văn việt: Quan

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Quan

Lưu Trọng Văn

Từ Hà Nội Nguyễn Trọng Tạo vào Sài Gòn rủ gã làm báo. Báo ấy do Tạo đặt tên: Sao Việt. Gã bảo: Ông muốn làm báo bán chạy hay báo ra báo. Tạo cười: Đâu phải tự dưng tôi mời ông. Gã bảo: Tôi làm mấy tờ bị cấm rồi đấy nhé. Ông tính kĩ nhé. Tạo bảo: Hẻm nhà ông có quán rượu vỉa hè nào không. Gã dẫn Tạo ra quán miến ngan đầu ngõ. Rượu quê có sẵn. Tạo uống rồi nói: Tôi đọc ông bài thơ này nhé.

NHÂN DÂN

Có thể thay quan, không thay được Nhân Dân

Thay tên nước, không thể thay Tổ Quốc

Nhưng sự thật khó tin mà có thật

Không thể thay quan dù quan đã thành sâu!

Quan thành dòi đục khoét cả đất đai

Vòi bạch tuộc đã ăn dần biển đảo

Đêm nằm mơ thấy biển Đông hộc máu

Những oan hồn xô dạt tận Thủ Đô

Những oan hồn chỉ còn bộ xương khô

Đi lũ lượt, đi tràn ra đại lộ

Những oan hồn vỡ đầu gãy cổ

Ôm lá cờ rách nát vẫn còn đi.

Đi qua hàng rào, đi qua những đoàn xe

Đi qua nắng đi qua mưa đi qua đêm đi qua bão

Những oan hồn không sức gì cản nổi

Đi đòi lại niềm tin, đi đòi lại cuộc đời

Đòi lại những ông quan thanh liêm đã chết tự lâu rồi

Đòi lại ánh mặt trời cho tái sinh vạn vật…

Tôi tỉnh dậy thấy mặt tràn nước mắt

Nước mắt của Nhân Dân mặn chát rót vào tôi.

Ôi những ông quan không Dân trên chót vót đỉnh trời

Có nhận ra tôi đang kêu gào dưới đáy

Cả một tỷ tôi sao ông không nhìn thấy?

Vì tôi vẫn là người mà ông đã là sâu?…

Tạo để mặc lất phất mấy chỏm tóc xoăn gió ngõ ngách Sài Gòn lùa, đặt ly rượu trắng nhờ nhợ cạn không một giọt nói: Đấy nhé, đường lối là thế. Cứ thế. Trao toàn quyền cho ông. Bị tịch thu thì hê hê hê thấy được “Nước mắt của Nhân Dân mặn chát rót vào tôi” cũng hả dạ lẫn hả… rượu rồi.

Vậy là hôm qua 7.1 năm năm rồi Tạo ra đi. Cũng lúc, lúc nhúc lũ quan bẩn ra toà. Trống khai trường chúng từng đánh tưng bừng, giờ ngó song sắt nào ngồi đếm trống… canh?

“Có thể thay quan, không thay được Nhân Dân

Thay tên nước, không thể thay Tổ Quốc

Nhưng sự thật khó tin mà có thật

Không thể thay quan dù quan đã thành sâu!”

Tạo ơi, cái sự thật khó tin và có thật ấy có khác một chút, khi vẫn hiển hiện nỗi đau xót muôn Dân, đó là cái sự thật, hôm nay dù có thay quan thì vẫn chẳng dẹp được sâu, thậm chí sâu càng nhiều hơn, càng đẫy đà trâng tráo thách thức NHÂN DÂN hơn.

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Quan