacques Prévert)

 

TÔI LÀ TÔI NHƯ TÔI LÀ

 

Tôi là tôi như tôi là

Trời sinh ra tôi như thế

Khi muốn cuời

Tôi cười vang vỡ

Tôi yêu người nào yêu tôi

Mà đâu phải lỗi tại tôi

Khi mỗi lần yêu

Lại là một người yêu khác

Tôi là tôi như tôi là

Trời sinh ra tôi như thế

Các người còn muốn gì hơn

Các người còn muốn gì tôi nữa

 

Tôi sinh ra để mua vui cho người

Làm sao tôi thay đổi được

Gót chân tôi cao quá

Người tôi khỳnh ra quá

Ngực tôi căng cứng quá

Và mắt tôi quầng thâm

Và rồi sau đó thì sao

Nó có sao đâu cho các người

Tôi là tôi như tôi là

Tôi đem vui cho người thấy tôi làm vui họ

 

Nó có sao đâu cho các người

 

Điều đã xảy ra cho tôi

Là, vâng, tôi có yêu một người

Vâng, có một người yêu tôi

Chúng tôi yêu nhau

Như đôi trẻ yêu nhau

Đơn giản chỉ biết yêu, yêu và yêu

Đừng hạch hỏi tôi làm chi

Tôi ở đây để mua vui cho các người

Và tôi đâu thay đổi được gì

 

JE SUIS COMME JE SUIS

 

Je suis comme je suis

Je suis faite comme ca

Quand j’ai envie de rire

Oui je ris aux éclats

J’aime celui qui m’aime

Est-ce la faute à moi

Si ce n’est pas le même

Que j’aime chaque fois

Je suis comme je suis

Je suis faite comme ca

 

Que voulez- vous de plus

Que voulez-vous de moi

 

Je suis faite pour plaire

Et n’y puis rien changer

Mes talons sont trop hauts

Ma taille trop cambrée

Mes seins beaucoup trop durs

Et mes yeux trop cernés

Et puis après

Qu’est-ce que ca peut vous faire

Je suis comme je suis

Je plais à qui je plais

Qu’est-ce que ca peut vous faire

 

Ce qui m’est arrivé

Oui j’ai aimé quelqu’un

Oui quelqu’un m’a aimé

Comme des enfants qui s’aiment

Simplement savent aimer

Aimer aimer…

Pourquoi me questionner

Je suis là pour vous plaire

Et n’y puis rien changer

(PAROLES – Jacques Prévert)

 

Ở BOIS

 

Ở Bois

Người ta thường thấy

Một con nai băng qua đường

Chỗ này, chỗ kia

Người ngồi ăn uống

Hay nhâm nhi một ly cà phê

Một gã say

Đi ngang qua và hét lớn:

‘’Các người ngồi ăn trên cỏ

‘’Hãy ăn gấp đi!

‘’Một ngày kia

‘’Cỏ sẽ ăn trên các ngươi!’’

 

Au BOIS

 

Souvent, au Bois

Un cerf traversait la rue.

Un peu partout

Les gens mangeaient, buvaient

Prenaient un café

Un ivrogne

Passait et hurlait:

‘’Dépêchez-vous!

 

‘’Mangez sur l'herbe

‘’ Un jour ou l’autre

‘’L’herbe mangera sur vous!’

(CHOSES ET AUTRES –Jacques Prévert)

 

BAO NHIÊU LÀ RỪNG

 

Bao nhiêu là cây rừng

Bị bứng gốc khỏi đất

Và bị tàn sát

Bị kết liễu đời

Bị xoáy tròn

 

Bao nhiêu cây rừng

Bị hy sinh để làm bột giấy

Hàng năm

Hàng tỷ báo giấy

Kêu gọi độc giả lưu tâm

Việc đốn phá cây rừng

 

TANT DE FORÊTS…

 

Tant de forêts arrachées à la terre

Et massacrées

Achevées

Rotativées

 

Tant de forêts sacrifiées pour la pâte à papier

Des milliards de journeaux attirant annuellement

 

L’attention des lecteurs sur les dangers

Du déboisement des bois et des forêts

(LA PLUIE ET LE BEAU TEMPS-Jacques Prévert)

 

NƠI TIỆM CÔ BÁN HOA

 

Một người đàn ông

Vào tiệm cô bán hoa

Ông ta chọn những cành hoa

Cô bán hàng gói hoa

Người đàn ông tay sờ túi

Lấy tiền để trả tiền mua hoa

Cùng lúc, bất thình lình

Ông đặt tay lên ngực

Và ngã xuống

 

Cùng lúc ông ngã

Những đồng tiền rơi lăn trên mặt đất

Theo người, theo đồng tiền

Hoa cũng rơi theo

Cô bán hàng đứng đó

Nhìn những đồng tiền lăn

Những cành hoa hư phế

Và người khách đang chết

Tất nhiên sự việc xảy ra thật đáng buồn

Và cô bán hoa phải có một hành động gì

Nhưng cô không biết phải hành xử ra sao

Phải bắt đầu từ đâu

Biết bao nhiêu việc phải làm

 

Với người khách đang chết

Với những cành hoa hư phế

Và với những đồng tiền

Cứ tiếp tục lăn

 

CHEZ LA FLEURISTE

 

Un homme entre chez une fleuriste

Et choisit des fleurs

La fleuriste enveloppe les fleurs

L’homme met la main à sa poche

Pour chercher l’argent

L’argent pour payer les fleurs

Mais il met en même temps

Subitement

La main sur son cœur

Et il tombe

 

En même temps qu’il tombe

L’argent roule à terre

Et puis les fleurs tombent

En même temps que l’homme

En même temps que l’argent

 

Et la fleuriste reste là

Avec l’argent qui roule

Avec les fleurs qui s’abiment

Avec l’homme qui meurt

Évidemment tout cela est très triste

Et li faut qu’elle fasse quelque chose

La fleuriste

Mais elle ne sait pas comment s’y prendre

Elle ne sait pas

Par quel bout commemcer

 

Il y a tant de choses à faire

Avec cet homme qui meurt

Ces fleurs qui s’abiment

Et cet argent qui roule

Qui n’arrête pas de rouler.

(PAROLES –Jacques Prévert)

 

BÂY GiỜ TÔI ĐÃ LỚN

 

Thuở nhỏ

Tôi có một đời sống kỳ cục

Cười như thằng điên mỗi ngày

Rồi có ngày buồn thật buồn

Có ngày lại buồn vui lẫn lộn

Lúc ấy tôi tin mình tuyệt vọng

Thật ra đơn giản tôi thấy mình không có tương lai

Tôi không có gì khác hơn là chỉ biết mình đang sống

Tôi nguyên vẹn

Tôi thỏa mãn

Và tôi buồn

Nhưng tôi không bao giờ làm ra vẻ

Tôi biết cách cư xử để giữ mình sống

Lắc đầu để nói không

Lắc đầu để không để ý nghĩ của người khác lọt vào đầu mình

Lắc đầu nói không và cười để nói có

Tôi nói có với người và việc

Với người và việc, để xem, để chiều lòng

Để yêu thương

Để nhận lấy hay để chối từ

Tôi đã là tôi như người không tâm trạng

Và khi cần có ý nghĩ bên mình

Tôi gọi chúng

 

Và chúng đã đến với tôi

Và tôi nói có với ý nghĩ nào tôi thích

Thứ còn lại tôi vứt bỏ

 

Bây giờ tôi đã lớn

Ý nghĩ cũng lớn theo cùng

Nhưng luôn luôn là những ý nghĩ vĩ đại

Những ý nghĩ tuyệt mỹ

Những ý nghĩ đầy lý tưởng

Và tôi luôn luôn cười vào mũi chúng

Nhưng chúng rình chờ tôi

Để trả thù tôi

Để nuốt sống tôi

Khi một ngày tôi thấm mệt

Nhưng ở một góc rừng

Tôi cũng chờ chúng

Tôi sẽ cắt cổ chúng

Cắt ngang sự thèm thuồng của chúng

 

MAINTENANT J’AI GRANDI

 

Enfant

J’ai vécu drôlement

 

Le fou rire tous les jours

Et puis une tristesse tellement triste

Quelques fois les deux en même temps

Alors je me croyais désespéré

Tout simplement je n’avais pas d’espoir

Je n’avais rien d’autre que d’être vivant

J’étais intact

J’étais content

Et j’étais triste

Mais jamais je ne faisais semblant

Je connaissais le geste pour rester vivant

Secouer la tête

Pour dire non

Secouer la tête

Pour ne pas laisser entrer les idées des gens

Secouer la tête pour dire non

Et sourire pour dire oui

Oui aux choses et aux êtres

Aux êtres et aux choses à regarder à caresser

À aimer

À prendre ou à laisser

J’étais comme j’étais

Sans mentalité

Et quand j’avais besoin d’idées

Pour me tenir compagnie

 

Je les appelais

Et elles venaient

Et je disais oui à celles qui me plaisaient

Les autres je les jetais

 

Maitenant j’ai grandi

Les idées aussi

Mais ce sont toujours de grandes idées

De belles idées

D’idéales idées

Et je leur ris toujours au nez

Mais elles m’attendent

Pour se venger

Et me manger

Un jour où je serai très fatigué

Mais moi au coin d’un bois

Je les attends aussi

Et je leur tranche la gorge

Je leur coupe l’appétit.

(LA PLUIE ET LE BEAU TEMPS)

 

ÁI TÌNH ĐÃ LÀM RA TÔI

 

Tôi sinh ra trần truồng

Tôi đã sống như khi tôi sinh ra

Khi mới sinh tôi nhỏ xíu

Và dù tôi có lớn nhanh

Tôi chẳng bao giờ thay đổi

Tôi sống trần trưồng

Với hầu hết thời gian

Cái thời gian sống trần trưồng

Là thời gian hái ra bạc

 

Ái tình đã làm ra tôi

Ái tình đã ưu đãi tôi

Ái tình đã biến tôi thành tiên

Chàng đang ở đâu

Người yêu cũ của tôi

Người đã cho tôi khoái lạc

Người đã làm tôi mơ mộng

Người nhạc trưởng

Đã đem tôi vào đội vũ để nhảy múa

Theo nhịp đũa của chàng

 

Ái tình đã làm ra tôi

Ái tình đã ưu đãi tôi

 

Ái tình đã biến tôi thành tiên

Và tôi biến các anh thành thú vật

Mỗi khi điều đó làm tôi vui

Tình ái của các anh khiến tôi phì cười

Tình ái của các anh không thật

Hãy trả tiền đi

Rồi bước theo chiếc đũa nhịp của tôi

 

Ái tình đã làm ra tôi

Nhưng ái tình cũng hủy hoại tôi

Và đã bỏ rơi tôi

Người yêu cũ của tôi

Anh bây giờ nơi đâu

Anh bây giờ nơi đâu

Anh bây giờ nơi đâu

 

C’EST L’AMOUR QUI M’A FAITE

 

Je suis née toute nue

Je vis comme je suis née

Je suis née toute petite

Si j’ai grandi trop vite

Jamais je n’ai changé

Et je vis toute nue

 

Pour la plupart du temps

Ce temps que je vis nue

Ce temps c’est de l’argent

 

C’est l’amour qui m’a faite

C’est l’amour qui m’a fait fête

C’est l’amour qui m’a fait fée

Où donc est-il parti

L’amoureux que j’avais

Qui me faisait plaisir

Qui me faisait rêver

Qui me faisait danser

Danser à sa baguette

C’était mon chef d’orchestre

Moi son corp de ballet

 

C’est l’amour qui m’a faite

L’amour qui m’a fait fête

L’amour qui m’a fait fée

Et je vous change en bête

Chaque fois que ca me plait

Votre amour me fait rire

Votre amour n’est pas vrai

Marchez à ma baguette

Et passez la monnaie

 

C’est l’amour qui m’a faite

L’amour qui m’a défaite

Et m’a abandonnée

L’amoureux que j’avais

Où s’en est-il allé

Où s’en est-il allé

Où s’en est-il allé

(HISTOIRES –Jacques Prévert)