Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Ban Biên tập

Địa chỉ liên lạc:

1. Thơ

tho.vanviet.vd@gmail.com

2. Văn

vanviet.van14@gmail.com

3. Nghiên cứu Phê Bình

vanviet.ncpb@gmail.com

4. Vấn đề hôm nay

vanviet.vdhn1@gmail.com

5. Thư bạn đọc

vanviet.tbd14@gmail.com

6. Tư liệu

vanviet.tulieu@gmail.com

7. Văn học Miền Nam 54-75

vanhocmiennam5475@gmail.com

Tra cứu theo tên tác giả

Thứ Bảy, 28 tháng 10, 2023

Trong khi chờ trà nguội

Nguyễn Đức Tùng

Z: Chào buổi sáng. Tôi có thể giúp được gì cho cô không?

M: Tôi bị nhức đầu hai hôm nay.

Z: Cô bị nhức một bên hay cả hai bên?

M: Nhức ba bên.

Z: Có việc gì gần đây làm cô bực mình khó chịu?

M: Có.

Z: Đó là...?

M: Tôi tự thấy mình kém cỏi, không xứng đáng.

Z: Cô có thấy buồn rầu, trầm cảm?

M: Buồn, trầm cảm, chán nản, mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, kém năng lượng, mất tập trung, hay tức giận, dễ bắt lỗi, hay cãi cọ, tôi có tất cả triệu chứng trong cuốn sách mà ông đọc.

Z: Cô đọc sách?

M: Có, càng đọc càng biết, càng biết càng không giúp gì được.

Z: Sự giúp đỡ không đến từ sự hiểu biết. Cô ở một mình?

M: Một mình từ nhỏ. Cha tôi bỏ mẹ tôi lúc bà mới có thai tôi được bảy tháng. Mẹ tôi rất buồn, vì vậy tôi sinh ra rất xấu, mẹ tôi nói thế.

Z: Tôi thì thấy trái lại. Cô uống trà nóng nhé?

M: Cám ơn. Tôi bỏ nhà đi năm mười bốn tuổi, chứ không phải mười chín.

Z cặm cụi pha trà.

M: Mà này, ông nhận xét ra sao về chiến tranh Do Thái - Palestine? Ông thích phe nào?

Z: Tôi không thích phe nào cả. Nhưng để tôi pha trà đã. Cô thích trà đen loại Yorkshire có mùi hoa hồng hay trà xanh nguyệt quế?

M: Trà xanh. Nhưng ông thích phe nào?

Z: Tôi thích một cái bánh Ma’amoul.

M: Bánh Ma’amoul là bánh gì?

Z: Bánh ngọt nổi tiếng ở Trung Đông, dân Do Thái ưa dùng với trà, nhưng có nguồn gốc Palestine. Cả hai dân này đều thích bánh Ma’amoul. Đó là thứ duy nhất họ giống nhau.

Hẹn cô giờ này, thứ sáu tuần tới nhé.

Z: Chào buổi sáng. Hôm nay cô thế nào?

M: Không có gì thay đổi. Ăn và ngủ và đọc.

Z: Tốt lắm.

M: Tôi chẳng thấy tốt gì cả. Tôi thấy trên bàn ông có một tập thơ của Darwin, nhà thơ Palestine.

Z: Đúng rồi. Cô cũng đọc thơ?

M: Tôi đọc tất cả. Tôi từng tin vào các nhà văn nhà thơ cũng như các lãnh tụ chính trị. Tôi đã từng yêu Ché, Mao, Fidel, Mandela, Arafat. Giờ đây tôi không tin họ nữa. Tôi không tin vào văn học.

Z: Chúng ta sẽ trở lại với điều ấy. Có điều gì làm cô hài lòng hay không vừa ý trong tuần lễ vừa rồi? À. À… Nếu trong khi chúng ta trò chuyện mà cô chịu khó bỏ cái Iphone trên tay xuống thì tôi rất lấy biết ơn.

M: Không thể bỏ. Tôi đang theo dõi

Z: Cô theo dõi điều gì? Chiến tranh Israel - Hamas? Giá thực phẩm tặng vùn vụt?

M: Không phải. Số likes của tôi đang nhảy lên ầm ầm bỗng dừng lại.

Z: Đó là chỉ số của điều gì?

M: Đó là chỉ số của hạnh phúc.

Z: Cô có thể nói rõ hơn được không?

M: Đó là chỉ số của lòng tự trọng, của lòng tự yêu quý bản thân mình. Đó là sự đánh giá của người khác đối với tôi. Đó là giá trị của tôi.

Z: Nhưng giá trị của một người không căn cứ vào sự đánh giá của người khác.

M: Bác sĩ đang sống ở thế kỷ nào vậy?

Z: Chúng ta phụ thuộc vào nhau nhiều quá.

M: Không ai muốn như vậy.

Z: Chúng ta quá cô độc.

M: Đúng vậy.

Z: Liệu pháp để chống lại sự cô độc không phải là dựa vào người khác hay chống lại người khác.

M: Điều đó chỉ có thể đúng với những người chưa bao giờ bị tổn thương.

Z: Bạn có thể chọn cách khác.

M: Bằng cách nào? Tôi đã thử đủ thứ: âm nhạc, thơ, tiểu thuyết, phim ảnh, các học thuyết chính trị, tả và hữu, Marx và Russell, các loại cần sa, ma túy, cờ bạc, tình dục, rượu.

Z: Hãy nói về rượu. Cô uống mỗi ngày? Ngay trong buổi sáng?

M: Ngay trong buổi sáng. Tôi uống từ khi lên mười ba tuổi.

Z: Bao nhiêu?

M: Mỗi ngày một chai.

Z: Một chai bia?

M: Không, một chai vodka.

Z: Rượu sẽ làm cô gục ngã. Chúng ta sẽ đánh mất bản lĩnh của mình. Cô sẽ suy nhược, sẽ mất trí nhớ, sẽ già đi mau chóng. Cô sẽ mất lòng tự trọng. Cô sẽ không kềm chế được mình, và sẽ lao vào những trò chơi nguy hiểm.

M: Tôi kính trọng những người ngăn nắp, từ tốn, đúng giờ, nghiêm nghị, nhưng tôi không ưa thích họ. Đó là những kẻ không bao giờ sáng tạo một điều gì.

Z: Không phải bao giờ cũng vậy. Có những người ngăn nắp nhưng phóng túng, những kẻ từ tốn nhưng dữ dội, người đúng giờ nhưng sẵn sàng phá tung các xiềng xích.

M: Tôi không làm được như vậy. Tôi không thể ngồi một mình với sự trống rỗng của tôi. Tôi cần người khác

Z: Hôm nay cô có bao nhiêu cái likes?

M: Một triệu. Ngày hôm qua một triệu rưỡi. Điều ấy làm cho tôi lo lắng.

Z: Cô lo lắng về điều gì?

M: Tôi sẽ không thể bay lên. Tôi cần mười triệu để bay lên.

Z: Làm sao với mười triệu likes cô có thể bay lên được?

M: Vì lúc ấy tôi nhận được năng lượng từ người khác, đó là năng lượng vô hình mà khoa học các ông không thể nhìn thấy

Z: Nhưng cô nhìn thấy?

M: Chúng tôi nhìn thấy được năng lượng của vũ trụ. Chúng tôi không tin vào khoa học, khoa học đã gây ra bao nhiêu cuộc chết chóc, bao nhiêu cuộc chiến tranh, nạn kì thị và sự thù ghét con người.

Z: Khoa học không gây ra kì thị và thù ghét.

M: Thế ai chế ra súng đạn? Ai chế ra bom nguyên tử?

Z: Con người chế ra những thứ ấy. Nhưng khoa học không có lỗi. Cô có tin vào thượng đế không?

M: Chúng tôi không có thượng đế. Thượng đế là chúng tôi, những người nắm nguồn năng lượng vô tận của vũ trụ.

Z: Cô có tin vào sự chữa lành của y học tân thời?

M: Tôi không tin. Tôi tin rằng bằng năng lượng tâm linh chúng tôi sẽ thoát khỏi cô độc. Tôi cần người khác. Tôi cần rất nhiều likes.

Z: Cô có chơi đàn không?

M: Có. Vĩ cầm. Lâu rồi.

Z từ từ ngả người ra sau ghế, nhắm mắt lại, lắng nghe tiếng vĩ cầm vang lên trong không gian, một sợi tóc trên trán ông đổi từ xanh sang bạc, ông không nhìn thấy M đang từ từ bay lên, từ chỗ ngồi của mình, bay qua mặt bàn, qua cửa sổ, người cô lúc này đã nhẹ hẳn như một sợi lông hồng, nhờ mười triệu likes mà cô đã rũ bỏ xong các khốn khổ trên thế gian.

Z: Chào buổi sáng. Hôm nay cô thế nào?

M: Buồn hơn, chán nản hơn.

Z: Chúng ta nói về việc đọc sách nhé.

M: Tôi không còn đọc nữa.

Z: Cô có bao giờ viết không? Nhật ký chẳng hạn? Thơ, như tất cả những cô gái trẻ khác.

M: Thơ dở rất nhiều ngoài kia. Tôi không muốn ném thêm rác vào đống rác nhân loại.

Z: Cô có tin vào chữ không?

M: Không. Tôi chỉ tin vào số lượng likes.

Z: Nếu bạn tin vào một điều gì, dù có vẻ đúng đến đâu, như lòng ái quốc, hay thượng đế, thì bạn sẽ bị cầm tù ở đó, và trở nên căm ghét những kẻ khác dám tỏ ra không tin điều bạn tin. Không những căm ghét, bạn còn khinh miệt. Cho đến khi bạn sai lầm. Nhưng bạn không bao giờ sai lầm. Nếu bạn nhảy xuống nước, nước sẽ không lạnh như bạn tưởng, nó khoảng năm độ celcius. Nếu bạn im lặng trong khi cần lên tiếng, suốt đời bạn sẽ cúi đầu xuống. Nếu bạn nhận ra một hòn sỏi trong giày, bạn không thể nhặt nó ra, đó là lúc bạn đang mang một người khác trên vai, một đứa bé chảy máu. Đứa bé ấy là tôi. Nếu bạn nằm xuống bên một con cá vừa mới câu, và bạn chăm chú nhìn nó, thấy nó đang thở, nhìn vào cái miệng của nó, suốt đời bạn thấy cái miệng ấy. Nếu bạn phải mất một tháng trời mới học được cách điều khiển con chuột, trước đó mỗi lần bạn sờ tay vào, con chuột trên màn hình lại chạy lung tung, hệt như một con chuột sống nó chạy ra khỏi lề sách, biến mất và bỗng nhiên trở lại như rơi xuống từ trên trời, đó là bạn đang sống ở những năm một chín tám mươi, khi vừa vào đại học. Nếu bạn lên tiếng vào lúc cần im lặng, đó là tiếng ồn. Nếu bạn im lặng, chỉ có một thứ bạn có thể kiêu hãnh, đó là lòng tốt, nhưng lòng tốt không biết kiêu hãnh. Nó không có một mục đích. Nếu bạn được sống lại cuộc đời một lần nữa, chỉ sống đúng một ngày, bạn chọn ngày nào, ở đâu?

Bạn ngồi uống một ly cà phê với tờ nhật trình, có đăng truyện Kim Dung, sáng sớm ở cà phê bên sông khi xe cộ chưa ồn ào?

Hay đi trong một thị trấn cao nguyên bụi đỏ mù mùa hè chiến tranh?

Tới thăm một người chơi đàn ở trong ngõ trúc thành Lạc Dương?

Vào lúc nào bạn thích nghe kể chuyện?

Thời bé.

Vào lúc nào bạn bắt đầu yêu thơ?

Trễ hơn, sau tiểu học, khi đủ lớn để rung cảm và nhìn ra những rung cảm ấy.

Xã hội nào say mê chuyện kể?

Các xã hội nguyên thủy.

Xã hội nào ngôn ngữ thơ phát triển cao nhất như một ngôn ngữ của cảm xúc?

Xã hội của lý tính.

Sự khác nhau giữa truyện và thơ là một bên là các sự kiện, mô tả cá nhân và lịch sử, một bên là cảm xúc.

Now that I am married I spend

My hours thinking about my husband

Bây giờ em đã có chồng

Em dành nhiều thời gian ở không nghĩ về chồng mình

Giọng của một người đàn bà trẻ. Ruth Stone. Làm thế nào để giọng ấy vang lên giữa những người khác, được nghe, không lẫn?

(trích trong BẢN THẢO - NOTES)